Պատրաստեց՝ ՇՈՒՇԻԿ ՄԱՒԻՍԱԳԱԼԵԱՆ
Շատ մը ծնողներ յաճախ խոստումներ կու տան իրենց զաւակներուն, որպէսզի փոքրիկը կատարէ իրենց կամքը, ցանկութիւնը:
Դաստիարակութեան այս միջոցը լաւագոյնը չէ: Յաճախ կը լսենք, երբ ծնողները կ՛ըսեն. «Եթէ բարի ըլլաս, ուզած խաղալիքդ պիտի գնեմ», կամ` «Եթէ պաչիկ մը տաս, պաղպաղակ պիտի գնեմ», ինչպէս նաեւ` «Եթէ լաւ նիշ ստանաս, ուզածդ պիտի առնեմ…»:
Երեխաները բաւականաչափ խելացի են եւ կ՛օգտագործեն այդ խոստումները. անոնք կրնան գիտակցաբար չարութիւններ ընել, որպէսզի ստանան իրենց ցանկացած այս կամ այն խաղալիքը, ուտելիքը եւ այլն… Այս խոստումները դժբախտաբար շատ կը նմանին կաշառքի: Նման «առեւտուր»-ները կը տկարացնեն ծնողք-զաւակ փոխյարաբերութիւնները եւ կը խաթարեն պզտիկին նկարագիրը:
Նաեւ թելադրելի չէ երեխային տալ խոստումներ, որոնց իրագործումը անկարելի է: Ան չափազանց կը հիասթափի, երբ անդրադառնայ, որ ծնողը ստեր է: Չկատարուած խոստումներու պատճառով ծնողները կը կորսնցնեն իրենց հեղինակութիւնն ու վարկը, եւ յաջորդին երեխան չի հաւատար ծնողքին խոստումներուն:
Ստուգենք Մեր Գիտելիքները
Յիշողութեան Հետ Կապուած
Ճիշդ Եւ Սխալ Կարծիքներ
ԽԱՉԲԱՌ լուծելը կը բարելաւէ յիշողութիւնը:
Սխալ. գիտնականները փաստած են, որ խաչբառ լուծելը կամ ոտանաւորներ գոց սորվիլը ոչ մէկ ձեւով յիշողութիւնը կը զօրացնէ, բայց եւ այնպէս, ընթերցումը եւ մտաւորական որոշ աշխատանքները թոյլ չեն տար, որ ուղեղը ծուլանայ:
***
ԸՆԿՃԱԽՏԸ մոռացութիւն կը պատճառէ:
Ճիշդ. ծանր ընկճախտը կրնայ վնասել յիշողութեան: Կարճատեւ, թեթեւ ընկճախտը յիշողութեան վրայ կ՛ազդէ կարճ ժամանակի վրայ եւ հետեւաբար անցողակի է:
***
ՀԱՆԳԻՍՏ ՔՈՒՆԸ անհրաժեշտ է յիշողութիւնը պահպանելու համար:
Ճիշդ. Ուղեղը քունի ընթացքին է, որ կը զտէ եւ կը դասէ օրուան դէպքերը: Անկանոն եւ ընդհատուած քունը արգելք կը դառնայ, որ յուշերը ամրապնդուին:
***
ՈԳԵԼԻՑ ԸՄՊԵԼԻՆԵՐԸ կը վնասեն յիշողութեան:
Ճիշդ. ոգելից ըմպելիներու չարաշահումը տարիներու վրայ բացասական ազդեցութիւն կ՛ունենայ մեր յիշողութեան վրայ: Ոգելից ըմպելիներէն պէտք է խուսափիլ քննութիւններու, հարցազրոյցներու, դասախօսութիւններու նախօրեակին:
***
ՍՈՅԱՅԻ ԿԱԹԸ կ՛աշխուժացնէ յիշողութիւնը:
Սխալ. հրաշք դեղ գոյութիւն չունի ուղեղին համար: Ուղեղը պէտք ունի 13 կենսանիւթի, 15 հանքայինի եւ Օլիկօ էլեմանի, 8 ասիտ ամինէի եւ 4 ճարպաթթուի: Այլ խօսքով, միայն այլազան եւ հաւասարակշռուած սննդառութիւն մը կրնայ ապահովել ուղեղին կատարեալ գործունէութիւնը:
***
ԱՌՏՈՒ աւելի լաւ կ՛ըմբռնենք եւ կը յիշենք:
Ճիշդ. առտու լաւագոյն ժամանակն է սորվելու, մինչդեռ յետմիջօրէին մեր կեդրոնացումը նուազած կ՛ըլլայ:
***
ՈՐՈՇ ԴԵՂԵՐ կրնան վնասել յիշողութեան:
Ճիշդ. յատկապէս` անթիտեփրեսէօր տեսակներ, որոնք հոգեկան անկումները դարմանելու կը ծառայեն. ասոնք կրնան ազդել յիշողութեան վրայ. սակայն անգամ մը որ դարմանումը դադրեցուի, ամէն բան ընթացքի մէջ կը մտնէ:
***
ՅԻՇՈՂՈՒԹԻՒՆԸ կը նուազի 20 տարեկանէն սկսեալ:
Ճիշդ. ամերիկեան ուսումնասիրութեան մը համաձայն, յիշողութիւնը նուազելու կը սկսի պատանեկութեան տարիներէն սկսեալ, միւս կողմէ` բառապաշարը եւ պերճախօսութիւնը կ՛աւելնան 70 տարեկանէն սկսեալ:
***
ՕԴԱՆԱՒՈՎ ճամբորդութիւնը կը վնասէ յիշողութեան:
Ճիշդ, սխալ. կարգ մը ուսումնասիրութիւններու համաձայն, օդանաւային ընկերութիւններու անձնակազմերը աւելի ենթակայ են յիշողութեան տկարութեան, քան ուրիշներ. սակայն ասիկա կրնայ պարզապէս կապուած ըլլալ անքնութեան կամ քունի ժամերու խախտումին հետ:
***
ՁՈՒԿԸ կ՛օգնէ յիշողութեան:
Սխալ. այս շատ ընդհանրացած համոզումը գիտականօրէն փաստուած չէ: Միւս կողմէ, սակայն, ինչ որ օգտակար է մեր մարմնին, օգտակար է նաեւ ուղեղին: Հետեւաբար օմեկա 3-ով հարուստ ձուկը օգտակար է նաեւ ուղեղին:
Այլազան
Ինչպէ՞ս Լուսանկարուիլ
Կը խուսափիք նկարուելէ` մտածելով, որ ֆոթոժենիք չէք եւ, հետեւաբար, տգեղ պիտի երեւիք…
Ահաւասիկ քանի մը հնար` լուսանկարներուն վրայ սիրուն երեւալու համար:
1.- Նախքան լուսանկարուիլը` հայելիի մը առջեւ մարզուեցէք: Այո՛, մարմնի տարբեր դիրքեր, դէմքի տարբեր արտայայտութիւններ, ժպիտ, խնդուք… նայեցէք` ո՛ր մէկը կը յարմարի ձեզի, եւ այդ դիրքն ու դէմքի արտայայտութիւնը ընդմիշտ որդեգրեցէք:
2.- Ձեզ նկարողէն պահանջեցէք, որ շատ մօտէն չնկարէ, նաեւ զգուշացէք, որ արեւին ճառագայթները ձեր դէմքին չըլլան, որպէսզի փակ աչքերով կամ դէմքի ծամածռութիւններով չյայտնուիք նկարին վրայ:
3.- Ոտքի նկարուելու պարագային, մէկ ոտքի վրայ կանգնեցէք, նկարը աւելի բնական եւ ձեր կեցուածքը աւելի սլացիկ կ՛երեւի:
4.- Աւելի նիհար երեւալու համար երեք-քառորդով կողմնակի կեցէք, գլուխը թեթեւօրէն բարձրացուցէք «զոյգ կզակ»-էն խուսափելու համար: Հրաժարեցէք գծաւոր հագուստներէն, նախապատուութիւնը տուէք «վէ.» օձիքներուն: Այս բոլորը կ՛օգնեն, որպէսզի աւելի նիհար երեւիք:
5.- Ուրախ երեւալու համար երբեք դէպի վար մի՛ նայիք, այլապէս ձեր դէմքը տխուր, մելամաղձոտ արտայայտութիւն կ՛ունենայ: Նայեցէք ձեր դիմաց:
6.- Թեթեւօրէն շպարուեցէք դէմքի որոշ թերութիւններ ծածկելու համար:
7.- Ձեր մազերը արձակեցէք: Դէպի ետեւ հաւաքուած մազերով ձեր դէմքը բոլորովին մէջտեղ կը մնայ, եւ պզտիկ թերութիւններն իսկ կը շեշտուին: Եթէ ակնոց կը կրէք, հանեցէք զանոնք, որպէսզի դէմքին գիծերը մեղմանան: Ընտրեցէք միագոյն հագուստ, նախընտրաբար` բաց, վառ գոյնի: Այս բոլորը կ՛օգնեն, որպէսզի նկարին վրայ աւելի երիտասարդ երեւիք:
8.- Որպէսզի ձեր խնդուքը բնական ըլլայ, հրաժարեցէք նշանաւոր «Չիիիզ»-էն… պարզապէս մտաբերեցէք զուարճալի դէպք մը եւ խնդացէք:
Երկրորդ Կեանք Մը Տանք
Տան մէջ կարգ մը իրեր ժամանակի ընթացքին անգործածելի կը դառնան, զանոնք անմիջապէս մի՛ թափէք, քանի որ անոնց երկրորդ կեանք մը կրնաք տալ` այլ նպատակով գործածելով: Տեսէ՛ք, թէ ինչպէ՛ս…
Լոգանքի Գլխարկը
Լոգանքի կերպընկալ գլխարկը, որքան ալ հինցած ըլլայ, մի՛ թափէք: Կարելի է ժամանակ մը ետք օգտագործել ճամբորդութեան ընթացքին` մէջը զոյգ մը կօշիկ տեղաւորելով եւ ճամբորդական պայուսակին մէջ զետեղելով:
***
Օճառի Տուփը
Օճառի պարապ տուփ մը կրնայ շատ լաւ լուսանկարչական գործիքի տուփ ծառայել ծովափը` աւազէն պաշտպանելու համար, կամ` ճամբորդութեան ընթացքին:
***
Աչքի Ոսպնեակներու Տուփիկը
Աչքի ոսպնեակներու տուփիկը կրնայ վերածուիլ դեղահատի տուփիկի` դիւրաւ տեղաւորուելով ձեռքի պայուսակին կամ գրպանին մէջ:
***
Ակնոցի Ամանը
Ակնոցի աման մը ժամանակ մը ետք կարելի է վերածել եղունգի խնամքի ծառայող իրերու տուփիկ:
Նիհար Դէմքին Անպատեհութիւնը
Նորութիւն չէ, որ կիները կը փորձեն թաքցնել իրենց տարիքը: Անոնք ինչ քայլի ըսէք` չեն դիմեր, որպէսզի երիտասարդ տեսք ունենան, սուղ գեղեցկագիտական սերեր, վիրաբուժութիւններ, սննդականոն…
Բրիտանացի գիտնականները վերջ դրած են այն առասպելին, ըստ որուն, նիհար կառուցուածքը կ՛երիտասարդացնէ: Անոնց կարծիքով, նիհարութիւնը կինը քանի մը տարիով կը մեծցնէ: Այստեղ գիտնականները կը շեշտեն կարեւորութիւնը յատկապէս դէմքի նիհարութեան:
186 երկուորեակներու հետ կապուած ուսումնասիրութեան մը արդիւնքը ցոյց տուած է, որ 40-ը անց մարդիկ երիտասարդ տեսք կ՛ունենան այն պարագային, երբ անոնք «լեցուն», ոչ նիհար դէմք ունին: Լեցուն այտերը կ՛օգնեն կնոջ երիտասարդ տեսք ունենալու, մինչդեռ նիհար դէմքը կը ծերացնէ:
Գիտնականները նաեւ նշած են ծերութեան նպաստող այլ գործօններ, որոնք կապ չունին մարդու ծանրութեան հետ, ինչպէս` ամուսնալուծումը, ծխելը, ալքոլը եւ արեւային լոգանքներու չարաշահումը:
Խոհագիր
Հաւով Եւ Կաղամբով Աղցան
Բաղադրութիւն 4 անձի համար.
2 գաւաթ մանր ջարդուած կարմիր կաղամբ
2 գաւաթ մանր ջարդուած ճերմակ կաղամբ
1 աւոքատօ
Կէս կիտրոնի հիւթ
2 ապուրի դգալ խոշոր դդումի սերմ
2 ապուրի դգալ նուռի հատիկ
2 կտոր հաւու կուրծք (խաշած եւ կտրտուած)
3 ապուրի դգալ մանրուած ազատքեղ
1 ապուրի դգալ մանանեխ
1 ապուրի դգալ պալսամիք քացախ
Ձէթ
Աղ
Պատրաստութիւն.
Աղցանի խորունկ ամանի մը մէջ դնել երկու գոյնի կաղամբները եւ հաւու կտորները:
Աւոքատոյին միջուկը հարիչէ անցընել մանանեխին, կիտրոնի հիւթին, ձէթին, ազատքեղին եւ քացախին հետ: Ստացուած թանձրուկը աղել եւ աւելցնել կաղամբին ու հաւուն վրայ ու խառնել:
Սեղան բերելու ատեն երեսը զարդարել նուռի հատիկներով եւ դդումի սերմերով:
Շաբթուան Բանաստեղծութիւնը
Կարո՞ղ Ես, Ասա՛…
Շղթայ չի՞ դառնայ քո այս մատանին…
Կարո՞ղ է գիրկդ լինի ինձ համար
Մանկուց կորցրած իմ նուիրական
Տունը հայրական,
Լինել եղբայրս, քոյրս, հոգատար,
Որոնց կարօտը դեռ մինչեւ հիմա
Շաղեր են թողնում տողերիս վրայ…
Արցունքներիս չափ կարո՞ղ ես տալ ինձ
Խնդութիւն ու սէր:
Կարո՞ղ ես կիսել անցած ու գալիք
Փորձութիւնները թէ՛ մեծ, թէ՛ փոքրիկ…
Կարո՞ղ ես արդեօք
Ինձնով զօր-գիշեր
Պահել քո սրտի կրակը բորբոք,
Խենթութիւնները չթերթել հոգուս
Հայեացքով թէկուզ:
Չդառնալ կամքիս քմահաճ իշխող,
Զգալ մօտիկից
Իղձերիս ամէն ճառագայթ ու շող…
Կարո՞ղ ես, ասա՛,
Լինել ընթերցողն իմ հաւատարիմ…
Երկիր բերելով երազներս պերճ,
Քեզ չխնայել, սպառուել իմ մէջ,
Որ թէ սայթաքեմ, կողքիս քեզ զգամ,
Ինձ սիրես այսպէս, ինչպէս որ ես կամ,
Կարո՞ղ ես, ասա՛…
ՄԵՏԱՔՍԷ