Մեր Զաւակները Եւ Մենք. Ձեր Երեխային Գիրք Կը Կարդա՞ք

Պատրաստեց՝ ՇՈՒՇԻԿ ՄԱՒԻՍԱԳԱԼԵԱՆ

Շատեր ունին այն սխալ կարծիքը, թէ երեխան գիրքի հետ պիտի ընտելանայ մանկապարտէզ յաճախելու տարիքին, իսկ կանուխ տարիքէն գիրք կարդալը կամ ձեռքը գիրք տալը բոլորովին անիմաստ է:

Իսկ դուք ի՞նչ կարծիքի էք, պատասխանեցէք ստորեւ տրուած 6 հարցումներուն եւ ստուգեցէք, թէ որքանո՛վ ճիշդ ընթացքի մէջ էք…

-1-

Պէտք Է Սպասել, Որ Երեխան Քանի Մը Բառ Խօսի, Որպէսզի Անոր Պատմութիւններ Սկսինք Կարդալու

Սխալ. երբ երեխան արդէն քանի մը ամսու է, կարելի է անոր պատմութիւններ կարդալ եւ փափուկ, պատկերազարդ գիրքերու հետ ընտելացնել: Կանուխ տարիքին ներկայացուած գիրքը թէ՛ որպէս խաղալիք եւ թէ՛ որպէս հաճելի ժամանց կ՛ընկալուի մանուկին կողմէ: Մինչդեռ մանկապարտէզի տարիներուն կացութիւնը նոյնը չէ, հոն ան կարդալ պիտի սորվի, իսկ կարդալը պարտականութիւն կը դառնայ, եւ գիրք-հաճոյք կապը կը կորսուի:

-2-

Պէտք Է Այլազանել Մանուկին Կարդացուած Պատմութիւնները

Սխալ. երեխան կարիքը ունի նոյն գիրքը քանի մը անգամ տեսնելու եւ նոյն պատմութիւնը քանի մը անգամ լսելու, որպէսզի իւրացնէ բառերը, պատկերները, հերոսները: Երեխան կը պաշտէ նոյն պատմութիւնը քանի մը անգամ լսել եւ վերապրիլ նոյն հաճոյքը:

-3-

Գիշերուան Քունի Ժամը Լաւագոյն Պահն Է Երեխային Գիրք Կարդալու

Սխալ. օրուան բոլոր ժամերն ու վայրերը յարմար են երեխային գիրք կարդալու համար: Ճիշդ է, որ իրիկնային քունի արարողութեան հետ շատ դրական է պատմութեամբ մը աւարտել օրը, բայց նաեւ լոգանքի ժամանակ, նստասենեակը` գետին նստած կամ բնութեան մէջ, միշտ ալ կարելի է երեխային գիրք կարդալ կամ պատմութիւն պատմել` առանց տեղի եւ ժամի սահմանափակումներու:

-4-

Նախընտրելի Է, Որ Երեխան Առանձին «Խաղայ» Իր Գիրքերուն Հետ

Սխալ. ընտանիքին մէջ է, որ ընթերցումը իր լաւագոյն արդիւնքը կու տայ: Առանց ծնողներուն մասնակցութեան եւ ներդրումին` գիրքը նպատակի չի ծառայեր: Երբ գիրքը կը պեղէք ձեր երեխային հետ, ինքզինք առանձնաշնորհուած կը զգայ, նաեւ` արժեւորուած, քանի որ ձեր ամբողջ ուշադրութիւնը կեդրոնացած կ՛ըլլայ մի միայն իր վրայ:

-5-

Ընթերցումը Պէտք Է Դադրեցնել, Երբ Երեխան Ձանձրոյթի Նշաններ Ցուցաբերէ

Ճիշդ եւ սխալ. մի՛ մտահոգուիք, եթէ ձեր երեխան սկսի գիրքին էջերը արագ-արագ դարձնելու, անդադար շարժելու կամ շուրջը դիտելու: Պայման չէ, որ ասոնք ձանձրոյթի նշաններ ըլլան, պարզապէս յաւելեալ աշխուժութեան արդիւնք կրնայ ըլլալ… Այսուհանդերձ, մի՛ պնդէք եւ անոր դադար տուէք:

-6-

Գիրքը Միջոց Է` Երեխային Կարգ Մը Սխալ Սովորութիւնները Սրբագրելու

Ճիշդ. եթէ ձեր երեխան կը մերժէ ակռաները խոզանակել կամ իր մահճակալին մէջ պառկիլ, կարելի է գտնել գիրքեր, ուր լաւ սովորութիւններու մասին կը պատմեն եւ համապատասխան նկարներով պատկերազարդուած են: Գիրքերը կրնան նաեւ ձեր երեխային օգնել, որպէսզի ընդունի որոշ կացութիւններ, փոփոխութիւններ, ինչպէս` մանկամսուր յաճախել, նորածինի մը գալուստը «ընդունիլ», բաժանումի մը կամ կորուստի մը գաղափարին հետ հաշտուիլ եւ այլն…

Կին Դէմքեր

 Արմինէ Յարութիւնեան

Արդէն շաբաթէ մը ի վեր համացանցի վրայ իսկական իրարանցում է: Նորաձեւութեան համաշխարհային կեդրոն Միլանոյի մէջ իտալական հանրայայտ ապրանքանիշի` «Կուչի»-ի 2020 տարուան գարուն-ամառ հաւաքածոյի ցուցադրութեան առաջին անգամ ըլլալով հայուհի մը մասնակցած է:

23 տարեկան Արմինէն կը պատմէ, որ ամէն բան շատ պատահական ու անսպասելի ձեւով  եւ շատ հաճելի փորձառութիւն մըն էր իրեն համար:

Արմինէ Յարութիւնեանին վերաբերող լուրը, ինչպէս նաեւ իւրայատուկ տեսքով լուսանկարները թեր եւ դէմ կարծիքներու փոթորիկ մը ստեղծեցին համացանցին վրայ:

Հարցազրոյցի մը առիթով Արմինէն յայտնած է, որ սկիզբը շատ նեղուած է` տեսնելով համացանցի վրայ իր արտաքինին վերաբերող բացասական կարծիքներու տեղատարափը: «Սկիզբը շատ-շատ կը նեղուէի, բայց հիմա` ոչ, որովհետեւ կը հասկնամ, որ ամէն մարդ իր կարծիքը ունի, եւ ես չեմ կրնար ոչ ոքի կարծիքին վրայ ազդել: Անոնք զիս չեն ճանչնար եւ նոյնիսկ անձնական վիրաւորանքներ կ՛ուղղեն: Շատ տհաճ է: Կ՛երեւի` առաջին անգամն է, որ նման բան կը պատահի, եւ բոլորին ուշադրութիւնը իմ վրաս կեդրոնացած է, բոլորին մօտ ցնցում է, նոյնպէս ալ ես շօքի մէջ եմ»:

Արմինէն իր արտաքին տեսքին վրայ ոչ մէկ փոփոխութիւն ըրած է, հակառակ որ բարդոյթներ ունեցած է եւ փափաքած է դիմել այդ քայլին: «Բայց հասկցայ, որ կ՛ուզեմ տեսնել ինքզինքս, այնպէս, ինչպէս որ եմ, չեմ ուզեր փոխուիլ: Ես գոհ եմ ինքզինքէս», կը հաստատէ ան:

Նշենք, որ Արմինէ Յարութիւնեանը Երեւան կ՛ապրի: Մասնագիտութեամբ շարժապատկերի եւ թատրոնի նկարիչ է: Այժմ կ՛աշխատի որպէս կրեֆիք տիզայնըր: Իր իսկ խօսքերով, շատ կը սիրէ իր մասնագիտութիւնը եւ զայն փոխելու մասին չի մտածեր: «Հիմա ոչինչ չեմ մտածում, դեռ ուշքի չեմ գալիս…»:

Սննդագիտական

 Օրական Մեղր Ուտելու
5 Համոզիչ Պատճառներ

-1-

Մեղրը Հարուստ Է Անթիօքսիտաններով

Մեղրը կը պարունակէ օրկանական թթուներ եւ այլ բաղադրիչներ, որոնց շնորհիւ անիկա կը համարուի հզօր անթիօքսիտան ուտելիք: Այս անթիօքսիտանները կը կարգաւորեն զարկերակային ճնշումը եւ կը նուազեցնեն սրտի հիւանդութիւններու, ուղեղի կաթուածի եւ տեսողական հարցերու զարգացման հաւանականութիւնը:

-2-

Մեղրը Կրնայ Փոխարինել Շաքարը

Մեղրը լաւագոյն փոխարինողն է շաքարը: Անիկա բնական ուտելիք է եւ շաքարին պէս վերամշակման չէ ենթարկուած: Բացի ասկէ` մեղրը կը պարունակէ սննդարար նիւթեր, հանքային աղեր եւ անթիօքսիտաններ, որոնք առկայ չեն շաքարին մէջ: Այսուհանդերձ, շաքարախտաւորները պէտք չէ զայն օգտագործեն` առանց իրենց բժիշկին հաւանութեան:

-3-

Մեղրը Կը Կարգաւորէ Քոլեսթերոլի Մակարդակը

Հետազօտութիւններ ցոյց տուած են, որ մեղրը կը նուազեցնէ վատ քոլեսթերոլի մակարդակը` միաժամանակ բարձրացնելով լաւ քոլեսթերոլինը:

-4-

Մեղրը Կը Նուազեցնէ Թրիկլիսերինի Մակարդակը

Արեան մէջ թրիկլիսերինի կամ ճարպերու մակարդակի բարձր ցուցանիշներու պարագային, յաճախ ի յայտ կու գան սրտի հետ կապուած անհանգստութիւններ: Այս վնասակար տարրերու մակարդակը կը բարձրանայ արեան մէջ շաքարի մակարդակի բարձրացման հետ, հետեւաբար որոշ գիտնականներ կ՛ենթադրեն, որ շաքարը մեղրով փոխարինելը կրնայ մասամբ նուազեցնել թրիկլիսերինի մակարդակը:

-5-

Մեղրը Կը Զօրացնէ Մարմնին Դիմադրողականութիւնը

Մեղրը ունի հակապաքթերիական յատկութիւններ:

Անիկա կ՛արգիլէ, որ մանրէները ապրին, տարածուին ու բազմանան: Եթէ անհանգիստ էք, մի՛ վարանիք օրական առաւօտեան ձեր թէյին կամ կաթին դգալ մը մեղր աւելցնելու. այսպիսով, ձեր մարմնին կ՛օգնէք, որ անիկա բնական անթիպիոթիքներով պայքարի մանրէներուն դէմ:

***

Բացի այս 5 պատճառներէն` յիշեցնենք, որ մեղրը կ՛օգնէ վէրքերու արագ սպիացման, կը դիւրացնէ մարսողութիւնը, կը պայքարի անքնութեան դէմ եւ կը դարմանէ կոկորդի ցաւը:

Այսուհանդերձ, պէտք է չափաւորել մեղրին օգտագործումը, քանի որ անիա շատ ջերմուժ կը պարունակէ (300 ջերմուժ` իւրաքանչիւր 100 կրամի մէջ):

Ձեր Առօրեան Դիւրացնող Հնարքներ

-1-

Եթէ կ՛ուզէք առանց «լալու» սոխ կեղուել ու մանրել` ձեր բերնին մէջ քիչ մը ջուր հաւաքեցէք նախքան գործի լծուիլը: Մի՛ զարմանաք, ասիկա շատ ազդու միջոց է, կ՛արժէ փորձել:

-2-

Եթէ կարկանդակի պատրաստութեան ընթացքին կակուղ կարագ կը պահանջուի ձեզմէ, իսկ կարագը սառցարանն է, երբեք մանրալիք չգործածէք, այլ օգտագործեցէք պանիրի քերոցը, ձեր գործը շատ աւելի արագ կ՛ընթանայ:

-3-

Որպէսզի պտուղները աւելի երկար դիմանան, երկուքի կիսուած խցանի կտորներ զետեղեցէք անոնց կողովին մէջ: Խցանի կտորները կը ներծծեն խոնաւութիւնը, եւ պտուղները աւելի երկար ժամանակ թարմ կը մնան:

-4-

Որպէսզի գետնախնձորները երկար դիմանան ու չծլին, զանոնք պահեցէք համեմատաբար մութ եւ չոր տեղ մը եւ անոնց միջեւ խնձոր մը զետեղեցէք:

-5-

Անգամ մը որ անուշի շիշը բանաք, նոյնիսկ եթէ սառնարանը պահած էք, բորբոսի հետքեր կը յայտնուին: Այս անպատեհութեան առաջքը առնելու համար անուշին երեսը թեթեւ խաւ մը փոշի շաքար ցանեցէ՛ք: Շաքարը կ՛արգիլէ բորբոսի գոյացումը:

-6-

Որպէսզի ձեր միսի կտորը փափուկ եւ հիւթեղ ըլլայ, զայն 2 ժամ պահեցէք մէկ գաւաթ մածունի մէջ, որուն աւելցուցած ըլլաք` մէկ սուրճի դգալ կիտրոնի հիւթ, պտղունց մը քիմիոն եւ պճեղ մը ճզմուած սխտոր:

Խոհագիր

 Մեղրով Եւ Ընկոյզով
Կարկանդակ

Բաղադրիչներ

125 կրամ ընկոյզ (հարիչէ անցած եւ փոշիի վերածուած)
50 կրամ մեղր
45 կրամ կակուղ կարագ
10 կրամ ալիւր
2 հաւկիթ
Կէս կիտրոնի տաշուք
1 թէյի դգալ կիտրոնի հիւթ
Կէս թէյի դգալ փոշի թթխմոր
Պտղունց մը կասիա
Պտղունց մը աղ

Ծորին համար`
90 կրամ մեղր
2 թէյի դգալ կիտրոնի հիւթ

Պատրաստութիւն

Բաղադրիչները խառնել եւ 20 սմ. տրամագիծով կաղապարի մը մէջ փոխադրել ու նախապէս տաքցուած փուռի մէջ եփել շուրջ 35 վայրկեան: Կարկանդակը փուռէն հանելէ ետք, սպասել, որ ամբողջութեամբ պաղի, ապա պատառաքաղի մը միջոցով երեսը ծակծկել եւ տաք ծորը (90 կրամ տաք մեղրին աւելցնել 2 ապուրի դգալ կիտրոնի հիւթը եւ խառնել) վրան թափել, մինչեւ որ ամբողջութեամբ ներծծուի:

Զարդարել ընկոյզի կտորներով:

Շաբթուան Բանաստեղծութիւնը

Ծառը

 Ձմեռ օրեր,
Երբ փոթորիկն ըլլար մըռայլ,
Ես կ՛երթայի` խորն ամայի դաշտերուն,
Ականջ տալու կէս-գիշերուան քրքիջին:

Սլա՞ցքն անոր…
Պերճ ու հպարտ, խաղաղութեամբ մը խորունկ,
Ան կ՛երկարէր արտասուահիւծ աստղերուն`
Բազուկներն իր հոլանի,
Զերդ պարմանի մ՛իր հարսին.
Գիշերին մէջ կը լսէի կարծես թէ`
Ձայնն իր զուլալ համբոյրին…

Ինծի համար,
Խորհրդանիշն էր ան Ուժին ու Կեանքին…
Եւ ես հաւատքն ունէի իր անմահութեան…
Փոթորիկին դէմ իր քրքիջով`
Ան մտածումըս կը հանէր լեռնէ մը վեր…:

***

Անցեալ աշնան,
Օր մը յանկարծ մարդեր եկան
Խորն ամայի այն դաշտերուն,
Կացիններով, պարաններով…
Ուրուականնե՞ր էին կարմիր.
Կը խնդային վըհուկի պէս…:

Հսկայ մուրճովն իր արեւուն`
Աստուած դարեր աշխատեր էր անոր համար:
Այդ մարդերուն
Քանի մը ժամը բաւեց
Զայն խլելու իր յոգնաբեկ բազուկներէն…

Իր մահէն ետք,
Ա՛լ չգացի, երբ փոթորիկն եղաւ մռայլ,
Խորն ամայի դաշտերուն.
Մտածումս իջեր էր վա՜ր լեռներէն…

***

Հիմա աղուոր գարուն է.
Եւ անցեալ օր,
Մղում մ՛յամառ նորէն քայլերս ուղղեց հո՛ն,
Խորն ամայի այն դաշտերուն.
Եւ յուզումէս ինկայ ծունկի…

Կացինահար ծառն էր նման շիրմաքարի
– Սեւ գերեզման մը խոժոռ,-
Բայց իր կողէն`
Արծուաթռիչ նիզակներու խրոխտանքով`
Բարունակներ ժայթքեր էին դէպի երկինք:
Անոնց մէջէն
Նորափետուր թռչուններ ե՜րգ կ՛երգէին…

ՄԱՏԹԷՈՍ ԶԱՐԻՖԵԱՆ