Պատրաստեց՛ ՇՈՒՇԻԿ ՄԱՒԻՍԱԳԱԼԵԱՆ
2013-ին ՄԱԿ-ը 31 հոկտեմբերը հռչակեց որպէս Աշխարհի քաղաքներու համաշխարհային օր: Այս օրը առիթ է, որ մարդիկ գնահատեն իրենց քաղաքը, բայց նաեւ մտածեն զայն բարելաւելու մասին:
Լուրջ տուեալներու համաձայն, մինչեւ 2050 թուականը աշխարհի քաղաքներու բնակչութեան թիւը պիտի կրկնապատկուի, հետեւաբար պէտք է այժմէն լրջօրէն մտածել «Աւելի լաւ քաղաք, աւելի լաւ կեանք» կարգախօսին մասին:
Աշխարհի քաղաքներու համաշխարհային օրուան առիթով, եկէք, ճամբորդենք Գիւմրի եւ աւելի լաւ ճանչնանք զայն:
– Մինչեւ իր ներկայի անուանումը ստանալը` Գիւմրին կոչուած է Կումայրի, Ալեքսանդրապոլ, Լենինական:
***
– Գիւմրին կը համարուի Հայաստանի երկրորդ մեծագոյն քաղաքը. շատեր զայն կը կոչեն հայրաքաղաք:
***
– Գիւմրիի մասին ամենահին յիշատակութեան կը հանդիպին Քսենոֆոնի «Անապասիս» գիրքին մէջ: Ան անցնելով Շիրակի դաշտավայրէն` տեսած է, որ մարդիկ կաւէ մեծ կարասներու մէջ պաղ ջուր եւ գարի կը պահեն:
***
– Գիւմրիի մէջ հիմնուած է առաջին հայկական թատրոնը եւ ցուցադրուած` առաջին օփերան:
***
– Գիւմրիի 3 բերդերը` Սեւ, Կարմիր եւ Պայտաձեւ, կանգուն են մինչեւ այսօր: Սեւ բերդէն ստորերկրեայ ուղիներ կառուցուած են դէպի «Մայր Հայաստան» արձանը եւ Կարմիր բերդ:
***
– «Մայր Հայաստան»-ի յուշարձանը կառուցուած է 1975-ին: Անիկա կը խորհրդանշէ հայ ժողովուրդին յաղթանակները: Կ՛ըսուի, թէ հայկական կողմէն դիտուած անիկա կ՛երեւի յաղթական կնոջ կերպարով իսկ թրքական կամ Արեւմտեան հատուածէն` անիկա յարձակող վիշապի կերպարանք ունի:
***
– Գիւմրիի եկեղեցիներէն մէկը տեղացիք անուանած են «Պլպլան ժամ». ռուսերու կողմէ կառուցուած այս եկեղեցիին գմբեթը մետաղեայ է եւ արշալոյսին կը սկսի փայլփլելու:
***
– Վարդանանց հրապարակը Գիւմրիի կեդրոնական եւ ամենամեծ հրապարակն է: Անոր յատուկ հմայք կու տան շատրուանները եւ Աւարայրի ճակատամարտին նուիրուած արձանախումբը, որ տեղադրուած է 2008-ին:
***
– Գիւմրիի պատմական կեդրոնը զարդարող քարէ սալիկները շարուած են 1940-ականներուն` գերմանացի ռազմագերիներու ձեռքով:
***
– Հայաստանի մէջ գործող ամենահին սափրատունը կառուցուած է 1941-ին, Գիւմրիի մէջ: Անիկա գրեթէ նոյնութեամբ պահպանուած է:
***
– Ռուս բանաստեղծ Ա. Պուշկինը 1829-ին այցելած է Գիւմրի: Պուշկինի այցելութեան յիշատակին նուիրուած յուշակոթողը կառուցուած է խորհրդային տարիներուն:
***
– Պոլոզ Մուկուչը Գիւմրիի ամենայայտնի ու սիրուած կատակասէրներէն մէկն է: Անոր կատակներն ու հեքիաթները դարձած են խորհրդանիշ քաղաքին համար եւ կատակի ու հպարտութեան աղբիւր` բնակիչներուն համար: Պ. Մուկուչի արձանը զետեղուած է Ամենափրկիչ եկեղեցւոյ մօտակայ զբօսայգիին մէջ:
***
– Վարպետաց փողոցը Գիւմրիի այցեքարտերէն մէկն է: Հոն կը գտնուին երեք մեծ գիւմրեցիներու` Յ. Շիրազի, Ա. Իսահակեանի եւ Մ. Մկրտչեանի թանգարանները:
***
– Գիւմրին անսպառ նիւթ է, անիկա իւրայատուկ ճարտարապետութեան, հզօր մշակութային կենսագրութեան, անկրկնելի մտաւորականներու մայրաքաղաքն է, որուն մասին կարելի է անսահման խօսիլ ու գրել: Եթէ մէկ անգամ հոն այցելէք, ան կը ստիպէ ձեզ` կրկին ու կրկին վերադառնալ:
Մեր Զաւակները Եւ Մենք
Օգտակար Սահմանափակումներ`
Առողջ Եւ Երջանիկ Երեխայ Մեծցնելու Համար
Յաճախ ծնողները կը կարծեն, որ երեխան սահմանափակումներ պէտք չէ ունենայ եւ ամէն ինչ պէտք է ստանայ ուրախ մեծնալու համար: Դաստիարակման այս մեթոտը կրնայ հետագային լուրջ դժուարութիւններ ստեղծել եւ երեխան դարձնել եսակեդրոն, անձնասէր եւ ոչ ինքնուրոյն:
Ստորեւ` օգտակար սահմանափակումներ, որոնց շնորհիւ երեխան կը վայելէ իր մանկութիւնը եւ կը մեծնայ առողջ ու երջանիկ:
– Երեխան ներել չի սորվիր, եթէ չըլլայ ոեւէ մէկը, որուն ան պէտք է ներէ:
– Երեխան չի սորվիր համբերատար ըլլալ, կամ սպասել ցանկութեան իրականացմանը, եթէ միշտ անմիջապէս ստանայ այն, ինչ կ՛ուզէ:
– Երեխան համագործակցիլ չի սորվիր, եթէ ամէն ինչ միշտ ընթանայ իր ուզածին պէս:
– Երեխան չի զարգացներ սեփական ստեղծագործական ներուժը, եթէ ամէն բան իրեն փոխարէն ուրիշներ կատարեն:
– Երեխան չի սորվիր կարեկցիլ ու յարգել, եթէ ան չտեսնէ ցաւ ապրող եւ անյաջողութիւններ ունեցող մարդիկ:
– Երեխան խիզախ ու լաւատես չ՛ըլլար, եթէ չստիպուի դէմ յանդիման կանգնիլ ձախորդութիւններու:
– Երեխան յամառ եւ ուժեղ չի դառնար, եթէ ամէն բան դիւրութեամբ տրուի:
– Երեխան սխալները սրբագրել չի սորվիր, եթէ անոր ծանօթ չեն դժուարութիւնները, անյաջողութիւններն ու սխալները:
– Երեխան չի զարգացներ սեփական արժանապատուութեան զգացողութիւնն ու առողջ հպարտութիւնը, եթէ երբեք ստիպուած չըլլայ խոչընդոտներ յաղթահարել եւ որեւէ նպատակի հասնիլ:
– Երեխան երբեք նպատակասլաց չի դառնար, եթէ չունենայ հեղինակութեան դիմակալելու եւ ցանկալիին հասնելու հնարաւորութիւն:
Ձեր երեխան ոսկեայ վանդակի մէջ մի՛ պահէք, առիթ տուէք, որ կեանքի դժուարութիւններուն ծանօթանայ, մասնակից դառնայ եւ ինքնուրոյն յաղթահարէ զանոնք: Ապագային անոնք երախտապարտ կ՛ըլլան ձեզի:
5 Հոպիներ, Որոնք Կը Բարելաւեն
Ձեր Իմացական Կարողութիւնները
-1-
Խորհրդածութիւն (Meditation)
Մարդիկ խորհրդածութեամբ կը զբաղին, որպէսզի վերահսկեն իրենց բանականութիւնը, ձերբազատին ընկճախտէ եւ հանգստանան: Խորհրդածելով` դուք նաեւ կը ձերբազատիք գէշ սովորութիւններէ, կը բարելաւէք ձեր կեդրոնացումն ու յիշողութիւնը, մէկ խօսքով, կը դառնաք աւելի ուրախ:
-2-
Օտար Լեզուներ Սորվիլ
Հետազօտութիւնները ցոյց տուած են, որ երկու կամ աւելի լեզուներու տիրապետողը աւելի լաւ գլուխկոտրուկներ կը լուծէ, քան անոնք, որոնք մէկ լեզու գիտեն: Իւրաքանչիւր լեզու իր սեփական կառուցուածքն ու մտածելակերպն ունի, երբ ձեր ուղեղին վրայ այդ մտածողութեան ազդեցութիւնը կ՛ընդլայնէ անոր հնարաւորութիւնները:
-3-
Երաժշտական Գործիք Մը Նուագել
Ասիկա ձեր ուղեղը մարզելու լաւագոյն միջոցներէն մէկն է: Բազմաթիւ հետազօտութիւններ ցոյց տուած են, որ երաժիշտներուն մoտ աւելի զարգացած են ստեղծագործական եւ ճանաչողական ունակութիւնները: Անկախ անկէ, թէ դուք քանի՛ տարեկան էք, դուք կրնաք աւելի խելացի դառնալ, եթէ որեւէ երաժշտական գործիք նուագել սորվիք:
-4-
Գիրք Կարդալ
Կապ չունի, թէ ի՛նչ կը կարդաք, միեւնոյնն է, կարդալը միայն կ՛օգնէ: Ընթերցումը կը նուազեցնէ ընկճախտը, կը բարելաւէ ինքնընկալումը, կ՛ընդլայնէ ձեր աշխարհայեացքը եւ կ՛օգնէ, որ առօրեայ կեանքի մէջ ճիշդ լուծումներ գտնէք:
-5-
Մարզանք Ընել
Շատեր կը մտածեն, որ մարզանքը միայն մարմնին կ՛օգնէ: Իրականութեան մէջ մարզանքի տարբեր տեսակներ կը զօրացնեն ձեր կեդրոնացումը, յիշողութիւնը եւ ընկալունակութիւնը: Հետեւաբար յաճախ լողացէք, հեծանիւ քշեցէք, կողովագնդակ խաղացէք խթանելու համար ձեր ուղեղին գործունէութիւնը:
Մեր Առօրեան Դիւրացնող
5 Հնարքներ
-1-
Լուացարանը եւ լոգարանը մաքրելու լաւագոյն միջոցներէն մէկն է քարաղը:
-2-
Բնական մարգրիտը մաքրելու համար լուալ օճառ-ջուրով, ապա ցօղուել:
-3-
Ճանճերը տունէն հեռացնելու համար դուռերուն եւ պատուհաններուն շրջանակները քացախով շփեցէք:
-4-
Ամէն անգամ, որ ծաղկամանին մէջ ջուր կը լեցնէք, քանի մը հատիկ քարաղ աւելցուցէք ջուրին մէջի կիրը չէզոքացնելու համար:
-5-
Ոսկեայ զարդեղէնները փայլեցնելու համար զանոնք ամբողջ գիշեր մը շաքար-ջուրի մէջ մխրճեցէք:
Խոհագիր
Հնդկընկոյզով Աղանդեր
Բաղադրութիւն
3 գաւաթ հնդկընկոյզի փաթիլներ
1/4 գաւաթ ալիւր
1/2 գաւաթ շաքար
2 հաւկիթի ճերմկուց
1/2 թէյի դգալ հեղուկ վանիլա
Պտղունց մը աղ
1 կիտրոնի կեղեւի տաշուք
Պատրաստութիւն
Խորունկ ամանի մը մէջ հարել հաւկիթին ճերմկուցները` պտղունց մը աղի հետ: Քիչ-քիչ աւելցնել շաքարը, վանիլան եւ շարունակել հարել, յետոյ աւելցնել հնդկընկոյզի փաթիլները, ալիւրը եւ կիտրոնի տաշուքը եւ խառնել փայտեայ դգալով մը:
Փուռը տաքցնել 180 ջերմաստիճանով:
Առնել փուռ գացող ափսէ մը, զայն ծածկել իւղաթուղթով եւ վրան շարել խմորի գունդերը` իրարմէ 2-3 սմ հեռու: Եփել, մինչեւ որ գունդերը ոսկեգոյն դառնան:
Շաբթուան Բանաստեղծութիւնը
Գիւմրի – Լենինական
Հայաստանի աղն ես, Գիւմրի,
Դու խօսքաշէն, սրամիտ,
Ճշմարտութեան մաղն ես, Գիւմրի,
Դու իմաստուն, միամիտ:
Աղջիկներդ տնարար են,
Անմահութեան օրօրոց,
Տղաներդ շինարար են,
Դու հանճարեղ քարագործ:
Դու իմ Գիւմրի, Լենինական դու իմ նոր,
Արագածին բազմած արծիւ փառաւոր:
Դու երգարան Հայաստանի,
Երգիչների ակնաղբիւր,
Հերիք է լա քաղաքն Անի,
Ել, մի կեանք էլ նրան տուր:
Արագածդ արքայական
Ոսկէ թագն է քո հողի.
Քո մի քարն էլ Լենինական,
Աշխարհի հետ չեմ փոխի:
Դու իմ Գիւմրի, Լենինական դու իմ նոր,
Արագածին բազմած արծիւ փառաւոր:
Դու իմ անուշ ծննդավայր,
Շիրազամայր իմ Գիւմրի,
Դու մի բուռ ես, բայց մի աշխարհ.
Դու իմ արծիւ, իմ ղումրի:
Շիրազն ասաց` գիշեր ու տիւ
Քեզ եմ երգում, իմ Շիրակ,
Արագածին բազմած արծիւ,
Յաւերժ կ՛ապրես իմ քաղաք:
Դու իմ Գիւմրի, Լենինական դու իմ նոր,
Արագածին բազմած արծիւ փառաւոր:
ՅՈՎՀԱՆՆԷՍ ՇԻՐԱԶ