Պատրաստեց՝ ՇՈՒՇԻԿ ՄԱՒԻՍԱԳԱԼԵԱՆ
Երէկ` փետրուար 19-ը գիրք նուիրելու օր էր:
2008-ին Հայաստանի Գրողներու միութեան նախկին նախագահ Լեւոն Անանեան այդ օրը հռչակեց որպէս գիրք նուիրելու օր, իսկ օրի ընտրութիւնը պատահական չէր, այդ օրը (1869) ծնած է Ամենայն Հայոց բանաստեղծ Յովհաննէս Թումանեան:
Այս առիթով կազմակերպուեցան գրական ձեռնարկներ, գրական երեկոներ, հանդիպումներ` յայտնի գրագէտներու եւ բանաստեղծներու հետ: Տօնին նպատակը երիտասարդ սերունդին պատմութեան, գրականութեան եւ մշակոյթի նկատմամբ սէր սերմանելն է ընթերցանութեան ճամբով: Օրուան աւանդութիւններէն մէկը մտերիմ անձի մը հետաքրքրական գիրք մը նուիրելն է:
Գիրքի մեծ սիրահար Յ. Թումանեան ըսած է. «Պէտք է կարդալ, ամէն մի կարդալը մի բան է տալիս ու աննկատելի կերպով ամբարւում, բան դառնում»:
Կենցաղավարութիւն
Ընթերցումի Կանոնները
Կենցաղավարութեան կանոններուն բոլորս ալ ծանօթ ենք, սակայն երբեմն շեղումներ կը կատարենք ու անախորժ կացութեան մէջ կը դնենք մեր շրջապատը եւ սխալ տպաւորութիւն կը ձգենք անոնց վրայ: Այսպէս, եկէք` յիշենք կարգ մը հիմնական կանոններ, ինչ կը վերաբերի ընթերցումի:
– Անյարմար է առանձնանալ եւ գիրք կամ թերթ կարդալ, երբ բարեկամներով նստած ենք, նոյնպէս ալ` ճաշարանը կամ այլուր:
– Կարելի չէ գիրքին էջերը դարձնել մատը լիզելով:
– Երբ մեզի գիրք մը փոխ կը տրուի, գուրգուրանքով վարուինք անոր հետ ու մաքուր պահենք զայն:
– Փոխ առնուած գիրքին մէջ կարելի չէ խծբծել կամ էջերը ծալել:
– Փոխ առնուած գիրք մը կարելի չէ ամիսներով քովը պահել, պէտք է տիրոջ վերադարձնել կատարեալ վիճակի մէջ:
Գիտէի՞ք…
«Կը խնդրեմ չծխել եւ գիրք չխնդրել»: Թումանեան այս գրութիւնը փակցուցած էր իր գրադարանի պատին: Բանաստեղծը մեծ ուսում չէր ստացած, բայց խոր գիտելիքներ ունեցող գրողներէն մէկն էր: Այդ գիտելիքները ան ստացեր էր ինքնակրթութեամբ: Իր կարճատեւ ու դժուար կեանքին ընթացքին ան 10 հազար գիրք հաւաքած էր:
Մեծ բանաստեղծին 10 հազար գիրքերէն 8150-ը պահպանուած են: 2000 գիրք փոխ առեր ու չեն վերադարձուցեր…
Որպէսզի այլեւս չտեսնեն ու գիրք չխնդրեն, ան իր 13 պահարաններուն ապակիները ծածկեր է նկարներով: Իսկ չէր սիրեր գիրքերը փոխ տալ պարզապէս անախորժ փորձառութիւններու պատճառով:
Ստուգենք Մեր Գիտելիքները
Ճի՞շդ, Թէ՞ Սխալ…
1
Թարմ Եւ Սառած Ձուկը Նոյն Սննդական Արժէքը Ունին:
Ճիշդ. սառած ձուկը չի կորսնցներ իր բնասպիտները, կենսանիւթերն ու հանքայինները: Ինչ կը վերաբերի օմեկա-3-ին, անիկա կրնայ տուժել ժամանակի ընթացքին, բայց` շատ չնչին տոկոսով մը:
Սառած ձուկին սպառումի ժամկէտը 3-6 ամիսը պէտք չէ անցնի:
2
Խոզի Միսը Իւղոտ Է:
Սխալ. խոզի միսը դիրամարս է եւ հարուստ` Պէ. 1 կենսանիւթով: Անիկա քիչ քոլեսթերոլ կը պարունակէ եւ սննդական նոյն արժէքը ունի, որքան` կովու միսը:
3
Սուրճը Կրնայ Յիշողութեան Բացեր Ստեղծել
Ճիշդ. հակառակ անոր որ սուրճին պարունակած քաֆէինը արթուն եւ աշխուժ կը պահէ մեր միտքը, բայց եւ այնպէս, իտալական ուսումնասիրութիւն մը ցոյց տուած է, որ օրական երկու գաւաթէն աւելի սուրճ խմողներուն մօտ նկատուած են յիշողութեան բացեր: Այսպէս, անոնք իրենց լեզուին ծայրը ունին բառ մը, զոր չեն յիշեր եւ չեն կրնար արտասանել: Եթէ նման վիճակներու մէջ յաճախ կը գտնուիք, ժամանակն է, որ պակսեցնէք սուրճի սպառումը:
4
Ֆրանսական Հացը Կարագ Կը Պարունակէ:
Ճիշդ. իսկական փեն տը մի քառակուսի, սպիտակ եւ համեղ հացերը եռապատիկ կարագ կը պարունակեն, քան մնացեալները: Հետեւաբար պէտք է չափաւորել անոնց սպառումը:
5
Յանձնարարելի Է, Որ Պտուղը Ճաշէն Ետք Ուտուի:
Ճիշդ. ճաշի ժումերուն միջեւ կերուած պտուղը շաքարի իմաստով աւելի վնասակար է, քան` կերակուրէն ետք կերուածը: Այսպիսով, նուազ շաքար կը ստանայ ձեր մարմինը:
6
Երկու Հաւկիթներ Նոյնքան Բնասպիտ Կը Պարունակեն, Որքան` 250 Կրամ Միսը:
Սխալ. երկու հաւկիթներու բնասպիտը համազօր է 100 կրամ կովու, հաւու կամ ձուկի միսի բնասպիտին:
7
Կիտրոնը Ախորժակ Կը Կտրէ:
Ճիշդ. արդարեւ, անիկա կը պարունակէ փեքթին կոչուած բնաթելը, որ ջուրին հետ խառնուելով` կ՛ուռի ստամոքսին մէջ: Միւս կողմէ` փեքթինը կը դանդաղեցնէ շաքարի ծծումը:
8
Կան Իւղ Այրող Ուտելիքներ:
Ճիշդ. նոյնիսկ եթէ անոնք չեն կրնար ոչնչացնել մարմնին մէջ կուտակուած իւղերը, այսուհանդերձ, կ՛արգիլեն անոնց հաստատումը` երկար ժամանակի վրայ: Այդ ուտելիքներէն յիշենք սմբուկը եւ կարոսը:
9
Սխտորին Հոտը Բուժիչ Յատկութիւն Ունի:
Ճիշդ. քանատացի գիտնականներու կարծիքով, սխտորին պարունակած ալլիսին նիւթը, որ սխտորին համ եւ բոյր կու տայ, անթիօքսիտան մըն է, անիկա կը զօրացնէ մարմինին դիմադրականութիւնը եւ կը պաշտպանէ բջիջները:
Փորձ-Հարցարան
Արդեօ՞ք Համարձակ Անձ Էք
1
Դասախօսութեան մը աւարտին
ա.- Չէք վարանիր խօսք առնելու եւ լուսաբանութիւն պահանջելու: (5)
բ.- Լուռ կը մեկնիք: (1)
գ.- Առանձին կը մօտենաք դասախօսին եւ կարծիքներու փոխանակում կ՛ունենաք: (3)
2
Հաւաքոյթի մը ընթացքին ձեզի կ՛առաջարկուի յանպատրաստից խօսք առնել:
ա.- Սիրով կ՛ընդառաջէք: (5)
բ.- Կ՛ընդառաջէք` քանի մը բառ ըսելով: (3)
գ.- Կը մերժէք: (1)
3
Առանձին ճամբորդութիւն…
ա.- Երբեք չէք փորձեր: (1)
բ.- Արդէն փորձած էք եւ կրկին կը փորձէք: (5)
գ.- Կը զգուշանաք: (3)
4
Դրամական հարցեր…
ա.- Չէք վարանիր ձեր հարազատներէն դրամ փոխ ուզելու: (3)
բ.- Չէք վարանիր դրամատունէն դրամ փոխ առնելու: (5)
գ.- Դրամական հարցեր չունիք, խնայողասէր էք եւ ուշադիր: (4)
5
Ճամբան կը հանդիպիք ձեր շատ սիրած մէկ երգիչին:
ա.- Կը ժպտիք ու կ՛անցնիք: (1)
բ.- Կը մօտենաք եւ սելֆի մը կը խնդրէք: (5)
գ.- Կը մօտենաք եւ ձեր համակրանքը կը յայտնէք: (3)
6
Սեւ գոյնի շրթներկ, կապոյտ եղունգներ, կարմիր մազեր…
ա.- Ասիկա ձեր սիրելի ոճն է: (5)
բ.- Մէկ օրուան համար կը փորձէք: (3)
գ.- Ձեզ ոչ ոք այս ոճով կրնայ տեսնել: (1)
7
Որոշած էք ձեր բնակարանը վերանորոգել:
ա.- Կը բաւարարուիք սահմանափակ փոփոխութիւններով: (1)
բ.- Պատերուն գոյնը կը փոխէք եւ նոր կահոյք կը բերէք: (5)
գ.- Կը բաւարարուիք խոհանոցը արդիականացնելով: (3)
8
Անտեղի մեղադրանքներ` ձեր պատասխանատուին կողմէ…
ա.- Յարմար կը գտնէք չպատասխանել: (1)
բ.- Կը փորձէք արդարանալ: (3)
գ.- Անմիջապէս ինքնապաշտպանութեան կ՛անցնիք: (5)
9
Բարեկամներ ընթրիքի կը հրաւիրեն:
ա.- Կը պատրաստէք սուշիի տեսականի: (3)
բ.- Կը պատրաստէք աղցանի տեսականի: (3)
գ.- Կը պատրաստէք աւանդական միս, գետնախնձոր եւ բանջարեղէն: (1)
10
Ինչ կը վերաբերի նորաձեւութեան…
ա.- Քայլ առ քայլ կը հետեւիք անոր: (5)
բ.- Կ՛որդեգրէք այն, ինչ որ ձեզի կը վայելէ: (3)
գ.- Նորաձեւութենէն չէք ազդուիր, դուք ձեր ոճը ունիք: (1)
Արդիւնք
– Եթէ 15 միաւորէն պակաս հաւաքեցիք, երբե՛ք համարձակ չէք. ընդհակառա՛կը, երկչոտ եւ ամչկոտ խառնուածքի տէր անձ էք. տեւաբար նկատի կ՛առնէք շրջապատին կարծիքն ու հակազդեցութիւնը եւ հազար կը համրէք խօսելէ կամ գործելէ առաջ:
Եղէք ինքնավստահ եւ ջանացէք յաղթահարել ձեր բարդոյթները:
* * *
– Եթէ 15-35 միաւոր հաւաքեցիք, կարելի է ձեզ համարձակ համարել, բայց ոչ` շրջապատը գայթակղեցնելու աստիճան: Ձեր համարձակութիւնը չափաւոր է եւ տեղին, անիկա պարզապէս կը համեմէ ձեր կեանքը:
* * *
– Եթէ 35-էն աւելի միաւոր հաւաքեցէք, չափազանց համարձակ էք եւ քիչ անգամ ուրիշին հաշիւը կ՛ընէք: Ինքնաբուխ էք եւ անկեղծ, բայց նաեւ կը սիրէք ուշադրութիւն գրաւել:
Շաբթուան Բանաստեղծութիւնը
Մայմուն
Մայմուն որ կ՛ըսեմ կապիկ չը կարծէք
Տան սեւ փիսիկին անունն է
Փիսիկ որ կ՛ըսեմ աղուոր չը կարծէք
Աշխարհին ամէնէն տգեղ կատուն է
Սեւ է որ կ՛ըսեմ սեփ-սեւ չը կարծէք
Սեւութեանը մէջ աչքերը դեղին են
Դեղին որ կ՛ըսեմ արեւ չը կարծէք
Արեւը մէկ է-աչքերն երկու են
Երկու որ կ՛ըսեմ զատ զատ չը կարծէք
Երկուքին խորն ալ երազը մէկ է
Երազ որ կ՛ըսեմ մեծ բան չը կարծէք
Մարդու մը կողմէ սիրուիլն է
ԶԱՀՐԱՏ
*Այսօր բանաստեղծ Զահրատի մահուան 13-րդ տարելիցն է: