Պատրաստեց՝ ՇՈՒՇԻԿ ՄԱՒԻՍԱԳԱԼԵԱՆ
Ելեկտրոնային սարքերէ կախուածութիւնը դարուս մեծագոյն խնդիրներէն մէկն է: Այս կախուածութիւնը բացասաբար կ՛ազդէ մանաւանդ երեխաներուն վրայ: Իսկ ամենացաւալին այն է, որ շատ մը ծնողներ իրենք կը քաջալերեն երեխաները` օգտագործելու ելեկտրոնային գործիքները` պարզապէս անոնց գանգատները չլսելու եւ «անձնական հանգիստ»-ը ապահովելու համար:
Մինչդեռ կան լուրջ պատճառներ, ըստ որոնց, չի թոյլատրուիր մինչեւ 12 տարեկան երեխաներուն ձեռքը ելեկտրոնային սարքեր տալ:
Ստորեւ կը ներկայացնենք 8 համոզիչ պատճառները:
1
Տարիք
Մանկաբուժներու կարծիքով, 0-3 տարիքը շատ կարեւոր է տեսողութեան զարգացման, խօսքի ձեւաւորման եւ երեխայի բառապաշարի զարգացման ու հարստացման համար: Մինչեւ 3 տարեկան երեխաներուն համար յատկապէս կարեւոր է հնարաւորինս շատ խօսիլ ծնողներուն ու շրջապատին հետ, եւ ոչ թէ` մօր սմարթֆոնին հետ…
2
Կախուածութիւն
Ելեկտրոնային սարքերէ կախուածութիւնը կը սկսի շատ փոքր տարիքէն: Որքան որ ալ ծնողները իրենք զիրենք համոզեն ու արդարացնեն, որ այդ սարքերու օգտագործման սահմանափակումներ ճշդած են, պիտի գայ օրը, երբ երեխան աւելին ու աւելին պիտի պահանջէ եւ պիտի չբաւարարուի ճշդուած ժամերով:
3
Վտանգաւոր Ճառագայթում
2011-ին Առողջապահութեան համաշխարհային կազմակերպութիւնը եւ Քաղցկեղի ուսումնասիրութեան միջազգային գործակալութիւնը բջիջային հեռախօսներու եւ անլար այլ սարքերու ռատիոճառագայթումը դասակարգուած են քաղցկեղ պատճառող ազդակներու շարքին:
4
Ուղեղի Բթացումը
Ամերիկեան լուրջ ուսումնասիրութիւններ կը հաստատեն, որ ելեկտրոնային սարքերուն առջեւ երկար ժամանակ անցընող երեխաներուն ուղեղը քառապատիկ ծանրաբեռնուած կ՛ըլլայ պիտանի եւ ոչ պիտանի տեղեկութիւններով. հետեւաբար երեխաները դժուար թէ զանազանեն հիմնականը երկրորդականէն, եւ քիչ-քիչ անոնց մօտ կը նուազին կշռադատութեան եւ ինքնակարգաւորման ունակութիւնները:
5
Զարգացման Յապաղում
Գիտնականներու կարծիքով, աշխուժ կեանքը կը բարելաւէ ուշադրութիւնը եւ նորը ընկալելու ու իւրացնելու ունակութիւնը: Անոնք կը պնդեն, որ ելեկտրոնային սարքերու գործածութիւնը կը վնասէ երեխաներու զարգացման եւ բացառաբար կ՛ազդէ անոնց ուսումին, տրուած ըլլալով, որ անոնք ժամերով կը գամուին այդ սարքերուն առջեւ` կամաց-կամաց մոռնալով խաղը, վազքը, ցատկռտուքը եւ այլն…
6
Քունի Դժուարութիւն
Ելեկտրոնային սարքերու կապոյտ լուսարձակումը կ՛արգիլէ երեխային բնական ձեւով քունի անցնելուն, ինչ որ պատճառ կը դառնայ անոր հանգիստի ժամերու կրճատման եւ անքնութեան:
7
Հոգեբանական Խանգարումներ
Համացանցային կախուածութիւնը, հոգեբաններու կարծիքով, հոգեբանական լուրջ հարցեր կրնայ ստեղծել երեխային մօտ` մեկուսացում, ինքնամփոփում, ընտանիքի անդամներուն եւ տարեկից երեխաներու հետ յարաբերելու դժուարութիւն եւ նոյնիսկ` ընկճախտ:
8
Իրականութենէն Անջատում
Շուէտական ուսումնասիրութիւն մը հաստատած է, որ իրենց մանկութիւնը բնական ապրող եւ ելեկտրոնային սարքեր քիչ օգտագործող երեխաները հետագային աւելի իրապաշտ եւ ինքնուրոյն մարդիկ կը դառնան, մինչդեռ համացանցային կախուածութիւն ունեցողները կ՛անջատուին իրականութենէն եւ ապագային զանազան դժուարութիւններ կը դիմագրաւեն եւ յուսախաբութիւններ կ՛ապրին:
Ելեկտրոնային սարքերը ժամանակակից կեանքի անբաժան մասն են: Պէտք է երեխային սորվեցնել անոնց ճիշդ օգտագործումը, բայց` ոչ շատ փոքր տարիքէն, եւ անշուշտ պէտք է սահմանափակել անոնց օգտագործման ժամանակահատուածը:
Փոքր տարիքին երեխան պէտք ունի խօսակիցի, իրեն հետ խաղացողի, իրեն պատմութիւն պատմողի, պտոյտի տանողի եւ ոչ թէ` ծնողքին սմարթֆոնին:
Ի՞նչ Տեսաք Առաջին Հերթին
Արագ նայեցէ՛ք նկարին եւ ըսէք, թէ ի՛նչ տեսաք առաջին հերթին: Ձեր պատասխանը կը բացայայտէ ձեր հոգեվիճակը:
Պեխաւոր Ուրախ Դէմք
Կը նշանակէ, որ բաւական հանգիստ հոգեվիճակ ունիք, փիլիսոփայութեամբ կը վերլուծէք ձեզ շրջապատող լաւ եւ գէշ երեւոյթները, կը փորձէք զգացականը մէկ կողմ դնել եւ առաւելաբար տրամաբանութեամբ կշռադատել ամէն բան: Պաղարիւն էք, որոշ չափով` լաւատես եւ իրապաշտ:
Երկու Փոքրիկ Թռչու՛ններ
Կը նշանակէ, որ սէրն ու յարաբերութիւնները ձեր կեանքին առաջնահերթութիւններն են: Հոս խօսքը սիրային յարաբերութիւններու մասին չէ միայն, այլ ընտանիքի, ընկերներու եւ երեխաներու հետ յարաբերութեան մասին է` ընդհանուր առմամբ: Թերեւս շրջան մը դուք շատ զբաղած եղած էք եւ ժամանակ չէք ունեցած գրկելու եւ համբուրելու ձեր երեխաները, զուգընկերը կամ գրելու ձեր ընկերոջը, պատմելու, թէ որքա՜ն կարօտած էք զինք:
Աստղային Գիշեր
Կը նշանակէ, որ հոգեպէս այնքան ալ նախանձելի չէ ձեր վիճակը: Հանգիստ չէք գործի մէջ, հաշտ չէք ձեր շրջապատին հետ… Այլ խօսքով, ուրախ չէք:
Ժամանակն է, որ որոշէք, թէ ի՛նչ բան կ՛ուրախացնէ ձեզ, ի՛նչը հաճոյք կը պատճառէ ձեզի, եւ այդ ուղղութեամբ քայլ առնէք: Երբեք ուշ չէ ճիշդ որոշումներ տալու եւ դէպի առաջ շարժելու համար:
Ստուգենք Մազերու Հետ Կապուած
Մեր Գիտելիքները
– ՍԽԱԼ է այն կարծիքը, որ մազերը յաճախակի լուալը գլխամաշկը կը դարձնէ իւղոտ:
– ՃԻՇԴ է այն հաստատումը, որ մազաթափութեան գլխաւոր պատճառներէն մէկը ընկճախտն է:
– ՃԻՇԴ է այն հաստատումը, որ սեւ գոյնի մազերը աւելի արագ կ՛աճին, քան` բաց գոյնի մազերը:
– ՃԻՇԴ է այն կարծիքը, որ մազերը յաճախ սանտրելու պարագային, անոնք աւելի արագ կը իւղոտին ու կը փայլին:
– ՍԽԱԼ է այն կարծիքը, որ արեւէն մազերուն գոյնը կը բացուի: Այս կարծիքը թերեւս կը յարմարի ներկուած մազերուն:
– ՍԽԱԼ է այն կարծիքը, որ եթէ մազերը յաճախակի կտրենք, անոնք աւելի խիտ եւ առատ կը բուսնին:
– ՍԽԱԼ է այն համոզումը, որ յղութենէն եւ ծննդաբերութենէն ետք մազերը կը թափին:
– ՃԻՇԴ է այն հաստատումը, որ մազերուն ճերմկիլը կապուած է տարիքի հետ: Ժառանգական եւ այլ գործօններ իրենց դերը ունին մազերու ճերմկելուն մէջ:
– ՃԻՇԴ է այն կարծիքը, որ թաց մազերը աւելի դիւրաբեկ են, քան` չոր մազերը, հետեւաբար թաց մազերը պէտք է սանտրել ցանցառ ակռաներով օժտուած սանտրներով:
– ՃԻՇԴ է այն հաստատումը, որ տեւաբար դէպի ետեւ քաշուած ու կապուած մազերը աւելի դիւրաբեկ եւ վատառողջ կ՛ըլլան: Պէտք է զանոնք յաճախ ազատ արձակել, որպէսզի թելերը շնչեն ու թուլնան:
– ՃԻՇԴ է այն հաստատումը, որ կիտրոնի հիւթը փայլք կու տայ մազերուն:
– ՍԽԱԼ է այն կարծիքը, որ եթէ մազերուն ծայրամասերը փճացած են, մազերը չեն բուսնիր:
Հետաքրքրական
Գիրքի Ձեռագործ Արուեստը
Ձեռագործ գիրքը ամբողջ աշխարհ մըն է:
Գիրքի արուեստին նոր շունչ հաղորդող New illuminations ծրագիրը, որ ստեղծուած է ազգութեամբ ամերիկացի Սիուզի Պենքս Պաոմի կողմէ, արդէն 4-րդ տարին է դասընթացքներ կը կազմակերպէ Գիւմիրիի մէջ` կիներու եւ աղջիկներու համար, որոնք հետաքրքրուած են գիրքի արուեստով, անոր ստեղծման առանձնայատկութիւններով եւ ունին իւրայատուկ հայեացք գոյներու ձեւաւորման մէջ:
Ծրագրին նպատակն է հայ կիներու հնարաւորութիւն տալ ուսումնասիրելու աւանդական գրքարուեստի առանձնայատկութիւնները, ցուցաբերել իրենց հմտութիւններն ու ճաշակը, նոր ընկերներ ձեռք բերել եւ մասնակցիլ ցուցահանդէսներու` ու իրենց արուեստի միջոցով դրամ շահիլ:
Եթէ հարց տաք, թէ ինչո՛ւ այս ծրագիրը յատկացուած է միայն կիներուն, պատասխանը հետեւեալն էշ «Ծրագիրին նպատակը միայն գիրք ստեղծել չէ, այլ նաեւ կիներն ու երիտասարդուհիները խմբելը` արուեստի միջոցով, անոնց ձայնը լսելի դարձնելն է, երազանքներն ու նպատակները իրականացնելն է եւ ձեռային աշխատանքներու միջոցով դրամ շահելու հնարաւորութիւն տալն է»:
Խոհագիր
Մածունով Կարկանդակ
Դիւրին եւ խնայողական այս բաղադրատոմսը պիտի գոհացնէ թէ՛ փոքրերուն եւ թէ՛ մեծերուն քիմքերը:
Բաղադրիչներ
– 1 գաւաթ մածուն
– 3 հաւկիթ
– 2 գաւաթ շաքար
– 3 գաւաթ ալիւր
– 2 թէյի դգալ թթխմոր
– Կէս գաւաթ բուսական ձէթ
– Վանիլլա, կիտրոնի տաշուք
Պատրաստութիւն
Հաւկիթները եւ շաքարը ելեկտրական գործիքով զարնել, աւելցնել կիտրոնի տաշուքը եւ վանիլլան, ապա` մնացեալ բաղադրիչները:
Խմորը լեցնել կարագով ծեփուած կաղապարի մը մէջ եւ 35-40 վայրկեան եփել նախապէս տաքցուած փուռի մէջ, 180 ջերմաստիճանով:
Փուռէն հանելէ ետք կարելի է կարկանդակին երեսը ծեփել ծիրանի անուշով (խիւս տեսակը), որուն քանի մը կաթիլ ջուր աւելցնելով նօսրացուցած ըլլաք:
Փուռէն հանելէ ետք, սպասել որ կարկանդակը լաւ պաղի, ապա երեսը զարդարել փոշի շաքարով:
Շաբթուան Բանաստեղծութիւնը
Որ Ապրեմ Երկար
Շնորհակալ եմ ձեր լաւ խօսքերից.
Բարի, բարեսիրտ ձեր մաղթանքներից`
Որ ապրեմ երկար, որ լինեմ առողջ,
Բախտս վայելեմ առօք ու փառօք,
Խուսափեմ ցրտից, յուզմունքից, վէճից
Ու սրտիս մօտիկ չընդունե՜մ ոչինչ…
Ես համաձայն եմ, բայց, բարեկամներ,
Ես ինչպէ՞ս մնամ պաղ ու անտարբեր,
Ինչպէս անցնեմ ու չտեսնելու տամ
Կիսաքաղց ծերին, մուրացիկ մանկան,
Տեսնեմ վտանգը ու չտագնապեմ,
Տեսնեմ կեղծիքը ու չծառանամ,
Տեսնեմ սադրանքը ու չզայրանամ,
Կտրեմ կեանքի հետ կապերս բոլոր,
Ի՛նչ է, թէ ապրեմ աւելի երկար:
Զուր էք ինձ կարդում խրատ ու յորդոր,
Միայն ապրելը քիչ է ինձ համար:
ՍԻԼՎԱ ԿԱՊՈՒՏԻԿԵԱՆ