Ճի՞շդ, Թէ՞ Սխալ…Ստուգենք Մեր Գիտելիքները` Գիրութեան Մասին

Պատրաստեց՝ ՇՈՒՇԻԿ ՄԱՒԻՍԱԳԱԼԵԱՆ

Ֆրանսական ուսումնասիրութիւններ կը հաստատեն, որ երկրագունդի բնակչութեան 35 առ հարիւրը գէր է, իսկ 18 առ հարիւրը` սոնք:

Զանց ընելով գեղագիտական բաժինը` վերը յիշուած թիւերը մտահոգիչ են առողջապահական իմաստով: Յաւելեալ ծանրութիւնը ուղղակիօրէն կապուած է շատ մը լուրջ հիւանդութիւններու հետ, ինչպէս` շաքարախտ, արեան բարձր ճնշում, սրտանօթային հիւանդութիւններ եւ այլն…

Ֆրանսացի սննդագէտ բժիշկ Փաթրիք Սերոկը կը բացայայտէ գիրութեան հետ կապուած ճիշդ եւ սխալ կարծիքներ եւ կը լուսաբանէ մեզ:

Նիհարնալու Միակ Միջոցը
Զրկանքն Է

ՍԽԱԼ: Սերոկի կարծիքով, պէտք է խուսափինք ծայրայեղ ու խիստ սննդականոններէն` նախապատուութիւնը տալով այլազան եւ սերտուած տեսակներուն: Անկասկած, որ առաջիններուն արդիւնքը աւելի ակներեւ եւ արագ է, սակայն երկրորդները երկար ժամանակի վրայ աւելի տանելի եւ առողջապահական են:

***

Մարզանքը Կը Նիհարցնէ

ՃԻՇԴ ԵՒ ՍԽԱԼ: Մարզանքը մարմինը սլացիք կը դարձնէ: Մարզանքը ինքնին չի նիհարցներ, բայց կ՛օգնէ, որ մենք աւելի արագ ջերմուժ այրենք:

***

Գիրութիւնը Ժառանգական Է,
Եւ Մենք Անզօր Ենք

ՍԽԱԼ: Թէեւ գիրութեան ընտանեկան նախընթացները անհերքելի են, սակայն չի նշանակեր, որ մենք անզօր ենք անոր դիմաց: Սերտուած եւ հետեւողական սննդականոնը շատ բան կրնայ փոխել:

***

Մկանները Պրկող Գործիքները
Իւղերը Կը Հալեցնեն

ՍԽԱԼ: Պատկերասփիւռէն եւ համացանցի վրայ օրական կը տեսնենք փորին, թեւերուն կամ զիստերուն վրայ հաստատուող եւ մկանային պրկումներ յառաջացնող «հրաշագործ» գործիքներ: Մկանային կտրուկ պրկումները կրնան օգնել մկաններու զօրացման, բայց ոչ մէկ անգամ իւղերը կը հալեցնեն կամ կը նիհարցնեն:

***

Կարգ Մը Սերեր Կը Նիհարցնեն

ՍԽԱԼ: Մինչ օրս գոյութիւն չունին նիհարցնող սերեր, անոնք կրնան լուծել սելիւլիթի հարցեր, բայց երբեք չերազենք, որ սերերու միջոցով կրնանք նիհարնալ:

***

Իւրաքանչիւր Հասակ Իրեն
Համապատասխան Ծանրութիւն Ունի

ՍԽԱԼ: Իտէալ ծանրութիւն գոյութիւն չունի: Բոլորս իրարմէ տարբեր ենք, ահա թէ ինչո՛ւ մեր ծանրութիւնը կախեալ է որոշ տուեալներէ` տարիք, սեռ, ժառանգականութիւն, ընկճախտ, մկանային զանգուած…

Հետեւաբար նոյն հասակը ունեցող երկու անձեր կրնան տարբեր ծանրութիւն ունենալ, առանց որ անոնցմէ մէկը արտակարգօրէն գէր համարուի:

***

Բնասպիտով Սննդականոնները
Ամէնէն Ազդուներն Են

ՍԽԱԼ: Գիտականօրէն փաստուած է, որ բնասպիտով սննդականոնները ազդու են կարճ ժամանակի վրայ: Միսի, ձուկի, հաւկիթի եւ կաթնեղէնի վրայ հիմնուած սննդականոնը կրնայ մինչեւ 7 քիլօ նիհարցնել` մէկ ամսուան ընթացքին, բայց երկար ժամանակի վրայ քիլոները կրկին կը կուտակուին:

***

Անբաւարար Քունը Կը Գիրցնէ

ՃԻՇԴ: Ուսումնասիրութիւններ հաստատած են, որ անբաւարար քունը կը նպաստէ ախորժակին բարձրացման, քանի որ շատ կարճ գիշերէ մը ետք լեփթին կոչուած հորմոնը (յագեցումի հորմոն) որոշ խախտումներ կ՛արձանագրէ, մինչ անօթութեան պատասխանատու հորմոնը կը գերիշխէ: Նոյն ուսումնասիրութեան համաձայն, քունի պակասը կը նպաստէ գիրութեան եւ սոնքութեան, մասնաւորաբար` գիշերային ժամերու աշխատողներուն եւ երեխաներուն մօտ:

***

Դաշտանադադարի Ընթացքին
Գիրնալը Անխուսափելի Է

ՃԻՇԴ ԵՒ ՍԽԱԼ: Նկատուած է, որ գիրութիւնը ծայր կ՛առնէ դաշտանադադարէն 15 տարի առաջ եւ կը շարունակուի անոր յաջորդող 20 տարիներուն: Այսպէս, տղամարդ թէ կին, նոյն ծանրութիւնը չեն ունենար 50 տարեկանին, այն ինչ էին 20 տարեկանին: Այսուհանդերձ, օրական 10 վայրկեան մարզանքը դրական ազդեցութիւն կ՛ունենայ:

Վարդավառը` Հայերուս
Շատ Սիրելի Տօնը

                                                                                Աստղիկ

Հայ ժողովուրդին ամենասիրելի տօներէն մէկն է Վարդավառը. անիկա նուիրուած է սիրոյ եւ գեղեցկութեան աստուածուհի Աստղիկին:

Ինչպէս` շատ մը նախաքրիստոնէական տօներ, Վարդավառն ալ վերանուանուած է Պայծառակերպութեան եւ Այլակերպութեան տօն. քրիստոնէութիւնը պետական կրօն ընդունուելէն ետք, սակայն, պահպանած է նաեւ Վարդավառ անուանումը:

Վարդավառի տօնը շարժական է, կը նշուի Զատիկին յաջորդող 14-րդ կիրակին: Ինչպէս խաղողօրհնէքի օրը աւանդաբար կը համարուի խաղողի առաջին համտեսի օր, այնպէս ալ Վարդավառի օրը խնձորի առաջին համտեսի օրն է:

Առասպելի մը համաձայն, անգամ մը Աստղիկ աստուածուհին կը լսէ, որ իր սիրեցեալ Վահագնը ծանր վիրաւորուած է, բոպիկ կը վազէ անոր մօտ: Ճանապարհին, վազելով վարդենիներուն մէջէն, կը վիրաւորէ ոտքերը, եւ անոր արիւնով կը ներկուին վարդերը: Այդ օրէն կարմիր վարդը սիրոյ խորհրդանիշ համարուած է Հայաստանի մէջ:

Կարգ մը ազգագրագէտներու կարծիքով, անցեալին այս տօնը եղած է շատ բազմազան, որմէ այսօր պահպանուած է միայն ջրցօղումը: Իրարու վրայ ջուր ցօղելով` մեր նախահայրերը կը հաւատային, որ կը պաշտպանուէին վախէն եւ հիւանդութիւններէն: Տօնին առիթով նաեւ աղաւնի կը թռցնէին եւ տօնածառ կը պատրաստէին` զարդարելով ժապաւէններով, վարդերով, վարունգով եւ խորոված խնձորով:

Տօնին ծիսական ուտեստը խորոված խնձորն էր:

Հայերը գիշերը պարտադիր խարոյկ կը վառէին եւ խնձոր կը խորովէին: Եկեղեցիներուն դռներն ալ կը զարդարէին վարունգով, վարդով եւ խորոված խնձորով:

Բանաստեղծ Յ. Թումանեան գեղեցիկ բանաստեղծութիւն մը ունի «Հիմն Աստղիկին» խորագրով, ահա այդ հիմնէն քառեակ մը:

«Ելնում է ապա նազելի փառքով
Երկնի խորքերից Սիրոյ դիցուհին,
Պճնուած կոյսի ճերմակ շղարշով,
Վառուելով իր սուրբ շողերի միջին»:

Լոգանքի Գլխարկի Օգտագործման
Հետաքրքրական Տարբերակներ

Բոլորս ալ լոգանքի գլխարկը կ՛օգտագործենք մեր մազերը ջուրէն պաշտպանելու համար, բայց երբեւէ ձեր միտքէն անցե՞ր է, որ այդ գլխարկը կրնայ տարբեր գործածութիւններ ունենալ եւ դիւրացնել ձեր առօրեան:

Ստորեւ կը ներկայացնենք լոգանքի գլխարկի օգտագործման հետաքրքրական տարբերակներ:

Ուտելիքներու մնացորդները ճանճերէ, փոշիէ պաշտպանելու համար ամանը ծածկեցէք լոգանքի գլխարկով մը, այդպէս ուտելիքը ապահով կը մնայ մինչեւ սառնարան փոխադրելը:

Ճամբորդութեան պայուսակին մէջ կօշիկները տեղաւորեցէք լոգանքի գլխարկի մը մէջ` հագուստները մաքուր պահելու համար:

Քիչ անգամ կը պատահի, որ լման ձմերուկ մը նոյն օրն իսկ ուտուի: Կիսուած ձմերուկին վրայ լոգանքի գլխարկ մը անցուցէք նախքան սառնարան դնելը:

Եթէ հեծանիւ օգտագործող էք, լաւ կը հասկնաք, թէ որքա՛ն տհաճ է անձրեւէն թրջուած նստարանին վրայ նստիլը: Հետեւաբար, եթէ ստիպուած էք ձեր հեծանիւը բացօթեայ տեղ մը շարել, եւ եղանակը անձրեւոտ է, ամէնէն գործնական միջոցը նստարանը լոգանքի գլխարկով մը պաշտպանելն է:

Եթէ ձեր երեխային հետ մանկասայլակով պտոյտի ելած էք, տուն վերադարձին մի՛ մոռնաք անիւներուն մէկական լոգանքի գլխարկ անցընելու` ցեխոտ կամ փոշոտ անիւներով տուն չմտնելու համար:

Վստահաբար այս տարբերակներէն առնուազն մէկը համոզեց ձեզ եւ առաջքն իսկ առիթով պիտի գործադրէք:

Խոհագիր

Շոմինով Հըմմոս

Բաղադրիչներ

1 գաւաթ խաշած սիսեռ
8-10 թարմ շոմինի փոքրիկ տերեւներ
1 ապուրի դգալ շուշմայ
3-4 պճեղ սխտոր
1 ապուրի դգալ ձիթապտուղի ձէթ
1 ապուրի դգալ կիտրոնի հիւթ
Կէս թէյի դգալ աղ
Քիչ մը ջուր

Պատրաստութիւն

Պլենտըրին մէջ լեցնել վերը յիշուած բոլոր բաղադրիչները եւ հարել, մինչեւ որ միատարր թանձրուկ մը ստացուի:

Կիտրոնի հիւթին, աղին եւ ջուրին քանակը կրնաք աւելցնել կամ պակսեցնել` ըստ քիմքի ճաշակին:

Թանձրուկը լեցնել փոս ամանի մը մէջ եւ որպէս թաթխան (տիբ) մատուցել խրթխրթան հացի կողքին:

Շաբթուան Մտածումը

 Յովհաննէս Թումանեանի Նամակը`
Աւետիք Իսահակեանին

… Ես չեմ ուզում եւ չեմ կարող երկար ու բարակ գրել մեր երկրից, թէեւ դու հարցնում ես: Կարճ ասեմ` մենք թէ դրսից, թէ ներսից քանդեցինք մեր երկիրը: Գլխաւորապէս մենք: Մենք եմ ասում, եւ սրա մէջն է ճշմարտութիւնը: Մի մասը խանգարող սրիկաներ, մի մասը գողեր ու աւազակներ, մի մասը ապիկար թշուառականներ, եւ չերեւաց մի բազմութիւն, գոնէ մի խմբակ, որ վերածնուող շունչն ու բարոյական կարողութիւնը յայտնաբերէր:

Էսքան աղէտների ու պարտութիւնների մէջ ոչ մի մեղաւոր չերեւաց, ոչ ոք ոչ պատասխանատուութեան կանչուեց, ոչ պատասխան տուեց: Եւ շարունակւում է. այժմ էլ նոյն մարդիկը նոյն ճանապարհներով… Եւ ոչ մէկը գոնէ ԱՆՁՆԱՍՊԱՆ չեղաւ, որ ապացուցէր, որ գոնէ ամօթ ու խղճմտանք կայ այս մարդկանց մէջ: Բայց ես ինչ եմ ասում-չկարողացան գոնէ վշտանալ կամ վշտացած երեւալ: