Պատրաստեց՝ ՇՈՒՇԻԿ ՄԱՒԻՍԱԳԱԼԵԱՆ
1921-ին, երբ ան արդէն իր ոճը պարտադրած էր Փարիզի նորաձեւութեան աշխարհին, Կապրիէլ Շանել որոշեց ստեղծել իր սեփական օծանելիքը: Ան դիմեց ռուս ցարերու արքունիքի նախկին բուրագործ Էրնեսթ Պոյի, որուն առաջարկած բազմաթիւ նմուշներէն ոճաբանը ընտրեց թիւ 5 նմուշը: Երբ հարցը հասաւ այս նոր օծանելիքին անուն տալու, Կապրիէլ Շանել որոշեց զայն մկրտել «Շանել թիւ 5», քանի որ մայիս 5-ին (հինգերորդ ամիս, հինգերորդ օր) հրապարակ պիտի իջնէր անուշահոտը, եւ այս թիւին մէջ ան տեսաւ երջանիկ նախանշան:
Շուտով իւրայատուկ բուրմունքով «Շանել թիւ 5»-ը դարձաւ աշխարհի ամէնէն շատ վաճառուող օծանելիքը եւ մինչեւ օրս կը մնայ ամէնէն փնտռուածներէն մէկը:
Համաշխարհային յաջողութեան հասած օծանելիքը նոյնիսկ առասպելի աստիճանի հասաւ, երբ 1954-ին Մարիլին Մոնրոն հարցազրոյցի մը առիթով յայտարարեց, որ քնանալէ առաջ միայն քանի մը կաթիլ «Շանել թիւ 5» կը կրէ…
Ստեղծումէն ի վեր օծանելիքը ներկայացուած է աշխարհի ամենագեղեցիկ կանանց կողմէ, ինչպէս` Քարոլ Պուքէ, Նիքոլ Քիտման, Վանեսա Բարատի…
Ինչ կը վերաբերի օծանելիքի սրուակին, ոճաբանը անձամբ պատկերացուց եւ ձեւաւորեց զայն:
Նշենք, որ այսօր` 5 մայիս 2022-ին «Շանել թիւ 5»-ը դարձաւ 101 տարեկան:
Յղի Մայրերու Վարքագիծեր, Որոնք
Կ՛ազդեն Երեխաներուն Վրայ
Ուսումնասիրութիւններ ցոյց տուած են, որ յղի կիներու մօտ ընկճախտն ու անհանգստութիւնը կրնան աւելցնել վաղաժամ ծննդաբերութեան եւ այլ բարդութիւններու հաւանականութիւնը: Բայց կան այլ ազդակներ, որոնք կրնան բացասաբար ազդել ապագայ երեխային վրայ: Ծանօթանանք վարքագիծի որոշ տեսակներու, որոնցմէ ձեռնպահ պէտք է մնալ յղութեան ընթացքին:
– Կռուիլ, վիճիլ, պոռալ
Կռիւն ու վէճը անհանգստութիւն եւ ընկճախտ կը պատճառեն, ինչ որ կրնայ մեծապէս ազդել երեխային վրայ, յատկապէս անոր դիմադրականութեան համակարգին եւ ուղեղին վրայ: Միւս կողմէ, բղաւելը կրնայ վնասակար ըլլալ մօր համար եւ յանգեցնել գլխացաւի, սրտխառնուքի եւ քունի հետ կապուած հարցերու:
– Շատ շաքար սպառել
Հետազօտութիւններ ցոյց տուած են, որ յղութեան ընթացքին մեծ քանակութեամբ շաքար օգտագործած մայրերը սորվելու եւ յիշելու դժուարութիւն ունեցող երեխաներ ունեցած են:
– Տրամադրութեան տատանումներ
Յղութեան ընթացքին տրամադրութեան փոփոխութիւնները սովորական երեւոյթ են, ընդհանրապէս` հորմոնային փոփոխութիւններու արդիւնք: Տրամադրութեան յաճախակի տատանումները կ՛ազդեն ուղեղին վրայ ոչ միայն մօր, այլ նաեւ` երեխային:
– Լաց
Յղութեան ընթացքին լալը բնական է, քանի որ կինը աւելի զգացական կը դառնայ: Բայց եթէ լացին կ՛ընկերանան այլ ախտանիշներ` ախորժակի կորուստ, մեղքի զգացում, հետաքրքրութեան բացակայութիւն, պէտք է խօսիլ բժիշկին հետ, քանի որ այս բոլորը բացասաբար կ՛ազդեն կազմաւորուող մանուկին վրայ:
– Քունի դժուարութիւն
Հետազօտողներու կարծիքով` կիներու 78 առ հարիւրը քունի խանգարումներ կ՛ունենան յղութեան ընթացքին: Պատճառը դարձեալ հորմոնային փոփոխութիւններն են:
Ուսումնասիրութիւններ ցոյց տուած են, որ այն կիները, որոնք գիշերը 6 ժամէն պակաս կը քնանան, աւելի երկար ու դժուար կը ծննդաբերեն:
– Շարժումի պակաս
Յղութեան ընթացքին աւելորդ ծանրութիւնը, գիրութիւնը եւ շարժումի պակասը կրնան բարդութիւններ յառաջացնել ծննդաբերութեան ընթացքին: Ասկէ բացի, հետագային գիրութեան վտանգ կրնայ սպառնալ նաեւ երեխային:
«Յղի կինը երկու հոգիի համար պէտք է ուտէ» ըսուած խօսքին իմաստը ուտելիքի քանակէն աւելի ուտելիքի որակին ուշադրութիւն դարձնելն է եւ հետեւի բժիշկին խորհուրդներուն:
Առողջապահական
Քունի Պակասը`
Գիրութեան Պատճառ
Աշխատանքային երկար եւ հեւքոտ օրուան աւարտին մեզմէ ո՞վ չ՛երազեր հանգիստ քունի մը մասին: Բոլորս կը սիրենք քնանալ. քունը կենսական անհրաժեշտութիւն է, քանի որ անիկա առիթ կու տայ մարմնին վերականգնելու օրուան ընթացքին սպառած ներուժը:
Քունի պակասը կրնայ բազմաթիւ խանգարումներ պատճառել եւ բացասաբար ազդել մեր կեանքի որակին վրայ, մինչեւ իսկ` գիրութեան պատճառ դառնալ:
Եւ այսպէս` Շիքակոյի համալսարանի քունի եւ նիւթափոխութեան կեդրոնի հետազօտութեան կարծիքով քունի պակասը ախորժակը կը սրէ, անօթութեան զգացումը կը խթանէ, կը մղէ, որ ուտենք եւ բնականաբար` գիրնանք:
«Մենք կ՛ուտենք, որովհետեւ մարմինը պէտք է արթուն մնայ, որպէսզի կարենանք դիմակայել որոշ իրավիճակներ, որոնց կարգին` հանգիստի բացակայութիւնը: Յիշենք, որ անբաւարար քունի պատճառով, «լեփթին»-ը` յագեցուածութեան հորմոնը, կը նուազի եւ անօթութիւն կը պատճառէ ու կը յանգեցնէ շաբաթական միջին հաշիւով 1 քիլօ ծանրութեան յաւելման», կը պնդեն վերոյիշեալ կեդրոնի հետազօտողները:
Գիտականօրէն Փաստուած Է, Որ
Խռմփոցը Կը Վնասէ Առողջութեան
Շատեր ունին խռմփացող ծնողներ, ամուսիններ կամ ընկերներ, որոնք իրենց խռմփոցով զիրենք շրջապատողներուն քունը կը վերածեն իսկական մղձաւանջի: Ասիկա համատարած խնդիր է: Բացի այն, որ խռմփացող մարդիկ կրնան առողջական հարցեր ունենալ, նաեւ պէտք է հաշուի առնել խռմփոցի ազդեցութիւնը ուրիշներու վրայ:
Գիտական հետազօտութիւններ կը հաստատեն, որ շարունակաբար ենթարկուելով ուրիշներու խռմփոցի աղմուկին, երկար ժամանակի վրայ, կրնայ վնասակար ըլլալ առողջութեան: Քունի պակասը կը պատճառէ առողջական խնդիրներ, զորս մենք յաճախ կը թերագնահատենք: Խռմփացողի կողքին պառկելով մենք կը կորսնցնենք քունի թանկարժէք ժամեր, որոնք անհրաժեշտ են մեր մարմնին վերալիցքաւորուելու` ամբողջ օրուան մը յոգնութենէն ետք: Չմոռնանք նաեւ, որ խաղաղ եւ անխափան քունը կը նպաստեն նիւթափոխութեան եւ յիշողութեան ամրապնդման:
Նոյն հետազօտութիւնները կը հաստատեն, որ անոնք, որոնք կ՛ապրին օդակայաններու կամ այլ աղմկոտ վայրերու մօտակայքը, աւելի եւս ենթակայ են լսողական հարցեր, արեան բարձր ճնշում, դիւրագրգռութիւն կամ հոգեկան անհանգստութիւններ ունենալու: Իսկ խռմփոցին ձայնը անհերքելիօրէն կը յայտնուի վնասակար աղմուկներու ցուցակին վրայ:
Եզրակացութիւն. խռմփացող անձեր անյապաղ պէտք է լուծեն առողջական այս հարցը, քանի որ իրենցմէ կախեալ է նաեւ իրենց կողքին քնացողներուն առողջութիւնը:
Խոհագիր
Ոսպով Եւ Ձաւարով Աղցան
Այս առողջապահական եւ գեղեցիկ աղցանը վառ գոյներ կը հաղորդէ ձեր սեղանին: Պատրաստութիւնը արագ եւ մատչելի է ստորեւ` բաղադրատոմսը:
Բաղադրիչներ
– Ոսպ (100 կր.)
– Խոշոր ձաւար (100 կր.)
– Գունաւոր պղպեղներ (3 հատ)
– Ստեպղին (1 հատ)
– Սոխ (1 հատ, շերտուած)
– Գինձ (կէս կապոց, մանրուած)
– Սխտոր (2 պճեղ)
– Ձիթապտուղի ձէթ (3 ապուրի դգալ)
– Քացախ կամ կիտրոնի հիւթ (ըստ ճաշակի)
– Աղ, կարմիր փոշի պղպեղ
Պատրաստութիւն
Ոսպը խաշել եւ քամոցի մէջ փոխադրել: Ձաւարը 1 ժամ թրջել տաք ջուրի մէջ եւ քամոցի մէջ փոխադրել:
Ստեպղինը բարակ, երկար շերտերու վերածել: Պղպեղները երկայնքին բարակ կտրտել:
Փոս ամանի մը մէջ պատրաստել թացանը (ձէթ, աղ, կիտրոնի հիւթ կամ քացախ, ճզմուած սխտոր, կարմիր փոշի պղպեղ):
Աղցանի ամանին մէջ լեցնել քամոցէ անցած ոսպը, ձաւարը, աւելցնել ստեպղինը, պղպեղները, սոխն ու գինձը, եւ զգուշութեամբ խառնել:
Վերջաւորութեան աւելցնել թացանը, կրկին խառնել: Մատուցելէ ժամ մը առաջ պատրաստել, որպէսզի լաւ թրծուի:
Ոսպ Ուտելու 8 Համոզիչ Պատճառներ
Բնասպիտով, կենսանիւթերով եւ հանքայիններով հարուստ եւ սննդարար ոսպը նաեւ քիչ ջերմուժ պարունակող ու յագեցնող ընդեղէն մըն է. ստորեւ կը ներկայացնենք շաբթուան ընթացքին առնուազն մէկ անգամ ոսպ ուտելու 8 համոզիչ պատճառներ.
1.- Կը կարգաւորէ քոլեսթերոլի մակարդակը:
2.- Կ՛օգնէ նիհարնալու:
3.- Կը պահպանէ սիրտին առողջութիւնը:
4.- Կը բարելաւէ նիւթափոխականութիւնը:
5.- Կ՛օգնէ վերահսկելու արեան մէջ շաքարի մակարդակը:
6.- Կը կանխարգիլէ քաղցկեղի որոշ տեսակներ:
7.- Կը կարգաւորէ արեան գերճնշումը:
8.- Կը դանդաղեցնէ ծերութեան հոլովոյթը:
***
Շաբթուան Բանաստեղծութիւնը
Քարէ Քնքշանք
Լեռ ու անդունդ, ձոր ու կատար,
Ապառաժներ պատառ-պատառ,
Քարէ թռիչք, քարէ անկում…
Կապոյտ մշուշ, կապոյտ եթեր,
Ու կապոյտից պոկուած գետեր,
Որ կապոյտով են յորձանքում…
Լեռներն այստեղ բարձր են այնքան,
Որ շանթակերպ արծիւն անգամ
Թեւ չի բախում նրանց ձիւնին,
Վիհերն այստեղ խորն են այնքան,
Որ ձմեռուան կէսին անգամ
Բո՜ց է հագնում յանկարծ հոնին:
Ժայռերն այստեղ կարծր են այնքան,
Պղնձաջիղ, որձամկան,
Որ բախուելիս շանթ են ցանում,
Բայց եւ քնքուշ, քնքուշ այնքան,
Որ պղնձի միջից անգամ
Ծաղկի հրաշք ծիլն են հանում:
Հողմերն այստեղ այնքան են բիրտ,
Որ լեռներից ժայռ են պոկում
Ու գլորում անդունդն ի վար,
Հովերն այնքան են քնքշասիրտ,
Որ ծաղկի դէմ խոնարհ չոքում,
Աղօթում են մեղմ ու շուար:
Լեռ ու անդունդ, ձոր ու կատար,
Ապառաժներ պատառ-պատառ,
Քարէ թռիչք, քարէ անկում…
Հայոց երկիր, հայոց իմ հող,
Դու իմ քարէ մոլուցք ու ոխ,
Իմ քնքշութիւն, իմ քնքշութիւն…
ՎԱՀԱԳՆ ԴԱՒԹԵԱՆ