Պատրաստեց՝ ՇՈՒՇԻԿ ՄԱՒԻՍԱԳԱԼԵԱՆ
Հաւանաբար ձեզի ծանօթ է թեթեւ խուճապի եւ հիասթափութեան զգացումը, երբ բջիջայինը, տունը մոռցած էք:
Իսկ դուք գիտէ՞ք, որ ժամանակակից հասարակութիւնը կը տառապի նոմոֆոպիա կոչուած յատուկ վիճակէն: Այս բառը յառաջացած է անգլերէն «no mobile phobia» արտայայտութենէն եւ ներմուծուած է մասնագէտներու կողմէ` բջիջայինը կորսնցուցած մարդոց անհանգստութեան երեւոյթը բնութագրելու համար:
Հոգեբաններ պատրաստած են հարցաշար մը` մարդոց մօտ նոմոֆոպիայի աստիճանը ստուգելու համար: Դուք ալ ձեր կարգին «այո» կամ «ոչ» պատասխանեցէք այս 20 հարցումներուն` պարզելու նոմոֆոպիայի ձեր աստիճանը: Թուղթի մը վրայ արձանագրեցէք ձեր «այո» պատասխաններուն թիւը:
1.- Առանց բջիջայինիս ես անհանգիստ եւ կորսուած եմ:
2.- Կը տխրիմ, եթէ վայրկեանը վայրկեանին տեղեկութիւններ չկարենամ ստանալ:
3.- Ջղային կը դառնամ, եթէ որեւէ պատճառով հեռաձայնս դադրի գործելէ:
4.- Կը զայրանամ, եթէ չկարենամ օգտագործել հեռախօսիս հնարաւորութիւնները` ցանկացած պահուս:
5.- Խուճապի կը մատնուիմ, երբ իմ հաշուիս գումարը կը սպառի:
6.- Եթէ կապ չկայ, կամ չեմ կրնար օգտուիլ Wifi-էն, անընդհատ կը ստուգեմ կապի առկայութիւնը:
7.- Եթէ բջիջայինս խանգարուի, բոլորովին տարբեր անձ մը կը դառնամ:
8.- Գործի մէջ եւ ամէնուրեք հեռախօսս միշտ ձեռքս է:
9.- Եթէ մնայուն կապի մէջ չըլլամ բարեկամներուս հետ, անհանգիստ եւ կորսուած կը զգամ:
10.- Եթէ հեռախօսս որեւէ տեղ մոռնամ, կ՛անհանգստանամ, որ հարազատներս պիտի չկարենան կապի մէջ ըլլալ հետս:
11.- Եթէ հեռախօսս որեւէ տեղ մոռնամ, աշխարհէն կտրուած եւ անապահով կը զգամ:
12.- Եթէ կորսնցնեմ հեռախօսս, շատ տարօրինակ կը զգամ, քանի որ ուրիշ ընելիք չունիմ:
13.- Եթէ կորսնցնեմ հեռախօսս չափազանց կը զայրանամ այն միտքէն, որ բոլոր բարեկամներս կապի մէջ են, իսկ ես` ոչ:
14.- Եթէ կորսնցնեմ հեռախօս, հեռու կը մնամ աշխարհի վերջին իրադարձութիւններէն:
15.- Եթէ կորսնցնեմ բջիջայինս, մինչեւ իսկ կու լամ:
16.- Եթէ կորսնցնեմ բջիջայինս կը դառնամ յարձակողական եւ կը վիճիմ բոլորին հետ:
17.- Եթէ կորսնցնեմ բջիջայինս, անմիջապէս կը մտածեմ նոր մը գնելու մասին:
18.- Եթէ կորսնցնեմ բջիջայինս, շունչ կը քաշեմ «քանի մը օր հանգիստ» մնալու հեռանկարով:
19.- Եթէ կորսնցնեմ բջիջայինս, կը փորձեմ հաշտուիլ կացութեան հետ:
20.- Եթէ կորսնցնեմ բջիջայինս, ինքզինքս աշխարհի ամէնէն դժբախտ անձը կը զգամ:-
Արդիւնք
– Եթէ «այո»-ներուն թիւը 5-ը չ՛անցնիր, հանգստացէ՛ք, բջիջայինէ կախուածութիւն չի սպառնար ձեզի:
– Եթէ 6-10 «այո» ունիք, դուք թեթեւ կախուածութիւն մը ունիք:
– Եթէ 11-15 «այո» ունիք, անհանգստանալու առիթ ունիք:
– Եթէ 16-էն աւելի են «այո»-ները, դժբախտաբար նոմոֆոպիան ձեզ կուլ տուած է…
Կենցաղային Իրեր, Որոնք
Պիտանելիութեան Ժամկէտ Ունին
Ոչինչ յաւերժ է. հոս խօսքը կը վերաբերի սպառողական ապրանքներուն, զորս կ՛օգտագործենք ամէն օր` առանց մտածելու, որ անոնք պիտանելիութեան ժամկէտ ունին եւ պէտք է փոխարինել նորերով: Ստորեւ` քանի մը օրինակ.
Բարձ` 2-3 Տարի
Ժամանակի ընթացքին բարձերը կը ձեւափոխուին, կը մաշին եւ պարանոցի ցաւեր կը պատճառեն: Միւս կողմէ` քրտինքը, խոնաւութիւնը, լորձունքը պատճառ կը դառնան, որ անոնց մէջ աքարիենները բոյն շինեն եւ առողջական խնդիրներ ստեղծեն:
Բարձերը պարբերաբար լուալը, արեւին պարզելը լաւ լուծումներ են, բայց չեն արգիլեր, որ 2-3 տարին անգամ մը անոնք փոխարինուին նորերով:
***
Հողաթափ` 6 Ամիս
Հողաթափերը յարմարաւէտ տնային ոտնամաններ են, բայց ցաւօք, անոնք նոյնպէս յարմար միջավայր են սնկային վարակներու տարածման: Պէտք է յաճախ լուալ զանոնք եւ 6 ամիսը անգամ մը փոխարինել նորով:
***
Սրբիչ` 1-3 Տարի
Լոգանքէն ետք օգտագործուած գլխու եւ մարմնի սրբիչները բաղնիքը կախուելու պարագային կը մնան խոնաւ եւ կը դառնան յարմար միջավայր` մանրէներու բազմացման: Իւրաքանչիւր լոգանքէ ետք սրբիչները պէտք է արեւին փռել եւ անշուշտ` շաբաթական դրութեամբ լուալ: Ամէնէն որակաւոր սրբիչն անգամ պէտք է 1-3 տարին անգամ մը նորով փոխարինել:
***
Կրծկալ 1-2 Տարի
Կանացի կրծկալները ժամանակի ընթացքին կը կորսնցնեն իրենց առաձգականութիւնը եւ կը ձեւափոխուին: Իսկ թոյլ ու ձեւափոխուած կրծկալները նպատակի չեն ծառայեր, հետեւաբար պէտք է զանոնք փոխարինել նորերով` 1-2 տարին անգամ մը:
***
Օծանելիք` 1-3 Տարի
Օծանելիքները կրնան լաւ պահպանուիլ եւ երեք տարի ծառայել չբացուած եւ երկու տարի` բացուած վիճակի մէջ: Անշուշտ թելադրելի է այս ժամկէտները նկատի առնել, նաեւ` օծանելիքները պահել զով եւ արեւի ճառագայթներէն հեռու դարաններու վրայ: Ժամկէտը անցած օծանելիքին թէ՛ բաղադրութիւնը եւ թէ՛ բոյրը կը տուժեն:
***
Համեմունք` 1-3 Տարի
Երկար ժամանակի վրայ համեմունքները կը կորսնցնեն իրենց համն ու բոյրը: Յատկապէս աղացած համեմունքները 6 ամիսէն աւելի պէտք չէ պահել: Փակ, ապահով շիշերու կամ ծրարներու մէջ պահուած համեմները կարելի է պահել 1-3 տարի, իսկ բացուելէ ետք` նայած պիտանելիութեան ժամկէտին:
Թելադրելի է համեմները գնել քիչ քանակութեամբ եւ զանոնք պահել զով ու չոր դարաններու վրայ:
***
Ախտահանիչ` 3 Ամիս
3 ամիս օգտագործուելէ ետք ախտահանիչներուն մեծ մասը կը սկսի կորսնցնել իր արդիւնաւէտութիւնը: Թելադրելի է գնել քիչ քանակութեամբ եւ սպառել 3 ամսուան ընթացքին:
***
Մարզական Կօշիկ` 1 Տարի
Մարզական կօշիկները մէկ տարի օգտագործուելէ ետք կը սկսին մաշելու, յատկապէս` ներսէն: Իսկ մաշած մարզական կօշիկը չի կրնար իր նպատակին ծառայել: Թելադրելի է գնել որակաւոր մարզական կօշիկներ, զանոնք բացօթեայ օդափոխել, պարբերաբար լուալ եւ ի հարկին` նորով մը փոխարինել:
Սննդագիտական
Կ՛արժէ Մտածել…
Ուշ երեկոյեան պատկերասփիւռին առջեւ նստած` հետաքրքրական ժապաւէն մը կամ ֆութպոլ կը դիտէք եւ հաճելի խորտիկ (snack) մը կ՛երազէք: Իմացէք, որ 1 գաւաթ (100 կ) արեւածաղիկի կուտը 582 ջերմուժ կը պարունակէ եւ յագեցած է իւղերով, մինչդեռ միջակ չափի կանկառ մը (128 կ) միայն 69 ջերմուժ կը պարունակէ եւ հարուստ է բնաթելերով ու անթիօսքիտաններով: Ինչո՞ւ նախապատուութիւնը չտալ խաշած, կիտրոնով եւ համեմունքներով պատրաստուած կանկառին:
***
Կ՛ըսեն` հացը կը գիրցնէ: Իմացէք, որ պզտիկ չափի արաբական հացի մէկ երեսը 80 ջերմուժ կը պարունակէ, մինչ 1 միջին չափի աւոքատոն` 240 ջերմուժ, բաժակ մը կարմիր գինին` 125, հինգ հատ ընկոյզ` 130 եւ, վերջապէս, 2 քառանկիւն սեւ տուրմը` 107 ջերմուժ: Իսկ դուք ո՞ր մէկը կ՛ընտրէիք…
***
Երբ ձեր մօտ քաղցրի պահանջը կ՛ահազանգէ… իմացէք, որ առանց ընկուզեղէնի 1 գաւաթ կաթնապուրը 326 ջերմուժ կը պարունակէ, 1 գաւաթ քասթըրտը` 220, 1 գաւաթ մըղլին` 210, մէկ գաւաթ ճելոն` 80, իսկ մէկ գաւաթ լայթ ճելոն` 7 ջերմուժ: Ինչի՞ն կու տաք նախապատուութիւնը:
Խոհագիր
Նամմուրա
Նամմուրան համեղ, դիւրին եւ համեմատաբար մատչելի լիբանանեան աղանդեր մըն է` անուշաբոյր ծորով յագեցան եւ նուշի շերտերով զարդարուած:
Միջին Արեւելքի մէջ շատ տարածուած այս աղանդերը եգիպտացիներուն մօտ կը կոչուի պասպուսա, պաղեստինցիներուն մօտ` հարիսա եւ այլն…
Բաղադրիչներ
Քաղցր ծորին համար`
– 2 գաւաթ շաքարաւազ
– 1 գաւաթ ջուր
– 1 ապուրի դգալ կիտրոնի հիւթ
– 1 թէյի դգալ ծաղիկի ջուր
Քաղցրացնող հեղուկը նախապէս պատրաստել եւ ձգել, որ պաղի:
Խմորին համար`
3/4 գաւաթ կարագ
3 գաւաթ սիմիտ
3/4 գաւաթ շաքար
– 1 գաւաթ հեղուկ կաթ
– 2 1/2 թէյի դգալ պէյքինկ սոտա
– Կիսուած նուշ` զարդարանքի համար
Պատրաստութիւն
Փոս ամանի մը մէջ խառնել կաթը եւ սոտան, ձգել 10 վայրկեան, մինչեւ որ զանգուածը կրկնապատկուի:
Փոքր տաշտի մը մէջ լեցնել սիմիտը, հալած կարագը, եւ շաքարաւազն ու մատներու ծայրերով բաղադրիչները լաւ խառնել: Խառնուրդին աւելցնել կաթը եւ շարունակել խառել (առանց ամուր շաղելու), մինչեւ որ միատարր խմոր մը ստացուի: Ձգել, որ խմորը առնուազն կէս ժամ հանգչի:
Ափսէն ծեփել կարագով (կարելի է նաեւ թահինով ծեփել), խմորը մէջը տարածել` առանց ափերով ամուր ճնշելու: Երեսը տափակ բահիկով մը հարթել, ապա քառանկիւն ձեւաւորել` իւրաքանչիւրին կեդրոնը նուշ մը զետեղելով: Քառանկիւնները մակերեսային ձեւաւորել` առանց դանակը մինչեւ յատակ հասցնելու:
Նամմուրան նախապէս տաքցուած փուռի մը մէջ 25-30 վայրկեան եփել, որ ոսկեգոյն դառնայ:
Փուռէն հանելէ ետք տաք խմորին վրայ թափել նախապէս պատրաստուած եւ պաղած օշարակը եւ ձգել, որ խմորը ամբողջութեամբ ծծէ քաղցր հեղուկը ու պաղի սենեակի ջերմաստիճանով:
Մատուցել, երբ ամբողջովին պաղած է:
***
Շաբթուան Մտածումը
«… Կ՛անցնին բոլոր փոթորիկներն ու բոլոր ահագնադղորդ պատերազմները, կ՛անցնին բոլոր հորդաներն ու բոլոր բարբարոսները, կ՛անցնին բոլոր հերետիկոսներն ու բոլոր պզտիկ պարոնները` իրենց սուտ իմաստութեամբ: Հայո՛ց ազգ, քայլերդ դուրս մի՛ նետեր այս աւանդակներէն, այս ծործորներէն ու այս խոպան հողերէն: Եթէ նոյնիսկ բազուկներդ չկրնան հրացան բռնել, մագիլներովդ ճանկէ արդարութիւնդ, եթէ նոյնիսկ ստիպուած ըլլաս անգամ մը եւս ողնաշարդ ծռել, ողջ հասակովդ ընկիր մեր կարմիր հողերուն վրայ: Աւելի լաւ է սողալ այստեղ, քան թէ գլուխ ցցել ուրիշին սահմաններուն վրայ: Ո՛չ մէկ նոր ելք այլեւս այս հողերէն: Ճակատագիրդ հո՛ս է, եւ սրբութիւնդ` հո՛ս, վասնզի հոսկէ է միայն, որ վաղը բոլոր փառքերը կրնան արթննալ եւ բոլոր ցորենները բարձրանալ գեղուղէշ, բոլոր ակօսներէն»…
Վազգէն Շուշանեան
Այս օրը (2 յունիս 1941), փարիզեան հիւանդանոցի մը մէջ ծանր թոքատապով մահացաւ Հայաստանի եւ հայութեան ամբողջ հոգը իր ուսերուն շալկած արձակագիր, բանաստեղծ Վազգէն Շուշանեանը: