Կին Դէմքեր. Գենիա Մուրատեան

Պատրաստեց՝ ՇՈՒՇԻԿ ՄԱՒԻՍԱԳԱԼԵԱՆ
1967-ին Ժոզեֆ Ստալինի արձանը փոխարինուեցաւ քանդակագործ Արա Յարութիւնեանի 22 մեթրնոց պղնձեայ «Մայր Հայաստան» արձանով:

Սակայն քիչեր գիտեն, թէ հերոսութեան խորհրդանիշ կինը երեւանաբնակ Գենիա Մուրատեանն է:

Գենիա լաւ կը յիշէ, թէ ինչպէս Արա Յարութիւնեան «գեղեցկադէմ օրիորդ»-ին առաջարկեց դառնալ բնորդուհի` իր արձանին համար:

«Ես 17 տարեկան էի, շարքի կեցած էի տոմս գնելու համար, ան դէմս կեցած կը քննէր, կ՛ուսումնասիրէր… եկաւ մօրս ըսաւ, թէ պետական պատուէր ստացած է «Մայր Հայաստան» արձանը քանդակելու եւ խնդրեց մայրիկէս, որ ես ըլլամ բնորդուհին: Մայրիկս մերժեց, բայց ինք իր հեռաձայնի թիւը ձգեց եւ յայտնեց, որ արուեստանոցը կը գտնուի Քիեւեանի վրայ: Կարճ ժամանակ մը ետք, եղբայրս  զիս տարաւ Յարութիւնեանի արուեստանոցը:

«4-5 անգամ գացինք անոր մօտ, ան քանդակեց արձանին դէմքը, որ շատ կը նմանէր իմ դէմքիս, բացի յօնքերէն. քանդակին յօնքերը միացած էին իրարու: Ան բացատրեց, որ ատիկա վեհ կնոջ, ուժեղ կնոջ իմաստ ունի, եւ թէ հայ կինը եղած է ուժեղ, յաղթանակող, կռուող, ազգը, հայրենիքը պաշտպանող, այդ պատճառով յօնքերը միացած են», հպարտութեամբ կը պատմէ Գենիա Մուրատեանը:

Մուրատեան, որ մասնագիտութեամբ մանկավարժ է, կը խոստովանի, որ այդ հետաքրքրական դրուագը փոխեց իր ներաշխարհը, դարձաւ աւելի ուժեղ, հայրենասէր, ազգանուէր:

«Մայր Հայաստան»-ի բնորդուհին իր հայրենիքին համար շատ աւելի լաւ ապագայ կը պատկերացնէր, ան կ՛ափսոսայ, որ իր կերպարին միջոցով որեւէ բան փոխելու անզօր է, բայց լաւատես է հայրենիքի ապագային հանդէպ. «Կ՛ուզեմ, որ մայր հայրենիքը փոխուի, ժողովուրդը լաւ ապրի, կարիքաւոր մարդ չըլլայ, երիտասարդութիւնը աշխատանք ունենայ, ոչ ոք մեկնի հայրենիքէն, ժողովուրդը միասնակամ եւ միաձուլուած ըլլայ»:

Առողջապահական

Դիւրին Միջոցներ` Լեարդը
Առողջ Պահելու Համար

Լեարդը զտիչ օրկան մըն է: Անիկա կը մաքրէ արիւնը վնասակար բաղադրիչներէ եւ կ՛օգնէ, որ սնունդը մարսուի: Լաւ աշխատող լեարդը «կ՛այրէ» մարմնին իւղը: Անիկա սնունդը կը փոխակերպէ արեան համար օգտակար բաղադրիչներու` պահելով կենսանիւթերն ու հանքայինները: Լեարդը կ՛օգնէ օրկանիզմին` պայքարելու վարակներու դէմ:

Լեարդին հետ կապուած հարցերը կրնան ըլլալ ժառանգական կամ կապուած ժահրերու հետ: Վատառողջ լեարդը զանազան անհանգստութիւններու դուռ կրնայ բանալ: Լեարդը առողջ պահելու համար պէտք է խուսափիլ ոգելից ըմպելիներէն, ծխախոտէն, պէտք է հեղուկ խմել եւ մարզանք ընել:

«Սիվիլնէթ»-էն քաղուած յօդուածի մը համաձայն, շարք մը սննդամթերքներ օգտակար են լեարդին առողջ գործունէութեան համար:

• Սխտորին բաղադրիչները կ՛օգնեն լեարդին դուրս մղելու թունաւոր նիւթերը եւ մաքրելու զայն:
• Կրիֆոն ուտելը կամ կրիֆոնի հիւթ խմելը եւս կ՛օգնէ լեարդին` ձերբազատուելու վնասակար նիւթերէն:
• Բազուկը նոյնպէս կ՛օգնէ լեարդին, որպէսզի մնայ առողջ եւ լաւ կատարէ իր դերը:

• Կանաչ տերեւները (շոմին, հազար…) մետաղները, քիմիական տարրերը, միջատասպան դեղերը չէզոքացնելու կարողութիւնը ունին եւ լեարդի պաշտպաններն են:
• Աւոքատոն մարմնին մէջ հակաօքսիտաններ արտադրելու կը նպաստէ, ինչ որ անհրաժեշտ է լեարդին` վնասակար նիւթերը հեռացնելու համար:
• Կոճապղպեղը, երիցուկի եփուկը, տանձն ու խնձորը նոյնպէս բարեգործ ազդեցութիւն ունին լեարդին վրայ:

• Քալելը եւ քնանալը դիւրին եւ անհրաժեշտ միջոցներ են լեարդը առողջ պահելու:

 Տաք Խմիչքներուն Բարիքները

Ձմրան ցուրտ օրերուն, վառարանին մօտ, թէ գրասենեակը` գործի ընթացքին, չկայ աւելի հաճելի եւ հանգստացնող բան, քան գաւաթ մը տաք խմիչքը:

Ձմեռնային տաք խմիչքները` իրենց բաղադրութեան համաձայն, կրնան ունենալ զանազան յատկութիւններ` մանրէասպան, ճնշուածութեան դէմ, մարսողական…

Ստորեւ կու տանք տաք խմիչքի երեք տարբերակ` մեղրով, նարինջով, գինիով, տուրմով, թէյով… ձեզի կը մնայ ընտրել ձեր քիմքին յարմարողը:

Այս առիթով եկէք վերյիշենք վերոյիշեալ բաղադրութիւններուն բարիքները.

• Մեղր` մանրէասպան, մարմնին դիմադրականութիւնը զօրացնող, կոկորդին ցաւը մեղմացնող, անքնութիւնը չքացնող, վէրքերը սպիացնող…
• Նարինջ` Սէ. կենսանիւթով հարուստ, հարբուխը եւ կոկորդի ցաւը դարմանող:
• Գինի` յոգնութիւնը չքացնող, կրիփը, պրոնշիթը եւ հարբուխը դարմանող, մարսողութիւնը բարելաւող, ախորժակը գրգռող…
• Տուրմ` ճնշուածութեան դէմ պայքարող, լաւ եւ գէշ քոլեսթերոլը հաւասարակշռող, արեան գերճնշումը նուազեցնող…
• Թէյ` շաքարախտը կանխարգիլող, մարսողական գործունէութիւնը բարելաւող, կոկորդի ցաւը մեղմացնող…

Նարինջով Եւ Գինիով Խմիչք

Անհրաժեշտ են

– Կարմիր չոր գինի` 750 մլ.
– Նարինջի հիւթ` 500 մլ.
– Կասիայի ձողիկ` 2 հատ
– Շէկ շաքար` 125 կր.
– Նարինջ` 1 հատ

Պատրաստութիւն

Նարինջը լուալ եւ շերտերու վերածել:

Կաթսայի մը մէջ լեցնել նարինջի հիւթը, վրան աւելցնել գինին, շաքարը, կասիայի ձողիկները եւ նարինջի շերտերը:

Կաթսան դնել մեղմ կրակի վրայ եւ խառնել այնքան, որ շաքարը հալի:

Ձգել կրակին վրայ 10 վայրկեան, յետոյ կաթսան կրակին վրայէն հանել, որպէսզի բաղադրութիւնը չեռայ: Լեցնել բաժակներու մէջ եւ հրամցնել:

Մեղրով Եւ Խնձորով Թէյ

Բաղադրութիւն

– 1 բաժակ ջուր
– 1 թէյի դգալ սեւ թէյ
– Կէս խնձոր
– Կէս թէյի դգալ մեղր

Պատրաստութիւն

Թէյամանին մէջ լեցնել թէյը, կտրտուած խնձորը եւ եռացած ջուրը: Կափարիչը գոցել եւ ձգել 5-10 վայրկեան: Վերջաւորութեան քամոցէ անցընել, աւելցնել մեղրը եւ խմել:

Այս տաք խմիչքը յանձնարարելի է ձմեռնային հիւանդութիւններուն դէմ պայքարելու համար:

Շոքոլա Շօ` Չիլի Պղպեղով

Բաղադրութիւն

– 2 բաժակ կաթ
– 50 կր. սեւ տուրմ
– Չիլի պղպեղ` 1 հատ
– Մեղր` 1 ճաշի դգալ
– Փոշի կասիա` 1 պտղունց

Պատրաստութիւն

Պղպեղը կիսել, մաքրել կուտերը: Տուրմը հալեցնել մանրալիքի մէջ կամ եռացած ջուրով լեցուն կաթսայի վրայ:

Կաթը լեցնել կաթսայի մէջ, աւելցնել պղպեղը եւ տաքցնել` առանց եռացման աստիճանի հասնելու: Պղպեղը հանել կաթսայէն եւ կաթին աւելցնել հալած տուրմը եւ կրակին վրայ խառնելով մէկտեղ եռացնել քանի մը վայրկեան:

Հրամցնելու ատեն բաժակին երեսը շատ քիչ փոշի կասիա աւելցնել:

Քարամէլացուած Նարինջ

Աշնան անձրեւոտ եղանակին, բայց նաեւ ձմրան հաճելի է վայելել քարամէլացուած նարինջի շերտեր, մասնաւորաբար ձմեռնային տաք խմիչքներուն կողքին:

Ստորեւ` դիւրին եւ արագ պատրաստուող տարբերակ մը.

Անհրաժեշտ են.-

– 1 քիլօ նարինջ
– 400 կր. շէկ շաքար
– 100 մլ. ջուր

Պատրաստման եղանակը.

Նախընտրելի է ընտրել միջին չափի նարինջներ: Լուալ եւ 0.5 սմ. հաստութեամբ  կլոր շերտել:

Խորունկ քասրոլի մը յատակը ծածկել շաքարով, վրան շարել նարինջի շերտերը, կրկին` շաքար, եւ այսպէս շարունակել մինչեւ որ շաքարն ու նարինջը սպառին: Վերջացնել շաքարի խաւով մը:

Քասրոլը դնել թեթեւ կրակի վրայ, աւելցնել ջուրը եւ երկու ժամ եփել: Անհրաժեշտութեան պարագային կրկին ջուր աւելցնել:

Կարելի է նոյնը պատրաստել այլ միրգերով: Շաքարը կարելի է փոխարինել մեղրով, իսկ քարամէլացուած նարինջները կարելի է կիսով թաթխել հալած տուրմի մէջ եւ հրամցնել:

Շաբթուան Բանաստեղծութիւնը

Աբովեան Փողոց

Մի պայծառ ճամբայ, մի զուարթ փողոց –
Շուրթին անունը մեր Աբովեանի,
Զգւում է, փռւում – ծառով, ծիծաղով
Կանաչ սրտի մէջ մեր Երեւանի:

Բացուել են ուրիշ շքեղ փողոցներ,
Ու սերունդներ են եկել ու անցել,
Բայց նա ինչպէս հին ու առաջին սէր
Նորից ամէնից թանկն է մնացել:

Տխրում է հոգին – իր գիրկն ենք գնում,
Երբ ուրախ ենք մենք այնտեղ ենք կրկին
Երբ մտերմի է սիրտը որոնում
Այնտեղ է գտնում իր որոնածին:

Ու յերբ մթնում է մեր միտքը բարի
Հայոց հինաւուրց բախտի մռայլով
Մեզ սփոփում է նրա մայթերի
Կենդանութիւնը, աշխոյժը խռով:

Ասես երակն է աշխարհի հայոց
Որ բաբախում է յաւէրժ կենդանի
Մի պայծառ ճամբայ, մի զուարթ փողոց
Շուրթին – անունը մեր Աբովեանի…:

ՍԻԼՎԱ ԿԱՊՈՒՏԻԿԵԱՆ

1946