Պատրաստեց՝ ՇՈՒՇԻԿ ՄԱՒԻՍԱԳԱԼԵԱՆ

Արդէն ծովու եղանակը բացուած է, ոմանք օրական, ուրիշներ շաբաթական դրութեամբ ծովափ կամ լողաւազան կ՛ուղղուին լողալու եւ արեւուն բարիքներէն օգտուելու համար: Սակայն որքանո՞վ ծանօթ ենք արեւուն բարիքներուն ու չարիքներուն. եկէ՛ք ստուգենք:

-1-

Արեւէն պէտք է զգուշանալ մինչեւ 60 տարեկան։
Ճիշդ
Սխալ

-2-

Մարմինը ջրազրկումէ փրկելու լաւագոյն միջոցը առատ ջուր խմելն է:
Ճիշդ
Սխալ

-3-

Արեւէն պաշտպանուելու լաւագոյն միջոցը պահպանիչ քսուքներ օգտագործելն է:
Ճիշդ
Սխալ

-4-

Կրնանք արեւահար ըլլալ նոյնիսկ ամպոտ երկինքի տակ:
Ճիշդ
Սխալ

-5-

Կարգ մը դեղեր կրնան պատճառ դառնալ, որ արեւուն պարզուելով մեր մաշկին վրայ այրուածքներ յառաջանան:
Ճիշդ
Սխալ

-6-

Մութ գոյնի մորթ ունեցողները նուազ կ՛ազդուին արեւու ճառագայթներէն, քան բաց գոյնի մորթ ունեցողները:
Ճիշդ
Սխալ

-7-

Արեւէն առաւելաբար կ՛ազդուի մեր քիթը:
Ճիշդ
Սխալ

-8-

Արեւէն պաշտպանող սերերը կ՛օգնեն, որպէսզի աւելի երկար պարզուինք արեւուն:
Ճիշդ
Սխալ

-9-

Արեւէն պաշտպանող սերերուն վրայ գրուած UV կրճատումը կը նշանակէ «զգուշացում»:
Ճիշդ
Սխալ

-10-

Որեւէ պաշտպանող սեր օգտագործելի է տան բոլոր անդամներուն համար:
Ճիշդ
Սխալ

Պատասխաններ

1.- Կեանքի ամբողջ տեւողութեան եւ մանաւանդ` 0-15 տարեկան:
2.- Ճիշդ:
3.- Պահպանիչ քսուքները առանձին բաւարար չեն, նոյնքան կարեւոր են արեւի ակնոցները, գլխարկը եւ թեթեւ շապիկ մը:
4.- Ճիշդ:
5.- Ճիշդ, ահա թէ ինչու պէտք է դարմանող բժիշկին կարծիքը առնել:
6.- Ճիշդ:
7.- Բացի մեր քիթէն, նոյնքան կ՛ազդուին նաեւ մեր աչքերը, ականջները եւ շրթները:
8.- Ո՛չ, այդ սերերը պարզապէս կը պաշտպանեն արեւուն անդրմանիշակագոյն ճառագայթներէն: Օրուան ընթացքին, սակայն պէտք է հրաժարիլ արեւուն պարզուելէ, մասնաւորաբար ժամը 11:00-էն 3:00-ի միջեւ, երբ արեւը սաստիկ կիզիչ եւ վնասակար կրնայ դառնալ:
9.- Սխա՛լ, UV կրճատումը կը նշանակէ անդրմանիշակագոյն:
10.- Ո՛չ, իւրաքանչիւր տարիք եւ մորթի տեսակ ունի համապատասխան պաշտպանիչ սեր. նախքան գնել պէտք է ուշադիր կարդանք բացատրողագիրը:

 Նորաձեւութիւն

Ինչպէ՞ս Կրել Փարէօ Մը

Արեւի ակնոցին, լայնեզր գլխարկին, մուճակին եւ անձեռոցին նման փարէոն անհրաժեշտ աքսեսուար մըն է լողազգեստը արժեւորելու համար:

Փարէոն ոչ միայն կանացի վայելչութիւն մը կու տայ, այլեւ մասամբ կը ծածկէ որոշ թերութիւններ: Ահա թէ ինչու անհրաժեշտ է փարէօ մը ունենալ այս ամառ:

Ինչպէ՞ս ընտրել փարէօ մը

– Փարէոյին կտորը թելադրելի է, որ ըլլայ բամպակեայ եւ փափուկ, որպէսզի դիւրին հանգուցուի:
– Խուսափիլ թանձր տեսակներէն, որոնք թէ՛ ուշ կը ցամքին, եւ թէ դժուար կը հանգուցուին:
– Հրաժարիլ «ժըրսէ» տեսակներէն, որոնք շուտով կը ձեւափոխուին եւ իրենց դերը լաւ չեն կատարեր:
– Փարէօ գնելու ատեն փորձեցէք ներդաշնակութիւն մը ստեղծել անոր եւ ձեր լողազգեստին միջեւ:
– Հրաժարեցէք սեւ գոյնի փարէոյէն` մտածելով, որ սեւ գոյնը աւելի նիհար ցոյց կու տայ: Ծովափին թելադրելի են բաց գոյնի տեսակները:

Ե՞րբ կրել փարէոն

– Երկու ծովու լոգանքի միջեւ, մարմինը մասամբ պաշտպանելու համար արեւուն կիզիչ ճառագայթներէն:
– Ծովափին «պար»-ը կամ ճաշարանը նստելու ատեն:
– Ծովափին քալելու եւ խոկալու ատեն:
– Երեկոյեան լողաւազանին շուրջ կազմակերպուող հաւաքոյթներու ընթացքին:

Ինչպէ՞ս հանգուցել փարէօ մը

Փարէօ մը կրելու եւ զայն մարմնին շուրջ փաթթելու տարբերակները շատ են:
Շատ բան կախեալ է ձեզմէ` նայած, թէ դուք ձեր մարմնին ո՞ր թերութիւնները կ՛ուզէք ծածկել կամ ո՛ր առաւելութիւնները ցուցադրել…

Ստորեւ փարէօ հանգուցելու 5 հետաքրքրական տարբերակներ, ձեզի կը մնայ ընտրել յարմարագոյնը:

 Հինը Նորի Վերածել

Եթէ հին սաւաններ ունիք, մի՛ թափէք զանոնք, ոչ ալ ուրիշին տուէք: Տեսէ՛ք, թէ հնարամիտ մարդիկ ինչերու վերածած են զանոնք:

Ծաղկաւոր թէ միագոյն սաւաններէն կարելի է պատրաստել բարձի երեսներ, շուկայի պայուսակ, շուկայի կերպընկալ տոպրակներու պարկ, խոհանոցի սրբիչներ, երեխայի վրան, խոհանոցի գոգնոց եւ ուրիշ շատ բաներ:

Ահաւասիկ հին սաւանները օգտագործելու 6 դիւրին եւ գործնական տարբերակ. ի հարկին դիմեցէք դերձակուհիի մը եւ կամ կարելու հմտութիւն ունեցող բարեկամուհիի մը օգնութեան:

Հետաքրքրական

Ծամոնէ Պատրաստուած
Մարզական Կօշիկներ

«Այ. Ամսթերտամ» քաղաքային կազմակերպութիւնը, «Էքսփլիսիթ Ուեր» հագուստի ձեւագէտը եւ «Կամտրափ»-ը միացած են, որպէսզի Ամսթերտամը դարձնեն աւելի մաքուր: Անոնք արդէն իսկ սկսած են օգտագործել ծամուած ու գետին նետուած ծամոնի մնացորդները… մարզական կօշիկներ պատրաստելու համար:

«Կամտրափ» կազմակերպութեան տուեալներով, ամէն տարի Ամսթերտամի փողոցներէն կը հաւաքուի շուրջ 1,5 միլիոն քիլօ թափուած ծամոն:

«Կամտրափ» ընկերութիւնը կը մշակէ օգտագործուած ծամոնները, զանոնք կը վերածէ քաուչուքի եւ անոնցմէ կը պատրաստէ մարզական կօշիկներ` «Կամշուզ»: Այսպէս, 1 քիլօ ծամոնէ կարելի է ստանալ չորս զոյգ մարզական կօշիկ:

Խոհագիր

 Սմբուկով Եւ Պանիրով
Փաթոյթներ

Բաղադրիչներ`

Սմբուկ 500 կր.
Պանիր 50 կր.
Մայոնէզ 3 ապուրի դգալ
Սխտոր 1-2 պճեղ
Բուսական ձէթ
Աղ

Պատրաստութիւն`

Սմբուկները երկայնքին շերտել:

Մայոնէզին ճզմուած սխտոր աւելցնել եւ խառնել:

Պանիրը քերիչէ անցընել:

Սմբուկները բուսական ձէթի մէջ երկու երեսով տապկել եւ ծծուն թուղթի վրայ փոխադրել:

Սմբուկի իւրաքանչիւր շերտի վրայ մայոնէզ քսել, լայն ծայրամասին լեցուն ապուրի դգալ մը տաշուած պանիր դնել եւ ինք իր վրայ փաթթել:

Սեղան բերելէ առաջ փոխադրել ներկայանալի ամանի մը մէջ եւ մանրուած ազատքեղով զարդարել։

Շաբթուան Բանաստեղծութիւնը

Մարգարիտն
Ու Փրփուրը

Ծովի երեսն է փրփուրը ելնում,
Փայլփլում մի պահ, իբր մարգարիտ,
Մինչ մարգարիտը խորքում է լինում,
Խորից է ծնւում գանձը ճշմարիտ:

Բայց այսպէս խօսեց փրփուրն այդ մասին.
– Ինչո՞ւ տեղ չունես ծովի երեսին,
Թէ մարգարիտ ես… Էլ ի՞նչ մարգարիտ,
Ես եմ մայր ծովի գանձը ճշմարիտ,
Որ միշտ ջրերի երեսն եմ ելնում,
Ու ես եմ փայլում,
Կեանքը վայելում…

Բայց իր վայելքը երկար չտեւեց,
Մի քամի ելաւ, փրփուրը ցրուեց,
Հետքն էլ չմնաց ծովի երեսին…
Մինչ մարգարիտը, երբ խորքից հանուեց,
Ձեռքէ-ձեռք խլուեց, գանձ է, գանձ, ասին,
Ահա՛ մայր ծովի միակ փառքը մեծ:
… Մարդիկ կան, որոնք փրփուրի նման
Միշտ կեանքի ծովի երեսն են ելնում,
Բայց խորքում որքա՜ն
Մարգարիտներ կան,
Որոնց փառքը դեռ փրփուրն է խլում:

ՅՈՎՀԱՆՆԷՍ ՇԻՐԱԶ       

Պատրաստեց՝ ՇՈՒՇԻԿ ՄԱՒԻՍԱԳԱԼԵԱՆ

Արեւահարութիւնը հիւանդագին վիճակ է: Անիկա կը յայտնուի երկար ժամանակ արեւի ուղղահայեաց ճառագայթներուն տակ մնալու պատճառով:

Մանուկները աւելի խոցելի են, քանի որ անոնց գանկի ոսկորները տակաւին լիարժէք ձեւաւորուած չեն, իսկ մորթն ու մարզերը աւելի նուրբ են:

Արեւահարութեան նշանները ի յայտ կու գան արեւին ճառագայթներուն ներգործութենէն անմիջապէս ետք, կամ քանի մը ժամ ետք, յաճախ գիշերային ժամերուն:

Որո՞Նք Են Արեւահարութեան Նշանները

– Մարմնի ջերմաստիճանի բարձրացում (39 եւ աւելի)
– Դէմքի եւ վիզի մորթի կարմրութիւն եւ չորութիւն
– Գլխացաւ եւ գլխապտոյտ
– Թուլութիւն
– Սրտխառնուք եւ փսխուք
– Անհանգստութիւն եւ գրգռուածութիւն
– Քիթի արիւնահոսութիւն
– Գիտակցութեան խանգարում

Ի՞նչ Պէտք Է Ընել

Արեւահար եղած երեխան պէտք է անմիջապէս փոխադրել շուքին եւ օգնել, որպէսզի ան հանգիստ դիրքով պառկի:

Այնուհետեւ երեխային դէմքը պէտք է լուալ պաղ ջուրով, գլխուն պաղ թրջոցներ դնել եւ մարմինը ծածկել խոնաւ սաւանով մը:

Անպայման պէտք է քակել ճնշող կապերը եւ թեթեւցնել հագուստը:

Թեթեւ կամ միջին աստիճանի արեւահարութեան պարագային, ճիշդ ժամանակին օգնութիւն ցուցաբերելը կ՛օգնէ, որ անոր մարմնին բնականոն գործունէութիւնը արագ վերականգնի: Ծանր աստիճանի արեւահարութեան պարագային, երբեմն օգնութեան ուշացումը կրնայ մահուան պատճառ դառնալ:

Առաջին օգնութիւնները տալէ ետք, պէտք է դիմել համապատասխան մասնագէտին:

Երեխան արեւահարութենէ պաշտպանելու համար զայն պէտք է շուքին պահել օրուան տաք ժամերուն, առատ ջուր խմցնել, բաց գոյնի հագուստ եւ գլխարկ հագցնել:

Առողջապահական

Ի՞նչպէս Պաշտպանուիլ
Ամրան Տաքէն

Ամրան տաքը սկսած է. անկէ պաշտպանուելու եւ չանհանգստանալու համար պայման է որդեգրել որոշ նախազգուշութիւններ: Ամրան տաքը առողջական լուրջ հարցեր կը ստեղծէ յատկապէս տարեցներուն, երեխաներուն եւ հիւանդ անձերուն մօտ:

Ստորեւ օգտակար խորհուրդներ` ամրան տաքէն պաշտպանուելու համար:

Օրուան տաք ժամերուն, երբ արեւը կիզիչ է, շատ լաւ փակել փեղկերն ու պատուհանները: Իսկ օրուան զով ժամերուն` առաւօտեան եւ երեկոյեան, կրկին բանալ զանոնք` տան օդը մաքրելու եւ թարմացնելու համար:

***

Առաստաղը խոշոր հովահար մը հաստատել.

նախ` նուազ ծախսալից է, քան օդափոխիչը երկրորդ` նուազ զօրաւոր եւ վնասակար: Հովահար հաստատելու պարագային նկատի ունեցէք սենեակին մեծութիւնը:

***

Նախապատուութիւնը տալ գաղջ կամ պաղ լոգանքներուն եւ բաղնիքը տաք շոգիով չլեցնել:

***

Առաւօտեան` ժամը 11:00-էն մինչեւ յետմիջօրէի ժամը 4:00-ը տունէն դուրս չելլել եւ ինքզինք չպարզել արեւի ճառագայթներուն:

***

Տան մէջ զով անկիւն մը չունենալու պարագային, ջանալ ժամանակը անցընել զովացուած վայրերու մէջ` հանրախանութներ շարժապատկերի սրահներ, ցուցասրահներ եւ այլն…

***

Օրուան մէջ տունէն դուրս ակնոց եւ գլխարկ կրել եւ անպայման շիշ մը ջուր վերցնել:

***

Օրուան ընթացքին քանի մը անգամ ցնցուղ (տուշ) ընդունիլ եւ բոյսերը ջրելու սփրէյով դէմքն ու անդամները զովացնել:

Առողջապահակն – 2 –

Ո՞ր Ուտելիքներէն Պէտք Է
Խուսափիլ Ամրան Եղանակին

Առատ ջուր խմելը, բաց գոյնի հագուստներ կրելը, գաղջ ջուրով լոգանքը, զովացուած վայրեր այցելելը, օրուան տաք ժամերուն դուրսերը չթափառիլը լաւ սովորութիւններ են ամրան տաքէն տոկալու եւ չանհանգստանալու համար: Ասոնց կողքին, սակայն, սննդագէտները կը յանձնարարեն վերատեսութեան ենթարկել ճաշացուցակը եւ հրաժարիլ որոշ ուտելիքներէ: Այսպէս տաք օրերուն խուսափինք`

Իւղոտ ուտելիքներէն, քանի որ անոնք մարսուելու համար յաւելեալ ճիգ կը պահանջեն մեր մարմնէն, ինչ որ իր կարգին կը բարձրացնէ մարմնին ջերմաստիճանը:

***

Կարմիր միսէն, քանի որ այնպէս, ինչպէս իւղոտ կերակուրը, կարմիր միսը եւս նոյն անպատեհութիւնը կը ներկայացնէ: Հետեւաբար նախապատուութիւնը տանք հաւեղէնին եւ ձկնեղէնին…

***

Միզեցնող խմիչքներէն, որոնք կը նպաստեն մարմնին ջրազրկման: Այսպէս չափաւորենք թէյը, սուրճը, գարեջուրը եւ նախապատուութիւնը տանք սովորական ջուրին:

***

Շաքարէն եւ ոգելից ըմպելիներէն, ասոնք եւս հակում ունին մարմնին ջերմաստիճանը բարձրացնելու: Տաք օրերուն հրաժարինք աղանդերներէն, պաղպաղակէն, պտուղի հիւթերէն եւ նախապատուութիւնը տանք թարմ պտուղներուն: Իսկ բաժակ մը խմիչք խմելու պարագային բաւարարուինք մէկ գաւաթ «ռոզէ» գինիով:

***

ՆԱԽԱՊԱՏՈՒՈՒԹԻՒՆ ՏԱՆՔ բանջարեղէններուն եւ կաթնեղէնին, որոնք առատ ջուր կը պարունակեն եւ մեր գործարանները յաւելեալ ճիգի մէջ չեն դներ:

Անշուշտ չմոռնանք ջուրին կարեւորութիւնը, ամրան տաք օրերուն ջուրի սպառումը պէտք է հասնի մինչեւ 2 լիթրի: Ջուր պէտք է խմենք, նոյնիսկ եթէ ծարաւ չենք զգար:

Սննդագիտական – Առողջապահական

Արեւածաղիկի Կուտին
Բարիքները

Կենսանիւթերով եւ հանքայիններով հարուստ արեւածաղիկի կուտը նաեւ մեծ քանակութեամբ բնաթել եւ բնասպիտներ կը պարունակէ: Անիկա մեզի կը հայթայթէ նաեւ այլազան անթիօքիստաններ եւ քարոթէն, ինչպէս նաեւ` մակնեզիոմ, մանկանեզ, ֆոսֆոր եւ այլն…

Ստորեւ կը ներկայացնենք արեւածաղիկ կուտին բուժիչ յատկութիւնները.

– Օրական ափ մը արեւածաղիկի կուտ ուտելով` կը նուազեցնենք գէշ քոլեսթերոլին տոկոսը:

– Արեւածաղիկի կուտը կը պաշտպանէ սրտանօթային հիւանդութիւններն եւ կը նուազեցնէ երակներուն մէջ կուտակուած իւղի պահեստները, որոնք ժամանակի ընթացքին կրնան խցել երակները:

– Բժշկական ուսումնասիրութիւններ կը հաստատեն, որ արեւածաղիկի կուտը մեզ կը պաշտպանէ քաղցկեղէ:

– Անիկա կը պահպանէ վահանագեղձը եւ կ՛ապահովէ անոր առողջ գործունէութիւնը:

– Արեւածաղիկի կուտը կը զօրացնէ մեր մարմնին դիմադրականութիւնը:

– Անիկա նաեւ կը հաւասարակշռէ շաքարին տոկոսը արեան մէջ:

– Մարսողական դրութիւն եւս կը բարելաւուի շնորհիւ արեւածաղիկի կուտին:

– Արեւածաղիկի կուտը կը թեթեւցնէ շնչարգելութիւնը ազմը եւ կը կանխարգիլէ գլխացաւը:

– Ափ մը արեւածաղիկի կուտը շնորհիւ կիրին եւ մակնեզիոմին` կ՛ապահովէ մեր ոսկորներուն առողջութիւնը:

– Էօ կենսանիւթով հարուստ այս կուտը թարմ եւ առողջ կը պահէ մեր մորթը:

– Մակնեզիոմի պակասը անձկութիւն եւ տրամադրութեան անկում կը պատճառէ, իսկ մակնեզիոմով հարուստ այս կուտը ընկճախտի եւ անքնութեան լաւագոյն դեղն է:

– Արեւածաղիկի կուտը կուշտ պահելու առաւելութիւնը ունի, հետեւաբար անիկա յանձնարարարելի է բոլոր անոնց, որոնք նիհարնալու սննդականոնի կը հետեւին:

Ինչպէ՞ս Պաշտպանուիլ Տհաճ
Ճանճերէն Եւ Մժեղներէն

Ամրան եղանակի անպատեհութիւններէն մէկն ալ տհաճ ճանճերու եւ մժեղներու բազմացումն է: Անկախ մժեղներուն զզուելի խայթոցներէն, թէ՛ ճանճերը եւ թէ՛ մժեղները մեր առողջութեան սպառնացող եւ մանրէներ փոխադրող միջատներ են, որոնցմէ պէտք է զգուշանալ:

Այսօրուան էջով ձեզի կը ներկայացնենք բնական, դիւրին եւ արագ միջոց մը` վերոյիշեալ միջատները մեր տուներէն հեռացնելու համար:

Առէք դեղին եւ կանաչ կիտրոններ, զանոնք կիսեցէք եւ իւրաքանչիւրին վրայ տասնեակ մը մեխակի գամ մխրճեցէք: Կիտրոնները զետեղեցէք տան սենեակներուն եւ յատկապէս խոհանոցին մէջ:

Քանի մը օրէն կիտրոնները կը գունաթափին, շատ բնական է, բայց դուք կ՛անդրադառնաք միջատներուն զգալի բացակայութեան:

Շաբաթական դրութեամբ նորոգեցէք կիտրոններն ու մեխակի գամերը: Բացօթեայ վայրերուն եւ ընդարձակ սենեակներուն պարագային կիտրոններուն թիւը աւելցուցէք:

Խոհագիր

Խնձորով Եւ
Շոմինով Աղցան

Բաղադրութիւն 4 անձի համար.-

1 կանաչ խնձոր
4 ափ թարմ շոմին (նախընտրաբար` փոքր տերեւներով)
100 կրամ ֆեթա
1 ափ ընկոյզ
1 ափ չոր լորամիրգ (քրենպըրի)
15 սլ լորամիրգի հիւթ
1 ապուրի դգալ կիտրոնի հիւթ
1 թէյի դգալ մանանեխ
3 ապուրի դգալ ձէթ
Աղ

Պատրաստութիւն

Լորամիրգին հիւթը եռացնել, մինչեւ որ կիսով պակսի եւ մէկ կողմ դնել:

Խնձորը լուալ եւ առանց կեղուելու մահիկաձեւ, բարակ շերտել:

Ֆեթա պանիրը խորանարդաձեւ կտրտել:

Ներկայանալի, բաց ամանի մը յատակը ծածկել շոմինի թարմ տերեւներով, վրան շարել խնձորի շերտերը, պանիրի կտորները, ընկոյզն ու լորամիրգը:

Եռացած ու պաղած լորամիրգի հիւթին աւելցնել մանանեխը, կիտրոնի հիւթը, ձէթն ու աղը: Բոլորը միատեղ խառնել միատարր թացան մը ստանալու համար, ապա թացանը պարպել աղցանին վրայ եւ հրամցնել:

Շաբթուան Բանաստեղծութիւնը

Ցորեանի Ծովեր

Հովե՜ր կ՛ացնին.
Ու ցորեաններս յուշիկ յուշիկ կ՛արթըննան.
Իրենց խորքէն կը հոսի դող մ՛անսահման:
Գեղադալար կողերն ի վար բըլուրին
Ծովե՜ր կ՛անցնին:

Հովե՜ր կ՛ացնին.
Ա՛յնքան կ՛յորդի, կը կատղի դաշտը յուռթի`
Որ պիտի հոն արածող ուլը խեղդի:
Գոգին մէջէն ալետատան հովիտին
Ծովե՜ր կ՛անցնին:

Հովե՜ր կ՛անցնին.
Ու ցորեանին պատմուճանները ծըփուն
Մերթ կը պատռին, մերթ կը կարուին փողփողուն:
Ըստուերի մէջ, լոյսերու մէջ փրփրագին
Ծովե՜ր կ՛ացնին:

Հովե՜ր կ՛անցնին.
Քիստերուն տակ կ՛ալեծփին եղիներ`
Ուր լուսնակն իր սափորին կաթն է հոսեր:
Կալերէն գիւղ, գիւղէն մինչեւ աղօրին
Ծովե՜ր կ՛անցնին:

Հովե՜ր կ՛անցնին.
Զըմրուխտներով կը ծփայ դաշտը անհուն:
Ծիտը կ՛երգէ թառած ճիւղի մ՛օրօրուն`
Մինչ իր տակէն ցորեաններու մոլեգին
Ծովե՜ր կ՛անցնին,
Հովե՜ր կ՛անցնին:

ԴԱՆԻԷԼ ՎԱՐՈՒԺԱՆ

Պատրաստեց՝ ՇՈՒՇԻԿ ՄԱՒԻՍԱԳԱԼԵԱՆ

Վերջերս (յուլիս 13) Երեւանի մէջ մահացաւ նկարչուհի եւ ազգագրագէտ Լուսիկ Ագուլեցին:

72 տարեկան նկարչուհին, որ քանդակագործ Եուրի Սամուէլեանի կինն է, ծնած էր Նախիջեւանի Գողթան գաւառի Ագուլիս քաղաքը եւ 1953-ին ընտանեօք տեղափոխուած էր Երեւան:

Նկարչուհին անդամ էր Հայաստանի Նկարիչների Միութեան, Հայաստանի, Արցախի եւ Յունաստանի մէջ ունեցած է անհատական ցուցահանդէսներ, նաեւ մասնակցած է խմբային ցուցահանդէսներու` Փարիզի, Մոսկուայի, Թոքիոյի եւ այլ մեծ մայրաքաղաքներու մէջ:

«Նկարչութիւնը ինձ օգնեց ծաւալելու մշակոյթի տարբեր ճիւղերում, տեսնելու, ընկալելու եւ գնահատելու այն արժէքները, որոնք ստեղծել է մեր ժողովուրդը, ուստի ուսումնասիրում եմ ժողովրդական մշակոյթը, յատկապէս` ազգային տօները, ծէսերը տարազները», ըսած է ազգագրագէտը:

Լուսիկ Ագուլեցիի Տուն-Թանգարան

Մուրացանի փողոց, տուն 79 հասցէով կարելի է այցելել Լուսիկ Ագուլեցիի տուն-թանգարանը, ուր ցուցադրուած են նմուշներ հին հայկական մշակոյթի գրեթէ բոլոր տարրերէն, ինչպէս` հին իրեր, խեցեղէն, դրամի հաւաքածոյ, ազգային միջնադարեան արժէքներ, հնատիպ գիրքեր եւ սրբանկարներ, գորգեր, տարազներ, աշխատանքային գործիքներ, զէնքեր, պերճանքի առարկաներ, ծիսական տիկնիկներ, զարդեր եւ այլն…

Նշենք, որ գեղանկարչուհին ունի նաեւ երկու գործեր` «Անցեալի մասունքներ» (2010) եւ «Եուրի Սամուէլեան» (2012): Վերջապէս, ան արժանացած է տասնեակ մը պարգեւներու եւ մրցանակներու:

Ստորեւ նկարներուն վրայ կը տեսնենք Լուսիկ Ագուլեցին, որ ամէնուրեք կը ներկայանար միայն հայկական տարազով, ինչպէս նաեւ` անոր անունը կրող տուն-թանգարանէն հետաքրքրական նմուշներ:

Ստուգենք Մեր Գիտելիքները

Բողկը

Եկէք` ստուգենք, թէ ի՛նչ գիտենք քիչ ջերմուժ պարունակող, Սէ. կենսանիւթով եւ օլիկօ-էլեմաններով հարուստ բողկին մասին:

Բողկը որքան խոշոր, այնքան ալ կծու կ՛ըլլայ:

Սխալ, խոշոր բողկը առհասարակ անհամ կ՛ըլլայ: Կլոր եւ փոքր բողկին համը աւելի շեշտուած կ՛ըլլայ, քան` երկարաւուն տեսակը:

* * *

Բողկ ընտրելու ժամանակ պէտք է ուշադրութիւն դարձնել անոր գոյնին:

Սխալ, բողկ ընտրելու ժամանակ պէտք է զայն ճզմել մատներով, իսկ ան պէտք է ամուր մնայ: Կակուղ բողկը թարմ չ՛ըլլար, նոյնպէս ալ` դեղնած ու թոշնած տերեւներովը:

* * *

Բողկին վարդագոյն գոյնը վերականգնելու համար պէտք է զայն լուալ պաղ ջուրով:

Սխալ, որպէսզի բողկը վերագտնէ իր վարդագոյն գոյնը, լուալու ժամանակ ջուրին քանի մը կաթիլ կիտրոնի հիւթ աւելցնել:

* * *

Բողկին կապոցը ամբողջ շաբաթ մը թարմ կը մնայ սառնարանին մէջ:

Ճիշդ, տերեւներէն բաժնուած եւ չլուացուած բողկը ամբողջ շաբաթ մը թարմ կը մնայ սառնարանին մէջ:

* * *

Բողկին տերեւները անգործածելի են, պէտք է զանոնք թափել:

Սխալ, երկաթով, ինչպէս նաեւ Ա. եւ Սէ. կենսանիւթերով հարուստ այս տերեւները կարելի է օգտագործել ապուրներու եւ աղցաններու պատրաստութեան մէջ: Երբ թարմ ու փափուկ են, շոմինին նման օգտագործելի են:

* * *

Բողկը կը խթանէ ախորժակը:

Սխալ, բողկը կը խթանէ մարսողութիւնը, միեւնոյն ատեն ան միզեցնող մըն է:

Մեր Առօրեան Դիւրացնող Հնարքներ

Այսօրուան սիւնակով կը ներկայացնենք 5 օգտակար հնարքներ, որոնք մեզի կը վարժեցնեն դառնալով խնայողասէր եւ նուազ մսխող:

1

Կերակուրի պատրաստութեան ընթացքին հաւաքուած «աղբը»` սոխի, սխտորի աւելցուքներ եւ կեղեւ, բանջարեղէնի կոթեր, ազատքեղի կամ անանուխի թոշնած տերեւներ եւ կոթեր, ստեպղինի, գետնախնձորի կամ ճակնդեղի կեղեւներ… ցանկը շատ երկար է: Այս բոլորը մի՛ թափէք, այլ լեցուցէք բականով օժտուած (զիփլոք) կերպընկալ տոպրակի մը մէջ եւ սառցարանը պահեցէք: Ապուրի պատրաստութեան ընթացքին, փոխանակ շուկայէն խտացուած բանջարեղէնի հիւթ դնելու, զանոնք խաշեցէք, քամոցէ անցուցէք եւ օգտագործեցէք: Ասոնք աւելի բնական եւ անվնաս են, քան` շուկայէն գնուած խտացուած խորանարդները:

2

Երբ տունը հաւ եփէք, ոսկորները մի՛ թափէք, զանոնք ջուրի մէջ խաշեցէք: Ջուրը համեմեցէք աղով եւ սեւ պղպեղով: Մի՛ մոռնաք ջուրին կիտրոնի կեղեւ եւ դափնիի տերեւ մը աւելցնելու:

Ստացուած հիւթը քամոցէ անցուցէք եւ ձգեցէք, որ պաղի, ապա լեցուցէք սառցամանի մէջ եւ սառեցուցէք:

Սառած խորանարդները կերպընկալ տոպրակի մը մէջ լեցուցիք եւ սառցարանը պահեցէք: Ապա զանոնք օգտագործեցէք ձեր կերակուրներուն պատրաստութեան մէջ:

3

Երբ կանաչ սոխ կամ պրաս կ՛օգտագործէք, արմատներուն, բարակ մազմզուկներուն բաժինը մի՛ թափէք, այլ զետեղեցէք ջուրով լեցուն բաժակի մը մէջ եւ ձգեցէք, որ ծլին եւ նոր ու թալար տերեւներ տան. այսպիսով, երկրորդ առիթ մը կ՛ունենաք զանոնք օգտագործելու:

4

Յաճախ կը կարծենք, որ մեծ չափերով կամ մեծաքանակ գնելը աւելի խնայողական է, թերե՛ւս, բայց` ոչ միշտ: Այսպէս, համեմները գնեցէք փոքր շիշերով կամ ծրարներով եւ յաճախ նորոգեցէք զանոնք: Մեծաքանակ գնուած համեմներուն կեանքը երկար չէ, անոնք 6 ամսուան ընթացքին կը կորսնցնեն իրենց համն ու բոյրը:

5

Եթէ աւելցած կերակուր ունիք, որքան ալ քիչ ըլլայ անոր քանակը, մի՛ թափէք զայն, այլ տեղաւորեցէք բականով օժտուած (զիփլոք) կերպընկալ տոպրակի մէջ, սառցարանը տեղաւորեցէք եւ յառաջիկայ օրերուն օգտագործեցէք: Մի՛ մոռնաք, որ դուք գումար ծախսեր էք եւ ժամանակ տրամադրեր էք զայն պատրաստելու համար:

Ձեռային Աշխատանք

Գործնական Բարձ Մը

Գրպաններով օժտուած այս գործնական բարձը կրնաք դուք պատրաստել, եթէ կարի ճարտարութիւն ունիք եւ կամ` դերձակուհիի մը օգնութեան դիմել:

Նայած ձեր կահոյքի գոյնին` ընտրեցէք միագոյն, ծաղկաւոր կամ գծաւոր կտոր մը եւ կարեցէք 4 բաժանումներով օժտուած բարձի երես մը, ապա մէջը տեղաւորեցէք բարձը:

Բաժանումներուն մէջ կրնաք տեղաւորել հեռավարները եւ այլ իրեր:

Խոհագիր

Ճակնդեղով Մածուկ

Այս մածուկը կարելի է հրամցնել տապկուած գետնախնձորի, խորովածի եւ խորոված բանջարեղէնի կողքին:

Բաղադրութիւն.

– 500 կրամ հում ճակնդեղ
– 200 մլ. խնձորի քացախ
– 100 կրամ շէկ շաքար
– 1 սոխ
– Աղ, սեւ պղպեղ, գինձի փոշի

Պատրաստութիւն.

Կեղուել եւ մանրել սոխը: Կեղուել եւ խորանարդաձեւ կտրտել ճակնդեղը: Կաթսայի մը մէջ լեցնել զանոնք, աւելցնել քացախը, շաքարը եւ եփել շուրջ 25 վայրկեան, մինչեւ որ ճակնդեղը փափկի:

Կրակին տակը մարել եւ բաղադրիչները հարիչէ անցընել, աւելցնել համեմները եւ խառնել:

Այս մածուկը ծանօթ է նաեւ որպէս «ճակնդեղի քէչափ»…

Շաբթուան Բանաստեղծութիւնը

Լռութիւնը Ոսկի Է

Որ ոսկի՛ է լռութիւնը,
Այդ վաղուցուա՜յ յայտնութիւն է.
Թէեւ ես միշտ զարմացե՜լ եմ,
Թէեւ յաճախ զայրացե՜լ եմ,
Սակայն հիմա հաւատու՛մ եմ,
Որովհետեւ… հասկացե՜լ եմ:

Լռութիւնը ա՛յն ոսկին է,
Այն յանցանքի ծա՜նր գինը,
Որ խոհող մարդն ստանում էր,
Երբ տեսնելով սպանումը,
Երբ տեսնելով կեղծն ու սուտը,
Քծնութիւնը, դաւն ու մութը,
Յուզւու՛մ, խօսու՛մ, կամ գրու՞մ էր._
Ո՛չ,
Տեսնու՛մ էր, բայց լռու՜մ էր…
Ամուր սերտած` ո՛չ կռուելու,
Այլ տեսնելու՛ եւ լռելու՛
Ճորտի՜ն վայել յայտնութիւնը,
Թէ… «Ոսկի է լռութիւնը»:

ԳԷՈՐԳ ԷՄԻՆ

Պատրաստեց՝ ՇՈՒՇԻԿ ՄԱՒԻՍԱԳԱԼԵԱՆ

2018-ի ֆութպոլի Մոնտիալը աւարտեցաւ Ֆրանսայի յաղթանակով: Եզրափակիչ խաղին ներկայ էին` Ռուսիոյ նախագահ Վլատիմիր Փութինը, Ֆրանսայի նախագահ Էմանուէլ Մաքրոնը եւ Խրուաթիոյ նախագահ Քոլինտա Կրապար-Կիթարովիչը: Վերջինս բոլորին ուշադրութիւնը գրաւեց իր շատ անմիջական եւ հաղորդական վարմունքով, լայն ժպիտով եւ բարձր մարզական ոգիով: Եկէք` աւելի մօտէն ծանօթանանք այս կին անձնաւորութեան:

Քոլինտա Կրապար-Կիթարովիչը 50 տարեկան է: Ան 2015-ին դարձաւ Խրուաթիոյ առաջին կին նախագահը: Մինչ այդ ան ՕԹԱՆ-ի գլխաւոր քարտուղարի տեղակալ էր, ապա Խրուաթիոյ դեսպան` Միացեալ Նահանգներու մէջ:

Խրուաթիոյ կին նախագահը կը վայելէ իր քաղաքացիներուն մեծամասնութեան վստահութիւնը: Ան չափազանց անմիջական է եւ Խրուաթիոյ ամէնէն աւելի ժողովրդականութիւն վայելող քաղաքական գործիչը: Ան 2018-ի Մոնտիալին Սոչի ժամանեց Էքոնոմ քլասով` որպէս սովորական ուղեւոր եւ խաղերուն հետեւեցաւ ոչ թէ VIP տարածքէ, այլ` թրիպիւնէն: «Ես կ՛ուզէի մեր խումբին աջակցիլ ինչպէս սովորական համակիր մը, ժողովուրդիս հետ», յայտնած է ան:

Քոլինտա Կրապար-Կիթարովիչը կը նախընտրէ դասական ոճը: Ան սինիէ ապրանքներու մոլին չէ, չի սիրեր մեծ գումար ծախսել հագուստներու վրայ, իսկ նախասիրած գոյներն են` սեւը, ճերմակը եւ կարմիրը:

Խրուաթիոյ նախագահը ամուսնացած է, ունի երկու զաւակ` մանչ մը եւ աղջիկ մը: Ան իր ամուսինին` Եակ Կիթարովիչին ծանօթացած է ուսանողական տարիներուն: Մասնագիտութեամբ ճարտարապետ Եակը քաջալերած է կինը` քաղաքականութեամբ զբաղիլ:

Նկարներուն վրայ կը տեսնենք մերթ դասական, մերթ ցանկայարոյց նախագահը, որ Սոչի մեկնեցաւ էքոնոմ քլասով եւ բարձր մարզական ոգիով ողջունեց Ֆրանսայի յաղթանակը:

Յիշողութիւնը Սնուցանող
9 Ուտելիք

Բացի մարզելէ` յիշողութիւնը նաեւ պէտք է սնուցանել: Հեւքոտ կեանքը, ընկճախտը, տարիքը մեծ դեր ունին յիշողութեան թուլացման մէջ: Եթէ ձեր կարգին յիշողութեան հետ կապուած վերիվայրումներ ունիք, վերատեսութեան ենթարկեցէք ձեր սննդականոնը, քանի որ կան ուտելիքներ, որոնք շատ օգտակար են յիշողութեան համար: Ստորեւ` մեր յիշողութիւնը խթանող ուտելիքներու ցանկը:

– Օմեկա 3 ճարպաթթուներով հարուստ սալմոն ձուկը: Ան կը խթանէ յիշողութիւնը եւ 60 տոկոսով կը նուազեցնէ Ալցայմըր հիւանդութեան հաւանականութիւնը: Սալմոն կերէք շաբաթական առնուազն մէկ անգամ:

– Քարի եւ քրքում հնդկական համեմները: Զանոնք օգտագործեցէք ձեր կերակուրներուն եւ թացաններուն պատրաստութեան մէջ:

– Կարմիր հատապտուղները` հապալաս, կեռաս, խաղող, թութ… Անթիօքսիտաններով եւ Սէ. կենսանիւթով հարուստ այս պտուղները կը բարելաւեն թէ՛ յիշողութիւնը եւ թէ՛ տեսողութիւնը:

– Բազուկի` ճակնդեղի տերեւները կը պարունակեն շատ օգտակար նիւթեր, որոնք կը նպաստեն ուղեղի արեան լաւ շրջագայութեան եւ յիշողութեան բարելաւման:

– Անթիօքսիտաններով եւ ֆոլաթթուներով հարուստ շոմինը, ինչպէս նաեւ կաղամբը եւ պրոքոլին կը բարելաւեն յիշողութիւնը եւ կեդրոնացումը:

– Ասեթիլքոլինով հարուստ հաւկիթը կարեւոր դեր կը խաղայ մեր ջղային դրութեան մէջ, անիկա խիստ թելադրելի է դպրոցականներուն յատկապէս քննութիւններու նախօրեակին:

– Ֆլաւոնոիտներով, մակնեզիոմով, երկաթով հարուստ սեւ տուրմը նոյնպէս կ՛օգնէ յիշողութեան բարելաւման:

– Սուրճը իր կարգին կ՛աշխուժացնէ յիշողութիւնը: Ֆրանսացի գիտնականներ հաստատած են, որ 65 տարեկանը անց կիներ, որոնք օրական 2 գաւաթ սուրճ կը խմեն, շատ աւելի աշխուժ յիշողութիւն ունին, քան անոնք, որոնք քիչ կամ բնաւ սուրճ չեն խմեր:

– Ծամոնը, այո՛, ծամելը կ՛օգնէ կեդրոնացումին. ծամելը կ՛օգնէ աշխուժացնելու ուղեղին այն հատուածը, որ ուղղակիօրէն կապուած է յիշողութեան հետ:

Ստուգենք Մեր Գիտելիքները

Ճիշդ Եւ Սխալ Կարծիքներ
Լոլիկի Մասին

Լոլիկին հայրենիքը Հարաւային Ամերիկան է` Փերուն: Ազթեքները զայն կոչած են զիթոմաթ: Լոլիկը Եւրոպա հասած է 16-րդ դարու առաջին կէսին: Սպանիոյ, Փորթուգալի եւ Իտալիոյ մէջ զայն անուանած են ոսկեայ խնձոր (փոմօ տորօ): Սկիզբը լոլիկը որպէս «տեքորաթիֆ» բոյս մշակուած է բուսաբանական պարտէզներուն մէջ, իսկ 18-րդ դարու վերջաւորութեան` որպէս բանջարեղէն:

Հայաստանի մէջ լոլիկը կը մշակուի գրեթէ ամէնուրեք, բայց յատկապէս` Արարատեան դաշտի մէջ, ուր կան նաեւ պահածոյի գործարաններ:

Լոլիկը սառնարանը պէտք է պահել:

Սխալ, ցուրտ միջավայրի մէջ լոլիկին համն ու բոյրը կը տուժեն, զայն պէտք է պահել սենեակի ջերմութեամբ, արեւի ճառագայթներէն հեռու:

***

Լոլիկը լուալու ատեն պէտք չէ հանել անոր կանաչ կոթն ու տերեւները:

Ճիշդ, թելադրելի է, որ լոլիկը լուացուի գործածութենէն անմիջապէս առաջ, կոթն ու տերեւները վրան, որպէսզի մէջը ջուր չլեցուի:

***

Լոլիկը դիւրին կեղուելու համար, պէտք է զայն մխրճել եռացած ջուրի մէջ:

Ճիշդ, լոլիկը դիւրին կը կեղւուի, եթէ զայն 30 երկվայրկեան մխրճենք եռացած ջուրի մէջ:

***

Կենսանիւթերով եւ հանքայիններով հարուստ լոլիկը շատ դիւրամարս է:

Սխալ, լոլիկը 93-95 առ հարիւր ջուր կը պարունակէ. անիկա յանձնարարելի է նիհարցնող սննդականոնի հետեւողներուն, քանի որ շատ քիչ ջերմուժ կը պարունակէ (100 կրամի մէջ` 15 ջերմուժ): Միւս կողմէ` զգայուն աղիքներ ունեցողները պէտք է զգուշանան լոլիկէն, քանի որ անիկա կրնայ գրգռել մարսողական գործարանները:

***

Թարմ լոլիկով պատրաստուած դէմքի ծեփուկները յանձնարարելի են իւղոտ մորթ ունեցողներուն համար:

Ճիշդ, կարելի է կիսուած, հասուն լոլիկով մը 2-3 վայրկեան շփել դէմքին մորթը, կամ պատառաքաղով ճզմուած հասուն լոլիկով ծեփել դէմքը, սպասել 3-4 վայրկեան, ապա դէմքը ցօղուել գաղջ ջուրով: Այս միջոցներուն կարելի է դիմել շաբաթական 2 կամ 3 անգամ` ձերբազատելու համար իւղոտ, փայլուն մորթէն եւ պրկելու ընդլայնած ծակտիկները:

***

Լոլիկը օգտակար է տեսողութեան:

Ճիշդ, Ա. կենսանիւթով հարուստ լոլիկը, կրնայ բարելաւել տեսողութիւնը եւ, մանաւանդ, կանխարգիլել ու «մեքիւլըր տեճեներէյշըն» կոչուած ծանր եւ անբուժելի աչքի հիւանդութիւնը:

Ձեռային Աշխատանք

Լեկոյով Պատրաստուած
Իրեր

Այն տունը, ուր երեխայ կայ, անկասկած որ լեկօ խաղալիք կայ: Եկէք` միասին տեսնենք, թէ հնարամիտ մարդիկ ինչե՜ր յղացած են սովորական լեկոներէն:

Այո, լեկոյով կարելի է պատրաստել բանալիներու կախիչ, գրենական պիտոյքները դասաւորելու տուփ, թուղթէ թաշկինակի տուփ, նկարի շրջանակ, ինչպէս նաեւ` ձեռք լուալու հեղուկ օճառի սրուակի զարդ (անշուշտ պայման է, որ սրուակը թափանցիկ ըլլայ):

Եթէ ձեր երեխան լեկօ ունի, կ՛արժէ, որ փորձէք կառուցել այս իրերէն մէկը, նախընտրաբար` ձեր զաւկին օգնութեամբ, հաճելին օգտակարին միացնելով:

Քանի Մը Տողով…

Փորձառուներու կարծիքով, ջուրի եզրին (ծով, գետ, լիճ…) ապրող մարդիկ թէ՛ մտքով եւ թէ՛ հոգիով աւելի առողջ են ու երջանիկ: Ուսումնասիրութիւններ իրենց կարգին հաստատած են, որ ջուրի ափին ապրող մարդիկ նուազ ենթակայ են ընկճախտի, անոնց սրտանօթային եւ շնչառական գործարանները աւելի հանգիստ կը գործեն: Աւելի՛ն. հաստատուած է, որ ալիքներուն ձայնը, ինչպէս նաեւ տեղացող անձրեւին կամ հոսող ջուրին ձայնը ոչ միայն կը մեղմացնեն ընկճախտն ու անձկութիւնը, այլեւ կը նպաստեն հանգիստ եւ խաղաղ քունին:

Նոյն ուսումնասիրութիւններուն համաձայն, ջուրի եզրին ապրող մարդիկ աւելի ստեղծագործ միտք ունին…

***

Անցեալ կիրակի Երեւանի մէջ կայացաւ ձմերուկի փառատօնը: Կարապի լիճին մօտ երեւանցիներուն եւ զբօսաշրջիկներուն ներկայացուեցան գեղեցիկ ձեւաւորումներով ձմերուկներ: Տեղի ունեցան խաղ-մրցումներ:

Կարապի լիճը լեցուած էր քանի մը տասնեակ ձմերուկներով:

***

Ջաւախքի Գանձա գիւղին մէջ անցեալ շաբաթ օր տեղի ունեցաւ բանաստեղծ Վահան Տէրեանին նուիրուած ձեռնարկ:

Գիւղին Սուրբ Կարապետ եկեղեցւոյ մէջ կատարուեցաւ պատարագ, որմէ ետք ներկաները այցելեցին բանաստեղծին տուն-թանգարանը:

Ձեռնարկին հնչեցին Տէրեանի ստեղծագործութիւնները. գեղարուեստական յայտագիրը ընդգրկեց հայկական եւ վրացական երգեր ու պարեր:

Խոհագիր

Խորոված Սմբուկ`
Մածունով Եւ Նուռով

Բաղադրութիւն 2 անձի համար

2 միջակ չափի սմբուկ
500 կրամ մածուն
1 պճեղ սխտոր
Առատ նուռի հատիկ
Օրիկանօ
Ձէթ
Աղ, սեւ պղպեղ

Պատրաստութիւն

Սմբուկները երկայնքին կտրել, ափսէի մէջ շարել, ձէթով ծեփել եւ փուռին մէջ 15-20 վայրկեան խորովել:

Մինչ այդ սխտորը ճզմել եւ աւելցնել մածունին, ապա աւելցնել մնացեալ համեմները` աղ, պղպեղ, օրիկանօ, ինչպէս նաեւ քանի մը կաթիլ ձէթ:

Եփած սմբուկները շարել ամանի մը մէջ, աղել, ապա երեսը մածուն աւելցնել, զարդարել նուռի հատիկներով եւ փոշի օրիկանոյով:

Շաբթուան Բանաստեղծութիւնը

«Երկինքն էր սառել ու չկար Աստուած…
Բայց ահա, ահա` հեքեա՞թ թէ հրաշք,
Ծառացաւ մի մարդ,
Հրաշքից փախած ու հրաշք մի մարդ.
Կանգնեց նա դաշտում մեր Արարատեան,
Դիակների մէջ եւ ագռաւների,
Եւ հաւատքն արած պողպատեայ վահան,
Եւ սէրն հայրենեաց մի շեփոր ռազմի`
Սոված, սարսափած մարդկանցից վհատ
Դարբնեց մի բանակ,
Եւ որպէս ոխից շիկացած երկաթ`
Խփեց ոսոխի ճակատին անարգ…
Յիշո՞ւմ ես, Աբով, թէ ո՞նց ապրեցան
Հայոց աշխարհի զարմերը վերջին,
Երբ չկար Աստուած, երկինքն էր դաժան,
Յիշո՞ւմ ես կրկին,
Ահեղ Բէլի դէմ ծառացող Հայկին
Եւ նրա թոռան.
Թո՞ռն էր նա Հայկի, զա՞րմը Վարդանի,
Դաւի՞թն էր մանուկ,
Հայոց լեռներում յայտնուած ոգի՞…
Յիշո՞ւմ ես նրա ճակատը պայծառ,
Անունն անթառամ-
Մանուկեան Արամ…»
«Կարող են մարդիկ խախտել լեռներին
Ու բազկի ուժով սանձել գետերին.-
Բայց ո՞վ է կարող
Ժամանակների վճիռը եղծել,
Եւ դիւցազնութեան կապոյտ երկնքում
Շողացող աստղին վարագոյր քաշել…»:

ԱՆԴՐԱՆԻԿ ԾԱՌՈՒԿԵԱՆ

Պատրաստեց՝ ՇՈՒՇԻԿ ՄԱՒԻՍԱԳԱԼԵԱՆ

2008-ին չորս քալիֆորնիացիներ գաղափարը յղացան Գարեջուրի համաշխարհային օր ստեղծելու: Այդ օրէն աշխարհը կը նշէ Գարեջուրի միջազգային օրը` օգոստոս ամսուան առաջին ուրբաթը:

Գարեջուրը կը համարուի աշխարհի ամէնէն հին եւ ամէնէն աւելի ժողովրդականութիւն վայելող խմիչքներէն մէկը: Երկրագունդի երեսին ամէնէն շատ գարեջուր սպառող երկիրներու եռեակը կը գլխաւորէ Գերմանիան, որուն կը յաջորդեն Չեխիան եւ Իրլանտան:

Սննդական մեծ արժէք ներկայացնող գարեջուրը, շնորհիւ իր բաղադրիչներուն, անհամար բարիքներով օժտուած է: Թէեւ անիկա նուազ ջերմուժ կը պարունակէ, քան` գինին եւ շամփանիան, այսուհանդերձ, ինչպէս որեւէ ալքոլ պարունակող խմիչք, յանձնարարուած չէ անոր չափազանցութիւնը: Այսպէս, կին մը միջին հաշուով օրական մէկ գարեջուրի (340 մլ.) իրաւունք ունի, իսկ տղամարդ մը` երկու: Ալքոլի չարաշահումը կը վնասէ առողջութեան եւ մասնաւորաբար լեարդին ու սիրտին:

Եկէք` ծանօթանանք գարեջուրի անհամար բարիքներէն մէկ քանիին:

– Գարեջուրը երիկամներուն թիւ մէկ բարեկամն է. չափաւոր գործածելու պարագային, ան բարձր տոկոսով կը նուազեցնէ երիկամներուն մէջ քար կազմելու հաւանականութիւնը:
– Օրական բաժակ մը գարեջուր խմելով` նաեւ կը նուազի ապագային օսթէոբորոզ ունենալու հաւանականութիւնը:
– Գարեջուրը կ՛օգնէ քունին: Եթէ մնացեալ ոգելից ըմպելիները կը թմրեցնեն ու քուն կու տան, խօսքը չի վերաբերիր որակեալ, հանգիստ քունի: Մինչդեռ գարեջուրի պարագային բոլորովին տարբեր է, երեկոյեան խմուած բաժակ մը գարեջուրը հանգիստ քուն կրնայ պարգեւել:
– Գարեջուրը կը բարելաւէ յիշողութիւնն ու կեդրոնացումը եւ կրնայ նոյնիսկ պաշտպանուիլ Ալցայմըրէն:
– Չափաւոր եւ հետեւողական գարեջուրի սպառումով կարելի է 40-60 տոկոսով պաշտպանել սրտի կաթուածէն:
– Երկրորդ տիպի շաքարախտը, հարբուխը, ստամոքսային խանգարումները եւս նուազագոյնի կ՛իջեցնեն գարեջուրի չափաւոր եւ հետեւողական սպառումով:
– Գարեջուրը կը դարմանէ դէմքին բշտիկները:
– Գարեջուրը փայլք եւ առողջութիւն կը պարգեւէ մազերուն:
– Գարեջուրը կը փայլեցնէ տան բոյսերուն տերեւները:
– Գարեջուրը նաեւ կ՛օգտագործուի կաշին, ժանգը, տարբեր տեսակի մետաղներ մաքրելու համար:
– Վերջապէս գարեջուրը կ՛օգտագործուի միսը փափկացնելու եւ թացաններ պատրաստելու մէջ:

ԳԻՏԷԻ՞Ք, ԹԷ…

– ՔԱ Ե. դարուն յոյն պատմաբան Քսենոֆոնը իր «Անաբասիս» գործին մէջ յիշած է, որ Հայաստանի մէջ գարեջուրը համտեսած է եւ ընդգծած խմիչքին համային գերազանց յատկութիւնները:
– Գարեջուրի աշխարհի մեծագոյն գործարանը կը գտնուի Մ. Նահանգներ, ուր տարեկան կ՛արտածուի 2,5 միլիառ լիթր գարեջուր:
– Աշխարհի ամենանշանաւոր գարեջուրի փառատօնը «Oktoberfast»-ն է, որ կը կազմակերպուի Գերմանիոյ մէջ, սեպտեմբերին:

Երկու Պրիժիթներու Հանդիպում

60-ական թուականներու ամենացանկայարոյց դերասանուհին Պրիժիթ Պարտոն վերջերս այցելեց Էլիզէի պալատը, ուր զինք դիմաւորեց Ֆրանսայի Առաջին տիկին Պրիժիթ Մաքրոնը:

83-ամեայ դերասանուհին Էլիզէ ժամանած էր նախագահ Էմանուէլ Մաքրոնին հետ քննելու անասուններու պաշտպանութեան վերաբերող հարցեր:

Զոյգ գաւազաններով տեղափոխուող անցեալի անզուգական աստղը հաւատարիմ մնացած էր իր աւանդական սանտրուածքին եւ կարմիր ծաղիկին:

Նշենք, որ Էմանուել Մաքրոնի նախընտրական արշաւին դերասանուհին կոչ ուղած էր չընտրել վերջինս` հրապարակելով «Մաքրոնը կ՛ընտրուի, անասունները կը սատկին» բաց նամակը:

Մեր Առօրեան Դիւրացնող Վեց Հնարքներ

– Որպէսզի շապիկին կոճակը հաստատուն մնայ եւ յաճախակի լուացքի պատճառով չիյնայ ու չկորսուի, անոր վրայ կաթիլ մը եղունգի թափանցիկ ներկ դնել:

– Պահարանին մէջի խոնաւորութիւնը եւ անոր տհաճ հոտը չէզոքացնելու համար տեղ-տեղ կաւիճ դնել: Կարելի է կաւիճները թիւլէ ծրարիկներու մէջ դնել եւ կամ ժապաւէնով մը զանոնք խմբել ու կախել:

– Շապիկին ճմռթկած օձիքը կարելի է «արդուկել» մազերը հարթող ելեկտրական գործիքով:

– Հագուստին վրայէն շրթնաներկի հետքը մաքրելու համար օգտագործել մազի «լաք»-ը:

– Ճինզ տաբատին թուլցած եւ յաճախ բացուող փականը ամրացնելու համար անոր ծայրը մետաղեայ օղակ մը հաստատել եւ զայն անցընել տաբատին կոճակին:

– Ականջօղին ծայրամասի կորսուած մետաղը կարելի է փոխարինել… ռետինի կտորով մը: Մատիտին ծայրամասին գտնուող ռետինէն կտոր մը կտրել եւ անցընել օղին ծայրը:

 Ձեր Կրած Զարդերը
Շատ Բան Կը Պատմեն Ձեր Մասին

Փորձառուներու կարծիքով, ձեր նախընտրած ու կրած զարդերը ոչ միայն կը խօսին ձեր ճաշակին, այլեւ բնաւորութեան մասին: Այսպէս, որեւէ անծանօթ միջավայրի մէջ ձեր շրջապատը ձեր կրած զարդերէն դատելով` կրնայ գուշակել ձեր բնաւորութիւնը:

Ահա թէ ի՛նչ կը պատմէ ձեր նախընտրած զարդը ձեր մասին:

– Եթէ ԽՈՇՈՐ ՕՂԵՐ կը նախընտրէք, ինքնավստահ էք եւ կը սիրէք ուշադրութիւն գրաւել: Լուրջ էք վճռական եւ ստեղծագործ: Կեանքի դժուարութիւնները չեն վախցներ ձեզ, գրեթէ միշտ յաղթական դուրս կու գաք որեւէ դժուար իրավիճակէ:

– Եթէ ՀՆԱՈՃ ԶԱՐԴԵՐու սիրահար էք, կը նշանակէ որ աւանդապաշտ էք: Հին զարդերը միշտ ալ պատմութիւն ունին` կապուած դէպքի մը կամ անձի մը հետ: Հաւատարիմ էք ձեր արմատներուն, ինչպէս նաեւ վստահելի անձ էք:

– Եթէ իւրայատուկ ԿՐԾՔԱԶԱՐԴերու սիրահար էք, յանդուգն եւ անհատականութիւն ունեցող անձ էք: Դուք չէք սիրեր դառնալ ամբոխի մէկ մասնիկը, այլ կ՛ուզէք զատորոշուիլ ձեր իւրայատուկ ոճով ու ճաշակով:

– Եթէ ՈՍԿԵՂԷՆի սիրահար էք, պահպանողական եւ հաւասարակշռուած անձ էք: Դուք նաեւ ինքնավստահ էք եւ գիտէք ձեր արժէքը, ահա թէ ինչո՛ւ չէք ուզեր աննկատ անցնիլ:

– Եթէ ԱՐԾԱԹԵՂԷՆը կը նախընտրէք, դուք զուսպ, բարի, ստեղծագործ եւ վիպապաշտ անձ մըն էք: Եթէ ձեր զարդերուն քարերը թափանցիկ են դուք նաեւ լաւատես էք, ոչ թափանցիկ քարերով զարդեր նախընտրելու պարագային, դուք, ընդհակառակը, հակուած էք տեւաբար ձեր մէջ թերութիւններ փնտռելու:

– Եթէ ՄԱՐԳՐԻՏի սիրահար էք, դուք վիպապաշտ եւ երազկոտ անձ մըն էք. կը սիրէք թատրոնը, ցուցահանդէսները, ընթերցումը եւ մարդոց մէջ կը գնահատէք ազնուութիւնը: Մարգրիտը սիրող Բոլոր կիներուն նման` դուք համեստ, գրաւիչ եւ աւանդապաշտ էք եւ կը գերադասէք դասական վայելչութիւնը:

Խոհագիր

Ոլոռնով Րիզոթթօ

Բաղադրութիւն

– 1 սոխ
– 200 կրամ բրինձ նախընտրաբար արպորիօ տեսակը
– 5 սլ. ճերմակ գինի
– 70 սլ. հաւու արգանակ
– Կէս կապոց թարմ գինձ
– Կէս կապոց թարմ անանուխ
– 125 կրամ թարմ կամ սառած ոլոռն
– 20 կրամ փարմըզան պանիր
– 2 ապուրի դգալ թարմ սեր
– Ձէթ
– Աղ, սեւ համեմ

Պատրաստութիւն

Կաթսային յատակը ձէթ լեցնել եւ մանրուած սոխը աւելցնել ու թեթեւ կրակի վրայ եփել շուրջ 10 վայրկեան: Ապա աւելցնել բրինձը եւ տեւաբար խառնել, մինչեւ որ հատիկները սկսին թափանցիկ դառնալ: Աւելցնել գինին եւ շարունակել եփել, մինչեւ որ գինին լման ներծծուի: Քիչ-քիչ աւելցնել հաւու արգանակը եւ 15 վայրկեան եւս եփել: Աւելցնել ոլոռնը եւ մանրուած գինձն ու անանուխը եւ 5 վայրկեան եւս եփել:

Կաթսան կրակին վրայէն հանել, աւելցնել փարմըզան պանիրն ու թարմ սերը, խառնել եւ անմիջապէս մատուցել:

Շաբթուան Բանաստեղծութիւնը

https://www.youtube.com/watch?v=3xo6NMWMj3c

Քո շրթունքները Հայաստանոտ են,
Հայաստանոտ են քո շշուկները,
Քո ժպիտներն ու արտասուքները
Հայաստանոտ են:
Հայաստան հիւսող քո այդ ձեռքերը,
Քո արդէն գրուած ու դեռ չգրուած
Բոլոր երգերը Հայաստանոտ են:
Հայաստանոտ են քո ապրած կեանքի
Բոլոր էջերն ու ելեւէջները:
Քո տանջանքներն ու երազանքները
Հայաստանոտ են…
Եւ դու այնքան ես հայ ու Հայաստան,
Որ մինչեւ անգամ Հայաստանից դուրս
Քո անցած բոլոր ճանապարհները
Հայաստանոտ են:

ՀԱՄՕ ՍԱՀԵԱՆ

Պատրաստեց՝ ՇՈՒՇԻԿ ՄԱՒԻՍԱԳԱԼԵԱՆ

Ուսումնասիրութիւններ ցոյց տուած են, որ երեխաները, բացի խաղալիքներէ, ուրիշ բաներու ալ կարիքը ունին: Մտաւոր, յուզական եւ ֆիզիքական բնականոն զարգացման համար անոնք ունին խօսքերու կարիքը (երգեր, գիրքեր, օրօրոցայիններ, պատմութիւններ, կամ պարզապէս` զրոյց): Զրոյցները կը զարգացնեն ոչ միայն երեխային խօսքը, այլեւ` անոր ընդհանուր մտային կարողութիւնները:

– Երեխային հարկաւոր է ծնած օրէն իսկ շրջապատել գիրքերով: Գիրքերը պէտք է ըլլան մահճակալին մօտ, ինքնաշարժին եւ նոյնիսկ լոգարանին մէջ: Անհրաժեշտ է նաեւ օրական առնուազն անգամ մը գիրք կարդալ երեխային:

– Երեխային հետ խօսելու ատեն հարկաւոր է օգտագործել դիմախաղ եւ շարժուձեւեր: Ասոնք կ՛օգնեն աւելի լաւ ընկալելու բառերուն եւ արտայայտութիւններուն իմաստը:

– Խօսքի մէջ պէտք է օգտագործել նոր բառեր, զանոնք կարելի է ամրապնդել երգի կամ գծագրութեան ճամբով:

– Երեխային հետ պէտք է յաճախ խօսիլ, հարցեր տալ, մղել տալ, որ արտայայտուի, կարծիք յայտնէ:

– Շատ կարեւոր է երեխային հետ այցելել գրադարաններ, գրախանութներ, ուր ան առիթը կ՛ունենայ գիրքերուն հետ մօտէն շփուելու, շօշափելու, թերթատելու… Այսպիսով, ան քիչ-քիչ կ՛ընտելանայ գիրքերուն հետ:

– Օրուան ընթացքին պատկերասփիւռը շատ քիչ ժամանակ պէտք է խլէ երեխայէն. պատկերասփիւռը շատ վատ ազդեցութիւն կը գործէ երեխային եւ անոր մտաւոր գործունէութեան վրայ:

Երեխային մէջ գիրքի հանդէպ սէր արթնցնելը չափազանց կարեւոր է անոր մտային կարողութիւններու զարգացման համար: Հետեւեցէ՛ք այս խորհուրդներուն, եւ տարիներ անց ան վստահաբար պիտի գնահատէ ձեր ջանքերը:

 «Երեւան Տարազֆեստ»

Յաջորդաբար չորրորդ տարին ըլլալով` օգոստոս 4-ին Հիւսիսային պողոտային վրայ կայացաւ «Երեւան տարազֆեստ» փառատօնը: Ինչպէս նախորդ տարիներուն, այս տարի եւս փառատօնը բաղկացած էր երկու մասէ` ցուցահանդէս-տօնավաճառէ եւ հայ ձեւագէտներու ստեղծագործութիւններու տողանցքէ:

Այս տարի փառատօնին մասնակցեցան 25 տաղաւարներ, ուր ներկայացուած էին Հայաստանի մէջ ազգային փոքրամասնութիւններու, բայց նաեւ Ղազախստանի, Հնդկաստանի, Լեհաստանի եւ այլ երկիրներու ազգային տարազներու հետաքրքրական նմուշներ:

Այս փառատօնին մասնակցելու նպատակով Սպանիայէն Երեւան ժամանած էր Վիեննայի քաղաքապետարանի զբօսաշրջութեան բաժնի պատասխանատու Մերսետես Մենոր Սեզպեթեսը, որ հիացած էր հայկական տարազներու գեղեցկութեամբ: «Շատ ուրախալի է, որ Երեւանի մէջ կը շեշտուի կարեւորութիւնը ազգայինին, աւանդականին, եւ համադրուելով ժամանակակից ոճերուն հետ` կը ստացուին շատ գեղեցիկ եւ ինքնատիպ նմուշներ», յայտնած էր ան: Սեզպեթեսը իր կարգին Սպանիայէն բերած էր ազգային տարազի նմուշներ, որոնք ցուցադրուեցան սոյն փառատօնին ընթացքին:հետաքրքրական նմուշներ:

Հետաքրքրական

Հայաստանի Նորածինները

Հայաստանի մէջ 2018 թուականի առաջին կիսամեակին ծնած են 16 հազար 189 երեխայ, որոնցմէ 7 հազար 648-ը աղջիկ, 8 հազար 514-ը` մանչ, կը տեղեկացնէ Հայաստանի Ազգային վիճակագրական ծառայութիւնը:

Այս ժամանակահատուածին նորածին աղջիկներուն ամէնէն շատ տրուած անուններն են` Նարէ, Մարիա, Մարի, Մանէ, Էլեն, Անահիտ, Անժելինա, Եւա, Անի…

Նորածին մանչերու պարագային անուններու առաջին տասնեակը կը գրաւեն` Դաւիթ, Նարեկ, Մարգ, Տիգրան, Ալեքս, Հայկ, Արթուր, Գոռ, Արէն եւ Արամ անունները:

***

«Ես Երբեք Չեմ Լքել Հայաստանը»

«Ես երբեք չեմ լքել Հայաստանը եւ իմ «բացակայութիւնը» դիտարկում եմ որպէս գործուղում», յայտնեց հանրայայտ օփերայի երգչուհի Յասմիկ Պապեանը, որ, ինչպէս ամէն տարի, Հայաստան ժամանած է իր տարեկան արձակուրդը անցընելու համար:

Երգչուհին այս առիթով այցելեց Արցախ, ելոյթ ունեցաւ Շուշիի կերպարուեստի թանգարանին մէջ, շրջեցաւ քաղաքները, այցելեց սահմանամերձ զօրամասերէն մէկը, հանդիպեցաւ զինուորներուն եւ նորակոչիկներուն հետ, իր ներկայութեամբ եւ լուսաւոր զրոյցներով ոգեւորեց դիրքեր մեկնող տղաքը:

Առողջապահական

Կը Փափաքի՞ք Երկար Ապրիլ…

Աշխարհի երեսին ճափոնցիները յայտնի են իրենց երկարակեցութեամբ եւ առողջութեամբ: Տեսէ՛ք, թէ ի՛նչ կը թելադրեն ճափոնցի փորձառուներ` կեանքի որակն ու մարմնին դիմադրականութիւնը բարելաւելու համար:

– Հեռախօսը դրէք ձախ ականջին:
– Օրուան ընթացքին բաւարարուեցէք մէկ գաւաթ սուրճով:
– Դեղահատերը պաղ ջուրով մի՛ կլլէք:
– Երեկոյեան ժամը 5:00-էն ետք բան մի՛ ուտէք:
– Իւղոտ կերակուրներ քիչ կերէք:
– Շատ ջուր խմեցէք առաւօտեան, եւ քիչ` երեկոյեան:
– Քնանալու լաւագոյն ժամանակահատուածը իրիկուան ժամը 8:00-էն առաւօտեան ժամը 6:00-ն է:
– Հեռախօսի լիցքաւորման սարքերէն հեռու մնացէք:
– Հեռախօսով մի՛ խօսիք, եթէ անոր լիցքաւորումը միայն 1 առ հարիւր է, քանի որ նման պարագայի հեռախօսին ճառագայթումը 1000 անգամով աւելի բարձր կ՛ըլլայ:

Ճափոնցիք նաեւ կը ջանան բնական միջոցներով բուժել կարգ մը հիւանդութիւններ: Ստորեւ` բուժիչ հիւթերու ցանկ մը.
– Ստեպղին + կոճապղպեղ + խնձոր. կը բարելաւէ եւ կը մաքրէ մարմնի դիմադրական համակարգը:
– Խնձոր + վարունգ + նեխուր. կը կանխարգիլէ քաղցկեղը, կը չքացնէ ստամոքսի բորբոքումները եւ գլխացաւը:
– Անանաս + խնձոր + ձմերուկ. մարմնէն դուրս կը բերէ աւելորդ աղերը:
– Խաղող + ձմերուկ + կաթ. կը զօրացնէ մարմնին դիմադրականութիւնը եւ կը խթանէ բջիջներու գործունէութիւնը:
– Խնձոր + վարունգ + քիուի. կը բարելաւէ մորթին գոյնը եւ զայն կը պաշտպանէ ջրազրկումէ:

Ճափոնցիները նաեւ խորհուրդ կու տան առտու կանուխ արթննալէ անմիջապէս ետք, անօթի փորով ջուր խմել. անոնք մեծ կարեւորութիւն կու տան ջրաբուժութեան: Վերջապէս, անոնք կը թելադրեն օրական առնուազն կէս ժամ մարզանք ընել` ըստ տարիքի եւ առողջական վիճակի:

Մեր Առօրեան Դիւրացնող
Հնարքներ

Քափ քէյքի թուղթէ տակդիրները այլ բաներու ալ  կարելի է օգտագործել: Ինչպէս նկարները կը հաստատեն, զանոնք կարելի է գործածել որպէս բաժակի կափարիչ` ամրան տաք օրերուն խմիչքն ու բաժակը ճանճերէն պաշտպանելու համար եւ կամ` որպէս փոքրիկ աման, որպէսզի հալող պաղպաղակը չաղտոտէ ձեր երեխային ձեռքերն ու հագուստը:

***

Պանիրը քերոցէ անցընելէ ետք քերոցին ծակերը կը խցուին եւ դժուար կը մաքրուին: Նման պարագայի, առէք հում գետնախնձոր մը եւ քերոցէն անցուցէք. պիտի նկատէք, որ դժուարութիւնը փարատած է:

***

Եթէ բաժակները լուալու ժամանակ բաժակ մը ձեր ձեռքէն սահեցաւ ու փշրուեցաւ, առէք ֆրանսական հացի կտոր մը եւ անոր միջոցով հաւաքեցէք փշրանքները` առանց ձեր մատները վիրաւորելու:

***

Ամրան եղանակին կանաչեղէնները կը տուժեն եւ աւելի արագ կը թօշնին: Այս անպատեհութեան առաջքը առնելու համար անանուխը, ազատքեղը կամ ռեհանը փոքր փունջերով զետեղեցէք ջուրով լեցուն ապակեայ շիշերու մէջ. այսպէսով անոնք աւելի երկար կը դիմանան:

Խոհագիր

Լոլիկ, Մոցարելլա, Ռեհան…

Դիւրին եւ շատ արագ պատրաստուող այս փոքրիկ թարթերը շատ աւելի առողջապահական են, քան` շուկայէն գնուած իւղոտ փիցցաները: Փորձեցէք եւ դուք ալ պիտի համոզուիք…

Բաղադրութիւն

1 ծրար սառած փաթ պրիզէ խմոր
2 պճեղ սխտոր
Փունջ մը թարմ ռեհան
Ձէթ
Հասուն լոլիկներ
Մոցարելլա պանիր
Աղ, սեւ պղպեղ

Պատրաստութիւն

Փաթ պրիզէ խմորը բանալ, փոքրիկ կաղապարներու չափով կտրտել, նախապէս կարագով ծեփուած կաղապարներուն մէջ տեղաւորել եւ պատառաքաղով ծակծկել:

Փոս ամանի մը մէջ ճզմել սխտորները, աւելցնել մանրուած թարմ ռեհանը, 50 մլ ձէթ աւելցնել, խառնել:

Խոհանոցի վրձինի մը միջոցաւ ծակծկուած խմորները վերոյիշեալ թանձրուկով ծեփել, աւելցնել մանր ջարդուած հասուն լոլիկը եւ տաշուած մոցարելլան, կրկին ծեփել թանձրուկով եւ նախապէս տաքցուած փուռին մէջ եփել շուրջ 30 վայրկեան:

Շաբթուան Բանաստեղծութիւնը

Համաշխարհային Վիշտը

Ծով ձգել կ՛ուզէր ձկնորսն իր շանը
Տես դու ապերախտ աշխարհի բանը,
– Շատ է զառամել` ինձ պէտք չի գալու`
Գող ու գայլի հոտ էլ չի զգալու
Իր քթի տակ էլ`
Շան օրն է ընկել,
Էլ տուն չի պահում, ու մարդ անբանը
Նաւակից դէպի ծովը հրեց շանը,
Թշնամու նման
Ծովն հրեց նրան`
Իր հաւատարմին,
Իր հին մտերմին:
Ապշեց մի վայրկեան դողահար շունը,
Նա, որ տարիներ պահում էր տունը,
Հսկում էր քունը տիրոջ ապիկար,
Գայլի հոտն անգամ չէր թողնում մօտ գար,
Ձմրան գիշերն էլ` հազար գայլով լի,
Բայց օր ծերութեան… հանդիպեց գայլին:
Սկսուեց մի խօլ գօտեմարտ լրին,
Բայց կարծես, աստուած ուժ տուեց գամփռին:
Մարդը հրում էր, որ ծովը ձգէ,
Շունը ճգնում էր, որ կեանքը փրկէ,
Տիրոջն էր կպչում` կառչում թաթերով,
Լու կատաղութեամբ եւ թէ լուռ սիրով,
Նոյնիսկ աչքերում արցունք երեւաց…
Բայց, երբ որ մարդն էլ կատաղեց, հեւեց,
Երբ անսիրտ մարդն էլ անմիտ կատաղեց,
Ծռուեց նաւակը, շուռ եկաւ, թաղուեց,
Ծովն ընկաւ մարդն էլ, բայց տես` ինչ տեսաւ`
Շունը խեղդուող տիրոջը հասաւ,
Բերանով իսկոյն բռնելով մարդուն,
Լողալով նրան դուրս բերեց ծովից,
Եւ ինքը մեռաւ իր սրտի… ցաւից:
– Երնէկ կրծքի տակ մարդկութեան այս բիրտ,
Բաբախեր այսքան շնամեծ մի սիրտ

ՅՈՎՀԱՆՆԷՍ ՇԻՐԱԶ

https://www.youtube.com/watch?v=ADZZx7X49s4

Պատրաստեց՝ ՇՈՒՇԻԿ ՄԱՒԻՍԱԳԱԼԵԱՆ

Անցեալ շաբաթ կարճատեւ պաշտօնական այցելութեամբ Հայաստան ժամանեց Գերմանիոյ վարչապետ Անկելա Մերքելը: Ան Ծիծեռնակաբերդ այցելեց եւ ծաղիկներ զետեղեց անմար կրակին մօտ: Առանց «Ցեղասպանութիւն» բառը յիշելու` ան անդրադարձաւ «Հայ ժողովուրդի նկատմամբ տեղի ունեցած 1915 թուականի սարսափելի իրադարձութեան, որ պէտք չէ մոռցուի»:

Կարճատեւ կեցութեան ընթացքին Գերմանիոյ վարչապետը նախագահ Սարգսեանին եւ վարչապետ Փաշինեանին հետ Հիւսիսային Պողոտայ այցելեց, ուր արժանացաւ անցորդներու ջերմ ու մտերմիկ ուշադրութեան. ան մինչեւ իսկ սէլֆիներով իրականացուց ոմանց երազը:

Իսկ դուք գիտէ՞ք, թէ…

– 64 տարեկան Մերքելը 36 տարեկանին դարձած է վարչապետ Հելմութ Քոլի ամենաերիտասարդ նախարարը:

– Աշակերտական տարիներուն Մերքելի նախասիրած դասանիւթը ռուսերէնն էր: Ան 14 տարեկանին Մոսկուա այցելած է` որպէս ռուսերէն լեզուի մրցանակակիր:

– Արդէն իսկ 9 տարիէ ի վեր Գերմանիոյ վարչապետը կը գլխաւորէ Forbes-ի ամենազդեցիկ կիներու ցուցակը:

– Մերքել ամուսնացած է երկու անգամ: Առաջին ամուսնութիւնը (1977-ին) տեւեց ընդամէնը հինգ տարի: Երկրորդ անգամ ան ամուսնացաւ 44 տարեկանին, բայց մինչեւ օրս կը պահէ իր առաջին ամուսինին մականունը:

– Մերքել իր գրասեղանին զետեղած է լուսանկարը ծագումով գերմանացի ռուս կայսրուհի Կատարինէին, որ ուժեղ կնոջ խորհրդանիշն է:

– Անկելա Մերքելի նախասիրած ժամանցներէն մէկը նաւակով ծովուն բացերը նաւարկելն է: Ան շատ հետաքրքրուած է նաեւ ֆութպոլով եւ դահոյկով:

– Աշխարհի հզօրագոյն կինը շատ հետաքրքրուած է sms հաղորդագրութիւններով: Օրուան ընթացքին ան տասնեակ նամակներ կ՛ուղարկէ իր աշխատակիցներուն եւ անհամբեր կը սպասէ անոնց պատասխաններուն:

– Մերքելը շատ կը սիրէ նաեւ օփերան, իսկ նախասիրած յօրինողն է Ռիչըրտ Վոկները:

– Անվախ թուացող Մերքելը կը վախնայ շուներէն: Մանկութեան անախորժ դէպք մը պատահած է իրեն հետ: Ներկայիս, երբ որեւէ տեղ ելոյթ պիտի ունենայ, աշխատակիցները կը հսկեն, որ անմիջական շրջակայքը շուներ չթափառին:

– Շաբաթավերջերուն գերմանացի վարչապետը կը սիրէ թարթեր եւ կարկանդակներ պատրաստել: Անոր նախասիրած ուտելիքներն են քեպապը եւ գետնախնձորի ապուրը:

– Անկելա Մերքելը հազուադէպօրէն հագուստ կամ փէշ կը հագնի: Ան ամէնուրեք կը յայտնուի մութ գոյնի տաբատներով եւ տարբեր գոյնի նոյնանման բաճկոններվ: Մերքելի ոճը համարուած է «խիստ» եւ «տղամարդկային»: Անոր նախասիրած ձեւագէտը գերմանացի Պեթթինա Շենպախն է: Զարդերու իմաստով ալ Մերքելը շատ ժուժկալ է, սակայն ան չի բաժնուիր Jaeger – LeCoutre ապրանքանիշի իր շատ սիրելի ժամացոյցներէն:

———————————

Անկելա Մերքելի Միտքերէն

– Երախտապարտ եմ այն բոլոր դժուար պահեուս եւ թափած բոլոր արցունքներուս, որոնք զիս մօտեցուցին Աստուծոյ եւ ինձմէ կերտեցին այսօրուան հզօր կինը:

– Ընկերներու միջեւ լրտեսութիւը անընդունելի է:

– Ընդունելի չէ միջին եզրերու մասին մտածել, երբ հարցը կը վերաբերի մարդկային արժանապատուութեան:

– Կրնամ կռանալ, բայց երբեք չեմ կոտրիր, քանի որ զօրաւոր կնոջ բնութեանս մէջ չկայ նման բան:

– Ազատութիւն չի նշանակեր բանէ մը ազատ ըլլալ, այլ ազատ ըլլալ բան մը ընելու:

———————————

Կ՛արժէ Մտածել…

Երկու Տեսակի Աշխարհահայեացքներ.
Մեղուի Եւ Ճանճի Մտածողութիւն

Մեզ օրական կը շրջապատեն հարիւրաւոր մարդիկ` փողոցը, աշխատավայրը, շուկան… Անոնցմէ շատեր օժտուած են բարձր տրամադրութեամբ, իրենց հետաքրքրութիւններն ու նորութիւնները կը կիսուին ուրիշներու հետ, կը փորձեն մխիթարել, ոգեւորել անձկութեան մատնուածները: Մինչդեռ մարդոց երկրորդ տեսակը տեւաբար կը բողոքէ, կը դժգոհի, կը պատմէ իր եւ ուրիշներու դժուարութիւններուն մասին եւ, կարծէլ, այս ձեւով մխիթարանք կը գտնէ…

Ճանճին Եւ Մեղուին
Ճանապարհը

Եթէ ճանճին հարցնենք, թէ մօտակայքը ո՞ւր ծաղիկներ կան, ան կը պատասխանէ.

– Ես ոչ մէկ ծաղիկ տեսայ. փոխարէնը` հոս որքա՜ն թրիք ու աղբ կայ:

Իսկ եթէ մեղուին հարցնէք, թէ արդեօք աղտոտութիւններու հանդիպե՞ր է իր ճանապարհին, ան կը զարմանայ.

– Ա՞ղբ, ո՛չ մէկ աղբ տեսայ, փոխարէնը` հոս որքա՜ն ծաղիկներ կան` կակաչ, երիցուկ, մանուշակ…

Ինչի՞ մէջ կը կայանայ մեղուին եւ ճանճին տարբերութիւնը: Անոնք երկուքն ալ պիտանի են բնութեան, երկուքն ալ կը սիրեն քաղցր ուտելիքներ, կ՛ապրին նոյն տարածութեան մէջ, բայց… բոլորովին տարբեր կեանքով:

Նպատակասլաց մեղուն կը թռչի դէպի ծաղիկներ, նեկտար կը հաւաքէ մեղր պատրաստելու համար: Ճանճը նոյնպէս կը թռչի դէպի ծաղիկները, բայց ճանապարհին անընդհատ կը շեղի` տեսնելով կովերուն թրիքը խոտերուն մէջ, կը մօտենայ պարզելու համար, թէ ի՛նչ է այդ եւ այնքան կը խորանայ իր «ուսումնասիրութիւններուն» մէջ, որ ամբողջովին կը մոռնայ, որ ինքը դէպի ծաղիկները կը թռչէր:

Այսպէս է նաեւ մարդոց պարագային: Մեզմէ իւրաքանչիւրը տեղեկատուական դաշտերուն մէջ կ՛ընտրէ ճանճին կամ մեղուին ճանապարհը: Մեղուն աղբանոցին մէջ իսկ ելք կը փնտռէ դէպի ծաղիկները, որպէսզի անոնցմէ նեկտար եւ բեղմնափոշի հաւաքէ, մինչդեռ ճանճը մարգագետնին մէջ իսկ կը շարունակէ աղբ փնտռել:

Ճանճի Մտածողութիւնը Եւ
Մեղրիի Մտածողութիւնը

Ճանճը միշտ կ՛ուզէ հասկնալ` ո՞վ ձգած է այդ կեղտը, ե՞րբ, ինչո՞ւ դրացին բաժնուած է իր կնոջմէ, ինչո՞ւ երկրին մէջ տնտեսական ճգնաժամ է, ո՞վ է  յանցաւորը եւ այլն…

Այդպիսի մարդիկ միշտ իրենց շուրջը կը նկատեն բացասականը: Տունէն դուրս կ՛ելլեն եւ շողացող արեւը տեսնելու փոխարէն` կը նկատեն անդին կուտակուած աղբը: Ասիկա ճանճի մտածողութիւն է` գտնել բացասականը եւ փորփրել զայն:

Մինչդեռ մեղուի մտածողութեամբ մարդը գիտէ, որ որ աշխարհի երեսին թէ՛ բարին կայ եւ թէ՛ չարը, ե՛ւ գեղեցիկը, ե՛ւ աղտը, ե՛ւ բարձրը, ե՛ւ ցածը: Ան գիտէ եւ կը հասկնայ, որ դրական կամ բացասական տեղեկութիւններու վրայ կեդրոնանալը իր իսկ ընտրութիւնն է:

Այսպիսի մարդը իր դժուարութիւններով չի զզուեցներ ուրիշները, չի դժգոհիր եւ չի քննադատեր, այլ կը փորձէ ամէն ինչի մէջ գտնել դրականը, ձգտիլ դրական մտածողութեան եւ անտեսելով աղբը` ուղղուիլ դէպի նեկտարը: Մեղուին մտածողութիւնն է` գտնել դրականը եւ երջանկանալ անով:

Մեղո՞ւ, Թէ՞ Ճանճ

Իսկ դուք ո՞վ էք. մեղո՞ւ, թէ՞ ճանճ: Լա՛ւ, մտածեցէք նախքան մեղուի կամ ճանճի աշխահահայեացք ընտրելը: Երբեք ուշ չէ ճիշդ մտածողութիւն որդեգրելու համար:

Քանի Մը Տողով

«Անձրեւանոցների Փողոց»

Գիտէ՞ք, որ Հայաստանի մէջ հովանոցներու փողոց կայ: Ո՛չ, Երեւանի մէջ չէ, այլ` Թալին քաղաքին: Վերջերս Թալինի երիտասարդները աւարտեցին իրենց նորարար «Խենթ փողոց»-ի աշխատանքները: Փողոցը ծածկուած է հարիւրաւոր հովանոցներով եւ օժտուած` գունաւոր նստարաններով ու ծաղկաստանով: Նախաձեռնութեան նպատակն է հաճելի միջավայր մը ստեղծել քաղաքի բոլոր բնակիչներուն, բայց յատկապէս երիտասարդներուն համար:

Նշենք, որ հովանոցներու փողոցներ գոյութիւն ունին նաեւ Իտալիոյ եւ Փորթուգալի մէջ, ուր տարեկան փառատօններ կը կազմակերպուին, եւ փողոցները կը ծածկուին հարիւրաւոր գունաւոր հովանոցներով:

Նշանաւոր Կիներու Նախասիրած
Անուշահոտերը

«Այն կիները, որոնք անուշահոտ չեն գործածեր, ապագայ չունին», ըսած է Գոգօ Շանել: «Անուշահոտը թէեւ անտեսանելի, սակայն պարտադիր աքսեսուար է: Ան կ՛իմացնէ կնոջ մուտքը եւ կը յիշեցնէ անոր մասին, երբ ան արդէն հեռացեր է», աւելցուցած է ան: Իրապէս ալ կիները մեծ կարեւորութիւն կու տան անուշահոտին, զոր ոչ որպէս աքսեսուար, այլ իբրեւ երկրորդ հագուստ կը կրեն զայն:

Եկէք` ծանօթանանք, թէ ինչ անուշահոտ կրած են կամ կը կրեն աշխարհի ամենանշանաւոր կիները:

• Մարիլին Մոնրոն` «Շանել թիւ 5»-ը: Յիշեցնենք համբաւաւոր դերասանուհիին հետեւեալ խօսքը. «Ես գիշերը ոչինչ կը հագնիմ քնանալու համար, կը բաւարարուիմ քանի մը կաթիլ «Շանել 5…»-ով:
• Տայանա իշխանուհին` Հերմէսի «Ֆոպուր 24»-ը:
• Օտրի Հեփպըրնը` Ժիւանշիի «լ՛Էնթերտի»-ն:
• Փենելոփէ Քրուզը` Լանքոմի «Թրեզոր»-ը:
• Նիքոլ Քիտմանը` Թիէրի Մակլերի «Էնճըլ»-ը:
• Քիմ Քարտաշեանը` Քլոէի «Ռոզ»-ը:
• Կրէյս Քելին` Ժան Փաթուի «Ճոյ»-ը:
• Պրիժիթ Պարտոն` Պալմենի «Վան վեր»-ը:
• Քլոտիա Քարտինալը` Նինա Ռիչչիի «Լ՛էր տիւ թան»-ը:

Շան Արձանի Բացում

Անցեալ շաբաթ Երեւանի Մոսկովեան-Տէրեան փողոցներու խաչմերուկին զետեղուեցաւ հայկական գամփռ ցեղատեսակի շան արձանը:

Այս արձանը հոլանտահայերու նուէրն է Երեւանի հիմնադրութեան 2800-ամեակին առիթով:

Քանդակի հեղինակն է նկարիչ-քանդակագործ Լեւոն Թոքմաճեանը. ան արձանի տեղադրման արարողութեան առիթով յայտնեց. «Հայկական գամփռին արձանը ստեղծելու գաղափարը ունեցած եմ մանկութեան տարիներէս, երբ հօրս հետ լեռները կը բարձրանայի. հոն տեւաբար կը տեսնէի շուն մը` Չալօ անունով, ան շատ ապահով կը պահէր ոչխարի հօտը: Շատ տարիներ անցած են, բայց մինչեւ վերջերս Չալոյին նուիրուածութիւնը մնացած է մտքիս մէջ: Եւ ահա Հոլանտայի հայութիւնը, Ս. Գրիգոր Նարեկացի հիմնադրամի ճամբով, ինծի առաջարկեց քանդակել գամփռին արձանը»:

Մօտ երկու տարուան աշխատանք խլած արձանին ակնարկելով` քանդակագործը մարդկային կերպար կը տեսնէ անոր դէմքին վրայ եւ փիլիսոփայական հայեացք` աչքերուն մէջ: Ան յոյս ունի, որ քաղաքացիները հոգատարութեամբ եւ սիրով պիտի փայփայեն զայն:

Փորձուած Թելադրանքներ

Ինչպէ՞ս Մաքրել
Ճերմակ Մարզակօշիկները

Վերջերս շատ նորոյթ են սպիտակ մարզակօշիկները, յատկապէս` Սթան Սմիթ տարբերակները. զանոնք կարելի է կրել թէ՛ տաբատի, թէ՛ փէշի եւ թէ՛ հագուստի հետ: Դժբախտաբար այս կօշիկները շուտ աղտոտելու եւ գունաթափուելու համբաւ կը վայելեն: Ահա, թէ ի՛նչ կը թելադրեն փորձառու անձեր` այս անպատեհութեան առաջքը առնելու համար:

– Եթէ տակաւին նոր գնած էք ձեր ճերմակ մարզակօշիկները, անմիջապէս օգտագործեցէք կաշին անջրաթափանց դարձնող յատուկ սփրէյ մը` ջուրէն պաշտպանելու համար:

– Վերոյիշեալ սփրէյը նաեւ կ՛արգիլէ, որ որոշ տեսակի աղտեր ներթափանցեն կաշիէն ներս:

– Կրնաք նաեւ պարբերաբար ձեր մարզական կօշիկները մաքրել օճառով եւ ջուրով` օգտագործելով սովորական փափուկ սպունգ մը:

– Ճերմակ մարզակօշիկներուն ներբաններուն եզերքը կարելի է մաքրել ակռայի դեղով եւ խոզանակով:

– Հողի, ցեխի հետքերը կարելի է մաքրել ջուրով եւ ճերմակ քացախով: Կաշին չորցնելու համար օգտագործեցէք չոր, մաքուր լաթի կտոր մը:

– Սովորական, մակերեսային բիծեր մաքրելու համար օգտագործեցէք ձեր դպրոցականներուն ռետինները:

– Թաց մարզակօշիկները չորցուցէք բացօթեայ, զանոնք հեռու պահեցէք արեւի ճառագայթներէն, վառարանէն  եւ այլն…

Խոհագիր

Հովահարաձեւ,
Ախորժաբեր Սմբուկ

Բաղադրութիւն.

– 2 հատ սմբուկ
– 4 հատ լոլիկ
– 200 կրամ պանիր (ըստ ճաշակի)
– 5-4 պճեղ սխտոր
– Պտղունց մը շաքար
– Ազատքեղի 4-5 ցողուն
– Աղ, սեւ պղպեղ
– Բուսաիւղ

Պատրաստութիւն.

Սմբուկներ լուալ, երկայնքին շերտել  5 սմ թանձրութեամբ, առանց շերտերը իրարմէ բաժնելու, այսինքն` անոնց հովահարի ձեւ տալով (տեսնել նկարը):

Շերտերը համեմել աղով եւ պղպեղով: Պանիրին մէկ մասը շերտել, մնացեալն ալ քերիչէ անցընել: Շերտել նաեւ լոլիկները:

Սմբուկի շերտերուն միջեւ տեղաւորել 2-3 կտոր լոլիկ, նոյնքան ալ պանիր:

Մնացեալ լոլիկները խորանարդաձեւ մանրել, փոքրիկ կաթսային յատակը 2 ապուրի դգալ բուսաիւղ տաքցնել, աւելցնել մանրուած լոլիկը, ճզմուած սխտորը, պտղունց մը շաքարը, աղը եւ 5-7վայրկեան եփել` տեւաբար խառնելով:

Սմբուկները փոխադրել փուռ գացող ափսէի մէջ, վրան աւելցնել լոլիկի թացանը եւ 20-25 վայրկեան եփել նախապէս տաքցուած փուռի մէջ` 180 ջերմաստիճանով: Վերջին պահուն աւելցնել տաշուած պանիրը եւ 5 վայրկեան եւս եփել, մինչեւ որ պանիրը հալի եւ ոսկեգոյն դառնայ:

Հրամցնելու պահուն երեսը զարդարել մանրուած ազատքեղով:

Շաբթուան Բանաստեղծութիւնը

Ջրի Պէս

Կռիւ տայի անդադար
Ու փրփրէի ջրի պէս:
Թափառէի քարէ-քար,
Քար փշրէի ջրի պէս:
Լուանայի քեզ, աշխարհ,
Ու մաքրէի ջրի պէս:
Քչքչայի սարն ի վար,
Մարգ ջրէի ջրի պէս:
Միայն ջրելու համար
Վիզ ծռէի ջրի պէս:
Շողեր, շողեր հագնէի,
Ցօղ ցրէի ջրի պէս:
Թող գէթ մի օր ապրէի,
Բայց ապրէի ջրի պէս:

ՀԱՄՕ ՍԱՀԵԱՆ

Պատրաստեց՝ ՇՈՒՇԻԿ ՄԱՒԻՍԱԳԱԼԵԱՆ

Վերջերս Օփրա Ուինֆրին դարձաւ 64 տարեկան: Ան իր ասպարէզը սկսած է որպէս հաղորդավարուհի եւ գլխապտոյտ պատճառող յաջողութիւններ ձեռք բերած է այս ասպարէզին: Ան ունի իր ամսաթերթը` «Տի Օփրա Մակազին»-ը, Oprah.com կայքը, ձայնասփիւռի կայանը, «Տի Օփրա Ուինֆրի նեթուորք» պատկերասփիւռի կայանը եւ անձնական սթիւտիոն: Ան պատմութեան մէջ միակ սեւամորթ կին միլիառատէրն է:

Ստորեւ կը ներկայացնենք այս հզօր կնոջ հետաքրքրական միտքերէն քանի մը հատը:

– Այն, ինչ որ ձեզի տրուած է Աստուծոյ կողմէ, աւելին է, քան դուք կը պատկերացնէք:

– Ըրէք գոնէ մէկ բան, որ անհնարին կը համարէք: Ձախողելու պարագային, կրկին փորձեցէք, երկրորդ անգամ աւելի լաւ արդիւնքի կը հասնիք: Միակ մարդը, որ ձախողութիւն չէ ունեցած, ան է, որ մեծ բարձունքներու չէ ձգտած:

– Կեանքին իմաստը այն է, որ մենք դառնանք այն մարդը, որ ճակատագրով պէտք է դառնայինք:

– Հոն, ուր չկայ պայքար, նաեւ չկայ յաղթանակ:

– Դուք ձեզ շրջապատեցէք անձերով, որոնք հետագային կրնան օգնել ձեզի բարձունքներու հասնելու:

– Ինչ որ կը տեսնէք ապագային նայելով, շատ կարեւոր է. չէ՞ որ կը տեսնէք այն, ինչ որ կը փափաքիք… Այն, ինչ որ կը տեսնէք, այդ ալ կը ստանաք: Սկսէք տեսնել ան, զով կ՛ուզէք դառնալ:

Մեր Զաւակները Եւ Մենք

Շուտով Դպրոցական Վերամուտ Է

Դպրոցական երեխայ ունենալը այնքան ալ դիւրին բան չէ, յատկապէս` երիտասարդ եւ անփորձ զոյգերուն համար: Ստորեւ կը ներկայացնենք քանի մը գործնական խորհուրդներ` դպրոցական փոքրիկին ուսումնական տարեշրջանը հեզասահ դարձնելու նպատակով:

– Առտու ձեր դպրոցական երեխային մեղմ ձայնով արթնցուցէք: Երբ ան աչքերը բանայ, պէտք է տեսնէ ձեր ժպտուն դէմքը եւ լսէ ձեր սիրալիր ձայնը: Առտու կանուխ մի՛ սաստէք երեխան, եղէք համբերատար: Եթէ ան չ՛աճապարեր ժամանակին դպրոց հասնելու, ձգեցէ՛ք` թող ան մէկ անգամ ուշանայ դասերէն, դիտողութիւն ստանայ, ի հարկին պատժուի: Հաւատացէք` յաջորդ անգամ ինք կը փորձէ արագ պատրաստուիլ եւ դպրոց հասնիլ:

***

Երեխան դպրոց մի՛ ճամբէք առանց նախաճաշի. թեթեւ եւ հաւասարակշռուած նախաճաշը կ՛օգնէ, որ ան աւելի կեդրոնացած եւ ուշադիր հետեւի դասարանին մէջ:

***

Ձեր զաւակը դպրոց ճամբելու պահուն մի՛ սպառնաք. ընդհակառակը, լաւ խօսքեր ըսէք` «Քեզ շատ կը սիրեմ», «Շատ պիտի կարօտնամ», «Ես հպարտ եմ քեզմով» եւ այլն…

***

Մոռցէք նիշերը, «Քանի՞ ստացար» հարցումներու տարափը: Տուն վերադարձած ձեր զաւակը դիմաւորեցէք լաւ խօսքերով, հետաքրքրուեցէք` ինչպէ՛ս անցաւ իր օրը, ի՛նչ նոր բան սորվեցաւ: Նոյնիսկ եթէ շատ հետաքրքրուած էք իր նիշերով, անոնց մասին իմանալու համար անուղղակի տարբերակներ գտէք:

***

Եթէ զգաք, որ ձեր զաւակը լուռ եւ վշտացած է, ձեր հարցումներով մի՛ խեղդէք զայն: Ձգեցէք` թող քիչ մը հանգստանայ, մտածէ եւ ինքը նախաձեռնէ իր օրուան մասին պատմելու:

***

Ձեր զաւկին ներկայութեան ուսուցիչ մի՛ քննադատէք: Ան պէտք է մեծ համարում ունենայ իր ուսուցիչին մասին, սիրէ եւ յարգէ զայն. այլապէս, ան կը խրտչի թէ՛ ուսուցիչէն եւ թէ՛ դասանիւթէն:

***

Եթէ ձեր երեխան հարց ունի իր ուսուցիչին հետ, հրաժարեցէք արագ եզրակացութիւններէ: Երկու կողմերը լսելէ ետք փորձեցէք հարցին լուծում գտնել` ի հարկին բաժնի պատասխանատուին կամ հոգեբանին միջամտութեան դիմելով:

***

Դպրոցէն վերադարձած ձեր զաւկին մի՛ պարտադրէք, որ անմիջապէս դասի նստի. անոր ուղեղը հանգիստի կարիք ունի: Արտօնեցէք, որ ան պատառ մը բան ուտելէ ետք առնուազն կէս ժամ իր սիրած մէկ խաղը խաղայ, եւ ապա սենեակ քաշուի ու պարտականութիւնները կատարէ:

***

Դասերը պատրաստելու ժամանակ ձեր զաւկին գլխուն վերեւ մի՛ կենաք, ձգեցէք, որ ան առանձին աշխատի, հեռուէն հսկեցէք: Եթէ ան դժուարութեան հանդիպի, անկասկած որ ձեր օգնութեան պիտի դիմէ:

***

Տնային աշխատանքներու ընթացքին ալ 10-15 վայրկեան դադար տուէք ձեր զաւկին: Կտոր մը տուրմ, պտուղ մը, անկասկած որ կը խթանեն անոր ուղեղը:

***

Մի՛շտ յիշեցէք, որ երբ երեխան տան մէջ սիրուած կը զգայ, երբ ան ծնողքին ուշադրութեան կեդրոնն է, չկան իր հոգին ալեկոծող ծանր հարցեր, ան անպայման յաջող դպրոցական տարեշրջան մը կը բոլորէ:

Ձեռային Աշխատանք

Հինը Նորի Վերածել

Կնոջական էջով յաճախ անդրադարձած ենք, որ սովորական ճինզերը վերամշակելով` ինչե՜ր կրնանք պատրաստել անոնցմէ: Առ ի յիշեցում` բարձի երեսներ, պայուսակներ, պատի զարդեր, թղթապանակներ եւ այլն…

Այսօր ցոյց կու տանք, որ հին ճինզ տաբատէ մը ձերբազատելու փոխարէն` կարելի է պատրաստել բջիջայինի պահպանակ մը` օգտուելով տաբատին գօտիի բաժինէն, եւ կամ շատ հետաքրքրական բաժակի տակդիրներ` օգտուելով տաբատին երկայնքին գտնուող զոյգ կարով բաժինէն:

Երկու իրերն ալ շատ դիւրին եւ արագ պատրաստուող պիտանի իրեր են: Կ՛արժէ փորձելը:

Եթէ Դուք Սուրճի Սիրահար Էք,
Իմացէք, Որ…

Գիտնականներու կարծիքով, կան 10 համոզիչ պատճառներ, որոնց համար կ՛արժէ օրական առնուազն գաւաթ մը սուրճ խմել:

– 1 –

Սուրճը կը համարուի անթիօքսիտաններու աղբիւր. վերջիններս մեզ կը պաշտպանեն կանխահաս ծերութենէ:

– 2 –

Սուրճին բոյրը ունի հակաընկճախտային ազդեցութիւն:

– 3 –

Սուրճը կրնայ նուազեցնել փարքինսըն հիւանդութեան ախտանշանները:

– 4 –

Սուրճը օգտակար է լեարդին համար, յատկապէս` ոգելից ըմպելիներ խմողներուն պարագային:

– 5 –

Սուրճը կը պակսեցնէ անձնասպանութեան հակուածութիւնը:

– 6 –

Սուրճը կը նուազեցնէ մորթի քաղցկեղով հիւանդանալու հաւանականութիւնը:

– 7 –

Սուրճը անվնաս խթանիչ է մարզիկներուն համար:

– 8 –

Սուրճը կը նուազեցնէ շաքարախտի հաւանականութիւնը:

– 9 –

Սուրճը կը խթանէ ուղեղին գործունէութիւնը:

– 10 –

Սուրճը կ՛երջանկացնէ…

Գիտէի՞ք, Թէ…

– Ջուրէն ետք, սուրճը երկրորդ ամէնէն շատ սպառուող խմիչքն է աշխարհի երեսին:

– Ամէն տարի աւելի քան 400 միլիառ գաւաթ սուրճ կը սպառի մարդկութեան կողմէ:

– Ամէնէն շատ սուրճ սպառող երկիրներն են` Ֆինլանտան, Նորվեկիան, Շուէտը եւ Հոլանտան:

– Սուրճը «յայտնաբերած են» այծերը: Սուրճը բացայայտուած է պատահաբար: Եթովպիացի հովիւը նկատեր է, որ որքան աշխուժ դարձած են այծերը` սուրճի հատիկներ ուտելէ ետք…

– Աշխարհի երեսին գոյութիւն ունի սուրճի աւելի քան 50 տեսակ:

– Աշխարհի մարդոց 70 առ հարիւրը կը խմէ «արապիքա» տեսակը:

– Սուրճը կ՛աճի ծառի վրայ: Սուրճի ծառերը կրնան մինչեւ 9 մեթր բարձրութիւն ունենալ, բայց հատիկները հաւաքելու յարմարութեան համար զանոնք 2-3 մեթր բարձրութեամբ կը յօտեն:

Խոհագիր

Շերտաւոր Խմորով
Փխրուն Ձողիկներ

Շերտաւոր խմորով (փաթ ֆէօյըթէ) պատրաստուած փխրուն ձողիկները կ՛երջանկացնեն թէ՛ փոքրերը եւ թէ՛ մեծերը: Անոնք շատ յարմար տարբերակ են խմիչքի հետ հրամցուելու համար: Անոնց պատրաստութիւնը արագ է եւ դիւրին: Կ՛արժէ փորձելը:

Բաղադրութիւն

– Մէկ ծրար սառած շերտաւոր խմոր
– Մէկ հաւկիթ
– Տաշուած դեղին պանիր (ըստ ճաշակի)
– Աղ, սեւ պղպեղ

Պատրաստութիւն

Սառած խմորը պատրաստութենէն 20 վայրկեան առաջ սառցարանէն հանել:

Աշխատանքի մաքուր սեղանին մակերեսին ալիւր ցանել եւ գրտնակով խմորը բանալ: Բացուած խմորը ծեփել հաւկիթի դեղնուցով, աղ եւ սեւ պղպեղ ցանել (եթէ փոքրեր ալ պիտի ուտեն, սեւ պղպեղը չափաւորել): Խմորին մակերեսը ծածկել տաշուած պանիրով, ապա սուր դանակի մը օգնութեամբ 2 սմ լայնքով երիզներ կտրտել: Երիզներէն իւրաքանչիւրը ոլորել` զսպանակի ձեւ տալով: Զանոնք շարել փուռ գացող ափսէի մէջ եւ նախապէս տաքցուած փուռին մէջ եփել 20-25 վայրկեան` 200 ջերմաստիճանով:

Շաբթուան Միտքերը

Ուսուցիչ պարոններ եւ քոյրեր, զգուշութեամբ եւ երկիւղածութեամբ մօտեցէք դաստիարակութեան գործին, խիստ փափուկ պաշտօն մըն է ձերը:

Դաստիարակելու կոչուած էք սերունդ մը, որ ապագայ ազգն է: Սխալ ուղղութեամբ, ազգ մը կը խորտակէք վերջը:

***

Եթէ մանուկը չի հասկնար ձեր դասաւանդութիւնը, յանցանքը ձերն է, որովհետեւ չէք կրցած հասկնալ անոր հոգին. պէտք է վար իջնել մինչեւ անոր հոգեկան աստիճանը եւ զայն առնելով` ձեզի հետ բարձրացնել:

***

Սխալ դաստիարակութեան հետեւանք է, որ շատեր, որոնք հանճարներ պիտի ըլլային, եղած են գողեր…

***

Ընտանիքը որքան զարգացած ըլլայ, մանուկն ալ այնքան միտքի առաւելութիւններով երեւան կու գայ:

ԿՈՄԻՏԱՍ ՎԱՐԴԱՊԵՏ 

Պատրաստեց՝ ՇՈՒՇԻԿ ՄԱՒԻՍԱԳԱԼԵԱՆ

Ընտրեցէք երեք հաւանական պատասխաններէն յարմարագոյնը եւ վերջաւորութեան իմացէք, թէ ինչպիսի՛ են ձեր եւ ձեր զաւկին միջեւ գոյութիւն ունեցող յարաբերութիւնները:

1

Յաճախ ձեր զաւակները ձեզ կը մեղադրեն, որ`

ա.- Անտեղի կը մտահոգուիք իրենց համար:
բ.- Շատ հարցում կը հարցնէք իրենց մասին:
գ.- Խստապահանջ էք:

2

Երբ ձեր զաւակը լուրջ դժուարութիւն մը ունենայ,

ա.- Անմիջապէս ձեզի կը դիմէ, քանի որ իր սրտին խօսող լուծումներ կը գտնէք:
բ.- Ձեզի կը դիմէ, քանի որ կը հանգստացնէք զինք:
գ.- Ձեզի կը դիմէ, քանի որ շնորհիւ ձեզի` ամէն բան աւելի յստակ կը տեսնէ:

3

Ձեր զաւակը խռոված է…

ա.- Հետը կ՛առանձնանաք եւ բացատրութիւն կ՛ուզէք:
բ.- Կը սպասէք, որ հանդարտի եւ արտայայտուի:
գ.- Ձեր թեւերուն մէջ կ՛առնէք եւ պատճառը կը հարցնէք:

4

Ձեր զաւակը դպրոցէն կը կախակայուի իր մէկ յանցանքին համար:

ա.- Անմիջապէս դպրոց կը ներկայանաք եւ բացատրութիւն կը պահանջէք:
բ.- Զայն  կը կանչէք եւ կ՛ուզէք լսել պատճառը:
գ.- Առանց մանրամասնութիւնները լսելու` անկէ խոստում կ՛առնէք, որ ուրիշ անգամ չկրկնէ:

5

Ձեր զաւակը դպրոցական քննութիւններու կը պատրաստուի:

ա.- Ձեր բոլոր գործերը մէկ կողմ կը ձգէք եւ կողքին կը նստիք:
բ.- Պէտք եղած ցուցմունքները կու տաք եւ հեռուէն կը հսկէք:
գ.- Արդէն նախօրօք պատրաստած էք անոր աշխատանքի ժամանակացոյցն ու ծրագիրը, իրեն կը մնայ հետեւիլ ձեր ցուցմունքներուն:

6

Մինչեւ օրս պահած էք`

ա.- Ձեր զաւկին բժշկական տետրակը:
բ.- Ձեր զաւկին առաջին բանաստեղծութիւնը:
գ.- Ձեր զաւկին կաթի ակռան:

7

Մայր դառնալով սորվեցաք`

ա.- Դատել եւ դատուիլ:
բ.- Ինքնամոռաց դառնալ:
գ.- Տկարանալ զաւկին դիմաց:

8

Մայրերու օրը մտքով կը  կապէք`

ա.- փունջ մը ծաղիկի հետ:
բ.-  ընտանեկան ընթրիքի հետ:
գ.- սրտաբուխ մաղթանքի հետ:

9

Ձեր զաւակը արդէն ձեզի հետ չ՛ապրիր, բայց եւ այնպէս`

ա.- Իր սենեակը եղածին պէս պահած էք:
բ.- Շաբաթական դրութեամբ հետը կը խօսիք:
գ.- Տեւաբար ձեր կարծիքին կը դիմէ:

10

Եթէ խաղալիքի մը վերածուէիք, պիտի փափաքէիք ըլլալ`

ա.- Խոշոր արջուկ մը:
բ.- Լեկոյի խաղ մը:
գ.- Բառախաղ մը:

ԱՐԴԻՒՆՔ

– Եթէ ձեր պատասխաններուն մեծամասնութիւնը «ա» է, կը նշանակէ, որ ձեր զաւակը ձեր կեանքին ամբողջ իմաստն է, ձեր գոյութեան միակ պատճառն է: Հետեւաբար շատ բնական կը գտնէք, որ մէկ կողմ ձգէք ձեր փափաքներն ու երազները եւ ամբողջովին նուիրուիք անոր:

Ժամանակն է, որ քիչ-քիչ թեւեր տաք անոր, որպէսզի սորվի ինքնաբաւ ըլլալ, իսկ դուք զբաղեցէք ձեր անձով, եղէք «անձնասէր», նաեւ` որպէսզի հետագային մեծ յուսախաբութիւններ չապրիք:

– Եթէ ձեր պատասխաններուն մեծամասնութիւնը «բ.» է, որպէս ծնող` ոստիկան չէք, չէք փափաքիր, որ ձեր զաւակը ձեզ դիտէ որպէս օրէնքներ ճշդող եւ արտադրող անձ, այլ կ՛ուզէք, որ մօտենայ ձեզի, հանգիստ արտայայտուի իր դժուարութիւններուն մասին, ձեզի հետ բաժնէ իր վիշտն ու ուրախութիւնը: Ազատ կը ձգէք, որ կեանքի մէջ իր ընտրութիւնները կատարէ եւ իր անձնական թեւերով թռչի:

– Եթէ ձեր պատասխաններուն մեծամասնութիւնը «գ» է, ձեր զաւկին դաստիարակութիւնը առաջնահերթ է ձեզի համար: Կը ջանանք անոր համար ստեղծել յարմար միջավայր եւ ճշդել օրէնքներ, որպէսզի ինքզինք կառուցէ եւ աւելի ուշ երախտապարտ ըլլայ ձեզի…

Զօրաւոր անհատականութիւն ունիք եւ նոյնիսկ ձեզմէ հեռու` կը փորձէք հակիլ անոր վրայ, քանի որ երեխան երեխայ կը մնայ ձեր աչքով:

Լուսաւոր Գաղափարներ

Ի՞նչը Ինչպէ՛ս Օգտագործել

Կան լուսաւոր գաղափարներով օժտուած- ստեղծագործ մարդիկ, որոնք հինը նորի վերածելու եւ սովորական իրերուն նոր կեանք տալու շնորհքը ունին: Ստորեւ տրուած հինգ նմուշներէն առնուազն մէկ-երկուքը կրնան նաեւ ձեզ հետաքրքրել, եւ կը փափաքիք ընդօրինակել զանոնք:

Հին Անգործածելի Աթոռներ

Ձերբազատեցէք անոնց ոտքերէն, գունաւոր ներկեցէք զանոնք եւ օրօրոցներու վերածեցէք:

Երեխայի Մահճակալ

Երեխայի անգործածելի մահճակալը վերածեցէք աշխատանքի սեղանի, երեսը քարէ տախտակ մը հաստատելով: Նկարը բաւարար խօսուն է:

Լուացքի Տաշտ

Քառանկիւն լուացքի տաշտը տեղաւորեցէք լոգարանին մէջ, քանի մը խաղալիք դրէք մէջը եւ հոն` ձեր երեխան ապահով կրնայ խաղալ շատ երկար ժամանակ:

Խոշոր Սաւան

Ինչպէս նկարը ցոյց կու տայ, խոշոր սաւանի մը ծայրամասերը սեղանի մը շուրջ հանգուցեցէք եւ օրրանի վերածեցէք: Հոն, շուքին երեխան կրնայ մրափ մը առնել:

Գրպաններով Օժտուած…

Գրպաններով օժտուած եւ դասաւորումի ծառայող կտաւէ կախիչը հաստատեցէք ինքնաշարժի աթոռին. ետեւը նստող երեխային համար գրպաններուն մէջ տեղաւորեցէք փափուկ խաղալիքներ, գիրք, շիշ մը ջուր եւ այլն… Այսպիսով, ան իրեն համար զբաղում կը գտնէ:

Գեղեցկագիտական

Վարունգով Դէմքի Ծեփուկներ

Ծեփուկ` Փայլքը Կորսնցուցած Մորթի Համար

Անհրաժեշտ են` վարունգ մը եւ մածուն:

Վարունգը լուալ, կեղուել եւ հարիչէ անցընել: Աւելցնել սուրճի գաւաթ մը մածուն, խառնել` միատարր թանձրուկ մը ստանալու համար: Զայն տարածել դէմքին եւ պարանոցին վրայ. սպասել 20 վայրկեան, ապա ցօղուել գաղջ ջուրով:

Ծեփուկ` Իւղոտ Մորթի Համար

Անհրաժեշտ են` վարունգ մը, հաւկիթի ճերմկուց եւ ապուրի դգալ մը կիտրոնի հիւթ:

Հաւկիթին ճերմկուցը զարնել, մինչեւ որ փրփրի: Աւելցնել հարիչէ անցած վարունգը եւ կիտրոնի հիւթը: Խառնել եւ թանձրուկը տարածել դէմքին եւ պարանոցին վրայ: Սպասել 15-20 վայրկեան, ապա ցօղուել եւ ցամքեցնել դէմքը: Եթէ ձեռքի տակ վարդի ջուր կայ, մաքուր բամպակի կտորով մը կրկին մաքրել դէմքը:

Խոհագիր

Խնձորով Աղանդեր

Բաղադրութիւն.

– 1 ծրար սառած շերտաւոր խմոր (փաթ ֆէօյըթէ)
– 1 խոշոր թթուաշ խնձոր
– 1 թէյի դգալ կասիա
– 2 ապուրի դգալ կեղուըւած եւ մանրուած նուշ
– 1 հաւկիթ
– փոշի շաքար

Պատրաստութիւն.

Խնձորը կեղուել եւ զայն քերոցէ անցընել: Շերտաւոր խմորը բանալ եւ վրան տարածել խնձորը, ապա յաջորդաբար երեսը ցանել կասիան, փոշի շաքարը եւ մանրուած նուշը:

Խմորը ինքն իր վրայ ոլորել եւ սառնարանը պահել առնուազն երեք քառորդ ժամ, որպէսզի քիչ մը կարծրանայ եւ յետոյ շերտելը դիւրին ըլլայ:

Մինչ այդ փուռը տաքցնել 200 ջերմաստիճանով եւ փոս ամանի մը մէջ զարնել հաւկիթը:

Սառնարանէն հանել խմորը, կլոր շերտերու վերածել, ափսէի մէջ շարել եւ իւրաքանչիւրը ծեփել հակիթով:

Ափսէն փոխադրել փուռ եւ 15-20 վայրկեան եփել: Կարելի է ուտել գաղջ կամ պարզ գաւաթ մը թէյի կամ սուրճի կողքին:

Շաբթուան Բանաստեղծութիւնը

Աբովեան Փողոց

Մի պայծառ ճամբայ, մի զուարթ փողոց –
Շուրթին անունը մեր Աբովեանի,
Ձգւում է, փռւում – ծառով, ծիծաղով
Կանաչ սրտի մէջ մեր Երեւանի.

Բացուել են ուրիշ շքեղ փողոցներ,
Ու սերունդներ են եկել ու անցել,
Բայց նա ինչպէս հին ու առաջին սէր
Նորից ամէնից թանկն է մնացել.

Տխրում է հոգին – իր գիրկն ենք գնում,
Երբ ուրախ ենք մենք այնտեղ ենք կրկին
Երբ մտերմի է սիրտը որոնում
Այնտեղ է գտնում իր որոնածին.

Ու երբ մթնում է մեր միտքը բարի
Հայոց հինաւուրց բախտի մռայլով
Մեզ սփոփում է նրա մայթերի
Կենդանութիւնը, աշխոյժը խռով.

Ասես երակն է աշխարհի հայոց
Որ բաբախում է յաւերժ կենդանի
Մի պայծառ ճամբայ, մի զուարթ փողոց
Շուրթին – անունը մեր Աբովեանի…

ՍԻԼՎԱ ԿԱՊՈՒՏԻԿԵԱՆ

Պատրաստեց՝ ՇՈՒՇԻԿ ՄԱՒԻՍԱԳԱԼԵԱՆ

Շատ մը երեխաներ կը վախնան մահէն: Այս վախը բնական եւ անցողակի է յաճախ եւ ի յայտ կու գայ 6-7 տարեկանին: Այս երեւոյթը կրնայ կապ ունենալ հարազատի մը մահուան կամ սիրելի անասունի մը կորուստին հետ:

Ինչպէ՞ս կրնաք օգնել ձեր զաւակին, որպէսզի ան ձերբազատի մահուան վախէն` թանաթոֆոպիայէն, որ ամենատարածուած վախերէն մէկն է:

– Երեխային վախը լուրջի առէք: Խօսեցէք անոր հետ, երբ ան կը պատմէ իր վախին մասին: Մէկ կողմ ձգեցէք բոլոր զբաղումները եւ այդ պահուն ժամանակ տրամադրեցէք ձեր զաւկին:

– Հանգիստ ձեւացէք: Մի՛ անհանգստանաք եւ խուճապի մի՛ մատնուիք, երբ երեխան մահուան նիւթը կը բանայ: Դուք պէտք է վստահութիւն ներշնչէք անոր:

– Եղէք բնական: Մի՛ կեղծէք, մի՛ խաբէք երեխան: Ճշմարտութիւնը ըսէք: Մարդու կեանքին զանազան փուլերը բացատրեցէք բոյսերու, տարուան եղանակներու օրինակներով: Մի՛ օգտագործէք «Մեզմէ հեռացեր է» արտայայտութիւնը: Ըսէք, որ ան մեզի հետ չէ, այսուհետեւ ան մեզի համար կը դառնայ անտեսանելի: Մենք միշտ պէտք է յիշենք զայն: Ան մեզի հետ կ՛ըլլայ, քանի տակաւին կը յիշենք:

– Եղէք ուրախ: Երեխաները յաճախ կը վախնան, որ ծնողները կը մեռնին եւ զիրենք մինակ կը ձգեն: Խօսքի մէջ յաճախ ըսէք, որ դուք երկար պիտի ապրիք եւ կը պատրաստուիք ձեր թոռնիկները տեսնելու:

– Երեխային հետ յաճախ խօսեցէք կեանքի մասին: Ըսէք, թէ որքան մեծ պարգեւ է կեանքը: Միասին պտտեցէք, վայելեցէք բնութիւնը, դիտեցէք ծառերն ու թռչունները… երեխան պէտք է վարժուի արժեւորել կեանքը եւ գնահատել դրականը:

– Օրական խօսեցէք երեխային հետ: Ամէն օր, քնանալէ առաջ, քննարկեցէք օրուան ընթացքին երեխային անհանգստացուցած դէպքերն ու միտքերը: Բացատրութիւն տուէք եւ լուծումներ առաջարկեցէք եւ հոգեպէս հանգստացուցէք  զայն:

– Ձեր զաւկին համար կարդացէք լաւ եւ ուսուցողական գիրքեր: Կրնաք կարդալ առակներ, հեքիաթներ, ուր կան վատ ու լաւ հերոսներ, որոնց շնորհիւ երեխան կը սորվի ըլլալ հոգատար, բարի, կամեցող:

– Դիմեցէք հոգեկանին: Եթէ այս բոլորէն ետք, երեխան կը շարունակէ մահէն վախնալ, պէտք է որ դիմէք մասնագէտի մը կարծիքին: Այս հարցով պէտք է զբաղիլ ամենայն լրջութեամբ:

Հետաքրքրական

Գաթայի Փառատօն

Անցեալ շաբաթավերջին Վայոց Ձորի Խաչիկ գիւղին մէջ կայացաւ տարեկան Գաթայի փառատօնը, ուր այցելուները տեսան եւ համտեսեցին աշխարհի ամենամեծ գաթան:

Նոյն առիթով տեղի ունեցան` գաթայի պատրաստութեան մրցում, ազգային խաղեր, ձիավարութիւն, արիշտայի պատրաստութիւն եւ ինչպէս միշտ` երգ ու պար:

Մասնակիցները նաեւ առիթը ունեցան համտեսելու գիւղին բնորոշ համեղ ճաշատեսակներ եւ բարիքներ, ինչպէս նաեւ` այցելելու գիւղին փոքրիկ թանգարանը:

Վերջապէս, ինչպէս նախորդ տարիներուն ուշագրաւ էր, արհեստի եւ արուեստի գործերու ցուցահանդէս-վաճառքը:

Այս առիթով, եկէք, ծանօթանանք Հայաստանի փառատօներու ամբողջական ցուցակին:

– Ձուկի փառատօն, Աբովեան քաղաք
– Տոլմայի փառատօն, Սարդարապատի յուշահամալիր
– «Հացը լեռներում» փառատօն, Էրեբունի ամրոց (Երեւան)
– Թութի փառատօն, Գորիս քաղաք
– Ոչխարներու խուզումի փառատօն, Տաթեւ գիւղ
– «Նաւասարդ» փառատօն, Ծաղկունք գիւղ
– Գորգերու փառատօն, Դիլիջան քաղաք
– Մեղրի եւ հատապտուղներու փառատօն, Բերդ քաղաք
– Խորովածի փառատօն, Ախթալա քաղաք
– «Հայֆեսթ» փառատօն, Երեւան
– Գինիի փառատօն, Ռինդ եւ Արենի գիւղեր
– Գաթայի փառատօն, Խաչիկ գիւղ

Կարագ Օգտագործելու
Այլ Տարբերակներ

Եթէ մինչեւ օրս կարագը կը գործածէիք ձեր կերակուրներուն եւ անուշեղէններուն մէջ միայն, այսուհետեւ իմացէք, որ կարելի է զայն օգտագործել`

– Չէզոքացնելու համար ծանր հոտերը: Եթէ տունը ձուկ մաքրած էք, ձեր ձեռքերը շփեցէք կարագով, ապա տաք ջուրի տակ օճառեցէք զանոնք: Ձուկին հոտը անմիջապէս կ՛անհետանայ:

***

– Պանիրը բորբոսէ պաշտպանելու համար: Պանիրին չորս կողմը ծեփեցէք կարագով, որպէսզի աւելի երկար ժամանակ թարմ մնայ ու չբորբոսի:

***

– Չոր մազերը փափկեցնելու համար: Մազերուն ծայրամասերուն կարագ քսեցէք եւ ափերուն միջեւ մարձեցէք զանոնք: Լոգանքի կերպընկալ գլխարկ մը անցուցէք ձեր գլխուն եւ կէս ժամ սպասեցէք, ապա շամփուէնով լուացէք:

***

– Ձեռքին փակած խէժէն ձերբազատելու համար: Եթէ ձեր ձեռքերուն խէժ փակած է, առէք կարագի կտոր մը եւ անով շփեցէք ձեր մատներն ու ափը, ապա տաք ջուրով լուացուեցէք:

***

– Խոշոր դեղահատ մը կլլելու համար: Երբեմն որոշ դեղահատեր այնքան խոշոր կ՛ըլլան, որ կլլելու դժուարութիւն կ՛ունենաք: Նման պարագայի` զայն կարագով ծեփեցէք, որպէսզի դիւրին կլլէք:

***

– Նեղ մատանին հանելու համար: Եթէ մատանին ամուր սեղմած է ձեր մատը եւ կ՛ուզէք վայրկեան առաջ ձերբազատիլ անկէ, կարագի կտորով մը շփեցէք զայն եւ ան դիւրաւ դուրս կու գայ:

***

– Ճռռացող դուռերուն համար: Եթէ ձեր տան դուռերէն մէկը կը ճռռայ եւ համապատասխան իւղը չունիք, ծխնիները շփեցէք կարագով, եւ ձայնը շուտով կը չքանայ:

***

– Մազերուն փակած ծամոնը հանելու համար: Ձեր երեխային մազերուն ծամո՞ն փակած է,  կարագի կտորով մը շփեցէք մազերուն փունջը, 2-3 վայրկեան սպասեցէք եւ ծամոնը դիւրաւ դուրս կու գայ:

Նորաձեւութիւն

2018-2019 Աշուն-Ձմեռ Նորաձեւութեան
Գլխաւոր Յատկանիշները

Փարիզի, Միլանոյի, Լոնտոնի եւ Նիւ Եորքի մէջ կայացած «նորաձեւութեան շաբաթներ»-ը, արդէն մեր ետին են, իսկ նորաձեւութեան աշխարհի մեծագոյն ոճաբանները իրենց վճիռները արձակած են, ինչ կը վերաբերի յառաջիկայ աշուն-ձմեռ նորաձեւութեան:

Ո՞ր Գոյները

Յառաջիկայ աշնան եւ ձմրան տիրական գոյներն են` մոխրագոյնը (կրի սուրի), պեժը, «խաքի» կանաչը, դեղինը` իր բոլոր երանգներով, աչքառու վարդագոյնը, արծաթագոյնը, լազուարթն ու պորտոն:

Ո՞ր Նախշերը

Շատ նորաձեւ են «էքոսէ»-ն, «լէոփար»-ը, մանր ծաղկաւորը: Պիտի հանդիպինք «էքոսէ»-ի բոլոր տարբերակներով բաճկոններու եւ վերարկուներու: «Լէոփար» հագուստներն ու տաբատները պիտի ընդգծեն կանացի վայելչութիւնը, իսկ մանր ծաղիկներով երկար ու լայն փէշերը պիտի համադրուին միագոյն, խոշոր բրդեայ գազակներուն հետ:

Ո՞ր Տեսակի Կտորները

Բացի բրդեայ հագուստներէն` նորաձեւ կը մնան արհեստական մուշտակը եւ մանաւանդ կաշին:

Ո՞ր Ոճերը

«Հիփփի» ոճը իր տեղը ունի ցերեկային հագուստներու շարքին:

«Տուտուն» կոչուած անջրաթափանց, թանձր բաճկոնները եւս ներկայ են անձրեւէն ու քամիէն պաշտպանելու համար:

«Ուեսթըռն սթայլ»-ը իր մոյկերով, գօտիներով եւ ծոպերով նախատեսուած է յատկապէս երիտասարդներուն համար:

«Ուըրքինկ կըրլ» ոճը, որ կը յատկանշուի «մատիտ փէշ»-ով (նեղ, ուղիղ կտրուածքով փէշ) եւ վայելուչ շապիկներով թելադրուած է գրասենեակներու մէջ աշխատողներուն:

«Լէյըրինկ» կոչուած ոճը եւս նորաձեւ է, յատկապէս` բարձրահասակ ու սլացիկ մարմին ունեցողներուն: Այս ոճին յատկանիշն է տարբեր հասակի հագուստ, փէշ, շապիկ, ժիլէ վրայ-վրայի կրելը:

Յիշենք, որ ոճաբանները առհասարակ հզօր երեւակայութեամբ օժտուած, երբեմն ծայրայեղ արուեստագէտներ են, անոնց յղացումները որպէս պատուիրան կարելի չէ ընդունիլ: Իւրաքանչիւր կին կամ երիտասարդուհի հագուստ ընտրելու եւ գնելու ատեն  կարեւորութեամբ նկատի պէտք է առնէ իր տարիքը, մարմնին կազմուածքը, յաճախած վայրերը, գործին տեսակը եւ կուրօրէն չդառնայ նորաձեւութեան գերին:

Խոհագիր

Չիրերով Կարկանդակ

Այսօրուան խոհագիրը չիրերով պատրաստուած կարկանդակ է, եւ ոչ թէ կարկանդակ` չիրերով:

Բաղադրութիւն.-

400 կրամ ընկոյզ եւ չիրի տեսականի (ծիրան, սալոր, թուզ, չամիչ…)
2 հաւկիթ
6 ապուրի դգալ շաքար
6 ապուրի դգալ ալիւր
1 թէյի դգալ պէյքինկ փաուտըր

Պատրաստութիւն.-

Չիրերը կտրտել եւ խառնել ընկոյզին:

Հաւկիթները զարնել եւ աւելցնել կտրտուած չիրերուն:

Աւելցնել շաքարաւազը, ալիւրը եւ պէյքինկ փաուտըրը եւ շատ լաւ խառնել:

Կաղապարը ծեփել կարագով եւ զանգուածը մէջը լեցնել: Եփել 45 վայրկեան` նախապէս 180 ջերմաստիճանով տաքցուած փուռի մէջ:

Շատ լաւ պաղելէն ետք միայն շերտել եւ հրամցնել:

Շաբթուան Մտածումը…

Ամենակարեւոր բաները մեզ ոչ ոք չսովորեցրեց: Առաջին դասարանում անցանք այբուբենը, դա յետոյ էլ կը սովորէինք:

Յետոյ թուաբանութեան դասատուն մեզ անգիր անել տուեց բազմապատկման աղիւսակը … երբ կեանքում մենք անընդհատ բաժանուելու էինք` մեր մտերիմներից, մեր յոյսերից, մեր ապրած տարիներից…

Սովորեցրին հին ու նոր ժամանակների պատմութիւններ, որ ի՞նչ…

… Եւ ոչ ոք չսովորեցրեց ինչպէ՛ս հասկանալ կողքինի տխրութիւնը, ինչպէ՛ս լսել լռութիւնը, ինչպէ՛ս տառապել… արժանապատուութեամբ:

Թողեցին, որ այդ ամէնը սովորենք ինքնակրթութեամբ` ինչպէս ասում են:

… Իսկ աւելի մարդավարի ասած` մեր սրտերի վրայ ստացած վէրքերով պիտի սովորէինք ամենակարեւոր բաները:

Իսկ վէրքերից սպիներ են մնում…

ՎԱՐԴԳԷՍ ՊԵՏՐՈՍԵԱՆ

Պատրաստեց՝ ՇՈՒՇԻԿ ՄԱՒԻՍԱԳԱԼԵԱՆ

Ոմանց կը թուի, որ իրենց երեխան կու լայ, մինչդեռ ուրիշներունը` ոչ…

Բոլոր երեխաներն ալ կու լան, քանի որ անոնց համար լացը միակ միջոցն է բան մը հասկցնելու: Ծնողներուն կը մնայ վերծանել երեխային լացին պատճառը:

Երեխաները կու լան,

Եթէ Անօթի Են

Անօթի երեխային լացը կրնայ հասնիլ մինչեւ գոռոցի: Ան որքան շատ անօթի զգայ, այնքան աւելի կը սաստկանայ գոռոցը: Հետեւաբար պէտք է ուշադիր հետեւիլ զայն կերակրելու ժամերուն, որպէսզի երեխան չտանջուի:

Եթէ Հանգիստ Չի Զգար

Երեխաները, բացի լացէն, ուրիշ միջոց չունին իրենց ծնողներուն հասկցնելու, որ իրենք լաւ չեն զգար: Կրնայ ըլլալ, որ անոնք կը մսին, կամ կը տաքնան: Այդ պարագային լացը ընդհանրապէս միալար եւ տխուր կ՛ըլլայ:

Եթէ Ցաւ Ունին

Այս պարագային երեխան բարձրաձայն եւ անընդհատ կու լայ: Հնարաւոր է, որ կը ցաւին անոր ականջները, լինտերը, փորը… վերջինին պարագային ան կը պրկէ տոտիկները:

Եթէ Կը Ձանձրանայ

Այո՛, կարելի է լալ ձանձրոյթի պատճառով: Երեխան ձանձրացած է անընդհատ նոյն տեղը պառկելէ եւ նոյն առաստաղը դիտելէ… Խաղացէք անոր հետ, խօսեցէք, երգեցէք:

Եթէ Յոգներ Է

Երեկոյեան երեխան արդէն կուշտ է, լոգցած, մաքուր եւ յանկարծ կը սկսի լալու: Այսպիսով, ան դուրս կը հանէ օրուան ընթացքին կուտակուած յուզումներն ու յոգնածութիւնը: Փորձեցէք երեխան հանգստացնել կռնակն ու թաթիկները մարձելով, երգելով…

Մի՛ զայրանաք, երբ ձեր փոքրիկը կու լայ, փորձեցէք հասկնալ լացին պատճառը եւ օգնել անոր:

Մեր Առօրեան Դիւրացնող Հնարքներ

 Կերակուրի Աղը Գործածելու
Հինգ Այլ Տարբերակներ

1

Ջրուռիէ Կահոյքները Կը Պաշտպանէ

Ջրուռիէ կահոյքները ժամանակի ընթացքին կը դեղնին, կը տժգունին, իրենց փայլքը կը կորսնցնեն… Այս անպատեհութեան առաջքը առնելու համար անոնց վրայ կերակուրի աղ ցանեցէք եւ խոնաւ խոզանակով մը խոզանակեցէք ու արեւին տակ ձգեցէք, որ չորնան:

2

Կօշիկներուն Գարշելի Հոտը Չէզոքացնելու Համար

Շատերու կօշիկները եւ մանաւանդ մարզական կօշիկները գէշ կը հոտին. այս անպատեհութեան առաջքը առնելու համար կէս լիթր ջուրին մէջ երեք ապուրի դգալ աղ լուծեցէք, հեղուկը լեցուցէք սփռիչի մէջ եւ սփռեցէք ձեր կօշիկներուն մէջ` առանց ամբողջութեամբ թրջելու զանոնք, ապա ձգեցէք, որ չորնան` արեւի ճառագայթներէն հեռու:

3

Սպունգներուն Կեանքը Երկարելու Համար

Որպէսզի խոհանոցի սպունգը երկար դիմանայ, օրուան աւարտին զայն 5-10 վայրկեան մխրճեցէք աղի ջուրի մէջ (կէս լիթր ջուր, 1 ապուրի դգալ աղ): Այսպիսով, անիկա չի ձեւափոխուիր եւ երկար ատեն կը պահէ իր լաւ վիճակը:

4

Յանգող Կրակը Բոցավառելու Համար

Յանգող կրակին վրայ բուռ մը աղ թափեցէք եւ ան շատ արագ կը բոցավառի: Լաւ հնար մը` խորովածի պատրաստութեան ժամանակ:

5

Ծաղիկներուն Կեանքը Երկարելու Համար

Ծաղկամանի ջուրին պտղունց մը աղ աւելցուցէք. այս պարզ միջոցով ձեր ծաղիկները շատ աւելի երկար կ՛ապրին…

Գեղեցկագիտական

Ազատքեղով Դիմակ

Մեր կերակուրներուն մէջ առատօրէն օգտագործուող եւ անոնց համ ու բոյր տուող ազատքեղը ունի բուժիչ յատկութիւններ. անիկա կը բարելաւէ մարսողութիւնը, կը կանոնաւորէ դաշտանը, կը չէզոքացնէ բերնին անախորժ հոտը եւ կ՛օգնէ, որ մարմինը ձերբազատի թունաւոր նիւթերէն:

Թերեւս վերը նշուածներուն բոլորս ալ ծանօթ ենք, բայց քիչեր գիտեն, որ ազատքեղը մեր դէմքի մաշկին մեծ ծառայութիւններ կը մատուցէ… Սէ. եւ Քա. կենսանիւթերը, որոնք առատօրէն կը գտնուին այս կանաչեղէնին մէջ, կ՛օգնեն մաշկին, որպէսզի անիկա աւելի լաւ շնչէ, եւ` արիւնին, որպէսզի աւելի լաւ շրջագայի: Նոյն այս կենսանիւթերը նաեւ կ՛արգիլեն, որ աչքերուն տակ մութ գոյնի բիծեր գոյանան, կը դարմանեն բշտիկները, հիմնովին կը մաքրեն մորթը, կը բանան անոր գոյնը եւ կ՛ուշացնեն կնճիռները: Այս բոլորէն ետք արդեօք չ՛արժե՞ր  փորձել ազատքեղով պատրաստուած դիմակ մը` տան պայմաններով, առանց մեծ գումարներ վատնելու:

Ազատքեղով դիմակին համար անհրաժեշտ են`

– լեցուն ափ մը թարմ ազատքեղ
– երկու թէյի դգալ խնձորի քացախ
– երեք թէյի դգալ մածուն

Պատրաստութիւն

Աատքեղը լուալ եւ մաքրել, ապա հարիչին մէջ դնել, աւելցնել մնացեալ բաղադրութիւնները եւ հարել, մինչեւ որ միատարր թանձրուկ մը ստացուի:

Թանձրուկով ծեփել դէմքն ու պարանոցը, սպասել քսան վայրկեան, ապա ցօղուել գաղջ ջուրով:

Առողջապահական

 Ականջները Երբեք Չմաքրէք
Բամպակի Ձողիկներով

Ականջները մեր մարմինին ամենակարեւոր մասերէն մէկն են: Անոնք ոչ միայն կ՛օգնեն մեզի լսելու եւ շրջապատին հետ հաղորդակցելու, այլեւ կը պահպանեն մեր մարմնին հաւասարակշռութիւնը:

Բժիշկներու կարծիքով, ականջները մաքրելու համար նախընտրելի է մատները օգտագործել, քան` բամպակի ձողիկները, որոնք ժամանակի ընթացքին կրնան վարակներու եւ վնասուածքներու պատճառ դառնալ:

Բամպակի ձողիկները աւելի խորը կը հրեն ականջին «խէժը», որ կուտակուելով` բորբոքումներու դուռ կը բանայ:

Մեզի անախորժ թուացող այդ «խէժը» խորքին մէջ պաշտպանողի դեր կը կատարէ, անիկա ականջները կը պաշտպանէ աղտէն, միջատներէն, սնկային մանրէներէն` միշտ իր վրայ հաւաքելով այս բոլոր վնասակար մասնիկները եւ զանոնք դուրս կը բերէ ինքնաբերաբար, երբ մենք կը ծամենք…

Հետեւաբար ականջին խորը կուտակուելով` անիկա լուրջ բորբոքումներու առիթ կրնայ տալ: Այսպէս, երբ մենք կը կարծենք, որ մեր ականջը կը մաքրենք, խորքին մէջ մենք աղտը պարզապէս աւելի խորը կը հրենք:

Յաճախ այդ աղտը կը հասնի ականջին թմբկաթաղանթին` լսողութեան հետ կապուած հարցեր ստեղծելով:

Որոշ բժիշկներ համոզուած են, որ ականջները մաքրելը անօգուտ է: Կան սակայն անձեր, որոնց մօտ ականջի «խէժի» գերկուտակում կ՛ըլլայ, բայց նոյնիսկ անոնց խորհուրդ կը տրուի հրաժարիլ բամպակի ձողիկներէն եւ դիմել սեփական մատներուն:

Քանի Մը Տողով…

Աշխարհի Ամէնէն Սուղ
Կանացի Կօշիկները

Տուպայի մէջ կը ցուցադրուի ոսկիով եւ ադամանդով զարդարուած կանացի կօշիկներու հաւաքածոյ:

Արդարեւ, «Պուրժ Արապ» պանդոկին մէջ տեղի ունեցող այս աննախադէպ ցուցադրութեան ամէնէն սուղ կօշիկը կ՛արժէ… 17 միլիոն տոլար:

Կազմակերպիչներուն խօսքով, կօշիկները պատրաստուած են Իտալիոյ մէջ, նշանաւոր ոճաբաններու եւ ոսկերչատուներու համատեղ գործակցութեամբ:

17 միլիոն տոլար արժողութեամբ կօշիկը պատրաստուած է կաշիէ, մետաքսէ եւ ոսկիէ: Զոյգին վրան կան 236 ադամանդներ, ինչպէս նաեւ` մէկական 15 քարաթ ջինջ ադամանդներ:

Աշխարհի Մեծագոյն Գաթան

Վերջերս Կարապի լիճին մօտ (Երեւան) ցուցադրուեցաւ աշխարհի մեծագոյն գաթան, որ գրանցուեցաւ «Կինես» մրցանիշներու գիրքին մէջ:

Մրցանիշ արձանագրած այս գաթային երկարութիւնը 60 մեթր է, լայնքը` 37 սմ, իսկ ծանրութիւնը` 368,8 քիլօ…

Խոհագիր

Լաւաշով Եւ Պանիրով Ձողիկներ

Բաղադրիչներ.

– Լաւաշ հաց
– Կակուղ պանիր (փիքոն, քիրի…)
– Կուտա պանիր
– Մանրուած ազատքեղ

Պատրաստութիւն.

Լաւաշը ձեւաւորել` համաչափ քառանկիւններու վերածելով: Իւրաքանչիւրին վրայ կակուղ պանիր քսել, վրան կտոր մը կուտա պանիր եւ քիչ մը ազատքեղ դնել ու փաթթել:

Բուսական իւղի մէջ տապկել, մինչեւ որ ոսկեգոյն դառնան:

 Շաբթուան Բանաստեղծութիւնը

 Միմեանց Համար

Սէրն անկողին չէ.
Սէրը վարմունք է ու վարուելաձեւ,
Ինչպէս այս զոյգը, որ կանգնել հերթում
Օծանելիքներ, գուլպայ են ընտրում
Միմեանց համար…
Կինը վայելուչ ժպիտը դէմքին
Նայում է ջահել իր տղամարդուն,
Զգալով ինչպէս աղջիկներ ու կին
Բարի նախանձով նայում են իրենց…
Բախտի շոգ ամառ,
Բախտի ցուրտ ձմեռ,
Ճակատագրի աշուններ դեղին,
Եւ ձիւնաթաթախ գարուններ բախտի,
Դուք կաք, եղել էք եւ յաւերժօրէն
Կը լինէք այնտեղ, որտեղ մարդը կայ…
Այս կինը վկայ,
Կեանքում շահում են յարմարուող կանայք,
Նրանց բոլորն են սիրում իսկապէս,
Ափսոս շատ կանայք սղոցների պէս
Կտրել, գցելու խառնուածքներով,
Մակարդակելու ցնորքների մէջ,
Այրին զիջելու մեծութիւնը թանկ
Մանրացնելով հասցնել մինչեւ
Լեզուագարութեան…
Ընդհարումներով յամառ ու կտրուկ
Մանր վէճերով, մի բառով անգամ
Յաճախ կոտրում են, փշրում անգիտակ
Իրենցով ապրող սիրտը այր մարդու,-
Սէրը անկողին չէ,
Սէրը եւ վարք է, եւ վարուելաձեւ…

ՄԵՏԱՔՍԷ

Քանի Մը Տողով…

Աշխարհի Ամէնէն Սուղ Կանացի Կօշիկները

Տուպայի մէջ կը ցուցադրուի ոսկիով եւ ադամանդով զարդարուած կանացի կօշիկներու հաւաքածոյ:

Արդարեւ, «Պուրժ Արապ» պանդոկին մէջ տեղի ունեցող այս աննախադէպ ցուցադրութեան ամէնէն սուղ կօշիկը կ՛արժէ… 17 միլիոն տոլար:

Կազմակերպիչներուն խօսքով, կօշիկները պատրաստուած են Իտալիոյ մէջ, նշանաւոր ոճաբաններու եւ ոսկերչատուներու համատեղ գործակցութեամբ:

17 միլիոն տոլար արժողութեամբ կօշիկը պատրաստուած է կաշիէ, մետաքսէ եւ ոսկիէ: Զոյգին վրան կան 236 ադամանդներ, ինչպէս նաեւ` մէկական 15 քարաթ ջինջ ադամանդներ:

Աշխարհի Մեծագոյն Գաթան

Վերջերս Կարապի լիճին մօտ (Երեւան) ցուցադրուեցաւ աշխարհի մեծագոյն գաթան, որ գրանցուեցաւ «Կինես» մրցանիշներու գիրքին մէջ:

Մրցանիշ արձանագրած այս գաթային երկարութիւնը 60 մեթր է, լայնքը` 37 սմ, իսկ ծանրութիւնը` 368,8 քիլօ…

Պատրաստեց՝ ՇՈՒՇԻԿ ՄԱՒԻՍԱԳԱԼԵԱՆ

Անցեալ շաբաթավերջին Պարսելոնայի մէջ մահացաւ միջազգային ճանաչում վայելող 85-ամեայ սպանացի օփերային երգչուհի Մոնսերրաթ Քապալիէն: Ան կը համարուի 20-րդ դարու լաւագոյն սոփրանոներէն մէկը:

1974-ին Քապալիէն կը նշանակուի ՄԱԿ-ի պատուաւոր դեսպան, 1991-ին` խաղաղութեան դեսպան: Ան նաեւ ԵՈՒՆԵՍՔՕ-ի բարի կամքի դեսպան էր 1994 թուականէն  սկսեալ:

«Հայաստանը  Խաղաղութեան Եւ Սիրոյ Կղզի Է»

2013-ի ամրան եւ 2014-ի աշնան երգչուհին երկու անգամ այցելած է Հայաստան եւ Արցախ: Օրին նախագահ Սարգսեան զայն պարգեւատրած է «Պատուոյ շքանշան»-ով, համաշխարհային երգարուեստի բնագաւառէն ներս ունեցած վաստակին համար:

Օրին երգչուհին ակնածանքով խօսած է Հայաստանի եւ հայ ժողովուրդի հերոսական պատմութեան եւ մշակոյթին մասին: «Խաղաղութեան եւ սիրոյ կղզի է Հայաստանը: Դուք հրաշալի երկիր ունիք եւ ոգեղէն մեծ ուժ ունեցող ժողովուրդ էք», յայտարարած է ան:

Ինչ կը վերաբերի Արցախ այցելութեան` հանրայայտ երգչուհին չափազանց տպաւորուած էր հայկական քրիստոնէական յուշարձաններու առատութեամբ: Ան այցելած էր Գանձասար, Շուշի, Ստեփանակերտ, ուր իր մոգական ձայնով հնչեցուցած է Կոմիտասի «Կռունկ»-ը:

«Արցախը պարզապէս քրիստոնէական կղզեակ չէ, այլ` քրիստոնէութեան ակունք: Իսկ ես քրիստոնեայ եմ մինչեւ մատներուս ծայրը, եւ սիրահարեցայ Արցախին…»:

Այո՛, դաժան շաբաթ էր անցած շաբաթը…

Շարլ Ազնաւուրէն ետք մեզմէ հեռացաւ հայ ժողովուրդի մեծ բարեկամ Մոնսերրաթ Քապալիէն` մեզի կտակելով անզուգական վաստակ, բայց նաեւ` համամարդկային պատգամներ, որոնց պարտինք արժանի դառնալ:

Մեր Զաւակները Եւ Մենք

Ինչպէ՞ս Վարժեցնել, Որպէսզի
Կազմակերպէ Իր Ժամանակը

Ճաշել, քնանալ, լոգնալ, դասերը սերտել, ակռաները խոզանակել, գիրք կարդալ, խաղալ…

Օրուան ընթացքին երեխան շատ բան ունի ընելու. որպէսզի ան լիարժէք կատարէ վերը յիշուածները, ան պէտք է կազմակերպէ իր ժամանակը, բան մը, որ սկզբնական շրջանին ծնողքին օգնութեան կը կարօտի:

Ինչպէ՞ս Օգնել Երեխային`
Ինքնուրոյն Կազմակերպելու Ժամանակը

Հետեւեցէք, որ տեւաբար ձեր փոքրիկը նոյն գործողութիւնները կատարէ միեւնոյն հերթականութեամբ եւ գրեթէ նոյն ժամուն: Այսպիսով, երեխային մօտ սովորութիւն կը ձեւաւորուի:

***

Օրուան աւարտին ձեր երեխային հետ քննարկեցէք յաջորդ օրուան ընելիքները` օգնելով հասկնալ, թէ որքան ժամանակ պէտք է տրամադրէ` տնային աշխատանքներուն, սենեակի դասաւորման անձնական մաքրութեան եւ այլն… Այսպիսով, ան կը վարժուի գնահատել ժամանակը:

***

Ձեր երեխային հետ ծրագրեցէք հանգստեան օրերն ու արձակուրդները: Անոր հետ մանրամասն քննարկեցէք ձեր ընելիքները,  միասին ընտրեցէք հանգստեան վայրը, այնտեղ մեկնելու միջոցները, ուշադիր լսեցէք անոր

կարծիքը: Այսպիսով, երեխան կը հասկնայ ժամանակի եւ գործողութիւններու փոխկապակցութիւնը:

***

Օրացոյց օգտագործեցէք. տան տեսանելի մէկը անկիւնը օրացոյց փակցուցէք` նշելով ընտանինքին համար յիշարժան օրերը, բժշկական ժամադրութիւնները, արձակուրդի օրերը… Աս ալ միջոց մըն է, որ երեխան վարժուի զգալու ժամանակը:

***

Մեծ ժամացոյց մըն ալ գործնական դեր կրնայ խաղալ այս բոլորին մէջ:

Առողջապահական

Ինչպէ՞ս Խուսափիլ Կրիփէն

Գլխացաւ, ջերմ, մարմնի ցաւ, հազ, քիթի խցում կամ հոսք… Այո՛, խօսքը կրիփի մասին է. ձմեռնային այս շատ «սովորական» հիւանդութիւնը, նայած` վարակի տեսակին, կրնայ մինչեւ իսկ մահացու դառնալ ատենին չդարմանուելու եւ երկարաձգուելու պարագային: Կրիփէն յատկապէս կը տուժեն մանուկները, տարեցները եւ դիմադրականութեան անբաւարարութիւններէ տառապողները:

Ինչպէ՞ս խուսափիլ…

Զօրացնել մարմնի դիմադրականութիւնը` մարզանք ընելով, բաւարար քնանալով, հաւասարակշռուած ուտելով, Սէ. կենսանիւթով հարուստ պտուղներ եւ բանջարեղէններ սպառելով:

Ձեռքերը յաճախ լուալ, քանի որ մանրէներուն 80 առ հարիւրը ձեռքերուն միջոցով կը փոխանցուի, կրիփի համաճարակի ժամանակ պէտք է բազմապատկել ձեռք լուալու սովորութիւնը` ուտելէ կամ կերակուր պատրաստելէ առաջ, բաղնիք մտնելէ ետք, հաւաքական հեռախօս գործածելէ ետք եւ այլն…

Կրիփի համաճարակի ժամանակ խուսափիլ մարդոց ձեռքը թօթուելէ, համբուրուելէ, նոյն բաժակէն խմելէ: Նաեւ` որոշ հեռաւորութիւն պահել հազացող եւ փռշտացող անձերէ:

Յաճախ օդը մաքրելը: Կրիփէ վարակուած անձերը կ՛ապականեն օդը` հազի եւ փռշտոցի ճամբով, հետեւաբար թելադրելի է յաճախ դուռ ու պատուհան բանալ` տան կամ գրասենեակին օդը առաւելագոյն չափով մաքրելու համար:

Պատուաստուիլ: Հակառակ դէմ ու թեր կարծիքներու, շատ մը բժիշկներ կը յանձնարարեն կրիփի պատուաստ ընդունիլ` առնուազն 70 տոկոսով անկէ պաշտպանուելու համար:

Բժիշկին կամ դեղագործին կարծիքին դիմել` աւելի արագ բուժուելու համար: Ինքնագլուխ դեղեր չգործածել, յատկապէս անթիպիոթիքներ` առանց անոնց կարծիքը առնելու:

Գեղեցկագիտական

Գետնախնձորով
Դէմքի Ծեփուկ

Գետնախնձորով պատրաստուած դէմքի ծեփուկները լաւ միջոց են դէմքի բշտիկները դարմանելու, ջրազրկուած մաշկը վերակենդանացնելու, դէմքին ծակտիկները մաքրելու, մութ գոյնի արատները թեթեւցնելու եւ ծերութեան դէմ պայքարելու համար:

Ինչպէ՞ս Պատրաստել

2 միջակ չափի գետնախնձոր լուալ, խաշել, կեղուել եւ պատառաքաղով ճզմել:

Գետնախնձորի խիւսին աւելցնել մէկ թէյի դգալ մեղր եւ կէս կիտրոնի հիւթ:

Լաւ խառնել` միատարր ծեփուկ մը ստանալու համար:

Չոր մորթի պարագային, կարելի է ապուրի դգալ մը ձէթ աւելցնել:

Ինչպէ՞ս Օգտագործել

Դէմքը լաւ մաքրելէ ետք ծեփուկը տարածել դէմքին եւ պարանոցին վրայ, սպասել 20-30 վայրկեան, ապա` ցօղուել գաղջ ջուրով:

Բոյսերը Ցուցադրելու
Հետաքրքրական Ձեւեր

«Սիսքիւլան» Կոչուած Բոյսերը, Բառացի Թարգմանութեամբ` Հիւթեղ, Գեղեցիկ Եւ Չարքաշ Բոյսեր Են` Շատ-Շատերու Կողմէ Փնտռուած Ու Գնահատուած: Եթէ Դուք Ալ Այսպիսին Էք` Տեսէք, Թէ Հնարամիտ Ու Ճաշակաւոր Մարդիկ Ինչպիսի՛ «Թաղար»-Ներ Երեւակայած Են Այս Հիւթեղ Բոյսերուն Համար: Վստահաբար Անոնցմէ Առնուազն Մէկը Պիտի Խօսի Ձեր Սրտին:

Գինիի Բաժակի Մէջ Թէ Թափանցիկ Թէյամանի, Սովորական Ջուրի Բաժակներու, Մէջ Թէ Ծառի Կոճղի… Ալ Դո՛ւք Ընտրեցէք:

Խոհագիր

Սունկով Ռիզոթթօ

Բաղադրութիւն` 4 անձի համար

250 կրամ բրինձ (Արպորիօ տեսակը, յատուկ` ռիզոթթոյի համար)
300 կրամ սունկ (ըստ ճաշակի)
2 խորանարդ բանջարեղէնի խտացած արգանակ
1 սոխ
3 ապուրի դգալ ճերմակ գինի + 10 սլ (կէս բաժակ)
15 սլ թարմ սեր
100 կրամ տաշուած փարմըզան
Պճեղ մը սխտոր
ընկոյզի մեծութեամբ կտոր մը կարագ
1 ապուրի դգալ ձէթ
1 ապուրի դգալ մանրուած ազատքեղ
Աղ, սեւ համեմ

Պատրաստութիւն

Խորունկ տապակին մէջ հալեցնել կարագը, աւելցնել ճզմուած սխտորը, մանրուած սունկը (ոչ շատ մանր) եւ 3 վայրկեան եփել` վերջաւորութեան ազատքեղը աւելցնելով:

Խառնուրդին աւելցնել գինին եւ 2 վայրկեան եւս եփել, քիչ մը ցամքելէ ետք աւելցնել թարմ սերը, աղը, սեւ համեմը. խառնել եւ մէկ կողմ ձգել:

Մէկ լիթր ջուր եռացնել, մէջը լուծել բանջարեղէնի խտացած խորանարդները:

Տապակի մը մէջ տաքցնել ձէթը, աւելցնել մանրուած սոխը եւ եփել, մինչեւ որ շէկ գոյն ստանայ: Աւելցնել բրինձը եւ առաջին 2 վայրկեաններուն տեւաբար խառնել, մինչեւ որ հատիկները թափանցիկ դառնան: Աւելցնել 10 սլ. ճերմակ գինին, եւ անգամ մը որ ներծծուի, շերեփ մը արգանակ աւելցնել եւ անդադար խառնել, անգամ մը որ արգանակը ներծծուի, շերեփ մը եւս արգանակ աւելցնել եւ այսպէս` շարունակ, մինչեւ որ արգանակը սպառի:

Փարմըզան պանիրին կէսը բրինձին աւելցնել, խառնել, աւելցնել նաեւ սունկով խառնուրդը, 2 վայրկեան սպասել, ապա` ուժգնօրէն խառնել:

Հրամցնել շատ տաք վիճակով, երեսը զարդարել մնացեալ պանիրով, սունկով եւ ազատքեղով:

—————————————-

Վիքթոր Համբարձումեանի
Կտակը

«… Կտակում եմ.

Ինձ յաջորդող սերունդներին, ծոռներիս եւ այլն, տիրապետել հայոց լեզուին: Ամէն մէկը պէտք է իր պարտքը համարի ուսումնասիրել հայոց լեզուն, գրագէտ լինել հայերէն, անկախ նրանից, ինչպիսի տոկոս է կազմում նրա մէջ հայկական արիւնը: Այդ տոկոսը ոչինչ չի նշանակում:

Մենք փոխանցում ենք սերունդներին ոչ թէ արիւն, այլ գաղափարներ եւ այդ գաղափարների մէջ ինձ համար ամենաթանկը հայոց լեզուն է:

Այդ կապակցութեամբ իւրաքանչիւր սերունդ պարտաւոր է սովորեցնել յաջորդին հայոց լեզուն:

Գիտցիր, որ իմ կեանքի ամենամեծ երջանկութիւնը եղել է եւ կը մնայ, քանի ապրում եմ` հայոց լեզուին տիրապետելը:

Ցանկանում եմ երջանկութիւն բոլորիդ:

Դա նշանակում է, որ պէտք է լաւ տիրապետել հայոց լեզուին:

ՎԻՔԹՈՐ ՀԱՄԲԱՐՁՈՒՄԵԱՆ

—————————————-

Պատրաստեց՝ ՇՈՒՇԻԿ ՄԱՒԻՍԱԳԱԼԵԱՆ

Եկէք` համաձայնինք, եթէ կ՛ուզենք ճիշդ երեխայ դաստիարակել, նախ եւ առաջ մենք մեզ դաստիարակենք: Մեր առօրեայ ընթացքով օրինակ ծառայենք անոր եւ չընենք ու չըսենք այն, ինչ որ կ՛արգիլենք անոր:

Ստորեւ` կենդանի օրինակներ:

Անընդհատ Զբաղիլ Բջիջայինով, Համակարգիչով

«Համակարգիչը կը վնասէ տեսողութեանդ, դասերուդ, քունիդ…», այս խօսքով կ՛ուզէք զգուշացնել ձեր երեխան եւ անոր վարժեցնել բջիջայինի եւ համակարգիչի «չափաւոր» գործածութեան, բայց անդին` դուք ժամերով թաղուած էք այս կամ այն ելեկտրոնային գործիքին մէջ` բարեկամներու հետ հաղորդակցելու, Դիմատետրի վրայ մնայուն ներկայութիւն ապահովելու եւ կամ խաղեր խաղալու համար:

Ձեր երեխան վստահաբար պիտի չհասկնայ եւ պիտի չընդունի, թէ ինչո՛ւ իրեն արգիլուած է, իսկ ծնողքին` ո՛չ:

***

Հարցականի Տակ Առնել Հօր Կամ Մօր Խօսքը

Դուք դիտողութիւն կ՛ընէք ձեր զաւկին, իսկ ձեր ամուսինը կը պաշտպանէ զայն (եւ կամ` հակառակը):

Հոգեբանները կը թելադրեն, որ նման կացութեան մը դիմաց ծնողներէն մէկն ու մէկը պէտք է լռէ եւ երեխային բացակայութեան միայն քննարկուի տուեալ կացութիւնը:

***

Անպատշաճ Խօսքեր Արտասանել

Երեխան կը սորվի իր ծնողներէն: Կ՛ուզէ՞ք, որ ձեր զաւակը խօսի անպատշաճ բառերով. եթէ ոչ, ուրեմն վերատեսութեան ենթարկեցէք ձեր բառապաշարը:

 ***

Գոռալ Եւ Վիճիլ

Վէճերէն խուսափիլը գրեթէ անհնար է: Սակայն հոգեբանները կը պնդեն, որ ծնողներուն վէճերը շատ վատ կ՛ազդեն երեխային հոգեվիճակին վրայ, հետեւաբար տան մէջ փորձեցէք ձեր հարցերը լուծել խաղաղ ճամբով, առնուազն` առանց գոռալու, հայհոյելու եւ զիրար վիրաւորելու:

***

Քննարկել Եւ Քննադատել Ուրիշները

Բոլորս ալ հակամէտ ենք քննադատելու այս կամ այն գործընկերը, դրացին, ուսուցչուհին կամ մինչեւ իսկ` մօտիկ բարեկամը: Բամբասանքն ու քննադատութիւնը առհասարակ յոռի սովորութիւններ են, հրաժարեցէք ասոնցմէ, առաւել եւս` երեխային ներկայութեան:

***

Վատ Սովորութիւններ

Եթէ դուք կը ծխէք, երեխայէն մի՛ պահանջէք, որ ան չծխէ, անոր անհնար է բացատրել, որ ծխելը վտանգաւոր է առողջութեան, եթէ դուք օրական կը վտանգէք ձեր կեանքը: Եթէ ծխախոտի կախուածութիւն ունիք, այդ մասին գոնէ երեխան պէտք չէ իմանայ:

***

Ստել

Ծնողները երեխային համար հեղինակութիւն են:

Պզտիկ սուտի մը բացայայտումը կրնայ խաթարել այդ վստահութիւնը: Մի՛ ստէք երեխային, եթէ չէք ուզեր, որ հետագային ան ստէ ձեզի:

***

Օրէնքները Խախտել

Եթէ դուք երեխային ներկայութեան կը յարգէք երթեւեկութեան կանոնները, ինքնաշարժին մէջ կը կապէք ամրագօտին, հանրային վայրերուն մէջ ձեր թաշկինակն ու ծխախոտը կը թափէք աղբամանին մէջ քաղաքացիի ձեր պարտաւորութիւնները կը կատարէք բծախնդրութեամբ, բնականաբար ան իր կարգին պիտի պահպանէ իրեն համար ճշդուած օրէնքները:

Վայելչութեան Գաղտնիքները

–  Եղէք խնամուած ու կոկիկ` գլուխէն մինչեւ ոտքին մատները: Լաւ սանտրուած մազերը, մաքուր, արդուկուած եւ ճաշակաւոր հագուստը, որակաւոր կօշիկն ու խնամուած եղունգները աննկատ չեն անցնիր, նաեւ կը բարձրացնեն ինքնագնահատականը:

–  Ուշադրութիւն դարձուցէք ձեր կեցուածքին, մէջքն ու կռնակը ուղիղ պահեցէք:

–  Ձեր քալուածքը ձեր այցեքարտն է: Ճիշդ քալուածքի պարագային, կը շարժին միայն ոտքերը, այլ ոչ գլուխը, ազդրերն ու ձեռքերը: Տարօրինակ տեսք կ՛ունենաք, երբ քալելու ատեն կը թափահարէք ձեռքերը կամ կ՛օրօրէք կոնքերը:

–  Ձեր շարժուձեւերը պէտք է ըլլան զուսպ: Եթէ դուք համաձայնութեան նշան պիտի տաք, բաւարար է գլխու թեթեւակի շարժումը: Նոյնը կը վերաբերի նաեւ ձեռքերուն: Ձեռք սեղմեցէք միայն դաստակով, եւ ոչ` ձեռքը թափահարելով:

–  Դիմայարդարումը պէտք է ըլլայ չէզոք, ո՛չ աչքառու, եւ ո՛չ ալ գռեհիկ: Վայելուչ կինը իր շրջապատին ուշադրութիւնը պէտք չէ գրաւէ արտառոց շպարով:

–  Վայելուչ կնոջ արտաքին տեսքը պէտք է համապատասխանէ իր տարիքին եւ իրադարձութեան: Եթէ արդէն 40-ը թեւակոխած էք, մի՛ կրէք 20 տարեկանի հագուստներ: Նոյնպէս ալ, հագուստի ընտրութեան ժամանակ նկատի առէք առիթն ու վայրը:

–  Վայելչութիւնը կ՛ենթադրէ, որ յատկապէս գործի մէջ լուրջ առիթներու հագուստի գոյներու համադրութեան թիւը 3-ը չանցնի: Դժբախտաբար յաճախ կը հանդիպինք գունաւոր թութակի երանգներով հագուած կիներու…

Մեր Առօրեան Դիւրացնող Հնարքներ

Սառոյցի Ամանը Օգտագործելու
Հետաքրքրական Տարբերակներ

-1-

Գինիի մնացորդը, թափելու փոխարէն, լեցուցէք սառամանին մէջ եւ սառեցուցէք: Աւելի ուշ սառած խորանարդները կրնաք օգտագործել կերակուրներու եւ թացաններու պատրաստութեան մէջ:

-2-

Համեղ եւ գեղեցիկ սառոյցներ պատրաստելու համար սառամանին բաժանումներուն մէջ կիտրոնի կեղեւ, կտրտուած պտուղներ, անանուխի տերեւներ դրէք` նախքան ջուր աւելցնելը եւ ապա սառեցուցէք: Այսպիսով, կը ստանաք ձեր խմիչքին հաճելի համ եւ բոյր տուող սառոյցներ:

-3-

Եթէ լոլիկով թացան աւելցած է, զայն փոխադրեցէք սառամանին մէջ եւ սառեցուցէք: Խորանարդները պահեցէք բականով օժտուած կերպընկալ տոպրակի մէջ (զիփ լոք): Աւելի ուշ զանոնք կրնաք օգտագործել մաքարոնի կամ փիծայի պատրաստութեան ընթացքին:

-4-

Ամբողջ տարին «փեսթօ սոս» (ռեհանով թացան) ունենալու համար մեծաքանակ պատրաստեցէք թացանը եւ լեցուցէք սառամանին մէջ: Սառեցնելէ ետք խորանարդները փոխադրեցէք կերպընկալ տոպրակի մէջ, աւելի ուշ զանոնք գործածեցէք զանազան դդմաճներու պատրաստութեան մէջ:

-5-

Մեծաքանակ սուրճ (ամերիկեան, նեսքաֆէ…) պատրաստեցէք եւ սառամանին մէջ սառեցուցէք: Անգամ մը որ խորանարդները սառին, կերպընկալ տոպրակի մէջ փոխադրեցէք եւ զանոնք օգտագործեցէք ձեր «ֆրափուչինօ»-ներուն մէջ` անոնց յաւելեալ համ եւ բոյր տալու համար:

Առողջապահական

Ազատքեղի Հիւթ Խմելու
11 Պատճառներ

Կերակուրներու, յատկապէս աղցաններու մէջ օգտագործուող ազատքեղը հարուստ է Քա., Սէ., Ա. եւ Պէ. խումբի կենսանիւթերով, պեթա քարոթենով, բնասպիտով, ջուրով եւ հանքայիններով, ինչպէս` երկաթը, կիրը, մակնեզիոմը…

Ստորեւ կը ներկայացնենք համոզիչ պատճառներ` օրական բաժակ մը ազատքեղի հիւթ խմելու համար:

1.- Կը կանխարգիլէ եւ կը դարմանէ արեան տկարութիւնը եւ արեան հետ կապուած այլ հիւանդութիւններ:
2.- Կը պաշտպանէ միզամանն ու երիկամները:
3.- Կը կանխարգիլէ եւ կը դարմանէ մարսողական համակարգին հետ կապուած խանգարումները:
4.- Կը կանխարգիլէ հերաթափութիւնը:
5.- Կը կանոնաւորէ դաշտանի խանգարումները եւ կը թեթեւցնէ ցաւերը:
6.- Կը պաշտպանէ ոսկորները եւ կը դարմանէ անոնց հետ կապուած հիւանդութիւնները:
7.- Կը ձերբազատէ բերնի եւ շունչի անախորժ հոտերէն:
8.- Կը պաշտպանէ որոշ տեսակի քաղցկեղներէ:
9.- Կը զօրացնէ մարմնին դիմադրականութիւնը:
10.- Կը պահպանէ տեսողութիւնը:
11.- Կ՛օգնէ վէրքերու արագ սպիացման:

Ազատքեղի Հիւթի
Բաղադրատոմս

Շուրջ 10 ցօղուն ազատքեղը լուալ եւ հարիչէ անցընել, մինչեւ որ խիւսի վերածուի: Աւելցնել կէս լիթր ջուր, 5 ապուրի դգալ մեղր, 1 կիտրոնի հիւթ: Լաւ խառնել եւ խմել:

Կարելի է մեղրը փոխարինել շաքարով եւ կամ պակսեցնել անոր քանակը:

Խոհագիր

Արմաւով Թապուլէ

Բաղադրութիւն 4 անձի համար

2 գաւաթ մանր, ճերմակ ձաւար
2 գաւաթ կիտրոնի հիւթ
3 ապուրի դգալ ձէթ
1 խոշոր վարունգ
2 միջակ լոլիկ
150 կրամ «թոմաթ սըրիզ»
1 սոխ
10 արմաւ
3 ապուրի դգալ մանրուած ազատքեղ
1 ապուրի դգալ մանրուած անանուխ
Աղ

Պատրաստութիւն

Խորունկ ամանի մը մէջ խառնել կիտրոնի հիւթն ու ձէթը. աւելցնել ձաւարը եւ կրկին խառնել:

Խառնուրդին աւելցնել մանրուած ազատքեղն ու անանուխը, խորանարդաձեւ կտրտուած լոլիկն ու վարունգը, մանրուած սոխը, «թոմաթ սըրիզ»-ները (լման) եւ վերջապէս կտրտուած արմաւները:

Ամանին երեսը ծածկել եւ սառնարան փոխադրել ժամանակ առ ժամանակ աղցանը խառնելով:

Հրամցնելու ատեն աւելցնել աղը եւ երեսը զարդարել քանի մը արմաւով, «թոմաթ սըրիզ»-ով եւ թարմ անանուխի տերեւներով:

Շաբթուան Բանաստեղծութիւնը

 Երեւանին

Սա պատմելու բան չէ,
Սա զգալո՜ւ բան է…
Ա՛խ, ինչքա՜ն է տանջել
Ինձ իմ Երեւանը:

Շէնքերին ես նայում,
Պալատներին վսեմ,
Եւ ուզում ես անվերջ
Խօսե՜լ, խօսե՜լ, խօսե՜լ:

Եւ ուզում ես խօսել
Ինչ-որ ուրի՜շ ոճով,
Բայց կորչում է ասես
Հայերէնը քո ճոխ:

Մի «չքնաղ» է մնում.
Մի «հոյակապ», մի «պերճ»,
Մի մեծ «չնաշխարհիկ»,
Մի «վեհ» փոքրիիկ եւ` վե՛րջ:

Ու ծով հիացումը
Քարանում է, լռում:
Քարանում է այնպէս,
Ինչպէս հեքիաթներում:

Լեզուդ համրանում է,
Լոկ հայեացքդ է խօսում,
Կարծես մոռանում ես
Քո մայրենի լեզուն…

Սա պատմելու բան չէ,
Սա զգալո՜ւ բան է:
Դրա համար պիտի
Տեսնել Երեւա՜նը:

ՊԱՐՈՅՐ ՍԵՒԱԿ

Պատրաստեց՝ ՇՈՒՇԻԿ ՄԱՒԻՍԱԳԱԼԵԱՆ

Կ՛ուզէք, որ ձեր զաւակը ընթերցասէ՞ր դառնայ, օրինակ ծառայեցէք անոր. թող տեսնէ, թէ ինչպէ՛ս դուք հաճոյքով կը կարդաք, մէջբերումներ կ՛ընէք, կը խնդաք, կը յուզուիք…

– Ցոյց տուէք, որ դուք կը գնահատէք ընթերցանութիւնը. գիրքեր գնեցէք, գիրքեր նուիրեցէք, գիրքը տունէն թող անպակաս ըլլայ:

– Ձեր զաւկին հետ գրախանութ գացէք, թող ան իր ճաշակին գիրք ընտրէ: Սկիզբը թերեւս ամսաթերթ մը աւելի քաշողական թուի:

– Ձեր զաւկին սենեակը կրնաք ցուցանակ մը կախել եւ հոն նշել անոր կարդացած իւրաքանչիւր գիրքին անունը եւ հեղինակը:

– Տան մէջ, եթէ յարմարութիւն կայ, կարդալու համար յարմարաւէտ անկիւն մը ստեղծեցէք` փոքրիկ գրադարանով, փափուկ բազմոցներով…

– Ձեր զաւկին գրադարանի գիրքերը թող ըլլան այլազան եւ անոր տարիքին յարմար: Միմիայն հեքիաթներով մի՛ բաւարարուիք, ան իր ձեռքին տակ թող ունենայ աշխարհագրութեան, պատմութեան եւ գիտութեան վերաբերող գիրքեր, ինչո՞ւ չէ, նաեւ գիրքեր` հոյամողէզներու, տիեզերագնացութեան մասին:

– Ձեր զաւկին առաջարկեցէք ժապաւէն մը դիտելէ առաջ կամ յետոյ կարդայ համապատասխան գիրքը:

– Շաբթուան ընթացքին երկու-երեք անգամ, պատկերասփիւռ դիտելու փոխարէն, ըստ հերթականութեան, իրարու համար պատմուածքներ կամ ծիծաղաշարժ պատմութիւններ կարդացէք:

– Ձեր զաւկին ընկերական շրջապատը ընդլայնեցէք այնպիսի երեխաներով, որոնք նոյնպէս ընթերցասէր են, հրաւիրեցէք ձեր տունը եւ քաջալերեցէք երեւոյթը:

– Յաճախ ձեր զաւկին կարծիքը հարցուցէք իր կարդացած գիրքին մասին:

– Քաջալերեցէք ձեր զաւակը, որպէսզի բարձրաձայն կարդայ, որպէսզի անոր մէջ զարգանայ արտայայտիչ ընթերցումը եւ ինքնավստահութիւնը:

– Նախընտրելի է, որ ձեր զաւակը կարդայ կարճ պատմուածքներ, քան` մեծածաւալ ստեղծագործութիւններ, որպէսզի չխրտչի, պատմութիւնը արագ հասնի աւարտին, եւ նոր գիրք մը կարդալու փափաք ծագի անոր մէջ:

Քանի Մը Տողով

Գորգ Լուալու
Աւանդական Ծէս

Հայկական գորգերու կեդրոնի կոչին ընդառաջելով` այսօր «Որդան կարմիր» հայկական գորգի թանգարանին եւ Երեւանի բակերուն մէջ տեղի պիտի ունենան գորգ լուալու արարողութիւններ:

Տակաւին ոչ հեռու անցեալին Երեւանի բակերուն մէջ լուացուող գորգերը կը համախմբէին բոլորը` մեծէն մինչեւ փոքրը: Սկսելով տունէ մը` գորգ լուալու արարողութիւնը կը տարածուէր ամբողջ բակին մէջ եւ երբեմն կը տեւէր քանի մը օր: Այն ժամանակ մայրաքաղաքին բակերուն մէջ գորգ լուալը սովորական գործընթաց չէր, ծէս էր, իրադարձութիւն, մարդկային ջերմ շփում:

Այս նախաձեռնութեան միացող եւ իրենց բակերուն մէջ գորգ լուացողներուն կ՛առաջարկուի նկարներ տեղադրել համացանցին վրայ` վերականգնելու հին հայկական աւանդոյթը, որ այնքան իւրայատուկ էր Երեւանին:

Նուռի Փառատօն Մարտունիի Մէջ

Կիրակի, 21 հոկտեմբերին Արցախի Մարտունի քաղաքին մէջ տեղի ունեցաւ նուռի փառատօն:

Առանձին տաղաւարներով նուռի պարտէզ ունեցող գիւղատնտեսները ներկայացուցին իրենց արտադրանքը: Մասնակցեցան նաեւ մօտակայ համայնքներու գիւղացիները` ներկայացնելով իրենց բերքն ու բարիքը:

Փառատօնը ունէր գեղարուեստական բաժին` երգահանդէս, ազգագրական պարեր ու խաղեր, ձեռային աշխատանքներու ցուցահանդէս-վաճառք:

Փառատօնին ներկայ գտնուեցաւ նախագահ Բակօ Սահակեանը, ան գոհունակութիւն յայտնեց, որ փառատօնը արդէն սկսած է աւանդական դառնալ: Ան շրջեցաւ տաղաւարէ տաղաւար, ծանօթացաւ ներկայացուած ապրանքներուն եւ մասնակիցիներուն հետ զրուցեց տարբեր նիւթերու մասին:

 Առողջապահական

 Անգարը Սաստկացնող
5 Ուտելիք

Անգարի նոպաներու զարգացումը կախեալ է զանազան գործօններէ, որոնցմէ մէկն ալ սնունդն է: Ստորեւ կը ներկայացնենք 5 ուտելիք, որոնցմէ պէտք է զգուշանալ եւ հրաժարիլ, եթէ անգարէ կը տառապիք:

 – 1 –

Կարմիր Գինի Եւ Գարեջուր

Հետազօտութիւններու համաձայն, անգարէ տառապողներու 25 առ հարիւրը գլխացաւի նոպաներ կ՛ունենայ վերոյիշեալ խմիչքներու օգտագործումէն անմիջապէս ետք: Առհասարակ ոգելից ըմպելիքի օգտագործումը կրնայ անգարի զարգացման գործօն դառնալ, քանի որ ջրազրկման պատճառ կը դառնայ:

– 2 –

Տուրմը

Սովորաբար կը թելադրուի նուազեցնել նաեւ տուրմի օգտագործումը: Քրոնիք գլխացաւ ունեցող հիւանդներուն 22 առ հարիւրը զօրաւոր ցաւեր կ՛ունենայ տուրմ ուտելէ կարճ ժամանակ մը ետք:

– 3 –

Ապխտած Միս, Նրբերշիկ…

Նիթրատներ պարունակող վերոյիշեալ ուտելիքները կրնան ուղեղի արիւնատար անօթներու նեղացման պատճառ դառնալ` յառաջացնելով անգարի նոպաներ:

– 4 –

Պանիր

Պանիրի որոշ տեսակներ, յատկապէս ֆեթան եւ փարմըզանը, անգարի նոպաներ կրնան պատճառել:

– 5 –

Պաղպաղակ

Կը թելադրուի նուազագոյնի իջեցնել պաղպաղակի եւ այլ սառեցուած ուտելիքներու օգտագործումը: Շատերու մօտ ասոնք անգարը զարգացնող ազդակներ են:

Խոհանոցի Գաղտնիքներէն

1

Ծլած սխտորի պճեղը մի՛ թափէք, զայն փոքրիկ թաղարի մը մէջ ցանեցէք եւ օգտուեցէք անոր կանաչ ծիլերէն: Զանոնք մանրեցէք եւ օգտագործեցէք մսեղէնները եւ կամ ձեր աղցանները համեմելու համար:

2

Եթէ ճաշի պատրաստութենէ ետք ձեր ձեռքերը տակաւին սոխ կամ ձուկ կը հոտին, ձեր ափերուն մէջ կտոր մը ակռայի մածուկ դրէք եւ 2-3 վայրկեան ձեռքերը շփեցէք, ապա զանոնք ցօղուեցէք հոսող ջուրի տակ. հոտը անմիջապէս կը չքանայ:

3

Որպէսզի ծաղկակաղամբը աւելի մարսողական դառնայ, եփի ժամանակ ջուրին կէս կիտրոնի հիւթ աւելցուցէք: Այսպիսով, թէ՛ ծաղկակաղամբը աւելի մարսողական կը դառնայ եւ թէ՛ գոյնը աւելի սպիտակ կ՛ըլլայ:

4

Եթէ փուռին մէջ հաւ կը խորովէք, եփի աւարտէն 20 վայրկեան առաջ զայն ծեփեցէք աղի ջուրով` խրթխրթան եւ ոսկեգոյն մաշկ մը ստանալու համար:

5

Ստուգելու համար, որ ձեր գնած ձէթը լաւ որակի է, փոքրիկ, փոս ամանի մը մէջ լեցուցէք անկէ եւ սառնարանը դրէք: Եթէ քանի մը ժամուան ընթացքին, անիկա թանձրանայ, կարծրանայ, կը նշանակէ, որ որակաւոր է, եթէ հեղուկ մնայ, կասկածելի խառնուրդ մըն է:

6

Հազարին տերեւները լաւ մաքրելու համար տաշտին մէջ ջուր եւ երեք ապուրի դգալ քարաղ լուծեցէք, տերեւները 10 վայրկեան ջուրին մէջ պահեցէք, ապա քամոցէ անցուցէք եւ գործածեցէք: Քացախը եւս քարաղին դերը կրնայ կատարել:

Խոհագիր

Չորիզոյով Անիւներ

Միայն 2 բաղադրիչ պահանջող, դիւրին եւ արագ պատրաստուող ախորժաբեր անիւներ` շատ յարմար խմիչքներու եւ աղցաններու հետ հրամցուելու:

Բաղադրիչներ` 4 անձի համար

– 12 շերտ չորիզօ
– 1 ծրար շերտաւոր խմոր (փաթ ֆէօյէթէ)

Պատրաստութիւն

Չորիզոն սպանական կծու երշիկի տեսակ մըն է, պատրաստուած` խոզի միսով:

Փուռը տաքցնել 180 ջերմաստիճանով:

Խմորը բանալ եւ երեսը ծածկել չորիզոյի շերտերով, ապա խմորը բաւական խիտ ոլորել` գլանի ձեւ տալով:

Ոլորուած խմորը սառնարան փոխադրել եւ 20 վայրկեան ետք հանել եւ կլոր շերտել:

Շերտերը շարել փուռ գացող ափսէի մը մէջ եւ եփել 20 վայրկեան:

Շաբթուան Բանաստեղծութիւնը

Է՜յ, ջան հայրենիք, ինչքա՜ն սիրուն ես,
Սարերդ կորած երկնի մովի մէջ.
Ջրերըդ անո՛ւշ, հովերըդ անո՛ւշ,
Մենակ բալէքըդ արիւն-ծովի մէջ:
Քո հողին մեռնեմ, անգի՛ն հայրենիք,
Ա՜խ քիչ է, թէ մի կեանքով մեռնեմ,
Երնէկ ունենամ հազար ու մի կեանք,
Հազա՛րն էլ սրտանց քեզ մատաղ անեմ:
Ու հազար կեանքով քու դարդին մեռնեմ,
Բալէքիդ մատա՛ղ, մատա՛ղ քու սիրուն.
Մենակ մի կեանքը թո՛ղ ինձի պահեմ,-
Է՛ն էլ քու փառքի գովքը երգելուն,-
– Որ արտոյտի պէս վե՜ր ու վե՜ր ճախրեմ
Նոր օրուայ ծէգիդ, ազի՛զ հայրենիք,
Ու անո՛ւշ երգեմ, բա՛րձր ու զիլ գովեմ
Կանաչ արեւըդ, ազա՛տ հայրենիք…

ԱՒԵՏԻՔ ԻՍԱՀԱԿԵԱՆ

Պատրաստեց՝ ՇՈՒՇԻԿ ՄԱՒԻՍԱԳԱԼԵԱՆ

Իրանեան «Իրնա» գործակալութեան համաձայն, Իրանի Իսլամական Հանրապետութեան Քարիւղի ազգային գործակալութեան տնօրէնութիւնը յայտարարած է, որ հայուհի Թալին Մանսուրեանը նշանակուած է եկամուտներու եւ ներդրումներու յանձնաժողովի նոր տնօրէն:

Ըստ աղբիւրին, այդ յանձնաժողովին պատասխանատու դառնալը շատ կարեւոր եւ բարձր պաշտօն կը համարուի, տրուած ըլլալով, որ Իրանը տնտեսական բարդ իրավիճակ կը դիմագրաւէ:

Մեր Զաւակները Եւ Մենք

6 Բան, Որ Պէտք Չէ Ընէք
Ձեր Զաւկին Չվնասելու Համար

Բոլոր ծնողներուն փափաքն է իրենց առաւելագոյնը տալ` զաւակը լաւագոյն պայմաններու մէջ մեծցնելու եւ անոր թիկունք կանգնելու համար: Բայց շատ յաճախ ծնողական սէրը կը կուրցնէ զանոնք եւ չափազանցութեան մէջ իյնալով` կ՛ընեն այնպիսի բաներ, որոնք կրնան աւելի շատ վնաս պատճառել, քան` օգուտ:

1

Յատուկ Կերակուր Մի՛ Պատրաստէք
Եթէ դուք ամբողջ ընտանիքին կերակուր կը պատրաստէք, իսկ ձեր 5-6 տարեկան մանչուկը կը մերժէ ուտել եւ ուրիշ ուտելիք կը պահանջէ, շատ սխալ կ՛ըլլայ անոր ցանկութիւնը կատարելը: Ատիկա գէշ սովորութեան կը վերածուի եւ տեւաբար ձեզմէ յատուկ ուտելիքներ կը պահանջէ:

2

Մի՛ Հաւաքէք Անոր Իրերը
Շատ կանուխէն երեխան պէտք է վարժուի խաղալիքները հաւաքել, սենեակը կոկել եւ կերակուրի ամանն ու ջուրի բաժակը խոհանոց տանիլ ու լուացարանին մէջ դնել: Սկիզբը դուք օրինակ ծառայեցէք, բացատրեցէք, ձեռք երկարեցէք, բայց յետոյ ձգեցէք, որ ինք կատարէ այդ գործերը:

3

Մի՛ Կատարէք Անոր Տնային Աշխատանքները
Այդ քայլով դուք մի միայն կը վնասէք ձեր զաւկին: Դուք պարզապէս ձեր զաւակը կը զրկէք կեանքի դժուարութիւնները ինքնուրոյն դիմակայելու հնարաւորութենէն:

4

Մի՛ Ծրագրէք Անոր Օրը
Մի՛ ստիպէք ձեր երեխային, որ արտադպրոցական տարբեր տեսակի խմբակներու մաս կազմէ: Յաճախ ծնողները կ՛ուզեն իրենց զաւկին միջոցով իրականացնել սեփական անկատար երազները: Որեւէ խմբակ ընտրելէ առաջ նկատի առէք ձեր զաւկին ունակութիւններն ու նախասիրութիւնները:

5

Մի՛ Հագցնէք Զայն
Խօսքը շատ փոքրերուն չի վերաբերիր, սակայն 5 տարեկանէն սկսեալ պէտք է երեխան ինքնաբաւ դառնայ եւ առանձին հագուի տաբատն ու շապիկը, առանձին կապէ կօշիկին կապերը… կարեւոր է նաեւ, որ երեխան հագուի իր ճաշակին. հագուստի ընտրութիւնը անձնական ոճի զարգացման կարեւոր դրսեւորումներէն է:

6

Մի՛ Լուծէք Անոր Բոլոր Հարցերը
Ասիկա ծնողներուն ամենատարածուած սխալն է: Երեխան պէտք է կարենայ իր հարցերը լուծել` առանց կողմնակի օգնութեան: Ասիկա անոր կը սորվեցնէ յարաբերութիւններուն մէջ փոխզիջումներ կատարել եւ կարեկցիլ մարդոց:

Նորաձեւութիւն

2018-2019 Աշուն-Ձմեռ Նորաձեւութեան Ամենաոճային Գլխարկները

Առաջին գլխարկները կրած են հին եգիպտացիները, այդ օրերուն միայն տղամարդիկ կը կրէին զանոնք: Դարերու ընթացքին գլխարկը դարձաւ նաեւ կնոջական աքսեսուար…:

Էլիզապէթ թագուհին, Գօգօ Շանելը, Ուինսթըն Չըրչիլը, Մայքըլ Ճեքսընը եւ շա՜տ շատեր աչքի ինկած են իրենց իւրայատուկ գլխարկներով:

Այսօր եւս գլխարկը կը համարուի կարեւոր աքսեսուար յատկապէս կիներուն, բայց նաեւ` տղամարդոց համար:

Ստորեւ կը ներկայացնենք յառաջիկայ եղանակներուն` ամենաոճային գլխարկները`պերէներ, քասքեթներ, բրդեայ, ինչպէս նաեւ արհեստական մորթէ տեսականի:

Առողջապահական

10 Ուտելիքներ, Որոնցմէ Պէտք Է Հրաժարին
Արեան Բարձր Ճնշում Ունեցողները

Արեան բարձր ճնշումը կ՛աւելցնէ սրտանօթային հիւանդութիւններու եւ կաթուածներու հաւանականութիւնը` ատենին չդարմանուելու եւ սխալ սնանելու պարագային: Աշխարհի երեսին շատ մեծ է թիւը արեան ճնշումէ տառապող անձերուն, յատկապէս` Միացեալ Նահանգներու մէջ, ուր չափահասներուն 75 առ հարիւրը արեան բարձր ճնշումով ախտաճանաչուած են: Բարեբախտաբար այս հիւանդութիւնը կառավարելի է դեղերու եւ ճիշդ սննդականոնի ճամբով:

Ստորեւ կը ներկայացնենք ցանկը այն տասը ուտելիքներուն, որոնցմէ պէտք է հրաժարին արեան բարձր ճնշում ունեցող անձերը:

1.- ՊԱՀԱԾՈՆԵՐԸ, ինչպէս` լուբիան, ոլոռնը, թթուաշները, մեծ քանակութեամբ աղ կը պարունակեն, եթէ անպայման պիտի օգտագործէք, առնուազն նախապէս զանոնք քամոցի մէջ փոխադրեցէք եւ հոսող ջուրի տակ երկար ցօղուեցէք:

2.- ՊԱՏՐԱՍՏ ԱՊՈՒՐՆԵՐԸ, երբեք յանձնարարելի չեն արեան բարձր ճնշում ունեցողներուն, նախապատուութիւնը տուէք տունը պատրաստուածներուն եւ չափաւորեցէք աղին քանակը:

3.- ԼՈԼԻԿՈՎ ԹԱՑԱՆՆԵՐԸ, որոնց կարգին` քեչափը, փոխարինեցէք թարմ լոլիկով, տունը պատրաստուած տարբերակով:

4.- ՎԵՐԱՄՇԱԿՈՒԱԾ ՄԻՍԵՐԸ, ինչպէս` նրբերշիկը, խոզապուխտը, հաթտոկը, պէյքոնը, պէտք է վերջնականապէս դուրս մնան ձեր ճաշացուցակէն, բոլորն ալ մեծ քանակութեամբ աղ կը պարունակեն:

5.- ՍԱՌԱԾ ՈՒՏԵԼԻՔՆԵՐԸ, ինչպէս` ձուկ, փիցա, ծովային պտուղներ… Բոլորն ալ լաւ պահպանուելու համար աղով հարստացուած են: Ճիշդ է, որ անոնք գործնական են եւ դիւրին ու արագ պատրաստուող, սակայն վնասները ի մտի ունենալով` նախապատուութիւնը տուէք թարմ տարբերակներուն:

6.- ՇԱՔԱՐԵՂԷՆՆԵՐԸ.- Շաքարով եւ ջերմուժով հարուստ այս ուտելիքները նոյնքան վնասակար են արեան բարձր ճնշումին, որքան` աղ պարունակողները: Զանոնք փոխարինեցէք թարմ պտուղներով:

7.- ԶՈՎԱՑՈՒՑԻՉՆԵՐԸ նոյնպէս շաքարի եւ ջերմուժի հանք են: Նախապատուութիւնը տուէք ջուրին, որուն կրնաք կիտրոնի շերտ մը, անանուխի տերեւ մը եւ կամ քանի մը կաթիլ պտուղի հիւթ աւելցնել:

8.- ՔԱՂՑՐԵՂԷՆՆԵՐԸ, ինչպէս` կարկանդակը, արեւելեան անուշեղէնը, պաղպաղակը… Զանոնք փոխարինեցէք տունը պատրաստուած եւ քիչ շաքար պարունակող պտուղի քոմփոթներով, մեղրով, արմաւով, անշուշտ` միշտ ալ չափաւոր քանակով:

9.- ԹԱՑԱՆՆԵՐԸ իրենց բոլոր տարբերակներով` չինական, մեքսիքական, իտալական, հնդկական մեծ քանակութեամբ աղ կը պարունակեն, պիտակները լաւ կարդացէք նախքան գնելը:

10.- ՈԳԵԼԻՑ ԸՄՊԵԼԻՆԵՐԸ ընդհանրապէս յանձնարարելի չեն առողջական հարցեր ունեցողներուն համար, հետեւաբար կին մը օրական մէկ բաժակով, իսկ տղամարդ մը երկու բաժակով պէտք է բաւարարուին:

Խոհագիր

Խոզապուխտով Գետնախնձոր

Բաղադրութիւն

– 6 գետնախնձոր
– 100 կրամ խոզապուխտ
– 1 ապուրի դգալ բուսաիւղ
– 3 պճեղ սխտոր
– 1 սոխ
– 1 ապուրի դգալ լոլիկի ռուպ
– 1 կարմիր, կծու պղպեղ (ըստ ճաշակի)
– 15 կրամ կարագ
– 100 կրամ տաշուած պանիր
– Աղ, սեւ եւ կարմիր պղպեղ

Պատրաստութիւն

Փուռը տաքցնել 180 ջերմաստիճանով:

Փուռ գացող ափսէին յատակը ծածկել խոշոր աղով:

Գետնախնձորները շատ լաւ լուալ (ի հարկին` խոզանակել, որպէսզի հող չմնայ), ցամքեցնել եւ կիսել ու շարել աղին վրայ: 30 վայրկեան եփել նախապէս տաքցուած փուռին մէջ:

Մինչ այդ բուսաիւղին մէջ դարձնել մանրուած սոխը, մանրուած խոզապուխտը, մանրուած թարմ կարմիր պղպեղը, մանրուած սխտորը: Խառնուրդին աւելցնել լոլիկի ռուպը, կրկին խառնել եւ կրակը մարել:

Փուռէն հանել գետնախնձորները, միջուկը զգուշութեամբ պարպել եւ փոխադրել խորունկ ամանի մը մէջ: Պատառաքաղով ճզմել միջուկը, վրան աւելցնել` խոզապուխտով պատրաստութիւնը, ընկոյզի մեծութեամբ կարագի կտոր մը, տաշուած պանիրին կէսը, աղ, սեւ եւ կարմիր փոշի պղպեղ:

Ստացուած խառնուրդը լեցնել փորուած գետնախնձորներուն մէջ, երեսը մէկական պզտիկ կտոր կարագ եւ տաշուած պանիր աւելցնել եւ 10 վայրկեան եւս փուռին մէջ եփել, մինչեւ որ պանիրը հալի ու ոսկեգոյն դառնայ: Հրամցնել տաք վիճակով:

Շաբթուան Բանաստեղծութիւնը

Ոչ

Ես ոսկեմատ դերձակ եմ –
Ձեր սիրտերն երբ այդքան շատ
Սէր փարփակել չկրնան
Չդիմանան ու պատռին –
Կարեմ կ՛ըսեմ – ոչ կ՛ըսէք

Ես յաւակնոտ գրչակ եմ
Կարօտ կ՛երգեմ – սէր կ՛երգեմ
Ձեր աչքերէն յայտնի է
Հազարումէկ տենչ ունիք –
Գրեմ կ՛ըսեմ – ոչ կ՛ըսէք
Վարպետորդի ստահակ եմ –
Սեւ է որ կ՛ըսեմ սեփսեւ չկարծէք
Սեւութեանը մէջ աչքերը դեղին են
Դեղին որ կ՛ըսեմ արեւ չկարծէք
Արեւը մէկ է – աչքերն երկու են

Երկու որ կ՛ըսեմ զատ զատ չկարծէք
Երկուքին խորն ալ երազը մէկ է
Երազ որ կ՛ըսեմ մեծ բան չկարծէք
Մարդու մը կողմէ սիրուիլն է

ԶԱՀՐԱՏ 

Պատրաստեց՝ ՇՈՒՇԻԿ ՄԱՒԻՍԱԳԱԼԵԱՆ

Մոնիքա Պելլուչի

Իտալացի դերասանուհի Մոնիքա Պելլուչին (54 տարեկան) կը համարուի աշխարհի ամէնէն գեղեցիկ կիներէն մէկը:

«Ինքզինքիս հետ լաւ եւ յարմարաւէտ կը զգամ ոչ այն պատճառով, որ գեղեցիկ եմ: Ես շատ գեղեցիկ մարդիկ կը ճանչնամ, որոնց կեանքը սարսափելի է: Ներքին յարմարաւէտութիւն զգալը այն չէ, թէ արտաքնապէս ինչ տեսք ունիս այլ այն, թէ ներքուստ որքանով հաշտ ես քու անձիդ հետ: Ես երջանիկ մարդ եմ, քանի որ զիս սիրողները շատ են, ես շատ մեծ ընտանիք ունիմ», կ՛ըսէ Պելլուչի:

Անժելինա Ժուլի

Ամերիկացի դերասանուհի Անժելինա Ժուլին արդէն 43 տարեկան է. ան Հոլիվուտի ամէնէն փնտռուած դերասանուհիներէն է:

«Ինծի միշտ թուեր է, որ խոշոր բերանով յիմար տիկնիկի տեսք ունիմ: Ժամանակի ընթացքին գիտակցեր եմ, որ պէտք է համակերպիմ արտաքինիս հետ: Յետոյ կու գայ ժամանակը, երբ կը համբուրես սիրելիդ եւ կը հասկնաս, թէ ինչո՛ւ համար են այդ շուրթերը: Կ՛անդրադառնաս, որ քեզ սիրող ունիս, եւ թէ` աշխարհի ամենագեղեցիկ կինն ես…»:

Շարոն Սթոն

Ամերիկացի դերասանուհի Շարոն Սթոնը (60 տարեկան) Հոլիվուտի «Սեքս սիմպոլ»-ը համարուած է:

«Իսկական գեղեցիկ կինը միշտ ազնիւ է մնացեալ կիներուն նկատմամբ: Անոր համար անընդունելի են մրցակցութիւնը, դաւն ու ստորութիւնը: Եթէ խելացի ես, ուրեմն նաեւ գեղեցիկ ես: Տգեղ կիներ չկան: Մէկը գեղեցիկ է վարդի նման, ուրիշ մը` քաքթիւսի», ըսած է շիկահեր դերասանուհին:

Էմմա Ուաթսըն

Փարիզ ծնած անգլիացի դերասանուհի Էմմա Ուաթսընը (28 տարեկան) կ՛ըսէ. «Գեղեցկութիւնը երկար մազերը, նուրբ սրունքներն ու սպիտակ ակռաները չեն: Գեղեցկութիւնը այն անձին դէմքն է, որ տակաւին նոր լացած է, սակայն յանկարծ կը ժպտի: Գեղեցկութիւնը ձեր ծունկին սպին է, որ մնացեր է ձեր մանկութեան օրերէն: Գեղեցկութիւնը աչքերու տակի շրջանակներն են, երբ սիրահարած էք եւ չէք կրնար քնանալ: Գեղեցկութիւնը այն է, ինչ մենք կը զգանք ներքուստ: Գեղեցկութիւնը մեր էութիւնն է»:

Օտրի Հեփպըրն` Ոճի Եւ
Կանացիութեան Չափանիշ

Իր խոշոր աչքերով եւ բարի ժպիտով ան գրաւեց բոլորին սիրտերը եւ դարձաւ հոլիվուտեան ոսկեդարու լաւագոյն դերասանուհիներէն մէկը: Բարեկազմ, քնքուշ եւ չափազանց վայելուչ Օտրի Հեփպըրնը 20-րդ դարու շարժապատկերի եւ նորաձեւութեան խորհրդանիշներէն մէկն է. ան 21-րդ դարուն ալ կը շարունակէ մնալ ոճի եւ կանացիութեան չափանիշ:

Ստորեւ հետաքրքրական միտքեր` Օտրի Հեփպըրնէն:

– «Որպէսզի շուրթերը գեղեցիկ ըլլան, բարի խօսքեր ըսէք: Որպէսզի աչքերը գեղեցիկ ըլլան, բարութիւն ճառագայթեցէք: Կնոջ գեղեցկութեան գաղտնիքը հագուստը չէ, ոչ ալ` կազմուածքը կամ սանտրուածքը: Կնոջ գեղեցկութիւնը անոր աչքերուն մէջ է, որովհետեւ աչքերն են, որ ցոյց կու տան դէպի անոր սիրտը տանող ճանապարհը, դէպի այն սիրտը, ուր կը բնակի սէրը»:

* * *

– «Սլացիք կազմուածք կ՛ունենայ ան, որ իր ուտելիքը կը կիսուի անօթիներուն հետ…»:

* * *

– «Եթէ քեզի օգնութեան ձեռք պէտք է, իմացիր, որ դուն ունիս այդ ձեռքը, եւ ատիկա քու սեփական ձեռքդ է: Իսկ երբ աւելի հասուն տարիքի հասնիս, կը հասկնաս, որ այդ ձեռքերը երկուք են. մէկը դուն քեզի օգնելու, միւսը` ուրիշներուն օգնելու համար»:

* * *

– «Ինքնավստահ զգալու համար քալէ՛ այն գիտակցութեամբ, որ մինակ չես»:

* * *

– «Ծերութիւնը զիս չի յուզեր, կը վախնամ առանձնութենէն»:

* * *

– «Երբեք չեմ մտածեր ամուսնալուծումի մասին: Նոյնիսկ չեմ հանդուրժեր այդ բառը ըսել: Երազեր եմ ամուսնանալ մէկ անգամ եւ ընդմիշտ…»:

Առողջապահական

Հազը Մեղմացնելու
6 Բնական Միջոցներ

Ձմրան եղանակի ամէնէն ընթացիկ հիւանդութիւններէն մէկը հազն է: Ատենին եւ ճիշդ ձեւով չդարմանուելու պարագային, անիկա շաբաթներ, երբեմն ալ ամիսներ կրնայ տեւել:

Հազը մեղմացնող շաքարներ եւ օշարակներէն բացի` կան բնական այլ միջոցներ, որոնց մասին քիչեր գիտեն: Ահաւասիկ 6 բնական միջոցներ` հազը դարմանելու համար:

-1-

Ապակեայ խորունկ ամանի մը մէջ տաք ջուր լեցնել, մէջը լուծել էօքալիփթիւսի (ջերմի) 5 կաթիլ հիմնաիւղով: Ամանին վրայ ծռիլ եւ շոգին շնչել` գլուխն ու ամանը մեծ անձեռոցով մը ծածկելով: Շնչել առնուազն 20 վայրկեան: Էօքալիփթիւսը կարելի է փոխարինել վիքսի մածուկով:

-2-

Բաժակ մը տաք թէյին կէս կիտրոնի հիւթ եւ դգալ մը մեղր լուծել եւ օրական 3 անգամ խմել:

Այս տաք խմիչքը ունի հակաբորբոքային եւ  մանրէասպան յատկութիւններ:

-3-

Ուրցի թէյը կը բանայ շնչառական անցքերը, կը բուժէ կոկորդի ցաւը եւ կը դարմանէ մասնաւորաբար չոր հազը:

Ուրցի թէյը աւելի համեղ կը դառնայ, եթէ անոր աւելցուի քանի մը կաթիլ կիտրոնի հիւթ եւ թէյի դգալ մը մեղր:

-4-

Յաճախ տուներուն մէջ օդը աւելի ապականած է, քան` դուրսը: Այսպէս, փոշին, քիմիական դեղերը, աքարիենները բաւարար պատճառներ են, որ օդը ապականի եւ դուռ բանայ շնչառական անցքերու գրգռման: Նոյնիսկ ձմրան բուքին օրական 20 վայրկեան պէտք է դուռ ու պատուհան բանալ` ապականած օդը մաքրելու համար:

-5-

Գիշերային հազը, որ ցերեկը արդէն չքացած է, կրնայ չոր օդի հետեւանք ըլլալ: Կան օդը խոնաւցնող գործիքներ, որոնք կը բարեխառնեն սենեակին օդը: Նոյն արդիւնքին կարելի է հասնիլ ջեռուցիչին վրայ խոնաւ անձեռոց մը փռելով: Պարզ միջոցներ` գիշերային հազը դարմանելու համար:

-6-

Մեղրը, կիտրոնին նման, հակաբորբոքային յատկութիւն ունի: Յատկապէս գիշերային հազերուն պարագային, մէկ-երկու դգալ մեղրը շատ արագ կը հանդարտեցնէ հազը` գրգռուածութենէն ձերբազատելով շնչառական անցքերը:

Առողջապահական

Չիփսը Կրնայ Վնասել
Երեխաներու Մտաւոր Զարգացման

Բրիտանացի հետազօտներ կը պնդեն, որ չիփսը վնասակար ազդեցութիւն ունի երեխաներուն մտաւոր զարգացման վրայ:

Արդարեւ, երեք եւ չորս տարեկան երեխաներու վրայ կատարուած փորձ մը ցոյց տուած է, որ այն երեխաները, որոնք օրական չիփս կերած են, անոնց ուղեղին աշխատանքը բոլոր առումներով աւելի վատ եղած է, համեմատած` չիփս չուտողներու:

Հետազօտները կը շեշտեն, որ առաջին խումբի երեխաներուն մօտ խախտած է յիշողութիւնը, տուժած է կեդրոնացումը, իսկ վարքը անհանգիստ եւ անհաւասարակշիռ դարձած է:

Բժիշկներու կարծիքով, մանկական ուղեղին համար վնասակար են յագեցած ճարպերը, եւ ճիշդ այդ ճարպերն են վատ ազդեցութեան պատասխանատուները:

Երեխաներուն սիրելի չիփսը, բացի յագեցած իւղերէն, նաեւ կը պարունակեն աքրիլամիտ կոչուած քիմիական նիւթը, որ քաղցկեղի ենթահող պատրաստելու հակամէտ է:

Սուրճի Մրուրը Օգտագործելու
5 Հետաքրքրական Տարբերակներ

Օրական մեծ քանակութեամբ սուրճի մրուր կը թափենք աղբամանը կամ լուացարանին մէջ` առանց իմանալու, որ անիկա հրաշքներ կը գործէ թէ՛ խոհանոցին մէջ եւ թէ՛ պարտէզը:

Ստորեւ կը ներկայացնենք սուրճի մրուրը օգտագործելու 5 տարբերակներ:

-1-

Կը Չէզոքացնէ Սառնարանին Անախորժ Հոտերը

Պզտիկ, փոս ամանի մը մէջ սուրճի մրուր լեցուցէք եւ զայն տեղաւորեցէք սառնարանին դարաններէն մէկուն վրայ: Մրուրը շատ արագ կը չէզոքացնէ անախորժ հոտերը: Մրուրը նորով փոխարինեցէք երկու շաբաթը անգամ մը:

-2-

Կը Մաքրէ Բանջարեղէն Եւ Միս Կտրելու Տախտակը

Ոչ միայն բանջարեղէն եւ միս կտրելու տախտակը, այլեւ լուացարանին քարը մաքրելու եւ դարձեալ անախորժ հոտերը չէզոքացնելու լաւագոյն միջոցներէն մէկը սուրճի մրուրն է: Խոնաւ լաթը թաթխեցէք մրուրին մէջ եւ ուժգին շփեցէք տախտակը, ապա լուացէք օճառով եւ գաղջ ջուրով:

-3-

Տապակին Յատակի Իւղերը Մաքրելու Համար

Տապակին յատակին փակած եւ կարծրացած իւղը մաքրելու համար սպունգը թաթխեցէք սուրճ մրուրին մէջ եւ շփեցէք: Արդիւնքէն շատ գոհ պիտի մնաք:

-4-

Բոյսերը Պարարտացնելու Համար

Սուրճի մրուրը ոչ միայն կը պարարտացնէ հողը, այլեւ կ՛արգիլէ, որ հողը կարծրանայ ու քարանայ: Շնորհիւ մրուրին հողը կակուղ ու փխրուն կը մնայ:

-5-

Սխտորին, Ձուկին Հոտը Չէզոքացնելու Համար

Եթէ ձուկ մաքրած էք, սխտոր մաքրած կամ` սոխ կեղուած, օճառը միշտ ալ լաւագոյն լուծումը չէ:

Ձեր ափերուն մէջ քիչ մը խոնաւ մրուր առէք եւ 3- 5 վայրկեան շփեցէք` մարձելով մատներն ու ձեռքերուն երեսները: Գաղջ ջուրով ցօղուելէ ետք պիտի նկատէք, որ ոչ միայն անախորժ հոտը չքացած է, այլեւ ձեր ձեռքերը դարձած են չափազանց փափուկ:

Խոհագիր

Մեղրով Եւ Խնկունիով
Պրի Պանիր

Երկու անձին համար անհրաժեշտ են.-

– Մէկ կաղապար պրի կամ քամամպեր պանիր
– Լեցուն ապուրի դգալ մը մեղր
– Խնկունիի ճիւղ մը

Պատրաստութիւն.-

Նախապէս տաքցնել փուռը 200 ջերմաստիճանով:

Ափսէի մը մէջ դնել պանիր, երեսը ծեփել մեղրով, վրան տեղաւորել խնկունիի ճիւղը եւ փուռին մէջ եփել 15-20 վայրկեան:

Հրամցնել աղի կրկնեփի կամ խորոված հացի հետ:

Նոյն սկզբունքէն մեկնելով` կրնաք խնկունին զանց ընել եւ զայն փոխարինել մանրուած ընկոյզով կամ կաղինով:

Շաբթուան Բանաստեղծութիւնը

Դեռ Հաւատա՜յ

Դու` փորձաքար իմ ժողովուրդ,
Ինչքան էլ որ խոր մոլորուես,
Երկրպագես կուռքերին սուտ,
Ես մօր նման ներում եմ քեզ:

Դու` տաքգլուխ Սասնայ Դաւիթ,
Դու` իմաստուն Սասնայ Մհեր,
Թէկուզ եւ ծեր ու ալեհեր,
Բայց մնում ես դու միամիտ:

Հաւատացիր, թէ յիրաւի
Գարին դարձաւ ընկուզաչափ,
Ու դուրս եկար քարանձաւուից
Ու խաբուեցիր դու չարաչար:

Այնքան դառն է կեանքդ ու գորշ,
Ու գալիքդ իրականում,
Որ փակում ես աչքդ ու քո
Խաբկանքին ես ապաւինում:

Ու տեսնում ես ամէն ի՛նչ վառ,
Թեւ ես առնում չեղած տեղից,
Նորոգւում ես բնազդաբար
Ու յառնում ես մոխիրներից:

Քո խաբուելն է քեզ պահպանում,
Ու հին խօսքդ` «աստուած կը տայ».
Դու` միֆերով ապրող մանուկ,
Դեռ հաւատա՜յ, դեռ հաւատա՜յ…

ՍԻԼՎԱ ԿԱՊՈՒՏԻԿԵԱՆ

Պատրաստեց՝ ՇՈՒՇԻԿ ՄԱՒԻՍԱԳԱԼԵԱՆ

Երեխայի դաստիարակութիւնը բարդ եւ պատասխանատու աշխատանք է. ահա թէ ի՛նչ կը թելադրեն փորձառու մանկավարժներ եւ հոգեբաններ` յաջողակ երեխայ մեծցնել փափաքող ծնողներուն:

Երեխային Աճն Ու Զարգացումը Մրցոյթ Չէ
Շատ մը ծնողներու նման` կ՛ուզէք, որ ձեր երեխան արագ մեծնայ, սակայն նկատի չէք առներ, որ կեանքը շատ յաճախ կը նմանի պտուղի հասունացման: Որպէսզի պտուղը քաղցր ու հասուն դառնայ, ծառը պէտք է ունենայ ամուր արմատներ եւ լաւ սնուցուի: Պայման է, որ դուք ալ, ձեր կարգին, երեխային հետ յաճախ զբօսնէք, միասին զրուցէք եւ խաղեր խաղաք, իսկ եթէ ան քիչ մը մեծ է, անոր պատմեցէք ձեր սեփական մանկութեան մասին:

Ընտանեկան Աւանդութիւններու Կարեւորութիւնը
Ընտանեկան աւանդութիւնները կ՛օգնեն ընտանեկան կապերու ամրապնդման, սէր ու կապուածութիւն կը սերմանեն, այս ազնիւ զգացումը կը մնայ ձեր երեխային հետ անոր կեանքի ամբողջ տեւողութեան եւ զայն կը պաշտպանէ անյաջողութիւններէն:

Կեանքը Կ՛ընթանայ Գալարագիծով
Պէտք է միշտ նկատի ունենաք, որ կեանքը կ՛ընթանայ գալարագիծով, այսինքն մարդը ունի քանի մը հնարաւորութիւն` որեւէ բան սորվելու համար: Կեանքի ամէն մէկ փուլի մարդ արարածը կրկին ու կրկին կը բախի նոյն դասերուն, հետեւաբար ներողամիտ գտնուեցէք եւ մի՛ պահանջէք, որ ձեր երեխան ամէն ինչ ճիշդ ընէ առաջին իսկ անգամէն: Սխալելով ան շատ բան կը սորվի:

Աջակցութիւն
Իմացէք, որ աջակցութիւնը երեխային որեւէ բան ինքնուրոյն ընելու համար ուժ եւ ցանկութիւն տալն է, եւ ոչ թէ` անոր փոխարէն բաներ ընելը: Երեխան պէտք է զգայ ձեր անսահման սէրը, որուն շնորհիւ` ան վստահ կ՛ըլլայ, որ սխալելու պարագային զինք պիտի չմեղադրէք:

Աջակցութիւնը կրնայ դառնալ որեւէ մեծ գործի սկիզբ:

Պատրաստ Եղէք
Որպէսզի երեխային դիմադրական համակարգը ամուր ըլլայ, ան պէտք է «սորվի» հիւանդանալ եւ բուժուիլ: Հետեւաբար երեխային ամէն գնով հիւանդութիւններէն պաշտպանելով` դուք ձեր զաւակը կը զրկէք բուժուելու ունակութենէն: Մշտապէս վախի մթնոլորտի մէջ ապրելու փոխարէն` պատրաստ եղէք յաղթահարելու դժուարութիւնները եւ օգնելու ձեր երեխային, որպէսզի ապաքինի:

Առողջապահական

Ձկան Իւղը`
Ստինքի Քաղցկեղի Դեղ

Ամերիկեան ուսումնասիրութեան մը համաձայն, ձկան իւղին օմեկա 3 ճարպաթթուները կը դարմանեն ստինքի քաղցկեղը:

Այսպէս, Փենսիլվանիա համալսարանի քաղցկեղի բաժանմունքի բժիշկներուն մէկ ուսումնասիրութիւնը եւ մուկերու վրայ կատարած փորձերը ցոյց տուած են, որ «թամսքսիֆին» դեղին կողքին, օմեկա 3 ճարպաթթուներու գործածութիւնը յստակօրէն կը նուազեցնէ ստինքի քաղցկեղի ուռերու զարգացումն ու տարածումը:

Բժիշկները մեծ յոյսեր կը կապեն այս նոր տեսութեան:

10 Կանոններ` Սիրտը Պաշտպանելու Համար

Որպէսզի մարզանք կիրարկողները չանհանգստանան եւ մարզանք կատարելով իրենց սրտին չվնասեն, սրտաբաններ 10 թելադրանքներ կը կատարեն բոլոր անոնց համար, որոնք թեթեւ կամ ծանր մարզանքի կը հետեւին:

1.- Նախքան մարզանքի սկսիլը` 10 վայրկեան մարմինը «տաքցնել» եւ պատրաստել մարզանքի:
2.- 3-4 կում ջուր խմել 30 վայրկեանը անգամ մը, մարզանքի ամբողջ տեւողութեան:
3.- Խուսափիլ ծանր մարզանքներէն, երբ ջերմաստիճանը -5-էն ցած կամ +30-էն բարձր է:
4.- Երբեք չծխել մարզանքէն մէկ ժամ առաջ եւ մարզանքի աւարտին յաջորդող երկու ժամերուն:
5.- Պաղ ջուրի լոգանք չառնել մարզանքի աւարտին յաջորդող 15 վայրկեաններու ընթացքին:
6.- Ծանր մարզանքէ խուսափիլ ջերմ ունենալու պարագային, ինչպէս նաեւ` կրիփին յաջորդող 8 օրերու ընթացքին:
7.- 35 տարիքը թեւակոխած տղամարդիկ եւ 45-ը թեւակոխած կիները բժշկական ընդհանուր քննութիւն կատարեն` նախքան ծանր մարզանք մը կիրարկելը:
8.- Բժիշկը տեղեակ պահել, եթէ մարզանքի ընթացքին կամ մարզանքէն ետք կուրծքի ցաւեր զգացուին:
9.-  Բժիշկը տեղեակ պահել նաեւ անբնական շնչասպառութեան կամ շունչի նեղութեան պարագային:
10.- Բժիշկը տեղեակ պահել մարզանքին կամ անկէ ետք զգացուող որեւէ անհանգստութեան պարագային:

Ձեր Առօրեան Դիւրացնող Հնարքներ

Գարեջուր Օգտագործելու
Հետաքրքրական Տարբերակներ

– Գարեջուրը կը փափկացնէ միսը` առանց անոր համը փոխելու: Միսի կտորները մխրճեցէք գարեջուրի մէջ, ձգեցէք առնուազն երկու ժամ, ապա անցէք պատրաստութեան:

– Եղինձի ջուրը փոխարինեցէք գարեջուրով. այո՛, յատկապէս պասմաթի բրինձով պատրաստուած տեսակը շատ համեղ կ՛ըլլայ:

– Եթէ ձեր գորգին վրայ թէյ կամ գինի թափած է, արատը մաքրեցէք գարեջուրի մէջ թաթխուած մաքուր լաթով մը:

– Ձեր ոտքերուն մորթը փափկացնելու, ինչպէս նաեւ կոշտուկները դարմանելու համար ձեր ոտքերը մխրճեցէք գարեջուրով եւ գաղջ ջուրով լեցուն տաշտի մը մէջ:

– Գաւաթ մը գարեջուրով ցօղուեցէք ձեր մազերը. այդպէս պահեցէք ամբողջ գիշերը. առաւօտեան, երբ սովորականին պէս լուաք ձեր մազերը, պիտի զգաք, որ անոնց ծաւալը կրկնապատկուած է:

– Ձեր ոսկեայ զարդերը 15-20 վայրկեան մխրճեցէք գարեջուրի մէջ, չոր լաթով մը շփեցէք զանոնք: Ոսկեղէնները պիտի վերագտնեն իրենց փայլքը:

– Գարեջուրը կը մաքրէ եւ կը փայլեցնէ ձեր պղնձեայ իրերը: Աժան եւ ազդու միջոց մը: Կ՛արժէ փորձել:

Հետաքրքրական

Աշխատանքը Կրնայ Ազդել Կնոջ Իգականութեան Վրայ

Բրիտանական ուսումնասիրութեան մը համաձայն, դուրսը աշխատող կիները աւելի շուտ կը ծերանան եւ յաճախ կ՛անհանգստանան, եթէ գործի մէջ դժուարութիւններ կը դիմագրաւեն իրենց պաշտօնակիցներուն եւ յատկապէս գործատէրերուն կողմէ:

Այսպէս, գործատիրոջ վերաբերմունքը մեծ ազդեցութիւն կ՛ունենայ աշխատող կնոջ առողջութեան վրայ: Եթէ անոնց յարաբերութիւնը բնական եւ հաշտ չէ եւ փոխադարձ յարգանքի վրայ հիմնուած չէ, աշխատող կինը աւելի եւս ենթակայ կ՛ըլլայ արեան գերճնշումի եւ ընկճախտի: Ան կը դառնայ յարձակողական, անհանդուրժող եւ բնականաբար կը կորսնցնէ իր իգականութիւնը:

Հետեւաբար գործին միջավայրը, ինչպէս նաեւ գործատէր-պաշտօնեայ յարաբերութիւնները չափազանց կարեւոր են աշխատող կնոջ հոգեկան եւ ֆիզիքական հաւասարակշռութեան համար:

Գնում Ընելը Կեանքը Կ՛երկարէ

Թայուանցի բժիշկներու կարծիքով, շուկայ երթալ եւ գնում ընելը ոչ միայն առողջ կը պահէ, այլեւ կ՛երկարէ կեանքը:

Արդարեւ, Բրիտանիոյ «Պի. Պի. Սի.» ձայնասփիւռի կայանը յայտնած է, որ 65 տարիքը թեւակոխած 1850 անձերու վրայ կատարուած փորձ մը ցոյց տուած է, որ հետեւողական ձեւով շուկայ իջնող եւ գնում ընող անձերը աւելի երկար ապրած են, քան` շաբաթը անգամ մը գնում կատարողները:

Նոյն փորձին հիմամբ, ի յայտ եկած է, որ յաճախ շուկայ իջնող եւ գնում ընող անձերը աւելի աշխուժ կեանք կ՛ունենան, մտովին աւելի արթուն կ՛ըլլան եւ հոգեպէս` նուազ ընկճուած ու մելամաղձոտ:

Ձեռային Աշխատանք

Փոն-Փոն Զարդեր

Շատեր գիտեն բրդեայ փոն-փոններ պատրաստել, բայց տեսէք, թէ հնարամիտ մարդիկ ինչե՜ր յղացած են սովորական փոն-փոններէն…

Նկարները բաւարար խօսուն են. դուք ալ ձեր կարգին կրնաք պատրաստել ձեր բանալեկալը, էջացոյցը, պայուսակի կամ պատի զարդը: Այս աշխատանքին մասնակից դարձուցէք նաեւ ձեր երեխաները` անոնց մէջ ձեռային հմտութիւն եւ ստեղծագործ միտք զարգացնելու համար:

 Խոհագիր

Մատլեն Կարկանդակներ

Բաղադրութիւն

– 3 հաւկիթ
– 150 կրամ շաքար
– 200 կրամ ալիւր
– 2 ապուրի դգալ նարինջի հիւթ
– 8 կրամ թթխմոր
– 100 կրամ կարագ
– 50 կրամ կաթ

Պատրաստութիւն

Թեթեւ կրակի վրայ հալեցնել կարագը եւ մէկ  կողմ ձգել:

Հաւկիթները շաքարին հետ զարնել, մինչեւ որ փրփրին, ճերմկին: Աւելցնել կաթը եւ նարինջի հիւթը:

Ալիւրին աւելցնել թթխմորը, յետոյ` կարագը, խառնել եւ 15 վայրկեան ձգել, որպէսզի հանգչի:

Մատլենի յատուկ կաղապարը կարագով ծեփել եւ խառնուրդը լեցնել բաժանմունքներուն մէջ (ոչ բերնէ բերան, քանի որ խմորը պիտի ուռի), եւ նախապէս տաքցուած փուռին մէջ 12-15 վայրկեան եփել` 190-200 ջերմաստիճանով:

Այս փոքրիկ կարկանդակները շատ յարմար են ձմրան եղանակին` գաւաթ մը տաքուկ թէյի կողքին:

Շաբթուան Բանաստեղծութիւնը

 Պատուհանիս Տակ

Պատուհանիս տակ անձրեւ է մաղւում,
Իսկ ես չե՜մ յուզւում անձրեւից արդէն.

Ծիածաննե՛ր են դէմից ծիծաղում,
Բայց չե՜ն հմայում նրանք ինձ արդէն.

Շուտով գուցէ եւ արե՛ւը ծագի,
Բայց ես դրանից չե՜մ ուրախանում.

Լի՞ օր է այսօր, տօ՞ն, թէ՞ կիրակի`
Մէ՜կ է ինձ համար, ես չեմ իմանում.

Ո՞ւմ համար եմ ես այս երգը …հինում,
Կա՞յ մէկը, որին նա պէ՛տք է գալու…

Մեր տան առաջ ճամբա՛յ են շինում,
Իսկ ես…տեղ չունե՜մ արդէն գնալու:

ԳԷՈՐԳ ԷՄԻՆ

Պատրաստեց՝ ՇՈՒՇԻԿ ՄԱՒԻՍԱԳԱԼԵԱՆ

Ֆրանսայի 64 տարեկան Առաջին տիկինը, որ ամուսինէն մեծ է 24 տարի, գրաւած է եւրոպացիներու սիրտերը: Ֆրանսայի նախագահ Էմանուէլ Մաքրոնի նախկին ուսուցչուհին, հիմա արդէն կինը` Պրիժիթ Մաքրոնը ոճային է, ինքնատիպ եւ անկեղծ:

«Էլ» ամսաթերթին հետ վերջերս կատարած հարցազրոյցին մէջ Առաջին տիկինը անկեղծ եւ յանդուգն խոստովանութիւններ կատարած է. ստորեւ թարգմանաբար կը մէջբերենք անոնցմէ մէկ քանին:

– Եթէ ես մերժէի իմ ապագայ ամուսինս միայն տարիքի տարբերութեան պատճառով, կեանքիս մեծագոյն սխալը գործած կ՛ըլլայի:
– Ինքզինքս Առաջին տիկին չեմ զգար, այս տիտղոսը ամերիկացիներու յօրինումն է, ինծի հետ ոչ մէկ կապ ունի: Ինքզինքս ո՛չ առաջին, ո՛չ երկրորդ, ո՛չ ալ երրորդ տիկին կը զգամ: Ես Պրիժիթ Մաքրոնն եմ:
– Միակ մեղադրանքը, զոր կրնամ ուղղել ամուսինիս, ինձմէ երիտասարդ ըլլալն է…
– Երբ Էմանուէլը 17 տարեկան էր, ըսաւ. «Ի՛նչ ալ ընես, հետդ պիտի ամուսնանամ»:
– Մենք ժամերով կը խօսէինք հեռաձայնով: Իր համբերութեամբ ան կոտրեց իմ դիմադրութիւնս:
– Առաւօտեան մենք կը նախաճաշենք, ես` իմ կնճիռներովս, ան` իր թարմութեամբ: Այո՛, այդպէս է:

– Ես չափազանց ուշադիր եմ իմ արտաքին տեսքիս: Երբեք տունէն դուրս չեմ ելլեր առանց համապատասխան սանտրուածքի եւ հագուածքի:
– Կը կրեմ ծունկէս վեր հագուստներ, բայց ոչ մինի: Մինին կը կրէի, երբ աւելի երիտասարդ էի:
– Տարիքի հետ կապուած հարցումները սկիզբը կը ցաւցնէին զիս, բայց յետոյ ես ինծի ըսի` բերանդ փակէ եւ համբերէ:
– Կը կարծեմ, որ 21-րդ դարը կիներունը պիտի ըլլայ: Կիները պիտի կարենան ելք գտնել այս աշխարհին:

Մեր Զաւակները Եւ Մենք

 Ե՞րբ Եւ Ինչպէ՞ս

Երբ Երեխան Կրնայ Առանձին Լոգնալ

Հինգ-վեց տարեկան երեխան արդէն ինքնաբաւ կարելի է համարել, որպէսզի առանձինը լոգնայ ու հագուի:

Մայր մը պէտք է նախօրօք որոշ ցուցմունքներ տուած ըլլայ, իսկ լոգանքի ատեն երեխան ձեռքի տակ պէտք է ունենայ անհրաժեշտ պիտոյքները` շամփուէն, օճառ, սպունգ…

Միւս կողմէ` լոգարանը պէտք է ըլլայ ապահով, իսկ ջուրին ջերմաստիճանը` ճշդուած:

Պէտք է յարգել երեխային մտերմութիւնը, փակել, բայց երբեք չկղպել բաղնիքին դուռը:

Լոգարանին առջեւ երեխան պէտք է մարմինը ցամքեցնէ փոքրիկ գորգին վրայ կանգնած, կողքին` մուճակները եւ հագուստները:

***

Ե՞րբ Երեխան Կրնայ Առանձին Խանութ Երթալ

Եօթը տարեկան երեխան կարելի է առանձին խանութ ղրկել, եթէ ճամբայ կտրելու անհրաժեշտութիւն չկայ:

Երեխան կարելի է ղրկել մօտակայ խանութպանին, որուն վրայ վստահութիւն ունիք:

Երեխային ձեռքը մեծ գումար տալու չէ, որպէսզի կարենայ դիւրաւ հաշուակցիլ:

Այսպիսով, երեխան հպարտ եւ պատասխանատու կը զգայ, եւ քչ-քիչ անոր ինքնավստահութիւնը կը զարգանայ:

***

Ե՞րբ Երեխան Գրպանի Դրամ Կրնայ Ստանալ

Եօթը-ութ տարեկան երեխաները կը սկսին դրամ ուզել իրենց ծնողքէն:

Շաբաթական դրութեամբ երեխային դրամ տալով` կարելի է զայն վարժեցնել, որ ինքզինք «կազմակերպէ», ծախսերը տնտեսէ, խնայել սորվի եւ այլն…

Ոմանք քանի մը օրէն կը ծախսեն իրենց տրուած դրամը, ուրիշներ, ընդհակառակը, կը պահեն:

Պէտք չէ, որ գրպանի դրամը կապուի պատիժի կամ վարձատրութեան հետ:

Ինչ կը վերաբերի գումարին, ատիկա ծնողներուն որոշելիքն է:

Քանի Մը Տողով

Սէուտցի Կիներուն Բողոքը…

Վերջերս սէուտցի կիներ իրենց ապայան հակառակ երեսով հագած լուսանկարներ ցուցադրեցին ընկերային ցանցերու վրայ` բողոքելու համար պարտադիր ապայա կրելու օրէնքին դէմ:

Թէեւ անցեալ մարտին գահաժառանգ իշխան Մոհամէտ պըն Սալմանը յայտարարած էր, որ ապայա կրելը պարտադիր չէ, բայց եւ այնպէս պահպանողական Սէուտական Արաբիոյ մէջ բան չէ փոխուած, եւ օրէնքը տակաւին ի զօրու է:

Արդարեւ, «Ապայան հակառակ երեսով» շարժումին մաս կազմող տասնեակ մը կիներ յոյս ունին, որ իրենց այս քայլով պիտի յաջողին ընդմիշտ ձերբազատիլ ապայայէն:

Ծուլութիւնը Վարակիչ Է

Աւստրալիական ուսումնասիրութեան մը համաձայն, ծուլութիւնը վարակիչ է: Այսպէս, երբ աշխատանքի վայրը մէկ ծոյլ պաշտօնեայ կայ, ատիկա բաւարար է, որ վարակէ մնացեալները, եւ գործը տուժէ:

Այս մասին Սիտնիի համալսարանէն հետազօտողներ փորձեր կատարած են 158 համալսարանականներու վրայ` զանոնք խումբերու բաժնելով եւ իւրաքանչիւր խումբին որոշ ձեւի աշխատանք մը վստահելով:

Փորձերը ցոյց տուած են, որ այն խումբերը, որոնց մէջ ծոյլ կամ անձնասէր ուսանող գտնուած է, անոր ընթացքը ազդած է մնացեալներուն աշխատելաձեւին վրայ, եւ արդիւնքը յստակօրէն տուժած է:

Գեղեցկագիտական

 Դդումով Պատրաստուած
Դիմակներ

Դդումով կարելի է պատրաստել ոչ միայն համեղ կերակուրներ եւ անուշ, այլեւ` դէմքի օգտակար դիմակներ. ստորեւ` քանի մը հետաքրքրական բաղադրատոմս:

Չոր Մաշկի Համար

Դդումը կեղուել, խաշել եւ հարել բուսաիւղի հետ: Ստացուած ծեփուկը տարածել դէմքին եւ պարանոցին վրայ: Ձգել շուրջ 20 վայրկեան, ապա` մաքրել գաղջ ջուրով:

Ճարպոտ Մաշկի Համար

Հում դդումը հարել 1 հաւկիթի ճերմկուցի հետ եւ ստացուած թանձրուկով ծեփել դէմքը եւ պարանոցը: Քառորդ ժամ ետք մաքրել պաղ ջուրով:

Սպիտակեցնող Դիմակ

Խաշած դդում հարել կիտրոնի հիւթի հետ, թանձրուկով ծեփել դէմքը, սպասել 15 վայրկեան, ապա` ցօղուել պաղ ջուրով:

Սնուցանող Դիմակ Բոլոր Տեսակի Մաշկերուն Համար

Խաշած դդումը հարել 1 հաւկիթի դեղնուցի եւ դգալ մը մեղրի հետ, թանձրուկը դէմքին եւ պարանոցին վրայ տարածել, սպասել 20 վայրկեան, ապա` մաքրել գաղջ ջուրով:

Սննդագիտական–Առողջապահական

 Դդում Ուտելու
Համոզիչ Պատճառներ

Խոշոր դդումը շատ առողջարար բանջարեղէն է, հարուստ կենսանիւթերով` Սէ, Պէ, Էօ, Փէ Փէ եւ նոյնիսկ հազուագիւտ կենսանիւթերով` Թէ եւ Քա:

Բացի կենսանիւթերէն` դդումը հարուստ է հանքայիններով եւ «միքրօ էլեմաններ»-ով, որոնք անհրաժեշտ են մարմնին բնական փոխանակութեան համար:

Դդումի յաճախակի օգտագործումը կը կանխարգիլէ եւ կը դարմանէ շատ մը հիւանդութիւններ: Ահաւասիկ` դդում ուտելու համոզիչ պատճառներ:

– Դդումը միզեցնող է եւ թեթեւ լուծողական:
– Դդումը կը զօրացնէ մարմնին դիմադրականութիւնը:
– Մեծ մասամբ ջուրէ եւ բնաթելէ կազմուած դդումի պտղամիսը կ՛օգնէ նիհարնալու:
– Պեթա քարոթենը, Սէ կենսանիւթն ու բնաթելերը դդումը կը դարձնեն քաղցկեղի յառաջացումը կանխարգիլող մթերք:
– Դդումի սերմերը կը նուազեցնեն օսթէոփորոզի յառաջացման հաւանականութիւնը:
– Զինկով հարուստ դդումը կը կանխէ ոսկորներու փխրունութիւնը եւ, միւս կողմէ, կը մեղմացնէ ցաւերը յօդերու հիւանդութեան պարագային:
– Դդումին իւղը կը նպաստէ վէրքերու արագ սպիացման, իսկ դդումով պատրաստուած ապուրը օգտակար է կոկորդի ցաւէ եւ կրիփէ տառապողներուն:
– Դդումին հիւթը կ՛օգնէ երիկամներու, միզապարկի եւ լեարդի քարերու արագ տարրալուծման:
– Դդումի հիւթը կ՛օգնէ քունին, կը հանգստացնէ ջղային համակարգը, կը կանոնաւորէ նիւթափոխանակութիւնը:
– Դդումի հիւթը կը դարմանէ թութքը:

Խոհագիր

Դդումի Անուշ

Բաղադրութիւն` 6 անձի համար

– 1 քիլօ դդում
– 500 կրամ շաքար
– 1 թէյի դգալ նարինջի կեղեւի տաշուք
– 1 կիտրոնի հիւթ

Պատրաստութիւն

Դդումը կեղուել, կուտերն ու թելերը հանել եւ խորանարդաձեւ կտրտել:

Խոշոր կաթսայի մը մէջ փոխադրել կտրտուած դդումը, աւելցնել շաքարը, նարինջին տաշուքը եւ կիտրոնի հիւթը, խառնել, կաթսային կափարիչը գոցել ու ամբողջ գիշերը ձգել, որ հանգչի:

Առաւօտեան միջակ կրակի վրայ 15 վայրկեան եփել` մերթընդմերթ փայտեայ դգալով խառնելով:

Շաբթուան Բանաստեղծութիւնը

Լուռ մօտեցար,
Առանց թակել
Դուռս բացիր
Ու տուն մտար:
Յետոյ քնքուշ
Ինձ ժպտացիր
Այգի ելար
Ու վարդերիս
Ջուր տուեցիր:
Ծարաւ չէին,
Բայց խմեցին
Ու բուրմունքից
Ես արբեցայ,
Մենք հարբեցինք:
Առանց գինի
Մենք գինովցանք
Ու քամու հետ
Պար բռնեցինք:
Քամուն, պարդ
Շատ դուր եկաւ,
Քեզ գիրկն առաւ
Իր հետ տարաւ:
Դու հեռացար,
Լուռ հեռացար,
Ու քեզ թուաց
Վարդս մնաց
Առանց ջրի…

ՄԱՐԻԱՄ ԽՈՒՐՇՈՒԴԵԱՆ

Պատրաստեց՝ ՇՈՒՇԻԿ ՄԱՒԻՍԱԳԱԼԵԱՆ

Դպրոցէն տրուած տնային պարտականութիւնները յաճախ հակադրութիւն, վէճ եւ անհաճոյ կացութիւններ կը ստեղծեն ծնողներուն եւ զաւակներուն միջեւ: Մանկավարժներու կարծիքով, տնային աշխատանքներու պահը վէճի, յանդիմանութիւններու, սպառնալիքներու վիճակէն դուրս պէտք է բերուի եւ վերածուի հաճելի պահի մը, եթէ կ՛ուզենք, որ անիկա օգտակար եւ արդիւնաւէտ դառնայ: Այս նպատակով ալ մանկավարժները հետեւեալ լուծումները կ՛առաջարկեն բոլոր այն ծնողներուն, որոնք այս կացութեան մէջ կը գտնուին:

Երեխային Արտօնել, Որ Ինք Ընտրէ Իր Աշխատանքին Վայրը

Մենք` մեծերս ունինք այն հաստատ համոզումը, որ միայն լռութեան մէջ դպրոցականը կրնայ կեդրոնացած աշխատիլ: Մինչդեռ սենեակը առանձնացած երեխային համար ատիկա բանտարկութեան համազօր բան է: Նստասենեակը, մեծերով շրջապատուած, թերեւս ան աւելի «ապահով» եւ հանգիստ կը զգայ: Աշխատանքի յարմարագոյն պայմաններուն շուրջ երկար կարելի է վիճիլ. անձէ անձ անոնք կը փոխուին: Հետեւաբար արտօնենք, որ փոքրիկը ի՛նք ընտրէ իր աշխատանքի վայրը:

Կողքին Նստիլ, Բայց Անոր Փոխարէն Չաշխատիլ

Հոս ալ լուրջ կացութիւն մը կայ: Երբ կ՛արտօնենք մեր զաւկին, որ նստասենեակը աշխատի, պատկերասփիւռը պէտք է անջատուի, եւ ան հասկնայ ու գիտնայ, որ աշխատանք ունի կատարելիք: Մեր ներկայութիւնը, ուշադրութիւնը եւ թելադրանքները դրական ազդեցութիւն կը գործեն աշխատող մանուկին վրայ: Սակայն պէտք է գիտնանք միջամտութեան մեր սահմանները եւ անոր փոխարէն` մենք չկատարենք տրուած պարտականութիւնները, եթէ կ՛ուզենք օրին մէկը ինքնաբաւութեան հասցնել զայն:

Օգնել, Որպէսզի Երեխան Իր Աշխատելաոճը Ունենայ

Փորձենք մեր երեխային հետ գտնել աշխատելու եւ սորվելու իրեն յարմարող աշխատելաոճը: Ոմանք դաս մը կը սորվին բարձրաձայն կարդալով եւ բազմաթիւ անգամներ կրկնելով, ուրիշներ` դասը ամփոփելով կամ գլխաւոր կէտերու վերածելով, ուրիշներ ալ` դասը գծապատկերի վերածելով: Հետեւաբար փորձենք փնտռել եւ միասնաբար գտնել, թէ ո՛րն է մեր զաւկին յարմարող աշխատելաոճը:

Դասին Եւ Դպրոցին Իմաստ Տալ

Ոչ ոք կ՛աշխատի եւ ճիգ կը թափէ` առանց հասկնալու պատճառը: Նոյնն է պարագան դպրոցականներուն: Երբ մեր զաւկին կ՛ըսենք` «Սորվէ՛, որ մարդ դառնայ», կամ` «Եթէ սորվիս, ապագային բարձր պաշտօններու պիտի արժանանաս», այս բոլորը վերացական խօսքեր են մանուկին համար, մինչդեռ անոր պէտք է բացատրենք, որ աշխատելով` հանգիստ ամառնային արձակուրդ մը պիտի անցընէ` առանց վերաքննելի նիւթեր ունենալու, կամ` աշխատելով յաջորդ օրը ինքնավստահ դասարան պիտի մտնէ եւ շատերու նման պիտի մասնակցի դասին, գնահատուի ուսուցչուհիին կողմէ եւ հոգեպէս ուրախ զգայ: Այս խօսքերը աւելի շօշափելի եւ խթանող են անոր համար:

Ընդունիլ, Որ Ընկերոջ Մը Հետ Աշխատի

Եթէ նկատենք, որ դասի, պարտականութեան պատճառով լարուածութիւնը հետզհետէ կը շեշտուի, պարբերաբար արտօնենք, որ դասընկեր մը գայ եւ միասին սորվին յաջորդ օրուան դասերը: Մենք մեր կարգին բազմապատկութեան աղիւսակի մրցում մը կազմակերպենք, ոտանաւորը երկու ձայնով արտասանելու փորձ ընել տանք, պատմութեան դասը հաւանական պատասխաններով հարցումներու խաղի վերածենք եւ այլն… Մանուկները շատ աւելի դիւրին կը սորվին հաճելի, քան ճնշուածութեամբ եւ լարուածութեամբ լեցուն պայմաններու մէջ:

Մեր Առօրեան
Դիւրացնող Հնարներ

1

Ձեր մազերուն փայլք եւ առողջ տեսք տալու համար կապոց մը լուացուած ազատքեղ խաշեցէք 2 լիթր ջուրի մէջ, քամոցէ անցուցէք եւ շամփուէնէն ետք ձեր մազերը ցօղուեցէք այդ ջուրով:

2

Ճաշէն ետք խնձոր մը կամ ստեպղին մը խածնելով կերէք: Ասիկա լաւ միջոց է ակռաները մաքրելու եւ լինտերը  զօրացնելու համար:

3

Որպէսզի տարուան բոլոր եղանակներուն կանաչ սոխ ունենաք, լուացուած եւ ցամքեցուած սոխը մանրեցէ՛ք եւ լեցուցէ՛ք հանքային ջուրի փոքրիկ շիշերու մէջ եւ սառցարանը պահեցէք:

4

Կոճապղպեղը սառցարանը պահեցէք. այսպիսով, աւելի դիւրին զայն քերոցէ կ՛անցընէք, եւ աւելի երկար կը դիմանայ:

5

Կարգ մը զարդեղէններ սեւ արատներ կը ձգեն մաշկին վրայ: Այս անպատեհութեան առաջքը առնելու համար անոնց ներսի երեսը ծեփեցէք եղունգի ներկով:

6

Ժամանակի ընթացքին կարգ մը բրդեղէններու վրայ փոքրիկ գունդեր կը գոյանան, զանոնք մաքրելու համար օգտագործեցէք սափրուելու գործիքը:

7

Ձիթապտուղը պահեցէք ապակեայ շիշի մէջ, անոր աւելցուցէք ձէթ, թարմ ծոթրին եւ երկու պճեղ սխտոր: Ձիթապտուղը սպառելէ ետք կարելի է ձէթը օգտագործել աղցաններու պատրաստութեան մէջ:

8

Պահարանէն ցեցերը հեռացնելու համար նարինջի մը վրայ մեխակի գամեր հաստատեցէք եւ դարաններէն մէկուն վրայ զետեղեցէք: Նարինջը նաեւ անուշ բոյր պիտի տայ ձեր հագուստներուն:

Գեղեցկագիտական

 Պտուղներով Եւ Բանջարեղէններով
Դիմակներ

Դիմաքսուկները աւելի արդիւնաւէտ կը դառնան, եթէ պատրաստուին բնական ձեւով:

Օգտուելով հիւթեղ, թարմ եւ սննդարար պտուղներէն ու բանջարեղէններէն` ծեփուկներ պատրաստենք տան պայմաններուն մէջ:

– Մաքրութիւնը չափազանց կարեւոր է` նախքան սեր կամ ծեփուկ պատրաստելը:

– Ընտրուած պտուղներն ու բանջարեղէնները պէտք է ըլլան թարմ, հասուն, բայց` ոչ չափազանց հասուն ու թթուած:

– Պատրաստուած սերը կամ ծեփուկը օգտագործել պատրաստելէ անմիջապէս ետք` անոր բոլոր բարիքներէն առաւելագոյն չափով օգտուելու համար:

Ստորեւ կը ներկայացնենք տունը պատրաստուող դիւրին, աժան եւ ազդու դէմքի ծեփուկներ, որոնք ունին մաշկը թարմացնելու, մորթը երիտասարդ պահելու եւ այլ յատկութիւններ:

Երիտասարդացնող Դիմակ

Առնել առողջ, թթուաշ երկու խնձոր, կեղուել, կտրտել եւ կաթի մէջ եփել, մինչեւ որ փափկանան: Պաղելէն ետք պատառաքաղով ճզմել եւ ստացուած խիւսը տարածել դէմքին եւ վիզին վրայ: Պահել 15-20 վայրկեան, ապա ցօղուել գաղջ ջուրով:

Մաշկը Թարմացնող Դիմակ

Ստեպղինը քերիչէ անցընել, աւելցնել սուրճի դգալ մը մեղր եւ քանի մը կաթիլ կիտրոնի հիւթ: Խառնուրդը տարածել դէմքին վրայ, սպասել 15 վայրկեան, ապա ցօղուել գաղջ ջուրով:

Մաշկը Սահուն Դարձնող Դիմակ

Թարմ, պզտիկ դդումները լուալ, ապա քերիչէ անցընել եւ տարածել դէմքին վրայ: Ձգել 20 վայրկեան, ապա ցօղուել գաղջ կաթով:

Մաշկը Մաքրող Եւ Սնուցանող Դիմակ

Հասուն պանանը ճզմել, թէյի դգալ մը մեղր աւելցնել, խառնել եւ ստացուած ծեփուկը տարածել դէմքին եւ վիզին վրայ: 20 վայրկեան ետք ցօղուել գաղջ ջուրով:

Մաշկը Սնուցանող Եւ Փափկացնող Դիմակ

Հասուն աւոքատօ մը պատառաքաղով ճզմել, թէյի դգալ մը մեղր աւելցնել, խառնել եւ ստացուած ծեփուկը տարածել դէմքին եւ վիզին վրայ: Ձգել 20 վայրկեան, ապա ցօղուել գաղջ ջուրով:

Խոհագիր

Չոր Լոլիկով Եւ Ձիթապտուղով
Կարկանդակ

Բաղադրութիւն.

¬ 200 կրամ ալիւր
– 4 հաւկիթ
– 100 կրամ սեւ ձիթապտուղ
– 200 կրամ չոր լոլիկ
– 180 կրամ մոցարելլա պանիր
– 10 սլ. կաթ
– 10 սլ. ձէթ
– 2 թէյի դգալ քիմիական թթխմոր
– Աղ, սեւ համեմ

Պատրաստութիւն.

Փուռը տաքցնել 200 ջերմաստիճանով:

Խորունկ ամանի մը մէջ լեցնել ալիւրն ու թթխմորը: Խառնել, կեդրոնը փոսիկ մը բանալ եւ յաջորդաբար աւելցնել` կաթը, ձէթը, աղը, սեւ համեմն ու հաւկիթները եւ փայտեայ դգալով մը կտրուկ շարժումներով շատ լաւ խառնել:

Չոր լոլիկները եւ պանիրը մանր կտրտել, սեւ ձիթապտուղը շերտել եւ երեք բաղադրիչները աւելցնել խմորին ու խառնել:

Կարկանդակին կաղապարը իւղել, խմորը լեցնել եւ 40 վայրկեան եփել նախապէս տաքցուած փուռի մէջ: Սպասել, որ պաղի, որմէ ետք միայն կաղապարէն հանել:

Շաբթուան Բանաստեղծութիւնը

Աղէտ

Այս ինչ պատահեց հայոց աշխարհին
Ողբերգութիւն է համաշխարհային
Մի բուռ ազգ էինք, դարձել ենք կէս բուռ
Իսկ այդ կէս բուռն էլ արտասուք է լուռ:

Մենք այլոց տունը երբեք չենք քանդել,
Էլ ինչո՞ւ պիտի մեր տունը քանդուէր.
Մեր պաշտած հողը մեզ իր գիրկն առաւ
Մեր պաշտած քարը մեր գլխին ընկաւ:

Այո՛, կը յիշենք, նոյնիսկ կը գրենք,
Եթէ շատերս չխելագարուենք:
Բայց այս օրերին կայ լոկ մի՛ խորհուրդ`
Պիտի դիմանա՛ս, իմ հայ ժողովուրդ,
Դեռ պիտի յաղթես, ապրելո՛վ յաղթես.
Եւ նաեւ, նաեւ ծիծաղո՛վ յաղթես:

Մենք չմնացինք աշխարհում մենակ.
Ամբողջ աշխարհը դարձաւ մեզ յենակ
Ամբողջ աշխարհը դարձաւ մեզ թիկունք,
Շնորհակալ ենք` բոլորին յատուկ:
Մարդիկ զոհուեցին` ազնուութիւնը ո՛չ:

Սա՛ է պահելու ժողովուրդին ողջ:
Եւ ասա՛ Աստուած, եթէ խիղճ ունես,
Ի՞նչ ճակատագիր տուեցիր դու մեզ:
Մենք այսօր շատ ենք ցնցուած, բզկտուած,
Թող վերջին վիշտը լինի սա, Աստուա՛ծ:

ԱՐԱՄԱՅԻՍ ՍԱՀԱԿԵԱՆ

Պատրաստեց՝ ՇՈՒՇԻԿ ՄԱՒԻՍԱԳԱԼԵԱՆ

Ամանորի եւ Ս. Ծննդեան անբաժան խորհրդանիշն է տօնածառը, որ երկար ճամբայ կտրած է մինչեւ մեզի հասնիլը:

Գերմանիոյ կը վերագրենք տօնածառի զարդարման աւանդութեան սկիզբը (16-րդ դար), երբ հաւատաւոր քրիստոնեաները զարդարուած ծառեր կը բերեն իրենց տուները: Ոմանք տօնածառը կը պատրաստէին փայտէ եւ կը զարդարէին մշտադալար բոյսերով ու նաեւ` մոմերով: Աստիճանաբար տօնածառի աւանդութիւնը տարածուեցաւ Եւրոպայի տարբեր երկիրներու մէջ:

Անգլիոյ Վիքթորիա թագուհիին ամուսինը` իշխան Ալպերթը տօնածառը աւելի նորաձեւ դարձուց` 1841 թ. անգլիական առաջին տօնածառը  Ուինսորի պալատին մէջ զարդարելով մոմերով, տուրմերով, միրգերով եւ կրկնեփներով: Անշուշտ շուտով անգլիացի մեծահարուստներ հետեւեցան անոր օրինակին:

Քիչ-քիչ տօնածառի գաղափարը տարածուեցաւ աշխարհի չորս ծագերուն. բացի տուներէն` տօնածառեր զետեղուեցան հրապարակներու վրայ, եկեղեցիներու բակերու, պարտէզներու մէջ, պետական շէնքերու մուտքերուն եւ այլն…

Մշտադալար Եղեւնին

Անցեալին, մարդիկ ծառերը կը զարդարէին` հաւատալով, որ անոնք օժտուած են բարի ուժերով, եւ անոնց մէջ կ՛ապրին բարի ոգիներ:

Ծառերէն նուէրներ կախելով` մարդիկ կը ջանային գոհացնել բարի ոգիները: Ծառերը զարդարող խնձորները կը խորհրդանշէին` պտղաբերութիւն, ընկոյզը` աստուածային նախախնամութեան անիմանալիութիւն, հաւկիթները` զարգացող կեանք, ներդաշնակութիւն եւ լիակատար բարեկեցութիւն:

Եղեւինը զարդարելու սովորութիւնը յառաջացած է աւելի քան 2000 տարի առաջ: Մշտադալար եղեւինը առանձնայատուկ տեղ գրաւած է բոլոր ծառերուն մէջ: Անիկա խորհրդանշած է կեանքը եւ կեանքի վերածնունդը` մութէն ու խաւարէն:

Շատեր կը կարծեն, որ մշտադալար եղեւինը դրախտին մէջ աճող անմահութեան ծառն է, վառուող լոյսերն ու մոմերը` մարդկային հոգիները, իսկ զարդարանքները` խորհրդանշական նուիրատուութիւնները:

Հին ատեն տօնածառերը կը զարդարուէին փերիներու եւ բարի ոգիներու պատկերներով, իսկ եղջիւրներն ու զանգակները կ՛օգտագործուէին չար ուժերը վանելու համար:

Տօնածառի Յարդարանքը`
Տարբեր Երկիրներու Մէջ

ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՄԷՋ հինէն ի վեր հայերը եղեւինի փոխարէն` ամանորին բնութեան պարգեւներով կը զարդարէին ձիթապտուղի կամ խնկենիի ծառը:

Նոր տարուան երեկոյեան անոնք ձիթենիի համեմատաբար հաստ ճիւղը կը խրէին նախապէս թխուած մեծ հացի կամ բաղարջի մէջ եւ զայն կը համարէին Կաղանդի ծառ:

Տան անդամները նախ ընկուզեղէնով կը զարդարէին ճիւղը, այնուհետեւ տանտէրը զայն եկեղեցի կը տանէր, քահանային օրհնել կու տար,  յետոյ կը բերէր տուն եւ կ՛ամրացնէր գերանին:

Տօնածառի խաղալիքները հասկերէ, ընկոյզներէ (թիւով` եօթը) պատրաստուած զարդեր էին, որոնց վրայ կը կախէին չարխափաններ, ինչպէս նաեւ` մարդակերպ եւ կենդանակերպ թխուածքներ:

Նոր տարուան ծառը նաեւ կը զարդարէին խնձորով, որ կը խորհրդանշէր պտղաբերութիւն, ցորենի հասկերով` որպէս առատութեան նշան, ինչպէս նաեւ` լուբիայի պատիճներով, որոնք աւանդաբար կը խորհրդանշէին ընտանիքին ամրութիւնը:

Տօնածառը կը պատրաստուէր փայտեայ խաչի վրայ, որ կը խորհրդանշէր տիեզերական չորս ուղղութիւնները:

Ազգագրագէտ Լուսիկ Ագուլեցիի կարծիքով, ամանորի ծառը զարդարելու համար պէտք է օգտագործել տարբեր խորհրդանշական իրեր` արական եւ իգական սեռի կապուած տիկնիկներ, հացահատիկ, նուռ, միրգեր, մետաղադրամներ, փուշեր` ուղղուած չար աչքի դէմ, փոքրիկ քսակներ` որպէս առատութեան ու լիութեան խորհրդանիշ`

– ԼԵՀԱՍՏԱՆԻ ՄԷՋ տօնածառը կը զարդարէին հրեշտակներով, սիրամարգերով եւ այլ թռչուններով:

– ՇՈՒԷՏԻ ՄԷՋ տօնածառը կը զարդարէին վառ գոյներով ներկուած փայտեայ խաղալիքներով:

– ԴԱՆԻՈՅ ՄԷՋ տօնածառէն կը կախէին փոքրիկ դրօշակներ, զանգակներ, աստղեր, ձիւնի փաթիլներ եւ սրտիկներ:

– ԼԻԹՈՒԱՆԻՈՅ ՄԷՋ ծառէն կը կախէն ծղօտէ թռչնավանդակներ, աստղեր եւ այլն…

– ՃԱՓՈՆԻ ՄԷՋ քրիստոնեաները փոքրիկ հովահարներ եւ թուղթէ լապտերներ կը կախէին իրենց տօնածառերէն:

– ՉԵԽԻՈՅ ՄԷՋ տօնածառը կը զարդարէին հաւկիթի ներկուած կեղեւէն պատրաստուած զարդերով:

– ՈՒՔՐԱՆԻՈՅ ՄԷՋ տօնածառը կը զարդարէին սարդերով եւ սարդոստայնով` որպէս յաջողութեան խորհրդանիշ:

* * *

ԵՐԵՒԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹԵԱՆ ՀՐԱՊԱՐԱԿԸ շուտով պիտի օժտուի նոր տօնածառով մը: Արդարեւ, երկու օրէն Հանրապետութեան հրապարակի նոր տօնածառը արդէն կազմ ու պատրաստ կ՛ըլլայ դիմաւորելու համար Նոր տարին: Նոր տօնածառին բարձրութիւնը 37 մեթր է:

Քաղաքապետարանի աղբիւրներու համաձայն, տօնածառը, որ պատրաստուած է բարձրորակ արհեստական եղեւինի ճիւղերէ, պիտի զարդարուի 1500 խաղալիքներով եւ շուրջ 200 քիլոմեթր երկարութեամբ լուսատու շղթաներով: Այս տօնածառը արժած է շուրջ 146 հազար տոլար:

Նշենք, որ նախկին տօնածառը զետեղուած էր 2005 թուականին, եւ շատերու փափաքն էր, որ անիկա փոխարինուի նորով մը: Ստորեւ նկարներուն վրայ կը տեսնենք 2005 թուականին զետեղուած եւ ամբողջ 13 տարիներ ծառայած նախկին տօնածառը, ինչպէս նաեւ 1950-ական թուականներուն հրապարակը, զարդարած թերեւս անշուք, սակայն այնքան խորհրդաւոր տօնածառը…

Տօնական Սեղանը

Տօնական սեղանը իր յարդարանքով պէտք է դիւթէ բոլորը, եւ յատկապէս` երեխաները:

«Հիւրընկալ» տեսքով այս սեղանը պէտք է փայլի հազարումէկ գոյներով եւ տեղ-տեղ զետեղուած  մոմերով, Կաղանդը խորհրդանշող զարդերով, ձիւնի փաթիլներով, ոսկեզօծ տերեւներով եւ այլն…

Ստորեւ կը ներկայացնենք քանի մը դիւրին եւ արագ իրագործելի յարդարանքներ, որոնք կրնան թռիչք տալ ձեր վառ երեւակայութեան:

Խոհագիր

Գաթայ

Բաղադրութիւն

– 1 քիլօ կարագ
– 500 կրամ թթուասեր
– 100 կրամ մածուն
– 3  հաւկիթ
– 2.5 քիլօ ալիւր
– 1 թէյի դգալ խնձորի քացախ
– 1 քիլօ շաքար
– 1 թէյի դգալ սոտա

Պատրաստութիւն

500 կրամ կարագը խառնել ալիւրին, շաքարին եւ սոտային հետ: Այս խառնուրդը խորիզն է:

Առնել 1 քիլօ ալիւր եւ խառնել 500 կրամ կարագի, 3 հաւկիթի, մածունի, թթուասերի, քացախի եւ սոտայի հետ, շաղել եւ ստացուած խմորը վեց կտորի բաժնել: Ձգել, որ 10 վայրկեան հանգչին:

Բանալ իւրաքանչիւր խմոր առանձին` օգտագործելով աւելցած ալիւրը, ապա խորիզը դնել մէջտեղը, խմորը կրկին գոցել, ձեռքով տափակցնել եւ երեսը հաւկիթի դեղնուցով ծեփել, գաթաները նախապէս տաքցուած փուռին մէջ եփել 180 ջերմաստիճանով` 25-30 վայրկեան:

Շաբթուան Բանաստեղծութիւնը

Կաղանդչէք

Հարիւր Կաղանդ ալ կը սպասեմ
Եթէ գիտնամ
Թէ վերջընթեր Կաղանդին
Պիտի նուէրս ընդունիս
Ժպիտներուն ամէնէն կոյս
Ամէնէն լոյս
Եւ ամէնէն երջանիկովն աղուորցած

Հարիւր Կաղանդ ալ կը սպասեմ սիրելիս
Նուէրներուն ամէնէն կոյս
Ամէնէն լոյս
Եւ ամէնէն իշխանականը զատած
Եթէ գիտնաս թէ կը սպասեմ սիրելիս
Զոյգ ձեռքերըս սրտիս նման քու անունիդ երկարած

Հարիւր Կաղանդ ալ կը մընամ առանց քեզի սիրելիս
Գիտնամ միայն թէ վերջընթեր Կաղանդին
Ժպիտներուն ամէնէն կոյս
Ամէնէն լոյս
Եւ ամէնէն երջանիկովն աղուորցած
Պիտի գաս

Հարիւր Կաղանդ ալ կը սպասեմ-սիրելիս
Գիտնամ միայն
Թէ անպայման
Կաղանդներուն ամէնէն կոյս
Ամէնէն լոյս
Ես ամէնէն երազային հարիւրերորդ Կաղանդին
Մշտադալար եղեւինի մը տակ լուռ
Պիտի հալինք պիտի հատնինք անէանանք միասին
Անվերադարձ Կաղանդներուն պէս կեանքին

Հարիւր Կաղանդ ալ կը սպասեմ
Գիտնամ միայն որ դուն գիտես թէ կը սպասեմ սիրելիս:

ԶԱՐԵՀ ԽՐԱԽՈՒՆԻ