Quantcast
Channel: Կնոջական – Aztag Daily –Ազդակ Օրաթերթ (Armenian Daily Newspaper based in Lebanon)
Viewing all 573 articles
Browse latest View live

Մեր Զաւակները Եւ Մենք. Գովասանքին Կարեւորութիւնը Եւ Անպատեհութիւնները

$
0
0

Պատրաստեց՝ ՇՈՒՇԻԿ ՄԱՒԻՍԱԳԱԼԵԱՆ

Շատ կարեւոր է իմանալ, թէ ե՛րբ եւ ինչպէ՛ս ճիշդ խրախուսել, գովել երեխան. այս հարցը շատ կարեւոր է, քանի որ գովասանքը կրնայ ունենալ ինչպէս դրական, այնպէս ալ բացասական ազդեցութիւն:

Հոգեբաններու կարծիքով, գովասանքը վնասակար է, եթէ`

ա) Երեխան կը գովաբանենք բանի մը համար, որ արդէն ի ծնէ տրուած է իրեն, կամ` բանի մը համար, որ իրմէ ջանք չ՛ենթադրեր: Գովասանքը միայն բնատուր ունակութեան համար երեխային բան չի տար անոր հետագայ կայացման համար, փոխարէնը` կրնայ վնասել յաճախ կրկնուելու պարագային:

Առանց հիմքի գովասանքը թմրադեղերու նման կը գործէ. երեխան կը վարժուի անոր եւ տեւաբար ծնողներէն գովասանք կ՛ակնկալէ:

բ) Աւելի եւս վտանգաւոր է, երբ կը գովաբանենք երեխան բանի մը համար, որ իր մօտ շատ դիւրին կը ստացուի եւ անոր որպէս օրինակ կը ներկայացնենք այն երեխաներուն, որոնց մօտ նոյնը դժուարութեամբ կամ մեծ ջանքերով կը ստացուի:

Ջանքերու ոչ ճիշդ գնահատումը կ՛ազդէ երեխային հոգեկանին վրայ եւ կը նուազեցնէ այդ գործով զբաղելու իր ճիգն ու ցանկութիւնը:

գ) Վնասակար է, երբ երեխան կը գովաբանենք շատ յաճախ, տեղի ու անտեղի: Ասիկա կ՛արժեզրկէ գովասանքը եւ երեխային կը վարժեցնէ դիւրին եւ աժան յաղթանակներու:

Ինչպէ՞ս Ճիշդ Գովաբանել

Երեխան պէտք է գովաբանել անկեղծ, լուրջ, համոզիչ: Գովասանքը անհրաժեշտ է երեխային ինքնավստահութիւն, եռանդ հաղորդելու համար, կեանքի հանդէպ անոր լաւատեսութիւնը լրացնելու համար:

Իւրաքանչիւր գովասանքի որոշակի նպատակաուղղուածութիւն պէտք է ունենայ եւ երբեք պէտք չէ պատահականօրէն հնչէ:

 Ճիշդ Ձեւով Կրենք
Պահպանիչ Դիմակը

Քորոնայի վարակը կը շարունակէ իր նուաճումները: Բոլորս դիմակ կը կրենք, սակայն արդեօք այդ պահպանիչ դիմակը ճիշդ ձեւով կը կրե՞նք: Դիտե՛նք նկարը եւ զանազանենք ճիշդը սխալէն:

Նկարը բաւարար խօսուն է:

Հետաքրքրական

Գրագէտներու Եւ Մտաւորականներու
Կարծիքները` Պատերազմի Մասին

«Միայն սնանկ պետութիւնները կը դիմեն պատերազմի` որպէս վերջին միջոց: Պատերազմը պարտուող եւ յուսահատ խաղամոլի վերջին յաղթաթուղթն է, խաբեբաներու եւ խարդախներու նողկալի շահարկումը»:

Ռ. Ռոլան
Ֆրանսացի թատերագիր, վիպագիր, արուեստաբան

***

«Պատերազմի հաճոյքը զգալը զինուորին համար վաստակ է, սպային համար վտանգաւոր յատկանիշ, իսկ պետական գործիչին համար` անկասկածելի յանցագործութիւն»:

Ճ. Սանտայանա
Սպանական ծագումով ամերիկացի փիլիսոփայ

***

«Պատերազմը արկած եւ քաջագործութիւն չէ: Պատերազմը հիւանդութիւն է: Տիֆի նման»:

Ա. տը Սենթ-Էքզիւփերի
Ֆրանսացի գրագէտ

***

«Եթէ մենք չաւարտենք պատերազմը, պատերազմը կ՛աւարտի մեզ»

Հ. Ուելս
Անգլիացի գրագէտ, հրապարակախօս

***

«Ես կ՛ուզեմ, որ սէրը խաղաղութեան հանդէպ դադրի ժողովուրդներուն համար երկչոտ ձգտում ըլլալէ, այլ դառնայ ազնիւ խիղճի անսասան պահանջ»:

Թոլսթոյ
Ռուս գրագէտ

***

«Միայն նահատակները կը տեսնեն պատերազմին աւարտը»:

Պղատոն
յոյն փիլիսոփայ

***

«Պատերազմը աւարտելու ամենաարագ միջոցը պարտուիլն է»:

Ճ. Օրուել
Անգլիացի վիպագիր, լրագրող

Առողջապահական

6 Ուտելիքներ, Որոնք Կը Վնասեն
Մեր Ակռաներուն

Իւրաքանչիւր ճաշի ժումէ ետք ակռաները խոզանակելը բաւարար չէ առողջ եւ տոկուն ակռաներ ունենալու համար, կարգ մը ուտելիքներ անդարձ վնասներ կրնան պատճառել մեր ակռաներուն, եթէ չարաշահենք անոնց գործածութիւնը:

Ստորեւ` կը ներկայացնենք ուտելիքներ, որոնք կը վնասեն մեր ակռաներուն:

-1-

Թթու Եւ Քաղցր Հիւթերը

Համեղ, քաղցր հիւթերը իրենց մէջ կը պարունակեն թթուներ, որոնք կը վնասեն մեր ակռաներու էմալին: Հետեւաբար պէտք է չափաւորել անոնց սպառումը եւ նոյնիսկ հրաժարիլ անոնցմէ, քանի որ անոնք նաեւ շատ հարուստ են շաքարով ու կը նպաստեն գիրութեան:

Եթէ անկարելի է անոնցմէ հրաժարիլը, հիւթը խմելէ ետք անպայման ցօղուել բերանը եւ կամ` հիւթը խմել ընպեղէգով:

-2-

Լոլիկի Թանձրուկը

Լոլիկի թանձրուկը նոյնպէս թթուներ կը պարունակէ եւ, հետեւաբար, կը վնասէ ակռաներու էմալին, ան ոչ միայն խոցելի կը դարձնէ էմալը, այլեւ կը դեղնեցնէ ակռաները` չափազանց օգտագործման պարագային:

-3-

Թէյը

Բոլորիս սիրելի թէյը թանին կոչուած նիւթին պատճառով հակամէտ է դեղնեցնելու մեր ակռաները: Յաճախակի թէյ խմելու պարագային` թելադրելի է բերանը ցօղուել կամ ակռաները խոզանակել:

Շաքարով կամ մեղրով թէյը նոյնպէս կը վնասէ ակռաներու առողջութեան եւ փտախտ կը պատճառէ. յանձնարարելի է հրաժարիլ անոնցմէ:

-4-

Փոփքորնը

Համեղ, մեծերուն եւ փոքրերուն սիրելի փոփքորնը եւ յատկապէս չպայթած եգիպտացորենի հատիկները ակռային տակ գալով կրնան վնասուածքներ պատճառել, իսկ անոնց մնացորդները ակռաներուն եւ լինտին միջեւ տեղաւորուելով` փտախտի դուռ կը բանան:

-5-

Չիփսը

Չիփսը մշակուած գետնախնձոր է, որ լորձունքին հետ միաւորուելով կը վերածուի ակռաներուն համար վնասակար կլիւքոզի: Քաղցր չուտելով հանդերձ, բերնին մէջ կը գոյանան ակռաները քայքայող ածխաջրածիններ:

-6-

Ալքոհոլային Խմիչքները

Անկախ անկէ, որ ալքոհոլը եւ յատկապէս ճերմակ գինին թթուներ կը պարունակեն, ինչ որ էմալին թիւ մէկ թշնամին է, ալքոհոլային խմիչքները նաեւ կը նուազեցնեն լորձունքի արտադրութիւնը, իսկ ասիկա կը նշանակէ, որ ակռաներուն վրայ կը տեղաւորուին վտանգաւոր մանրէներ: Այս պատճառով ալ ճերմակ գինի խմելէ ետք յանձնարարելի է բաժակ մը ջուր խմել:

Մեր Առօրեան Դիւրացնող Հնարքներ

Տան Մաքրութեան Համար Քացախի
Օգտագործման Օգտակար Խորհուրդներ

Աւելի աժան եւ նուազ վնասակար, քան` շուկան վաճառուող քիմիական դեղերը, ճերմակ քացախը շատ լաւ միջոց է տան մաքրութեան համար:

Ահա, թէ ի՛նչ բաներ կարելի է մաքրել ճերմակ քացախով:

– Բաղնիքին նստարանը, լոգարանը, լուացարանը կարելի է մաքրել ճերմակ քացախով, որուն քիչ մըն ալ աղ աւելցուցած ըլլաք: Չմոռնաք, որ քացախը լաւ հականեխիչ մըն է:

– Կիր կապած ծորակները, խցուած տուշին ծակտիկները:

– Յատակի սալիկները եւ փարքէն, պայմանաւ որ ջուրի մէջ լուծուած ըլլայ:

– Տան ապակիները եւ հայելիները մաքրելու եւ փայլեցնելու համար: Մէկ լիթր ջուրի մէջ քառորդ գաւաթ ճերմակ քացախ աւելցնել, խառնուրդը լեցնել սփռիչ շիշի մէջ եւ օգտագործել:

– Գորգին կամ մոքեթին արատները մաքրելու համար: Կէս գաւաթ քացախի մէջ 2 ապուրի դգալ աղ լուծել եւ արատները շփել այդ խառնուրդով:

– Ժանգը մաքրելու համար: Ժանգոտ իրը ամբողջ գիշեր մը քացախի մէջ մխրճել:

– Լուացքի մեքենային կիրերը մաքրելու համար ամիսը անգամ մը մեքենան լարեցէք 60 ջերմաստիճանով, կէս լիթր ճերմակ քացախ լեցուցէք տուփիկին մէջ եւ պարապ վիճակով աշխատցուցէք:

– Ծաղկամաններուն ներսի պատերուն վրայ գոյացած կիրը մաքրելու:

– Բանջարեղէնները եւ պտուղները հականեխելու:

– Խոհանոցին սեղանը եւ բանջարեղէն կտրատելու տախտակը մաքրելու համար:

– Սառնարանը մաքրելու համար:

– Մանրալիքը մաքրելու եւ հականեխելու համար:

– Վարագոյրները մաքրելու համար: Եթէ յաճախ զանոնք լուալու առիթը չունիք, երկու գաւաթ տաք ջուրի մէջ 1 ապուրի դգալ ճերմակ քացախ լուծեցէք եւ ստացուած խառնուրդը սփռեցէք վարագոյրին վրայ:

Զգուշացո՛ւմ.

Խիստ հակացուցուած է մարմարեայ իրերն ու մակերեսները քացախով մաքրելը:

Նոյնպէս հակացուցուած է քարերով, ակերով օժտուած զարդեղէնները քացախով մաքրելը:

Որոշ տեսակի նուրբ կերպասներ նոյնպէս կարելի չէ քացախով մաքրել:

ԵՐԲԵ՛Ք քացախ եւ Օ տը ժաւել իրարու չխառնէք, վերջինս թունաւոր շոգի կրնայ արտադրել:

Խոհագիր

 Մածունով Կարկանդակ

Բաղադրիչներ

1 գաւաթ մածուն
2 գաւաթ շաքար
3 գաւաթ ալիւր
3 հաւկիթ
Կէս գաւաթ բուսական ձէթ
Վանիլա, կիտրոնի տաշուք
1 թէյի դգալ քիմիական թթխմոր

Պատրաստութիւն

Բաղադրիչները խառնել եւ ստացուած խառնուրդը լեցնել կարագով ծեփուած կաղապարի մը մէջ եւ նախապէս տաքցուած փուռի մէջ 180 ջերմաստիճանով եփել 30-40 վայրկեան:

Փուռէն հանելէ ետք ձգել, որ պաղի եւ ապա շերտել: Բարի՛ ախորժակ:

Շաբթուան Բանաստեղծութիւնը

Նա կռուի դաշտում իր մահը գտաւ.
Կռուեց ու զոհուեց անխօ՜ս, անանո՜ւն,
Կ՛ուզես նախանձիր,
Ուզում ես` գթա,
Կծկուած քո բախտի տաքո՜ւկ դարանում:
Ի հարկէ՜, իրաւ, դու երկա՜ր կ՛ապրես,
Քո՛նը կը լինեն կեանք, սէր ու ցնորք,
Գինի՜ կը խմես, գրքե՜ր կը տպես,
Աղջիկների հետ կը զբօսնե՛ս անհոգ.
Բայց չե՛ս մոռանայ դու հուր յաւիտեան
Եւ չե՛ս ազատուի խայթից այն յուշի,
Որ ապրել ես դու միշտ… «խնամքի տա՜կ» –
Ուրիշի ջանքի, կամ արեան հաշուին…
Որ այս յաղթութեան չինարին ջահել,
Որի ստուերում նստած ես գինով,
Կանաչ կեանքի՜ց է նրա կեա՛նք առել
Եւ ջրուել նրա կարմի՜ր արիւնով…
Որ, երբ քեզ փնտռող գնդակը եկաւ,
Նա կուրծքը պահեց եւ… նրա՛ առջեւ,
Ու թէեւ ընկաւ, բայց ոչ մի վայրկեան
Ապրելու համար նա չի՛ ամաչել…

ԳԷՈՐԳ ԷՄԻՆ

 

 

 


Երեխաներու Դաստիարակութիւնը. Նիստուկացի 10 Հիմնական Կանոններ

$
0
0

Պատրաստեց՝ ՇՈՒՇԻԿ ՄԱՒԻՍԱԳԱԼԵԱՆ

Եթէ տակաւին մօտիկ անցեալին երեխաներու նիստուկացին հետ կապուած կանոնները մեծ մասամբ դպրոցը կը փոխանցէր, ներկայիս այդ պարտականութիւնը աւելիով վերապահուած է ծնողներուն` առցանց դասաւանդութեան ստեղծած ծանօթ դժուարութիւններուն պատճառով:

Ստորեւ կը ներկայացնենք երեխաներու, նիստուկացին հետ կապուած 10 հիմնական կանոններ, զորս ծնողները պէտք է սորվեցնեն իրենց զաւակներուն:

– 1 –

Կիսուիլ ուրիշին հետ: Երեխան պէտք է վարժուի կարգ մը բաներ ուրիշին հետ բաժնեկցիլ, ինչպէս օրինակ` խաղալիքները: Եսակեդրոն, անձնասէր երեխան ապագային ընկերային լուրջ հարցեր կրնայ դիմագրաւել:

– 2 –

Շնորհակալութիւն յայտնել: Երեխան շատ կանուխէն պէտք է վարժուի շնորհակալութիւն յայտնելու: Ասիկա նաեւ կը զարգացնէ երախտապարտութեան ոգիի  զարգացումը:

– 3 –

Բարեւել: Յաճախ ամչկոտ երեխաները կը մերժեն բարեւել. նման պարագաներու, դիտողութիւնն ու յանդիմանութիւնը նպատակի չեն ծառայեր: Պէտք է բացատրել եւ օրինակ դառնալ:

– 4 –

«Խնդրեմ» ըսել: Կանուխէն երեխան պէտք է վարժուի «կը խնդրեմ» կամ «հաճիս» ըսելու:

«Տո՛ւր» կամ «կ՛ուզեմ» ձեւերէն պէտք է հրաժարի:

– 5 –

Մարզական ոգի ունենալ: Երեխան պէտք է սորվի լաւ խաղալ, յաղթել, բայց նաեւ պէտք է ընդունի պարտութիւնը: Ան պէտք է իմանայ, որ ինք աշխարհի կեդրոնը չէ, ենթադրուած չէ մնայուն ձեւով յաղթելու, հետեւաբար պարտութիւնը մերժելը, ողբերգութեան վերածելը, կռուիլը եւ լալը սխալ եւ անպարկեշտ հակազդեցութիւններ են:

– 6 –

Կարգի սպասել: Ձեր զաւակը պէտք է սորվի համբերատար ըլլալ եւ օրէնքը յարգել:

– 7 –

Դուռը բռնել: Երբ երեխան վերելակ կը մտնէ կամ որեւէ սենեակ, պէտք է սորվի դուռը բռնել, որպէսզի ետեւէն եկողը նոյնպէս մտնէ:

– 8 –

Տարբերութիւնները ընդունիլ: Ձեր զաւակը պէտք է կանուխէն սորվի իրմէ տարբերուողները ընդունիլ եւ յարգել: Այսպէս, անոնց պէտք է բացատրել, թէ ինչո՛ւ ոմանք սպիտակամորթ են, ուրիշներ` սեւամորթ, ոմանք հաշմանդամ են, կոյր, համր, լաչակաւոր եւ այլն…

– 9 –

Իմանալ սեղանի կանոնները: Երեխան կանուխէն պէտք է ծանօթանայ սեղանի կանոններուն` բերանը գոց ուտել, լուռ ուտել, արմուկները սեղանին չդնել, դանակ-պատառաքաղ գործածել եւ այլն…

– 10 –

Ներողութիւն ըսել: Սխալը ընդունիլ եւ ներողութիւն ըսելը մեծ առաքինութիւն է: Դուք ձեր կարգին օրինակ ծառայելով` վարժեցուցէք, որ ան տեղին ընդունի իր սխալը եւ ներողութիւն ըսէ:

 

Առողջապահական

Ալքոհոլը Դադրեցնելու
Օգտակար Հետեւանքները

Ալքոհոլային խմիչքներէ կախուածութիւնը առողջական լուրջ խնդիր է:

Ալքոհոլային խմիչքներու չափազանցութիւնը երկար ժամանակի վրայ կը վնասէ թէ՛ մեր ուղեղին եւ թէ՛ հոգեկանին: Իսկ ի՞նչ կը պատահի, եթէ անոնց սպառումը դադրեցնենք եւ կամ նուազագոյնին հասցնենք…

ա.- Աւելի աշխուժ եւ կատառ կը զգանք եւ կը ձերբազատինք յոգնածութեան զգացողութենէն:
բ.- Կը բարելաւուի կեդրոնացումի ունակութիւնը:
գ.- Կը բարելաւուի մեր մորթին տեսքն ու որակը:
դ.- Կը նիհարնանք: Այո՛, երկար ժամանակի վրայ այս խմիչքներէն հրաժարելով` զգալիօրէն կը նիհարնանք, տրուած ըլլալով, որ անոնք շատ ջերմուժ կը պարունակեն:
ե.- Կը բարելաւենք վնասուած լեարդին վիճակը:
զ.- Կը բարելաւենք մեր քունը:
է.- Կը բարձրացնենք մեր տրամադրութիւնը
ը.- Դրամ կը խնայենք: Այո, յատկապէս այս օրերուն, երբ անոնք բաւական սուղ կ՛արժեն:

Աղմկոտ Վայրերու Մէջ Ապրիլը
Կը Վնասէ Մտային Կարողութիւններուն

Ականջներուն մէջ զնգոց (աքուֆեն), լսողութեան տկարացում, խլութիւն… Աղմուկին հետեւանքները բազմաթիւ են, յատկապէս երբ ան ուժեղ է եւ երկարատեւ կամ մնայուն:

Աղմուկը կրնայ ազդել մեր քունին վրայ, նպաստել ընկճախտի զարգացման եւ պատճառել հոգեկան ու մտային խանգարումներ:

Ամերիկացի գիտնականներու մէկ նոր հետազօտութիւնը, որ վերջերս հրապարակուած է «Alzheimer’s and Dementia» պարբերաթերթին կողմէ, ցոյց տուած է, որ աղմուկը կրնայ ազդել տարեցներու մտային ունակութիւններու տկարացման վրայ:

Այսպէս, գիտնականները հետազօտած են 65 տարեկան եւ աւելի 5227 անձեր եւ յանգած են այն եզրակացութեան, որ երկարատեւ, բարձր աղմուկը 36% առ հարիւրով վնասած է տուեալ անձերու մտային-ճանաչողական ունակութիւններուն եւ 30% առ հարիւրով բարձրացած` ալզայմըրի հաւանականութիւնը:

 

Տեսողական Ընկալում

Կատուն Կը Բարձրանա՞յ, Թէ՞ Կ՛իջնէ…

Ձեր տեսողական ընկալումը սերտօրէն կապուած է ձեր մտածողութեան հետ:

Ուշադիր նայեցէք նկարին. ի՞նչ կը տեսնէք. կատուն կը բարձրանա՞յ, թէ՞ կ՛իջնէ…

– Եթէ ձեր կարծիքով, կատուն կը բարձրանայ`

Դուք մարդոց կողմէ շատ ընկալուող անձ էք, դիւրութեամբ կը մտերմանաք եւ կը հաղորդակցիք անոնց հետ եւ տեւաբար օգնելու պատրաստակամութիւն կը ցուցաբերէք: Դուք ձեր անձին հետ հաշտ էք, բարդոյթներ չունիք եւ առհասարակ հաւասարակշռուած ու հանդարտ էք: Մարդիկ հաճոյքով կը յարաբերին ձեզի հետ:

– Եթէ ձեր կարծիքով, կատուն կ՛իջնէ`

Դուք իրատես անձ էք, քարիզմա ունեցող անձնաւորութիւն էք: Ձեր կեանքը շատ լաւ կազմակերպած էք, կը զգուշանաք անկանխատեսելիէն եւ անակնկալներէն: Շատեր հիացած են ձեզմով եւ յաճախ կը դիմեն ձեր խորհուրդին:

 

Ախտանշաններ, Որոնք Կը Յուշեն
Մեր Մարմնին Մէջ Իոտի Պակասը

Իոտը (մանիշ, Ա.) մեր մարմնին համար ամենակարեւոր սննդանիւթերէն մէկն է, իսկ անոր պակասը կրնայ առողջական շատ լուրջ հարցեր ստեղծել: Իոտը շատ անհրաժեշտ է յատկապէս վահանագեղձի առողջ գործունէութեան համար:

Հաւասարակշռուած սննդականոնը կ՛օգնէ մեզի` խուսափելու այս շատ կարեւոր նիւթի անբաւարարութենէն: Իսկ անոր անբաւարարութիւնը կրնանք զգալ հետեւեալ ախտանշաններէն:

ա.- Թուլութեան զգացում,
բ.- Յոգնածութեան զգացում,
գ.- Մսկոտութիւն,
դ.- Գիրութիւն,
ե.- Մազաթափութիւն,
զ.- Վիզին շուրջ ուռուցքներու յայտնութիւն,
է.- Յիշողութեան եւ մտային այլ կարողութիւններու տկարացում:

Նշենք, որ իոտով հարուստ մթերքներ են` ծովու աղը, մլուխիէն, ձուկը, հաւկիթին դեղնուցը, այծի պանիրը, խեչափառը, խեցգետինը եւ այլն…

 

 Բոյսերու Խնամք

Ե՞րբ Եւ Ինչպէ՞ս Ջրել Տան Բոյսերը

Տան բոյսերը ջրելու համար պէտք է մատներուն ծայրով դպչիլ հողին. եթէ անիկա խոնաւ է եւ ձեր մատներուն կը փակչի, սպասեցէք, մինչեւ որ հողը չորնայ, յետոյ ջրեցէք:

Եթէ նկատէք, որ ձեր բոյսին թաղարը թեթեւցած է եւ մէջի հողը չորնալով` թաղարին պատերէն քաշուած եւ կծկուած է, պէտք է ջրէք զայն:

Խոշոր տերեւներով բոյսերը նախընտրելի է ջրել ցնցուղով կամ սափորով:

Օրքիտէն եւ սիքլամենը կ՛ախորժին ջուրի լոգանքէն: Անոնց թաղարները մխրճեցէք ջուրով լեցուն երկրորդ ամանի մը մէջ: Երբ զգաք, որ հողին երեսը թրջեցաւ, ջուրէն հանեցէք թաղարը:

Քաքթիւսի ընտանիքի բոյսերը պէտք է ջուրով ողողել, անոնք կ՛ախորժին ցամաք միջավայրէն: Նայած ձեր ունեցած տեսակին` զայն ջրեցէք շաբաթական դրութեամբ եւ ջուրի քիչ քանակով:

 

Խոհագիր

Քարամելով Կաթնապուր

Բաղադրիչներ

1 լիթր կաթ
3/4 գաւաթ բրինձ (կլոր հատիկ)
100-125 կրամ շաքար
Պտղունց մը վանիլա

Քարամելին համար`

125 կրամ շաքար (+ 1 ապուրի դգալ ջուր)
100 մլ հեղուկ սեր
20 կրամ կարագ

Պատրաստութիւն

Կանթապուրը եփելէ ետք զայն բաժնել ներկայանալի բաժակներու մէջ եւ երեսը զարդարել քարամելով: Հրամցնել գաղջ վիճակով:

 

Բանաստեղծութեան Մը Պատմութիւնը

Դուք Նկատե՞լ Էք…

Քառասուն տարի բըռնած ճանապարհ`
Շիտակ, անվեհեր
Գընում եմ ես վեր –
Դէպ Անյայտը սուրբ, աշխարհքը պայծառ:

Քառասուն տարի ճամբովն ահարկու
Անցել եմ էսպէս
Ու հասել եմ ես,
Խաղաղութեանն եմ հասել ես հոգու:

Թողել եմ ներքեւ, մեծ լերան տակին,
Ե՛ւ փառքը, ե՛ւ գանձ,
Ե՛ւ քէն, ե՛ւ նախանձ –
Ամէնը, ինչ որ ճընշում է հոգին:

Եւ էն ամէնը, արդ նայում եմ ես –
Տեսնում եմ նորից
Իմ լերան ծերից –
Էնպէս հասարա՜կ, դատարկ են էնպէ՜ս…

Եւ ես իմաստուն ու բեռըս թեթեւ,
Անհոգ ծիծաղով,
Երգով ու տաղով
Իջնում եմ զըուարթ իմ լերան ետեւ:

ՅՈՎՀԱՆՆԷՍ ԹՈՒՄԱՆԵԱՆ

«Վայրէջք»
1909

Այս բանաստեղծութիւնը գրուած է 1909-ին, Մետեխի բանտին մէջ, Յովհաննէս Թումանեանի ծննդեան 40-ամեակի օրը:

Աւետիք Իսահակեանը կը պատմէ. «1908 թուի դեկտեմբեր ամսին ցարական Ժանտարմերիան Օհաննէսին եւ ինձ ձերբակալեցին եւ զանազան հակապետական մեղադրանքներով վեց ամիս պահեցին Թիֆլիսի Մետեխի բանտում: Կամերաներով (խուցերով, Ա.) դրացի էինք իրարու: Բանտում լրացաւ, փետրուար ամսին, Օհաննէսի 40-ամեակը: Այդ առիթով նա գրեց «Վայրէջք» բանաստեղծութիւնը: Մենք տխրութեան ու ուրախութեան խառն զգացումներով տօնեցինք նրա տարեդարձը»:

 

Հետաքրքրական. Ալեքսանտր Սպենդիարեանի 6 Իրերը

$
0
0

Պատրաստեց՝ ՇՈՒՇԻԿ ՄԱՒԻՍԱԳԱԼԵԱՆ

1871-ի նոյեմբերին Ղրիմի մէջ ծնած է հայ մեծ երաժիշտ Ալեքսանտր Սպենդիարեանը: Կրթութեամբ իրաւաբան` Սպենդիարեանի յայտնի ստեղծագործութիւններէն է «Ալմաստ» օփերան, որուն վերջին գործողութեան գործիքաւորումը չհասաւ աւարտելու:

Ա. Սպենդիարեանի անունը կը կրէ Երեւանի օփերայի եւ պալէի պետական ակադեմիայի թատրոնը:

Երաժիշտին տուն-թանգարանը հիմնադրուեցաւ անոր դուստրերուն` Մարինայի եւ Թաթիանայի Հայաստան այցելութենէն ետք: Թանգարանը կը գտնուի Նալբանդեան փողոցի 21 համարին վրայ:

Ստորեւ կը ներկայացնենք թանգարանին մէջ ցուցադրուած 6 իրեր, որոնք շատ բան կը պատմեն մեծ երաժիշտին մասին:

– 1 –

Անուանական սպասքը

Սպենդիարեանի տան օգտագործուած սպասքը ցուցադրուած է տուն-թանգարանին մէջ: Սպասքը անուանական է, իր վրայ կը կրէ մեծ երաժիշտին անուն-ազգանունին սկզբնատառերով դրոշմակնիք:

Ընտանեկան սպասքին վրայ դրոշմուած «Ա. Ս.»-ն նաեւ տուն-թանգարանին խորհրդանիշն է:

– 2 –

Զարդատուփը

Զարդատուփը կը ծառայէր որպէս նամակներու եւ լուսանկարներու պահոց:

Խնամքով իրարու վրայ շարուած նամակներուն միջեւ կը գտնուի նաեւ սիրելի կնոջ` Վարվառա Մազիրովայի` 1915, փետրուար 5-ին գրած նամակը:

– 3 –

Դաշնամուրը

1926-ին Սպենդիարեանը Ղրիմէն շոգենաւով կու գայ Հայաստան, ան Նալբանդեան փողոցի նորակառոյց շէնքի մը մէջ բնակարան ստացած էր: Ոգեւորուած երաժիշտը իրեն հետ կը բերէ նաեւ C. BECHSTEIN դաշնամուրը, որ իր ստեղծագործական արարումներուն վկան է:

Ռոմանոս Մելիքեանը, որ շրջան մը Ս. Սպենդիարեանի հետ ապրած էր նոյն տան մէջ, իր յուշերուն մէջ կը պատմէ, թէ ինչպէ՛ս մեծ երաժիշտը ամէն առտու կ՛արթննար, թէյ կը պատրաստէր եւ յետոյ երկուքով կը նստէին դաշնամուրին մօտ ու կը զրուցէին Կոմիտասի մասին:

– 4 –

Սիկարները

Սպենդիարեանը շատ կը սիրէր սիկար ծխել: Իր աշակերտներուն վկայութեամբ, ան նուագախումբի փորձերուն ընթացքին իսկ սիկար կը ծխէր: Կը պատահէր, որ վառած սիկար մը ձեռքը բռնէր, իսկ երկրորդ մը զետեղած ըլլար ականջին ետեւ…

– 5 –

Պայուսակը

1926-ին այս պայուսակը Սպենդիարեան նուէր ստացած էր իր ուսանողներէն մէկէն` ստեղծագործական գործունէութեան 25-ամեակին առիթով:

Պայուսակին մետաղեայ փականը զարդարուած է խազերով եւ ձեռագիր արձանագրութեամբ, որ կը յուշէ նուիրողին անունը եւ նուէրին առիթը:

– 6 –

Գունաւոր մատիտներ

Ա. Սպենդիարեանի աշխատասեղանին վրայ միշտ գունաւոր մատիտ կը գտնուէր: Երաժիշտը իր ստեղծագործութիւններու սրբագրութիւնները կը կատարէր մեծ բծախնդրութեամբ` գունաւոր մատիտներով:

Գունաւոր մատիտները նաեւ վերապահուած էին երաժիշտին փոքր դստեր` Մարինային, որպէսզի գրասենեակ մտնելով` զինք չխանգարէր եւ գծագրութեամբ զբաղէր:

 Մեր Զաւակները Եւ Մենք

 Երեխաները Եւ «Քորոնա»-էն
Պաշտպանող Դիմակները

Առողջապահութեան Համաշխարհային Կազմակերպութեան` ԱՀԿ-ի (ՕMS) համաձայն, «Քորոնա» ժահրէն պաշտպանող դիմակ կրնան կրել 12 տարիքը թեւակոխած երեխաները: Կազմակերպութիւնը կը բացառէ 6 տարեկանէն վար երեխաներուն դիմակի գործածութիւնը. իսկ ինչ կը վերաբերի 6 – 11 տարեկան երեխաներուն, անոնք կրնան դիմակ կրել չափահասի մը հսկողութեամբ:

Թէ՛ ԱՀԿ-ի եւ թէ՛ ԵՈՒՆԻՍԵՖ-ի կարծիքով, պաշտպանող դիմակ պէտք չէ կրեն հաշմանդամութիւն, ուսումնական դժուարութիւններ եւ կամ շնչառութեան հետ կապուած հարցեր ունեցող երեխաներ:

Եթէ դպրոց յաճախող երեխային թելադրուած Է պաշտպանող դիմակ կրել, ան կրնայ ոչ բժշկական դիմակ կրել, եթէ առողջական հարցեր չունի: Սակայն պայման է, որ դիմակը յաճախ տաք ջուրով եւ օճառով լուացուի: Կտորէ դիմակը պէտք չէ որ թանձր ըլլայ, որպէսզի երեխան հանգիստ շնչէ: Շատ կարեւոր է նաեւ, որ կտորէ դիմակը համապատասխանէ երեխային դէմքին չափերուն եւ լաւ ծածկէ անոր քիթն ու բերանը:

Բժշկական դիմակ կրելը պարտադիր է առողջական լուրջ հարցեր եւ տկար դիմադրողականութիւն ունեցող երեխաներուն պարագային:

Մեր Առօրեան Դիւրացնող Հնարքներ

Սուրճի Մրուրի Օգտագործման
Հետաքրքրական Տարբերակներ

Սուրճի մրուրը թափօն է, մենք զայն օգտագործելէ ետք անմիջապէս աղբամանը կը թափենք, մինչդեռ մենք շատ լաւ կրնանք զայն կրկին գործածել մեր առօրեայ կեանքին մէջ:

Սուրճի մրուրը կարելի է օգտագործել տան որոշ իրեր մաքրելու եւ անախորժ հոտերու դէմ պայքարելու համար. կրնանք զայն օգտագործել նոյնիսկ մեր բոյսերուն համար: Այլ խօսքով, սուրճի մրուրի օգտագործման տարբերակները շատ են. եկէ՛ք` ծանօթանանք մէկ քանիին:

– Սուրճի գաւաթի մը մէջ լեցուցէք չոր մրուրը եւ զայն դրէք սառնարանին դարաններէն մէկուն վրայ` սառնարանին մէջի անախորժ հոտը չէզոքացնելու համար:

***

– Կիրով, մակնեզիոմով եւ ֆոսֆորով հարուստ սուրճի մրուրը հիանալի պարարտացուցիչ է ձեր պարտէզի եւ տան բոյսերուն համար: Անիկա նաեւ կ՛օգնէ, որ հողը չքարանայ ու փխրուն, փափուկ մնայ: Անիկա նաեւ բոյսերը կը պաշտպանէ զանազան տեսակի որդերէ եւ ճճիներէ:

***

– Սուրճի մրուրը նաեւ հիանալի միջոց է դէմքի, ձեռքերու եւ ընդհանրապէս մաշկին մեռած բջիջները մաքրելու, սելիւլիթ դարմանելու եւ մաշկին հարթ ու գեղեցիկ տեսք տալու համար:

***

– Թիւլէ ծրարիկներու մէջ (կարելի է կանացի բարակ գուլպայ ալ օգտագործել) սուրճի մրուր լեցնելով եւ նստասենեակին որոշ տեղեր զետեղելով կարելի է հաճելի բոյր եւ թարմ օդ ապահովել:

***

– Սուրճի մրուրը (1 ապուրի դգալ) եւ գաղջ ջուրը կ՛օգնեն բանալու լուացարանին խցուած խողովակը եւ չէզոքացնելու անախորժ հոտերը:

***

– Շան կամ կատուին վրայի լուերէն ձերբազատելու համար կարելի է անոնց յատուկ շամփուէնին սուրճի մրուր աւելցնել եւ ստացուած խառնուրդով շփել անոնց մարմինը…

***

– Սուրճի մրուրը հաճելի համ կու տայ ձեր տուրմով կարկանդակին: Իսկ միսը աւելի եւս կը փափկանայ եւ համեղ կը դառնայ, եթէ սուրճի մրուր օգտագործուի:

***

– Սուրճի մրուրը նաեւ փայլք եւ գեղեցիկ գոյն կու տայ մութ գոյնի վարսերուն:

***

– Մոխրամանին յատակին զետեղուած սուրճի մրուրը կը չէզոքացնէ անախորժ հոտը:

Խոհագիր

 Սիսեռով Աղցան

Բաղադրիչներ

– 1 բաժակ խաշած սիսեռ
– 2 աւոքատօ` խորանարդաձեւ կտրատուած
– 2 պզտիկ լոլիկ` խորանարդարձեւ կտրատուած
– 50 կ ֆեթա պանիր խորանարդաձեւ կտրատուած
– 2 ցօղուն մանրուած կանաչ սոխ
– 1 կիտրոնի հիւթ
– 2 ապուրի դգալ ձիթապտուղի ձէթ
– Աղ
– Սեւ կամ կարմիր պղպեղ

Պատրաստութիւն

Թացանին բաղադրիչները` կիտրոնի հիւթը, ձէթը, աղն ու պղպեղը փոս ամանի մը մէջ խառնել եւ մէկ կողմ ձգել:

Երկրորդ ամանի մը մէջ խառնել խաշած սիսեռը, աւոքատոն, լոլիկը, ֆեթա պանիրն ու սոխը:

Խառնուրդը փոխադրել ներկայանալի ամանի մը մէջ, վրան թափել թացանը եւ մատուցել:

Շաբթուան Բանաստեղծութիւնը

 Գնացին-Չեկան

Գնացին, չեկան տղաներն այն քաջ`
Կապո՜յտ աչքերով, խաժակն, սեւաչ:
Եւ նա, որ պիտի բժշկէ՛ր մարդկանց,
Սպաննուե՛ց յանկարծ:
Եւ նա, որ պիտի գրէր թանաքո՛վ,
Գրեց արիւնո՛վ: Գրեց իր կեանքո՛վ:
Նա, ով հո՛ղ պիտի մշակէր էլի,
Հո՛ղ է երեւի:
Նա, որ ուզում էր քարո՛վ կառուցել,
Մի քա՛ր է դարձել:
Նա, որ ուզում էր իր մօ՛րը գրկել,
Մա՛յր հողն է գրկել:
Նա, որ պատմաբա՛ն կը դառնար գիտուն,
Դարձաւ… պատմութի՛ւն:
Գնացին, չեկան տղաներն այն քաջ`
Կապոյտ աչքերով, խաժակն, սեւաչ:
Իսկ եթէ չեկան, որտե՞ղ են նրանք –
Որտեղ լաւ սի՛րտ կայ` այնտեղ են նրանք…

ԱՐԱՄԱՅԻՍ ՍԱՀԱԿԵԱՆ

 

Հետաքրքրական. Դ. Տեմիրճեանի Կեանքը Պատմող Իրեր

$
0
0

Պատրաստեց ՇՈՒՇԻԿ ՄԱՒԻՍԱԳԱԼԵԱՆ

Գրող, թատերագիր, հրապարակախօս Դ. Տեմիրճեան ծնած է 1877-ի դեկտեմբերին, Ախալքալաք, մահացած է 1956-ի դեկտեմբերին, Երեւան:

Դ. Տեմիրճեան մեր գրականութեան պարգեւած է «Վարդանանք», «Քաջ Նազար», «Երկիր հայրենի» եւ այլ արժէքաւոր ստեղծագործութիւններ: Ան նաեւ մասնակցած է Յ. Թումանեանի «Վերնատուն» գրական ընկերութեան աշխատանքներուն:

Գրագէտին տուն-թանգարանը հիմնադրուած է 1977-ին, այն բնակարանին մէջ, ուր ապրած է 1929-էն մինչեւ մահը: Նշենք, որ տուն-թանգարանը կը գտնուի Աբովեան 29-ի վրայ:

Ստորեւ կը ներկայացնենք տուն-թանգարանը ցուցադրուած իրեն, որոնք շատ բան կը պատմեն մեծ մտաւորականին մասին:

* * *

Ջութակը

Իտալական «Կրէմոնա» ջութակը 1797-ի արտադրութիւն է: Տեմիրճեան զայն ձեռք բերած էր 1905-ին, Ժընեւի համալսարանը ուսանած տարիներուն: Որպէս ազատ ուսանող` ան հետեւած է Ժընեւի երաժշտանոցի ջութակի դասընթացքներուն:

Սահմանափակ միջոցներով գրագէտը իր սնունդին համար նախատեսուած գումարէն զեղչելով` մեծ դժուարութեամբ ձեռք բերած էր այդ ջութակը, որմէ երբեք չբաժնուեցաւ մինչեւ կեանքին վերջը:

Տեմիրճեան ոչ մէկ անգամ բեմերէ ջութակի ելոյթ չէ ունեցած, սակայն սեղմ շրջանակներու մէջ յաճախ ցոյց տուած է իր տաղանդը:

* * *

«Աւարայրի Ճակատամարտը»
Կտաւը

1943-ին, երբ Դ. Տեմիրճեան կը գրէր «Վարդանանք» վէպին առաջին հատորը, զուգահեռ` կտաւին կը յանձնէր իր պատկերացումները` Աւարայրի ճակատամարտին վերաբերեալ:

Կտաւին վրայ, վերը պատկերուած է յիշեալ ճակատամարտը վարը` 6 այլ տարբեր նկարներ:

Փոքր տարիքէն Տեմիրճեան իր գծագրութիւններով գրաւած է ուսուցիչներուն ուշադրութիւնը:

* * *

Իսահակեանին Ուղղուած Նամակը

Տուն-թանգարանին մէջ նաեւ ցուցադրուած է Դ. Տեմիրճեանէն Ա. Իսահակեանին ուղղուած նամակը: Նամակին էջերէն մէկուն վրայ մատիտով գծուած է ջրափոսի մէջ չորցած  ծառ մը: Նկարին տակ գրուած է «Եթէ Այվազովսկին սաղ է, կարող է գերեզման մտնել, եթէ գերեզմանում է, կարող է շուռ գալ միւս կողմ…»:

* * *

Մօր Զարդատուփը

Տեմիրճեանի ծնողները տարբեր ընկերային խաւերէ էին: Մայրը` Նաթալիան ազնուական ընտանքի զաւակ, զարգացած երիտասարդուհի էր եւ Թիֆլիս կ՛ապրէր, մինչ հայրը` Կարապետը անուս, համեստ ախալքալաքցի էր: Նաթալիային հայրը,  որ դէմ էր այդ ամուսնութեան, աղջիկը կը զրկէ օժիտէ, սակայն մայրը ամուսինէն գաղտնի, թանկարժէք զարդեղէններով լեցուն զարդատուփ մը կու տայ իր աղջկան:

Հետագային անոնք այդ զարդերը վաճառելով` կը հոգան իրենց 6 զաւակներուն ուսման ծախսերը:

Դ. Տեմիրճեան մօր իրերը մասունքի նման մեծ գուրգուրանքով կը պահէր:

* * *

Ճեմարանական Պնակը

Գէորգեան ճեմարան ուսանած Դ. Տեմիրճեանն ու Ա. Իսահակեանը օրին մէկը կ՛այցելեն Արմաւիրի մարզ ու կը գիշերեն գիւղացիի մը տունը վերջինս կը փափաքի յատուկ նուէրով պատուել իր հիւրերը եւ իւրաքանչիւրին կը նուիրէ ՃՍԷ (Ճեմարան Սուրբ Էջմիածին) գրութեամբ պնակ մը:

Երկու պնակներն ալ մինչեւ օրս կը ցուցադրուին յիշեալ գրագէտներուն տուն-թանգարաններուն մէջ:

Առող­ջա­պա­հա­կան

Դա­ջու­ածք­նե­րը Կր­նան
Վնա­սել Քրտ­նա­գեղ­ձե­րուն

«Journal of Applied Physiology» պար­բե­րա­թեր­թին մէջ լոյս տե­սած յօ­դու­ա­ծի մը հա­մա­ձայն, մարմ­նի դա­ջու­ածք­նե­րը կր­նան վնա­սել քրտ­նա­գեղ­ձե­րուն:

10 կա­մաւ­որ­նե­րու վրայ կա­տա­րու­ած հե­տա­զօ­տու­թիւն մը ցոյց կու տայ, որ մոր­թին դա­ջու­ածք­նե­րով պա­տու­ած հա­տու­ած­նե­րուն վրայ քրտ­նար­տադ­րու­թիւ­նը յս­տա­կօ­րէն նու­ա­զած է, իսկ ատի­կա կր­նայ լուրջ հարց դառ­նալ, քա­նի որ այդ գոր­ծըն­թա­ցը մարմ­նին կ՛­օգ­նէ ներ­քին ջեր­մա­կար­գաւ­որ­ման վե­րահս­կո­ղու­թե­ան:

Խոհանոցի Գաղտնիքներ

Խորհարարական իւրաքանչիւր աշխատանք կը պահանջէ որոշ հմտութիւններ, որոնց տիրապետելով` աւելի եւս կը բարելաւենք մեր խոհարարական ունակութիւնները:

Դդմաճի Պատրաստութիւն

Մեզի կը թուի, որ չկայ աւելի դիւրին բան, քան` դդմաճ պատրաստելը, բայց եւ այնպէս, մեզմէ շատեր չեն տիրապետեր դդմաճը ճիշդ ձեւով խաշելու կանոններուն եւ կը գործեն որոշ անդարձ սխալներ… Ստորեւ կը ներկայացնենք մէկ-երկու խորհուրդ:

ա.- Դդմաճը խաշելու համար պէտք է հրաժարիլ փոքր կաթսաներէն: Մեծ կաթսայի եւ առատ ջուրի մէջ դդմաճը աւելի համաչափ եւ լաւ կ՛եփի. հակառակ պարագային` դդմաճը կը դառնայ կպչուն եւ անհամ:

բ.- Իտալացիները իւրաքանչիւր 100 կրամ դդմաճ խաշելու համար կ՛օգտագործեն մէկ լիթր ջուր, Ջուրին մէջ անպայման աղ կ՛աւելցնեն, այլապէս դդմաճը կը դառնայ կպչուն եւ անհամ:

Խաշի ջուրին մէջ պէտք չէ ձէթ աւելցնել քանի որ աւելի ուշ թացանին հետ խառնելու ատեն իւղը կ՛արգելակէ դդմաճին մէջ թացանի ներծծումը:

գ.- Եթէ եփի ջուրը չէ եռացած, պէտք չէ դդմաճը լեցնել, քանի որ անիկա աւելի ուշ կ՛եփի եւ սպասուած արդիւնքը չի տար:

* * *

«Էօֆ Փոշէ»

«Էօֆ փոշէ»-ն կեղեւազերծուած հաւկիթը եռացող ջուրի մէջ եփելու տարբերակ է: Ֆրանսացիներուն սիրելի «Էօֆ փոշէ»-ն թէ՛ առողջապահական է եւ թէ շատ համեղ ու հիւթեղ: Եփի այս ձեւին տիրապետելու համար պէտք է հետեւիլ հետեւեալ փուլերուն.

ա.- Ընտրել թարմ հաւկիթ, որպէսզի ճերմկուցը չտարածուի այլ շրջապատէ դեղնուցը:

բ.- Եփի ջուրին ապուրի դգալ մը ճերմակ քացախ աւելցնել, որպէսզի ճերմկուցը ամուր եւ պիրկ մնայ:

գ.- Դգալի միջոցով ճերմկուցը դեղնուցին վրայ բերել, որպէսզի վերջինը ամբողջովին ծածկուի:

դ.- Երեք վայրկեանէն շերեփով մը  ջուրէն հանել եւ զետեղել ֆրանսական հացի շերտի մը, համեղ աղցանի մը կամ դդմաճի վրայ:

* * *

Խաշած Շագանակ

Համեղ խաշած շագանակներ ստանալու համար զանոնք պէտք է խաշել առատ եռացած ջուրի մէջ:

ա.- Շագանակներուն կեղեւները խաչաձեւ ճեղքել:

բ.- Խոշոր կաթսայի մը մէջ ջուր եռացնել:

գ.- Եփի ջուրին աղ եւ ապուրի դգալ մը ձէթ աւելցնել:

դ.- Ջուրը եռալէն ետք կրակը թեթեւցնել եւ շագանակները ջուրին մէջ եփել շուրջ կէս ժամ:

Խոհագիր

 Ճակընդեղով Եւ
Ֆեթա Պանիրով Աղցան

Բաղադրիչներ

– 4 միջակ խաշած ճակնդեղ
– Ափ մը ընկոյզ
– 200 կր. ֆեթա պանիր
– Թարմ ռեհանի տերեւներ` զարդարանքի համար
– 5 ապուրի դգալ պալսամիք քացախ
– 5 ապուրի դգալ ձիթապտուղի ձէթ
– 1 թէյի դգալ շաքար կամ մեղր
– 1 թէյի դգալ մանանեխ
– Աղ, սեւ պղպեղ

Պատրաստութիւն

Ճակնդեղները խաշել, կեղուել եւ խորանարդաձեւ կամ կլոր կտրատել:

Տապակի մը մէջ քանի մը կաթիլ ջուր լեցնել, աւելցնել ընկոյզը, շաքարը եւ պտղունց մը աղ ու խառնել, մինչեւ որ ջուրը շոգիանայ, իսկ ընկոյզները ամբողջութեամբ պատուին շաքարով:

Փոս ամանի մը մէջ պատրաստել թացանը` խառնելով քացախը, ձէթը, շաքարը, մանանեխը, աղն ու սեւ պղպեղը:

Ուշադիր եւ համաչափ կտրատել ֆեթա պանիրը, նախընտրաբար` խորանարդաձեւ:

Ներկայանալի ամանի մը մէջ լեցնել կտրատուած ճակընդեղը, վրան թափել թացանը, երեսը ծածկել ֆեթա պանիրով, զարդարել ընկոյզով  եւ ռեհանի տերեւներով:

Շաբթուան Բանաստեղծութիւնը

Յիշողութիւնս
աչքեր ունի,
որ մնացել են
մեր գիւղի ճամբին
եւ սպասում են
ուշացող վերադարձիս…
Յիշողութիւնս ընկել է
մանկութեանս
գիժ խաղերի յետեւից
եւ վազում,վազո՜ւմ`
չի՜ հասնում նրանց…
Տատիս գոգնոցից
մի քանի չամիչ է ընկել
եւ յիշողութեանս
բերանը քաղցրացել է նորից.
ծամո՜ւմ,ծամո՜ւմ է…
Բակի տանձենուց
պապս ճոճք է կապել
եւ յուշերս կռիւ են տալիս
ճօճուելու համար…
Հին նստարանին
իրար կողք կողքի
նստոտել են կարօտներս
եւ շնչում են բոյրը
տաք թոնրահացի…
Յիշողութիւնս
ձեռքեր ունի,
որով ծամերս էին հիւսուում.
մազերիս մէջ
նորից զգում եմ
փափկութիւնը մօրս մատների…
Մի բուռ երկինք է
հաւաքել յիշողութիւնս
եւ աստղեր է նկարել.
աստղերը խաղալիքներ են,
որ չեմ ունեցել….
…………………

Յիշողութիւնս աչքեր ունի.
աչքերը վկաներ են,
որ ես ներկայ եմ եղել
այնտեղ…

ՀԵՐՄԻՆԷ

«Կորած հասցէներ» անտիպ գիրքէն

 

 

 

 

 

 

 

Փորձ Հարցարան. Ի՞նչ Կը Պատմէ Պայուսակը Տիրոջ Բնաւորութեան Մասին

$
0
0

Պատրաստեց՝ ՇՈՒՇԻԿ ՄԱՒԻՍԱԳԱԼԵԱՆ

Ամենաբազմազան իրեր պահելով ձեր պայուսակին մէջ` դուք չէք ալ կռահեր, որ այդ իրերը եւ զանոնք տեղաւորելու ձեւը կրնան որոշակի պատկերացում տալ ձեր բնաւորութեան մասին:

Կարդացէ՛ք ստորեւ տրուած 5 հարցումները եւ ընտրեցէք հաւանական 3 պատասխաններէն ձե՛րը: Հարցարանի աւարտին հաշուեցէ՛ք ձեր միաւորները եւ, վերջապէս, կարդացէ՛ք արդիւնքը` ծանօթանալու համար ձեր նկարագրային որոշ գիծերուն:

– 1 –

Ինչպիսի՞ Պայուսակ Կը Նախընտրէք

ա.- Կը սիրեմ կրել մեծ չափի պայուսակ, որպէսզի մէջը տեղաւորեմ, որքան հնարաւոր է, շատ իրեր: Ես զայն կը բռնեմ օրուան բոլոր ժամերուն…
բ.- Նախասիրած պայուսակս մեծ չէ, բայց ունի շատ բաժիններ, ուր կրնամ իրերս հանգիստ եւ կոկիկ դասաւորել:
գ.- Ես ունիմ տարբեր չափի եւ գոյնի բազմաթիւ պայուսակներ` օրուան տարբեր ժամերու եւ առիթներու կրելու համար:

– 2 –

Պայուսակիս Մէջ Կան

ա.- Գեղեցկանալու պարագաներ` հայելի, սանտր, դիմայարդարման պիտոյքներ…
բ.- Շատ քիչ բան ո՛չ սանտր, ո՛չ հայելի… օրուան ընթացքին ես ժամանակ չունիմ զանոնք օգտագործելու…
գ.- Անպայման հայելի մը եւ սանտր մը` երբեմն մազերս յարդարելու համար:

– 3 –

Ուրիշ Ի՞նչ Կայ Պայուսակիս Մէջ

ա.- Ունիմ թղթապանակ մը, որուն մէջ կը պահեմ` անձնաթուղթս, դրամատան հետ կապուած քարտեր, բջիջայինս եւ դրամապանակս:
բ.- Ունիմ մէկ խոշոր դրամապանակ, որուն մէջ տեղաւորած եմ թէ՛ դրամներս, թէ՛ որոշ փաստաթուղթեր եւ թէ՛ սիրելի անձերուն լուսանկարներ:
գ.- Շատ քիչ բան. դրամապանակս յաճախ տունը կը մոռնամ, այդ պատճառով ալ կը նախընտրեմ դրամը գրպանս պահել:

– 4 –

Իմ Պայուսակիս Մէջ Անպայման Կայ`

ա.- Տուրմ կամ շաքար,
բ.- Օծանելիք,
գ.- Գրիչ եւ նոթատետր:

– 5 –

Երբ Բան Մը Կը Փնտռեմ Պայուսակիս Մէջ

ա.- Անմիջապէս կը գտնեմ, քանի որ իւրաքանչիւր իրի տեղը լաւ դասաւորուած է:
բ.- Պայուսակիս պարունակութիւնը կը պարպեմ սեղանին վրայ եւ ի վերջոյ կը գտնեմ փնտռածս:
գ.- Ոչ մէկ անգամ փնտռածս կը գտնեմ, քանի որ պայուսակս խառնարան մըն է:

Հաշուեցէ՛ք ձեր միաւորները

1) ա= 1, բ = 2, գ = 3
2) ա = 3, բ = 1, գ = 2
3) ա = 2, բ = 3, գ = 1
4) ա = 0, բ = 1, գ = 2
5) ա = 2, բ = 1, գ = 3

Արդիւնք

– Եթէ 5 – 8 միաւոր հաւաքեցիք, դուք քիչ մը թափթփած անձ էք. ձեր պայուսակը պիտանի եւ անպէտ իրերու արշակաւան մըն է, ուր յաճախ չէք գտներ ձեր փնտռածը: Միւս կողմէ, սակայն, դուք էութեամբ կենսախինդ անձ էք, կը սիրէք անպաճոյճ կենսաձեւ եւ առաւելաբար կապուած էք մարդոց, քան` իրերուն:

***

– Եթէ 9 – 16 միաւոր հաւաքեցիք, դուք ամէն ինչի մասին մտածող անձ էք, ոչինչ կը ձգէք պատահականութեան քմահաճոյքին: Կը կշռադատէք ձեզի սպասող գալիք օրերը եւ կ՛առնէք նախազգուշական միջոցներ: Այս բոլորը շատ լաւ է, բայց` քիչ մը ձանձրալի, քանի որ դուք վաղօրօք գիտէք ամէն բան: Կ՛արժէ երբեմն կեանքին նայիլ թեթեւ աչքով եւ թոյլ տալ, որ անակնկալներ գունաւորեն ձեր միապաղաղ կեանքը:

***

– Եթէ 17 եւ աւելի միաւոր հաւաքեցիք, դուք գործնական եւ օրը օրին ապրող մարդ էք: Բարդոյթներ չունիք, կեանքը կ՛ընդունիք այնպէս, ինչպէս որ է: Թափթփած եւ անկազմակերպ չըլլալով հանդերձ, կ՛արժէ, որ օրուան աւարտին հաշուեյարդար ընէք եւ ծրագրէք ձեր յառաջիկայի քայլերը:

Փորձուած Թելադրանքներ

 Կաթը Օգտագործելու
Հետաքրքրական Տարբերակներ

Որպէս Խէժ

Եթէ ձեր պատրաստած անուշի ապակեայ շիշերուն վրայ պիտակ պիտի փակցնէք եւ ձեռքի տակ խէժ չունիք, պիտակին մէկ երեսը հեղուկ կաթով ծեփեցէք եւ շիշին վրայ փակցուցէք: Չորնալէն ետք անուշին տեսակը գրեցէք պիտակին վրայ:

***

Շպարը Մաքրելու Համար

Եթէ շպար մաքրելու ձեր «կաթը» սպառած է, խուճապի մի՛ մատնուիք, զայն փոխարինեցէք սովորական հեղուկ կաթով: Բամպակը թաթխեցէք կաթին մէջ եւ ապա մաքրեցէք ձեր դէմքը:

***

Ասեղնագործը Ամրացնելու Համար

Ձեր ճմռթկած ասեղնագործը ամրացնելու համար զայն քանի մը վայրկեան պաղ կաթի մէջ թաթխեցէք, քամեցէք եւ խոնաւ վիճակով արդուկեցէք:

***

Վարդենիներուն Բոյրը Շեշտելու Համար

Շաբաթը 2 անգամ ձեր վարդենիներուն վրայ սփռեցէք մէկ լիթր ջուրի մէջ լուծուած 2 ապուրի դգալ հեղուկ կաթ եւ 2 ապուրի դգալ քացախ: Այսպիսով, կը շեշտէք ձեր վարդենիներուն անուշ բոյրը:

***

Մոմլաթէ Ծածկոցը Պաշտպանելու Համար

Որպէսզի ժամանակի ընթացքին ձեր սեղանին մոմլաթէ ծածկոցը չճաթռտի ու չփճանայ, զայն օճառ ջուրով լուալու փոխարէն` կաթի մէջ թաթխուած սպունգով մը մաքրեցէք, ապա պարզ ջուրով երկրորդ անգամ մը վրայէն անցէք:

 «Յիշողութեան Արջեր»

Յիշողութիւնը շատ հզօր բան է…

Անկախ` թէ քանի՛ տարի անցած է, տուեալ յիշողութիւն մը ժպիտ կը պարգեւէ մեր դէմքին»` յիշեցնելով մեր անցած լաւ պահերը:

Յիշողութիւնը աւելի եւս հզօր է անոնց համար, որոնք կորսնցուցած են սիրելի անձ մը: Հակառակ, որ ոչինչ չի կրնար ետ բերել կորսնցուցած անձը, բայց եւ այնպէս այդ անձին մասին ֆիզիքական յիշեցում ունենալը որոշ խաղաղութիւն եւ հանգստութիւն կը պարգեւէ շատերուն եւ, ահա սա՛ է, որ կը փորձէ ընել: 21 տարեկան Մէյրի Մաքինեսը, յուսալով, որ իր «Յիշողութեան արջեր»-ը, որոշ մխիթարութիւն պիտի բերեն իր յաճախորդներուն:

Մէյրի «Հերիոթ Ուայթ» համալսարանը ձեւագիտութիւն ուսանած երիտասարդուհի մըն է, ան իր յաճախորդներուն սիրելիներուն հին հագուստը կը վերածէ պաշտելի «Յիշողութեան արջեր»-ու, որոնք կը յաւերժացնեն այդ անձին յիշատակը: Անոր ստեղծագործութիւնները առաւելաբար պատրաստուած են մահացած անձերու սիրելի հագուստներէն` անմահացնելու համար անոր յիշատակը:

Մէյրիի պատրաստած իւրաքանչիւր արջի պատրաստութիւնը 5-6 ժամուան աշխատանք կը խլէ: «Ֆիզիքապէս յոգնեցուցիչ ըլլալէ բացի «Յիշողութեան արջեր» պատրաստելը ինծի համար յուզականօրէն սպառիչ է», կ՛ըսէ Մէյրի, բացատրելով, որ իւրաքանչիւր ստեղծագործութեան ետին կայ յաճախ սրտաճմլիկ պատմութիւն մը:

Մէյրի ունի շատ մեծ թիւով յաճախորդներ, որոնք կարգի կը սպասեն…

Խոհագիր

 Ծաղկակաղամբով Կարկանդակ

Բաղադրիչներ.-

– 1 պզտիկ ծաղկակաղամբ
– 1 միջակ չափի սոխ
– 5 ապուրի դգալ ձիթապտուղի ձէթ
– 1/2 թէյի դգալ մանրուած թարմ խնկունի
– 7 հաւկիթ
– 1/2 գաւաթ մանրուած թարմ ռեհան
– 1 գաւաթ ալիւր
– 1 1/2 թէյի դգալ պէյքինկ փաուտըր
– 1/2 թէյի դգալ փոշի թիւրմերիք
– 1 գաւաթ տաշուած դեղին պանիր
– Շուշմայ` զարդարանքի համար
– Աղ, սեւ համեմ

Պատրաստութիւն

Փուռը տաքցնել 200 ջերմաստիճանով:

Ծաղկակաղամբը պզտիկ կտորներու բաժնել եւ խաշել քառորդ ժամ:

Սոխը մանրել, տապակին մէջ ձէթ տաքցնել, աւելցնել մանրուած սոխն ու խնկունին եւ 3 – 5 վայրկեան եփել, ձգել, որ պաղի:

Խոշոր, խորունկ ամանի մը մէջ կոտրել 7 հաւկիթները, աւելցնել ռեհանը եւ լաւ խառնել, ապա յաջորդաբար աւելցնել սոխն ու խնկունին, ալիւրը, պէյքինկ փաուտըրը, թիւրմերիքը, տաշուած պանիրը, աղն ու սեւ համեմը եւ բոլորը միատեղ խառնել: Ստացուած թանձրուկին աւելցնել խաշած ծաղկակաղամբը եւ կրկին խառնել` առանց ծաղկակաղամբները ճզմելու:

24 սմ տրամագիծով ափսէ մը կարագով ծեփել եւ շուշմայով ծածկել: Ծաղկակաղամբով խառնուրդը լեցնել ափսէին մէջ, երեսը զարդարել կարմիր սոխի օղակներով եւ նախապէս տաքցուած փուռին մէջ 50 վայրկեան եփել: Փուռէն հանելէ առաջ դանակի շեղբով մը ստուգել, թէ կարկանդակը եփա՞ծ է:

Փուռէն հանելէ ետք քառորդ ժամ ձգել, որ պաղի եւ մատուցել տաք կամ գաղջ վիճակով:

Շաբթուան Բանաստեղծութիւնը

Ինչպէս երկիրս անսփոփ, ինչպէս երկիրս
բախտազուրկ,
Ինչպէս երկիրս աւերակ ու արնաներկ –
Մխում է սիրտս հիմա որբ, մխում է սիրտս
բախտազուրկ,
Մխում է սիրտս` աւերակ ու արնաներկ…
Եւ այս երգերը իմ կարմիր, ախ, այս երգերը իմ
կարմիր,
Որ երգում է անսփոփ սիրտս կրակուն –
Ինչպէ՞ս պիտի արդեօք հնչեն, ախ, այս երգերը
իմ կարմիր –
Իմ աւերակ, իմ ո՜րբ երկրում…
Ինչպէս երկիրս անսփոփ, ինչպէս երկիրս
աւերակ –
Այնպէս էլ սիրտս – անսփոփ, այնպէս էլ
սիրտս – անուրախ,
Վէ՜րք է դառնում սրտիս խորքում օրերի փա՛յլը
այս հրակ –
Ախ, սի՜րտս իմ` բո՜րբ ու անսփոփ, – երկի՜ր
իմ` ո՜րբ ու անուրախ…

Ե. ՉԱՐԵՆՑ

 

 

Մեր Զաւակները Եւ Մենք. Ամանորը Դարձնել Ներընտանեկան Տօն, Ուր Ցուցադրականութիւնը Տեղ Չունի

$
0
0

Պատրաստեց՝ ՇՈՒՇԻԿ ՄԱՒԻՍԱԳԱԼԵԱՆ

Ամանորի նախօրեակին մենք կը լեցուինք նոր յոյսով, կը վերապրինք տօնին խորհուրդը եւ կը մաղթենք, որ գալիք տարին իրեն հետ բերէ աւելի լաւ ու պայծառ օրեր:

Այս օրերուն, երբ Արցախի պատերազմին պատճառած վէրքերը չեն սպիացած, մեզմէ շատեր կը քննարկեն` յարդարե՞նք տօնածառ, անակնկալ նուէրներով ուրախացնեն՞ք մեր երեխաները, պատրաստե՞նք համադամ տօնական ուտեստներ- թէ՞ հրաժարինք այս բոլորէն, երբ անդին…

Տուեալ հարցերուն թեր ու դէմ պատասխաններ փնտռելու փոխարէն` նախ հարկաւոր է ընկալել Նոր տարուան բո՛ւն խորհուրդը:

Ամանորի խորհուրդը:

Ամանորի պատրաստութեան հետ կապուած աղմուկը աւելի շատ է, քան ինչ որ պէտք է ըլլայ: Իսկ հոսկէ կարելի է ընել հետեւութիւններ, թէ ինչ ի մտի ունի իւրաքանչիւրը` Ամանոր նշելու կամ չնշելու կոչ ընելու պարագային:

Մեր հասարակութեան մէջ կայ ստուար զանգուած մը, որ ամանորեայ օրերուն կարեւոր կը համարէ ճոխ սեղանը, թանկարժէք նուէրները հագուստ-կապուստը, այլ խօսքով, կը փորձէ մրցիլ իրեն նմաններուն հետ եւ զարմացնել բոլորը: Ասիկա կարելի չէ Ամանորի նշում համարել: Ամանորի իրական խորհուրդը, ցաւօք շատերը կորսնցուցած են…

Երանի գոնէ այս տարուան Ամանորը բոլորին տայ հայրենիքին դերը գիտակցելու, վերագնահատելու, վերարժեւորելու հնարաւորութիւն: Նման հնարաւորութիւն մը կ՛ըլլայ բացառի՛կ, քանի որ ափսոսանքը, ցաւը, հպարտութիւնը եւ յոյսը կը միախառնուին` տալով մեծ ուժ դէպի առաջ նայելու եւ մանաւանդ նոր սերունդին մէջ պարտուողի, զոհի տիպարներ չձեւաւորելու համար:

Հետեւաբար տօնածառ յարդարելը պէտք է դիտել ոչ թէ որպէս խրախճանքի մէկ մաս, այլ` անոր մէջ տեսնել երբեմնի ծառի խորհուրդը:

Ամանորի նախօրեակին ի՞նչ սորվեցնել երեխաներուն:

Այս շատ խորհրդաւոր տօնին առիթով պէտք է երեխային սորվեցնել` շնորհակալ ըլլալ, գնահատել ժամանակը, տեսնել Ամանորի իսկական կողմը: Անհրաժեշտ է Ամանորը դարձնել ներընտանեկան հաւաքոյթ, ուր ցուցադրականութիւնը տեղ չունի:

Ծնողները պիտի սորվեցնեն եւ մղեն երեխան վերլուծելու նախորդ տարին իր լաւ եւ վատ կողմերով յիշել ուրախ պահերը, բայց նաեւ` զգալ եւ բաժնել ուրիշներուն ցաւերը, մասնակցիլ կարիքաւոր գաղթական ընտանիքներու, սահմանապահ քաջ զինուորներու եւ տուժածներու համար ծայր առած որեւէ նախաձեռնութեան:

Շատ բնական է, որ իւրաքանչիւր ծնող կը փափաքի իր երեխային Ամանորը դարձնել տօն, բայց առնուազն այս տարի իրենց նուէրներով ըլլան համեստ եւ չափաւոր, սորվեցնեն իրենց երեխաներուն` գոհանալ ստացածով, շեշտը դնելով ոչ թէ նուէրի չափին, քանակին կամ արժէքին, այլ մատուցման ձեւին եւ նպատակին վրայ:

Այս բոլորը իրականացնելու համար նախ եւ առաջ մեծերը օրինակ պէտք է ծառայեն փոքրերուն, Ամանորը նշելու հարցով մրցակցութեան արշաւներէն հեռու մնան, չհամեմատուին ուրիշներու հետ, չիյնան դիմատետրերու լարած ծուղակին մէջ եւ շեշտեն կարեւորութիւնը ոգեղէն արժէքներուն:

Ի՞նչը Ինչո՞վ Դարմանել

– Յոգնած մորթին առողջ տեսք եւ փայլ տալու համար…

Մաքուր մաշկին վրայ տարածել 2 ապուրի դգալ մեղր, ձգել 20 վայրկեան, ապա դէմքը ցօղուել գաղջ ջուրով:

***

– Իւղոտ մորթը հաւասարակշռելու համար…

Լոլիկը կլոր շերտել, շերտերով ծածկել ամբողջ դէմքը, սպասել քառորդ ժամ, ապա դէմքը ցօղուել գաղջ ջուրով:

***

– Ջրազրկուած մորթը դարմանելու համար…

Հարիչէ անցած վարունգի խիւսին ապուրի դգալ մը հեղուկ կաթ աւելցնել եւ ստացուած թանձրուկով ծեփել դէմքը, սպասել քառորդ ժամ, ապա դէմքը ցօղուել գաղջ ջուրով:

***

– Մորթին մեռած բջիջները մաքրելու եւ զայն ողորկ դարձնելու համար…

100 կրամ աղին 3 ապուրի դգալ ձէթ աւելցնել եւ մորթը շփել շրջանաձեւ շարժումներով, ապա գաղջ ջուրով առատօրէն ցօղուել:

***

– Դէմքին մաշկին գոյնը բանալու համար…

Կէս կիտրոնի հիւթին 2 ապուրի դգալ հանքային ջուր աւելցնել եւ բամպակի միջոցով անով օծել մաշկը: Երկու վայրկեան սպասել, ապա ցօղուել:

Ասիկա նաեւ կ՛օգնէ մորթին ընդլայնած ծակտիկները սեղմելու:

Ի՞նչ Բաներ Կնոջ Մը Տարիքը
Աւելի Մեծ Ցոյց Կու Տան

Մասնագէտի կարծիքով, կան 10 ազդակներ, որոնք կնոջ մը տարիքը կը մեծցնեն: Անոնց մեծ մասը կարելի է կանխարգիլել կամ սրբագրել` առողջ սննդառութեամբ, մարզանքով եւ պատշաճ հագուածքով ու շպարով:

Ստորեւ կը ներկայացնենք 10 ազդակները:

1.- Ճերմկած ու անխնամ մազերը,
2.- Չխնամուած ձեռքերն ու եղունգները,
3.- Կանխահաս կնճիռները,
4.- Թորշոմած ու կախուած պարանոցը,
5.- Թոյլ մարմնի կառոյցն ու կեցուածքը,
6.- Ծանր օծանելիքները,
7.- Յոգնած ու խամրած աչքերն ու նայուածքը,
8.- Չափազանց պղնձագոյն մորթը (արեւի լոգանքի կամ արհեստական ճառագայթներու միջոցով),
9.- Վառ եւ չափազանցուած դիմայարդարումը:
10.- Տարիքին անհամապատասխան հագուածքը:

Այլազան

90-Ամեայ Անեչկան Իր Փոքրիկ Գիւղը
Վերածած Է Պատկերասրահի

Չեխիոյ մէջ կայ փոքրիկ գիւղ մը, ուր աւանդական տուներու պատերուն պատկերուած են արուեստի գեղեցիկ գործեր, եւ այդ բոլորը` շնորհիւ 90-ամեայ Անեչկա Կաշպարկովային…

Պատմութիւնը սկսած է Լեհաստանի Զալիպէ գիւղին մէջ, ուր երիտասարդ Անեչկան իր գիւղի տուներուն արտաքին պատերը զարդարեց գեղեցիկ ծաղկանաշխերով: Ժամանակի ընթացքին ուրիշ գիւղացիներ հետեւեցան Անեչկայի օրինակին եւ իրենց տան պատերը զարդարեցին նոյն ոճով:

Եւ օր մըն ալ գիւղը որոշեց հիմնել տարեկան մրցոյթ, որ կոչուեցաւ «ներկուած տնակներու մրցոյթ»: Առաջին մրցոյթը կայացաւ 1948-ին եւ արդէն աւանդութիւն դարձաւ:

Անեչկան, որ ծագումով Չեխիոյ Լուքա քաղաքէն է, վերադարձաւ իր ծննդավայրը` վերստեղծելու համար իր մանկութեան փողոցներուն աճած ծաղիկներուն գեղեցիկ նաշխերը: Անոր արուեստը ներշնչուած է Մորաւիայի աւանդական արուեստի գործերէն: Ան իր փոքրիկ վրձինով կը վերապրեցնէ իր մանկութեան ծաղիկները` օգտագործելով առաւելաբար կապոյտ գոյնի ներկ:

Ասեղնագործ յիշեցնող Անեչկային նկարչութիւնը կը պահանջէ քրտնաջան եւ բծախնդիր աշխատանք, իսկ 90-ամեայ կնոջ կարծիքով` «չկան տարիքային խոչընդոտներ, երբ գործ մը կը կատարես կիրքով, համոզումով եւ մեծ սիրով»…

Խոհագիր

Խոշոր Դդումով Ապուր

Բաղադրիչներ

– 1 քիլօ խոշոր դդում
– 1 սոխ
– 2 գետնախնձոր
– 2 պճեղ սխտոր
– 2 ապուրի դգալ ձէթ
– 2 ապուրի դգալ թարմ սեր
– 1 ապուրի դգալ կարագ
– Աղ, սեւ պղպեղ

Պատրաստութիւն

Մանրուած սոխն ու սխտորը աղին եւ սեւ համեմին հետ 10 վայրկեան դարձնել տաք ձէթին եւ կարագին մէջ:

Աւելցնել 2 բաժակ ջուր, մանրուած դդումն ու գետնախնձորը եւ եփել շուրջ կէս ժամ:

Կաթսան կրակին վրայէն հանել ու բաղադրութիւնը հարիչէ անցընել: Աւելցնել թարմ սերը:

Մատուցել տաք վիճակով, երեսը զարդարել դդումի սերմերով եւ թարմ սերով:

Շաբթուան Բանաստեղծութիւնը

***

Գրոհը կարճ տեւեց… Գիշերը խիտ էր, թաւ,
Ու գիշերուան միջով շարքերն առաջ անցան…
Չնկատեց ոչ ոք, որ մի զինուոր ընկաւ
Եւ աչքերը փակեց անհառաչ ու անձայն:

Բայց մի հեռու գիւղում, տեսած մի չար երազ,
Սպիտակած մի մայր, սեւ շորերը հագին,
Անյոյս հառաչանքով նստեց ճամբի վրայ
Ու ողջունեց լացով ծագող արեգակին:

ՎԱՀԱԳՆ ԴԱՒԹԵԱՆ

 

 

Տեղեկութիւններ, Զորս Յանձնարարելի Է Ջնջել Ընկերային Ցանցերէն

$
0
0

Պատրաստեց՝ ՇՈՒՇԻԿ ՄԱՒԻՍԱԳԱԼԵԱՆ

Ընկերային ցանցերը մեծ դեր կը խաղան մեր կեանքին մէջ: Անոնք կ՛օգնեն փնտռելու, գտնելու եւ կապ հաստատելու տարբեր մարդոց հետ` աշխարհի չորս ծագերուն, եւ հակառակ անոր որ շատ մը ընկերային ցանցեր կը փորձեն պաշտպանել իրենց օգտատէրերուն անձնական տուեալները, չարագործ եւ խարդախ մարդիկ աւելի խելացի եւ հնարամիտ դառնալով` կը փորձեն վերծանել որոշ տեղեկութիւններ եւ հասնիլ իրենց նպատակին:

Այս իսկ պատճառով պէտք է զգուշութիւն ցուցաբերել` նման անձերէ պաշտպանուելու համար:

Ահաւասիկ` 10 տեղեկութիւններ, որոնք պէտք է ջնջել ընկերային ցանցերէն.

1.- Մեր ծննդեան թուականը, անունը, հեռախօսի թիւը եւ հասցէն մասամբ կ՛ամբողջացնեն փազըլը, որուն օգնութեամբ կը դիւրանայ հասնիլ մեր դրամատնային հաշիւին կամ անձնական տուեալներուն:

2.- Մեր երեխաներուն լուսանկարները, անոնց յաճախած դպրոցին անունը, նախասիրութիւնները… փետոֆիլներն (մանկապիղծներ) ու անհաւասարակշիռ մարդիկ, առանց մեծ ճիգի, դիւրաւ կրնան հասնիլ անոնց:

3.- Մեր արձակուրդի ծրագիրներն ու անոնց թուականները: Արձակուրդի ծրագիրներուն մասին պատմելով` մենք բոլորին կը տեղեկացնենք, որ տունէն պիտի բացակայինք… լաւ թիրախ մը` գողերուն համար:

4.- Մեր տան նկարներն ու յատակագիծը: Ոգեշնչուած վերանորոգումով կամ տան կահոյքին փոփոխութեամբ, շատերս կը հրապարակենք մեր տան լուսանկարները, ուր ակնյայտ կ՛երեւի  տան նախագիծը: Այդպիսով գողին աւելի դիւրին կ՛ըլլայ կողմնորոշուիլ, երբ ան արդէն պատկերացում ունի, թէ ինչպիսի` տեսք ունի բնակարանը: Բացի ասկէ, լուսանկարներով ան կրնայ ուսումնասիրել, թէ ի՛նչ թանկարժէք իրեր ունինք տան մէջ:

5.- Օդանաւային տոմսերու լուսանկարները:

6.- Մտերիմ լուսանկարներ:

7.- Քրետիթ քարտերու լուսանկարներ:

8.- Մեր գործին հետ կապուած տեղեկութիւններ եւ դժգոհութիւններ:

9.- Քաղաքական ծայրայեղ կեցուածքներ:

10.- Կրօնական ծայրայեղ վերլուծումներ:

Ցուրտ Օդը Կը Ջրազրկէ Եւ Կը Չորցնէ Մորթը

Մորթը կը կազմէ մարմնի զանգուածին շուրջ 20 տոկոսը: Անիկա` որպէսզ պատնէշ, կը պաշտպանէ մեզ արտաքին միջավայրի անբարենպաստ գործօններէն: Բացի պաշտպանելէ` անիկա նաեւ ջերմակարգաւորող է, դիմնադրականութիւնը զօրացնող եւ այլն…

Մորթի բնական վիճակի պահպանումը անհրաժեշտ է ոչ միայն մեր մարմնի բնականոն կենսագործութեան համար, այլ նաեւ մեծ նշանակութիւն ունի հոգեբանական բնական վիճակին համար:

Ձմրան եղանակին մորթը յաւելեալ խնամքի կարիք ունի. ցուրտը, քամին, տուներու մէջի չոր օդը կը վնասեն մորթին պաշտպանիչ խաւին: Առաջին հերթին խօսքը դէմքի եւ ձեռքի մորթին մասին է: Ձմրան ցուրտ օրերուն մորթը հակամէտ է կարմրելու եւ թեփոտելու. ասոնց պատճառը գլխաւորաբար ջերմաստիճանի կտրուկ տատանումն է:

Ստորեւ օգտակար խորհուրդներ` ձմրան եղանակին մորթը պաշտպանելու համար:

– Տան գործերը, քիմիական նիւթեր պարունակող մաքրութեան դեղերը եւ օդի փոփոխութիւնը կը վնասեն ձեռքերուն եւ ժամանակէն առաջ կը ծերացնեն մորթը. ահա թէ ինչո՛ւ յատկապէս ձմրան եղանակին պէտք է օրուան ընթացքին քանի մը անգամ զանոնք օծել ձեռքի յատուկ սերերով: Ձեռնոցի գործածութիւնը եւս անհրաժեշտ է վերոյիշեալ անպատեհութիւններուն առաջքը առնելու համար:

– Լոգանքի ընթացքին հրաժարեցէք շատ տաք ջուրէն: Նաեւ լաւ ցամքեցուցէք ձեր մորթը` առանց ամուր շփելու: Զարմանալիօրէն թաց մորթը աւելի հակամէտ է չորնալու:

Բուսական իւղով շփեցէք մարմնի այն մասերը, ուր մորթը չորցած եւ կարծրացած է, ինչպէս` կրունկները, արմուկները եւ այլն…

– Հրաժարեցէք անորակ օճառներէն, մարմնի եւ մազերու շամփուէններէն, որոնք կը գրգռեն եւ կը չորցնեն մորթը:

– Շուրթերը եւս շատ զգայուն են ցուրտին, անոնք անմիջապէս կը չորնան, կը ճաթռտին ու կ՛արիւնին: Կլիսերինով կամ ծեփուկներով պաշտպանեցէք զանոնք:

Շուրթերը Պաշտպանելու
Ծեփուկներ

Շուրթերուն մորթը չափազանց նուրբ է, անիկա դիւրաւ կ՛ազդուի ցուրտէն, ինչպէս նաեւ շրթներկերու բացասական ազդեցութենէն:

Ահաւասիկ տունը պատրաստուող դիւրին ծեփուկներ` շուրթերը փափուկ եւ գեղեցիկ պահելու համար:

Վարունգով Ծեփուկ

5 կաթիլ վարունգի հիւթին աւելցնել քառորդ թէյի դգալ մեղր եւ նոյնքան ալ թարմ սեր, խառնուրդը քսել շուրթերուն, ձգել քառորդ ժամ, ապա մաքրել բամպակով մը:

Ելակով Ծեփուկ

2 հասուն ելակ ճզմել եւ խիւսը քսել շուրթերուն, ձգել 20 վայրկեան, ապա լուալ պաղ ջուրով: Այս ծեփուկը նաեւ գեղեցիկ գոյն եւ առողջ տեսք կու տայ շուրթերուն:

Աւոքայով Ծեփուկ

Կտոր մը հասուն աւոքային քառորդ դգալ մեղր աւելցնել, ճզմել եւ ստացուած խիւսը քսել շուրթերուն: Քառորդ ժամ սպասել, ապա մաքրել մաքուր բամպակով մը:

Այլազան

 Զարդերու Բուժիչ
Յատկութիւնները

Երբեմն կը կրենք մեզի շատ սիրելի զարդեր` առանց գիտակցելու, որ անոնք կրնան դրական կամ բացասական ազդեցութիւն, նոյնիսկ բուժիչ յատկութիւն ունենալ:

Այսպէս, Ռեֆլեքսոթերափիի կեդրոնական գիտահետազօտողական հիմնարկը պարզած է, որ պղինձէ ապարանջանները կ՛ամրապնդեն մարմնին դիմադրականութիւնը: Անոնք կ՛օգտագործուին սիրտանօթային անհանգստութիւնները, ինչպէս նաեւ ջղային համակարգի խանգարումները դարմանելու համար: Նոյն հիմնարկին համաձայն, մարմնին մէջ պղինձի պակասը բացասական ազդեցութիւն կը գործէ մարդու ինքնազգացողութեան վրայ:

Եւ այսպէս, տարբեր երկիրներու մէջ ընդհանրացած է պղինձէ ապարանջան կրելու սովորութիւնը: Աշխարհի վրայ ամէնէն հանրայայտ փերուական «Ռեմուս» վաճառանիշով ապարանջաններն են, որոնց մէջ պղինձը կը կազմէ 99.9 տոկոս: Այս ապարանջանները 2 տարին անգամ մը պէտք է փոխարինել նորով, քանի որ անոնք կը կորսնցնեն իրենց բուժիչ յատկութիւնները:

Ճափոնական Քինցուկի
Արուեստը

Աւանդաբար, քինցուկին կը վերաբերի ճաքերը վերականգնելու ճափոնական արուեստին:

Ճափոնի մէջ յաճախ կոտրած իրերը կը նորոգեն` ճաքերը ոսկիով լեցնելով: Անոնք թերութիւնը կը դիտարկեն որպէս իրի պատմութեան իւրայատուկ տարր, առանձնայատկութիւն մը, որ անոր յաւելեալ գեղեցկութիւն կը շնորհէ…

Գեղեցիկ է մտածել այս գործելակերպի մասին` որպէս մեր կեանքի փոխաբերութիւն, մեր կոտրած, դժուար կամ ցաւոտ մասերը տեսնել որպէս ճառագող լոյս, ոսկի եւ գեղեցկութիւն:

«Քինցուկին մեզի կը սորվեցնէ, որ մեր կոտրած տեղերը մեզ աւելի ուժեղ եւ լաւ կը դարձնեն, քան երբեւէ»: Յիշենք այս խօսքը ամէն անգամ, երբ մեզ կոտրուած կը զգանք…

Գաղտնի Կտաւին
Պատմութիւնը

Պարսկահայ գեղանկարիչ Էտմոն Այվազեանը, որ 1990-ականներուն Լոնտոն կ՛ապրէր, Արամ Խաչատուրեանի լոնտոնեան վերջին այցելութեան ժամանակ փափաք կը յայտնէ նկարել մեծ երգահանը: Ան կը խնդրէ, որ մէկ ժամ տրամադրէ իրեն, սակայն Խաչատուրեանը շատ զբաղած` կը մերժէ:

Հայ բարերար Ասատուր Գզելեանը, որ յաճախ կ՛ընկերակցէր Խաչատուրեանին, գաղտնի Այվազեանը  կը հրաւիրէ երգահանին փորձին: Մօտ մէկուկէս ժամ անկիւն մը նստած` նկարիչը նախագիծներ կը պատրաստէ եւ յետոյ տունը կ՛աւարտէ կտաւը:

Հետագային Ա. Խաչատուրեան կը տեսնէ կտաւը, կը հաւնի եւ կը խնդրէ, որ իրեն նուիրէ: Նկարիչը կը հրաժարի` յիշեցնելով, որ օրին ան ոչ իսկ մէկ ժամ չտրամադրեց իրեն:

Ժամանակ անց Այվազեանը Գզելեանին եւ Խաչատուրեանին կը նուիրէ նոյն կտաւին կրկնօրինակները, իսկ բնօրինակը` Ամենայն Հայոց կաթողիկոս Վազգէն Ա.-ին:

1984-ի յունուար 23-ին` Ա. Խաչատուրեանի տուն-թանգարանի բացման օրը, վեհափառը թանգարանին կը նուիրէ կտաւը:

Խոհագիր

Հընդկընկոյզով Կրկնեփ

Բաղադրիչներ.

– 500 կրամ հնդկընկոյզի տաշեղ
– 160 կրամ սիմիտ
– 4 հաւկիթ
– 250 կրամ փոշի շաքար
– 2 թէյի դգալ պէյքինկ փաուտըր
– Կէս թէյի գաւաթ բուսական իւղ
– Կէս թէյի գաւաթ հալած կարագ
– 1 կիտրոնի տաշուք

Պատրաստութիւն.

Հաւկիթը եւ շաքարը ելեկտրական գործիքով զարնել:

Աւելցնել` կարագը, իւղը, պէյքինկ փաուտըրը եւ կիտրոնի տաշուքը:

Շաբթուան Բանաստեղծութիւնը

Մեր հողը վաղուց խլուած,
Մեր տունը վաղուց փլուած…
Հող չունենք ու տուն չունենք:
Քար քաշում, քար ենք տաշում,
Քարի հետ կեանք ենք մաշում,
Հենուելու մի սիւն չունենք:
Յետեւում խաբկանք ու սուտ,
Առջեւում վիհեր են մութ,
Ելք չունենք ու հուն չունենք:
Տղերք կան պինդ, պնդակուռ,
Ում տեսնես` մի Սասնայ ծուռ…
Ծռեր կան, Սասուն չունենք:
Ամէն մի Դավթի համար
Ունքերը կեռ ու կամար
Մի Խանդութ Խաթուն չունե՞նք:
Յոգնած ու խմած էինք,
Խաբուած ու քնած էինք,
Արթնացանք, էլ քուն չունենք:
Փակուած ենք անձաւի մէջ,
Տապակուած մեր ցաւի մէջ,
Ցաւ ունենք, խնդում չունենք:
Մենք մերը չե՞նք լինելու,
Մեր տէրը չե՞նք լինելու,
Մեր ցանած ածուն չունե՞նք:

ՀԱՄՕ ՍԱՀԵԱՆ

 

 

Սննդագիտական. Ուտելիքներ, Որոնք Կ՛օգնեն Ձմրան Լաւ Տրամադրութիւն Ունենալու Համար

$
0
0

Պատրաստեց՝ ՇՈՒՇԻԿ ՄԱՒԻՍԱԳԱԼԵԱՆ

Մեր կերածները մեծ ազդեցութիւն ունին մեր կենսունակութեան վրայ: Ոմանք կ՛օգնեն նիհարնալու, ոմանք կը բարելաւեն առողջութիւնը, ոմանք ալ կը բարելաւեն ուղեղին աշխատանքը:

Իսկ ձմրան, երբ արեւին բացակայութիւնն ու ցուրտ եղանակը տխրութիւն կը բերեն, օգտակար է իմանալ, թէ ի՛նչ սնունդ կրնայ բարձրացնել մեր տրամադրութիւնը: Ցուրտ եւ մութ եղանակներուն է, որ շատեր կ՛ունենան «յուզական խանգարումներ»:

Որքան քիչ է արեւին լոյսը, այնքան քիչ սերոթոնին (հաճոյքի հորմոն) կ՛արտադրէ մարդուն մարմինը: Ասկէ բացի, ձմրան տեղի կ՛ունենայ մելաթոնինի արտադրութեան խախտում, որ կ՛ազդէ քունի եւ տրամադրութեան վրայ: Զարմանալիօրէն որոշ ուտելիքներ կրնան «փոխել ուղեղի տրամադրուածութիւնը», եթէ զանոնք ներառենք մեր ամէնօրեայ սննդակարգին մէջ:

Բանջարեղէն Եւ Պտուղ

Այն անձերը, որոնք աւելի պտուղ եւ բանջարեղէն կ՛ուտեն եւ կը սահմանափակեն ճարպոտ եւ քաղցր ուտելիքները, աւելի քիչ ընկճախտի կ՛ենթարկուին: Պտուղներն ու բանջարեղէնները հարուստ են ֆոլաթթուով: Այս նիւթին պակասը կ՛ազդէ սերոթոնինի արտադրութեան վրայ եւ տրամադրութեան անկում կը պատճառէ: Հետեւաբար լուբիայի, շոմինի, հազարի, նարինջի, մանտարինի կանոնաւոր օգտագործումը կ՛օգնէ բարելաւելու ինքնազգացողութիւնը եւ տրամադրութիւնը:

***

Դդումի Սերմեր

Դդումի սերմերը կը պարունակեն այնպիսի նիւթեր, որոնք կ՛օգնեն մարմնին սերոթոնին արտադրել: Այսպիսով, «նախուտեստ լաւ տրամադրութեան համար» կարելի է յաճախ դդումի սերմ օգտագործել, նախընտրաբար` չմշակուած, առանց աւելորդ համեմներու եւ բաղադրիչներու:

***

Սեւ Տուրմը (85% Քաքաօ)

Տուրմը նոյնպէս կը պարունակէ այնպիսի նիւթեր, որոնք կը նպաստեն տրամադրութեան բարելաւման:

Տուրմը նաեւ հարուստ է Պէ. կենսանիւթով, մակնեզիոմով եւ քաֆէինով. այս տարրերը կ՛օգնեն աւելի շատ ուժանիւթ ստանալու:

Կարեւոր է, որ տուրմը պարունակէ առնուազն 72% չմշակուած քաքաօ: Այլապէս անիկա պարզապէս բարձր ջերմուժով քաղցրութիւն է, որ քանի մը վայրկեան հաճոյք կը պատճառէ, բայց ոչ մէկ օգուտ կու տայ:

***

Երիցուկի Թէյ

Ձմրան, ցերեկային ժամերու կրճատման պատճառով մարմնին մէջ որոշ կշռոյթի տատանումներ տեղի կ՛ունենան: Հետեւաբար աւելի կը դժուարանայ գիշերը քնանալ, իսկ ցերեկը արթուն մնալը:

Երիցուկի թէյը կ՛օգնէ քունի կարգաւորման եւ կը բարելաւէ մարմնի ճանաչողական գործառոյթները` յիշողութիւնը եւ ընկալումը, օրուան ընթացքին: Երիցուկի թէյը նաեւ կ՛օգնէ նուազեցնելու ձմրան բնորոշող յոգնածութեան զգացումը, ինչ որ դրականօրէն կ՛անդրադառնայ մարդու ինքնազգացողութեան բարելաւման վրայ:

***

Ձուկ

Ճարպոտ ձուկերը` սալմոնը, թունան, սարտինը հարուստ են չյագեցած «Օմեկա 3» ճարպաթթուներով: Մարդուն մարմինը ի վիճակի չէ ինքնուրոյն արտադրելու այդ օգտակար նիւթերը, հետեւաբար անհրաժեշտ է այս ձուկերէն յաճախ ուտել: «Օմեկա 3»-ը կ՛օգնէ սերոթոնինի արտադրութեան եւ կ՛ամրապնդէ ջղային համակարգը:

***

Ածխաջուր

Ուսումնասիրութիւններ պարզած են, որ քիչ ածխաջուր պարունակող սննդականոնի հետեւողները աւելի ընկճուած են, քան` ցած ջերմուժ եւ բարձր ածխաջուր պարունակող սննդականոնի հետեւողները:

Ածխաջուրով հարուստ են` հացահատիկները, պտուղները, ընդեղէնները, ամբողջական ձաւարեղէնները:

«Եթէ Համբերութիւնը Թել Է,
Մերը Պարան Պիտի Կոչուի»

Հայոց մեծերուն համար Ամանորի տօնը միշտ ալ գեղեցիկ առիթ եղած է կրկին խօսելու հարազատ ժողովուրդին հետ, իմաստաւորելու կեանքը, խորհրդածելու անցած եւ գալիք ճանապարհներու շուրջ:

Եւ այսպէս ծներ են խօսքեր, գրուեր են տողեր, որոնք այսօր ալ կը հնչեն նոյն իմաստութեամբ…

«… Նոր տարուան առիթով ցանկանում եմ, որ մեր զոհուած մարտիկների եւ կենդանի մնացածների արդար փափաքները` թշնամու ոչնչացումը, արագ կատարուի: Ցանկանում եմ մեր քաղաքի զինուորներուն աննկուն հաւատ եւ համոզմունք վերջնական յաղթանակի հանդէպ: Բարեմաղթում եմ աւելի տոկունութիւն, կորով եւ խիզախութիւն: Համոզուած եմ, որ շուտով մեր հերոսական եղբայրներու արիւնով ազատագրուած հողերի վրայ նորից կը ծաւալի ընդհատուած խաղաղ եւ ստեղծագործ աշխատանքը»:

Ա. ԻՍԱՀԱԿԵԱՆ (1942 Երեւան)

«… Կ՛ուզեմ ետ նայիլ, ետ երթալ, վերապրիլ անցածը, մէկ տարուան անցածը: Կ՛ուզեմ շնորհակալութեան եւ շնորհաւորանքի խօսքեր գտնել իմ ժողովուրդի փետրուարեան խիստ ու խելօք ընդվզումներու համար, դարաւոր ստրկութեան վախէն ձերբազատուելու անոր աստեղային ժամի համար, ազգային զարթօնքի, միահամուռ կամքի, միասնականութեան եւ միաբանութեան անոր աստեղային ժամի համար, իր ինքնաճանաչման գիտակցութիւնը դարի ճակատին արձանագրելու համար, իր կորսնցուցածը ետ բերելու իր առաջին փորձի համար:

«Մենք տոկալու եւ ապրելու ենք, քանի աշխարհը կայ, քանի աշխարհի վրայ մարդկութիւն կայ եւ մարդկութեան մէջ` մարդկայնութիւն»:

Հ. ՍԱՀԵԱՆ (1988 Երեւան)

«… Նոր տարի է գալիս: Դառնանք ու մաղթենք, որ այս տարին իրենց տուն ու տեղից քշուած գաղթականութեան վերջին տարին լինի, որ նրանք իրենց տուն ու տեղից քշուած հայերի համար գաղթականութեան վերջին տարին լինի, որ նրանք իրենց հող դարձած պապերի հողի վրայ տիրաբար քայլեն, ծաղկեցնեն այդ հողը եւ ապահովեն իրենց սերունդների ծաղկումը:

Նոր տարի է բացւում ու բացւում է բարի…»:

Հ. ՍԱՀԵԱՆ (1989 Երեւան)

«… Գալիս է Նոր տարին, Կաղանդը, Ամանորը: Գալիս է ու մեզ համար, որ ժողովուրդ ենք, բայց ժողովուած չենք: Ուրեմն թող նա գայ նախ եւ առաջ` իբրեւ մէջքապնդող գօտի բոլորին համար` աշխարհագրական որ գօտիներում էլ լինենք:

Եթէ համբերութիւնը թել է, մերը պարան պիտի կոչուի եւ հիւսուած լինի ոչ թէ թելերից, այլ` ջղերից մեր սեփական, մեր մկաններից ու նեարդներից:

Բարին է առաջնորդել մեզ հազարամեակներ շարունակ: Մեր տուածի գէթ մի մասը պիտի որ մեզ վերադարձնի բախտ կոչուածը, որքան էլ հուլաբար ու ծուլաբար քայլի»:

Պ. ՍԵՒԱԿ (1963 Երեւան)

«… Մեզ` հայերիս համար միակ ցանկալին խաղաղութիւնն է: Մենք փոքր ազգ ենք, մեր գոյութեան իմաստն ու առաւելութիւնը մեր տաղանդն է, որ իրաւունք է տալիս մեզ մեծի` բազմամիլիոն ազգերի շարքին կանգնել եւ ապրել այս արեւի տակ: Թող շատանան տաղանդաւոր ու ձեռներէց հայեր բոլոր ասպարէզներում, եւ հայ անունը լինի դրօշակ ազգերի յառաջդիմութեան, արուեստի եւ գիտութեան բոլոր բնագաւառներում»:

Ե. ՔՈՉԱՐ (1966 Երեւան)

 Իրի Մը Պատմութիւնը

 Պատի Դեղատուփը

Ամենայն Հայոց բանաստեղծ Յովհաննէս Թումանեանի թիֆլիսեան տան պատին կար դեղերու փոքրիկ պահարան մը: Գրագէտին մահէն ետք, սակայն, տուփին մէջ երկար տարիներ պահպանուեցաւ անոր սիրտը: Թումանեան մահացաւ Մոսկուայի, հիւանդանոցներէն մէկուն մէջ: Անոր կողքին էին 10 զաւակներէն երեքը:

Բանաստեղծին մահէն ետք անոր որդին` Արեգը, հօրը սիրտը կը վերցնէ ու կը պահէ դեղատուփին մէջ: «Ես չուզեցի հայրիկին բարի սիրտը թափեն: Թաքուն վերցրեցի»: Թումանեան կը թաղուի Թիֆլիս, իսկ սիրտը աւելի քան 20 տարի կը պահուի տունը:

Այն սենեակը, ուր դեղատուփը զետեղուած էր, կը գիշերէ գրագէտ Աւետիք Իսահակեանը: Ան կ՛այցելէ Թումանեանի ընտանիքին, զրոյցի կը բռնուի, եւ ուշ ժամի պատճառով կ՛որոշէ գիշերը հոն անցընել: Կը պառկի թախտին եւ ամբողջ գիշերը քունը չի տանիր: Առաւօտեան Թումանեանի տղան սենեակ կը մտնէ եւ կը յայտնէ, որ դեղատուփին մէջ հօրը սիրտը պահուած է: Իսահակեան կը հասկնայ անքնութեան պատճառը: «Ամբողջ գիշեր Օհաննէսի սրտի հետ էի, դրա համար էլ չքնեցի»: Շատ յուզուած դուրս կ՛ելլէ սենեակէն եւ խորհուրդ կու տայ սիրտը տունը չպահել:

1994-ին Թումանեանին սիրտը կը թաղուի Դսեղի հօրենական տան բակը, բանաստեղծին կնոջ համաձայնութեամբ:

Խոհագիր

 Գետնախնձորով Պատրաստուած
Նախուտեստ

Բաղադրիչներ (4 – 6 կտոր)

– 3 ապուրի դգալ հալած կարագ
– 2 ապուրի դգալ տաշուած փարմըզան պանիր
– 1 թէյի դգալ սխտորի փոշի:
– 1 թէյի դգալ չոր կանաչ ծոթրին, ռեհան կամ խնկունի (ռոզմերի)
– Աղ, սեւ համեմ
– 8 – 10 գետնախնձոր

Պատրաստութիւն

Փուռը տաքցնել 180 ջերմաստիճանով:

«Քափ քէյքի» բաժանումներով կաղապարը կարագով ծեփել եւ մէկ կողմ դնել:

Գետնախնձորները կեղուել, լուալ, ցամքեցնել եւ շատ բարակ շերտել (նախընտրաբար «մանտոլին» գործիք օգտագործելով:

Խոշոր ամանի մը մէջ փոխադրել շերտուած գետնախնձորները, աւելցնել հալած կարագը, փարմըզան պանիրը, սխտորը, ծոթրինի (կամ ռեհանը, կամ խնկունին), աղն ու սեւ պղպեղը: Բոլորը միատեղ խառնել, ապա կարագով ծեփուած կաղապարին բաժանումներուն մէջ շերտերը վրայ-վրայի շարել: Երեսը սեւ պղպեղ աղալ եւ նախապէս տաքցուած փուռի մէջ եփել 55 – 60 վայրկեան, մինչեւ որ գետնախնձորները ոսկեգոյն դառնան, իսկ կեդրոնը փափուկ մնայ:

Փուռէն հանելէ ետք 5 վայրկեան սպասել, ապա կաղապարէն հանել ու ներկայանալի բաց ամանի մը մէջ շարել` չոր ծոթրինով, ռեհանով կամ խնկունիով զարդարելով:

Շաբթուան Բանաստեղծութիւնը

Ոչինչ չե՜մ ուզում այս տարեմուտից,
Ո՛չ գանձ, ո՛չ անուն, ո՛չ նոր բախտ ու սէր.
Հանէ՜ր այս տանջող խռովքն իմ սրտից,
Ինձ նորից կեանքի հիացքո՜վ լցնէր.
Դանդաղ նորոգուող իմ հին հաւատից
Երկու բեկո՜ր էլ իրար կպցնէր…

Ս. ԿԱՊՈՒՏԻԿԵԱՆ


Մեր Զաւակները Եւ Մենք . 3 Պարզ Միջոց` Մանկական Ճարպակալումը Կանխարգիլելու Համար

$
0
0

Պատրաստեց՝ ՇՈՒՇԻԿ ՄԱՒԻՍԱԳԱԼԵԱՆ

Մանկական ճարպակալման հարցը վերջին տարիներուն դարձած է մասնագէտներու ուշադրութեան առարկան, քանի որ այս երեւոյթը հետզհետէ մտահոգիչ յառաջխաղացք կ՛արձանագրէ եւ կը դժուարացնէ թէ՛ ծնողներուն եւ թէ՛ երեխաներուն կեանքը:

Երեխային ճարպակալումը կանխարգիլելու համար անհրաժշետ է նախապէս միջոցներու ձեռնարկել: Ստորեւ ձեր ուշադրութեան կը յանձնենք քանի մը խորհուրդներ, որոնք կ՛օգնեն կանխարգիլելու զայն:

Երեխան Աշխուժ Պահել

Ճարպակալման հիմնական պատճառը նստակեաց կենսակերպն է: Հետեւաբար պէտք չէ արտօնէք, որ ձեր երեխաները երկար ժամեր պատկերասփիւռին կամ ելեկտրոնային գործիքներու դիմաց գամուած նստին:

Ճի՛շդ է այս օրերուն երեխաները բանտարկուած են տան չորս պատերուն մէջ, բայց եւ այնպէս կարելի է զանոնք մղել գնդակով խաղալու, պարան ցատկելու, ձողի վրայ ճօճուելու եւ այլն…

Հետեւիլ Սննդականոնին

 

Երեխային սննդակարգը պէտք է առաւելագոյն չափով առողջապահական ըլլայ: Անհրաժեշտութեան պարագային նոյնիսկ դիմել սննդագէտին:

Ձեր երեխաները սնունդի կողքին պէտք է ստանան բոլոր անհրաժեշտ կենսանիւթերն ու հանքայինները, միեւնոյն ժամանակ պէտք է սահմանափակել բարձր ջերմուժ պարունակող «ֆասթ ֆուտ»-երը, քաղցրեղէնները, քաղցր նիւթերն ու զովացուցիչները:

Երեխային ճաշացուցակը թող ըլլայ այլազան եւ առողջապահական:

Չհամեմատել Ուրիշին Հետ

Իւրաքանչիւր երեխայ ունի իրեն բնորոշ նիւթափոխութեան արագութիւն եւ մարմնի կառուցուածք: Հետեւաբար պէտք չէ զայն համեմատել ուրիշ երեխայի հետ, եթէ ան աւելի դանդաղ կը ձերբազատի իր աւելորդ քիլոներէն: Նման համեմատութիւններ կրնան հոգեբանական հարցեր ստեղծել, բարդոյթներ յառաջացնել եւ աւելի եւս վատացնել վիճակը:

Պարզապէս ձեր երեխային պիտի սորվեցնենք, որ առողջ կենսակերպը, ճիշդ սննդակարգն ու ֆիզիքական աշխուժութիւնը շատ կարեւոր են իր առողջութեան համար:

 Հետաքրքրական

Յուշարձանի Մը Պատմութիւնը

Յաղթանակի զբօսայգին Երեւանի  ամենախորհրդանշական եւ պատմական վայրերէն մէկն է, որուն զարդն է «Մայր Հայաստան» յուշարձանը: Արձանը կը մարմնաւորէ անկոտրում ռազմական ոգիի, հայրենիքի պահապան հրեշտակ հայ մօր հաւաքական կերպարը:

1962-ի գարնան Ստալինի արձանը փոխարինուեցաւ քանդակագործ Արա Յարութիւնեանի «Մայր Հայաստան» արձանով: Բնորդուհին 17-ամեայ Եւգենիա Մուրատեանն էր, որ նուաճած էր քանդակագործին սիրտը եւ դարձած` անոր ոգեշնչման աղբիւրը:

«Նա խնդրեց մօրս թոյլ տալ կեցուածք ընդունել իր արուեստանոցում: Մայրս վրդոված մերժեց այդ առաջարկը. այդ տարիներին ընդունուած չէր, որ երիտասարդ աղջիկը բնորդուհի լինի: Երբ տունը պատմեցինք այդ հանդիպման մասին, պարզուեց, որ մեզ հանդիպած մարդը եղել է եղբօրս ղեկավարը` յայտնի քանդակագործ Արա Յարութիւնեանը, որի մասին եղբայրս մեծ յարգանքով խօսեց եւ առաջարկեց ինձ հետ գալ արուեստանոց»:

Եւ այսպէս Եւգենիան դարձաւ բնորդուհի: Ընդամէնը վեց անգամ ան այցելեց Յարութիւնեանի արուեստանոցը եւ ապշած է, երբ տեսած է իր գաճէ բնօրինակը: «Նկարիչը խորաթափանցօրէն տեսել եւ արտայայտել էր այն ինչ թաքնուած էր իր մէջ, այն, ինչ անհասկնալի էր նոյնիսկ ինձ համար»,- խոստովանած է ան:

Արձանի ընդհանուր բարձրութիւնը 51 մեթր է, քանդակինը` 22 մեթր: Յուշահամալիրը կառուցուած է տարբեր երանգներու սեւ տուֆով: Նախշազարդ կամարներն ու խոյակները, ինչպէս նաեւ պղինձէ կոփածոյ դուռը մեծ շուք կը հաղորդեն կոթողին, իսկ չորս անկիւններու բարձրադիր բաց պատշգամներէն կ՛երեւի մայրաքաղաքին ամբողջ համայնապատկերը:

«Մայր Հայաստան» յուշարձանին հետ կապուած առասպելներէն մէկուն համաձայն, յուշարձանին ոտքերուն տակ գտնուող վահանին տակ Ստալինի արձանի ոտքերն են: Կ՛ըսուի, թէ անոր պրոնզէ ոտքերուն վրայ կառուցուած է նոր յուշարձանը, սակայն թանգարանի աշխատակիցները կը պնդեն, որ այս խօսակցութիւնները իրականութեան չեն համապատասխաներ:

Երկրորդ Կեանք Մը Տանք…

Խոհանոցի Իրեր

Խոհանոցի ընդհանուր մաքրութեան մը ձեռնարկեցիք եւ ձեր դիմաց ելան կարգ մը անգործածելի իրեր… մի՛ թափէք զանոնք. տեսէ՛ք, թէ հնարամիտ մարդիկ ինչերու վերածած են զանոնք… շշմելու բան է:

ա.- Մետաղեայ անգործածելի ձագարներ կարելի է վերածել սիրուն մոմակալներու:

բ.- Թարթի մետաղեայ կաղապարներուն մէջ կարելի է լուսանկարներ տեղադրել եւ որպէս շրջանակ կախել պատերէն:

գ.- Փայտեայ հին գրտնակը կարելի է հաստատել խոհանոցի սեղանին ծայրամասին եւ կախել սիրուն սրբիչ մը:

դ.- Մետաղեայ հին քերոցը թափելու փոխարէն` պատին հաստատել, մէջը տեղաւորել փայտեայ դգալները, իսկ վարի կոթէն կախել խոհանոցի սրբիչը:

Գործնական Խորհուրդներ

Ինչպէ՞ս Խնամել Փուենսեթիան
Եւ Երկա՜ր Վայելել Զայն

Փուենսեթիան կամ Ս. ծնունդի աստղը Կաղանդի անհերքելի զարդերէն մէկն է: Եթէ դուք ալ ձեր կարգին փուենսեթիա մը ունիք եւ կ՛ուզէք առաւելագոյնս երկարել անոր կեանքը եւ վայելել անոր գեղեցկութիւնը, ապա նկատի առէք հետեւեալ խորհուրդներն ու նկատողութիւնները:

Փունեսեթիան շատ ջուր չի սիրեր: Միշտ յիշեցէք, որ բոյսին արմատային բաժինը ո՛չ պէտք է չորնայ, ոչ ալ ջուրի մէջ թաթախուի: Չափազանց ջուրը կը փճացնէ արմատները եւ կը մեռցնէ բոյսը:

***

Յաճախ ստուգեցէք բոյսին տերեւները: Եթէ անոնք կը դեղնին ու կը թափին, կը նշանակէ, որ ճիշդ ձեւով չէք ջրեր. շատ հաւանաբար շատ ջուր կու տաք:

***

Փուենսեթիաները կը նախընտրեն սենեակի ջերմաստիճանով ջուրը: Բոյսին հողը թող ըլլայ խոնաւ, բայց` ոչ թաց: Եթէ թաղարին ամանին մէջ ջուր հաւաքուի, անմիջապէս թափեցէք:

***

Բոյսին համար լաւագոյն ջերմաստիճանը 18-22 է, եթէ սենեակին ջերմաստիճանը չափազանց բարձր է, բոյսը կը կորսնցնէ իր տերեւները:

***

Այս բոյսը նաեւ չի հանդուրժեր ցուրտ օդը եւ օդի հոսանքները: Հետեւաբար, երբ դուռ կամ պատուհան պիտի բանաք սենեակը օդափոխելու համար, զայն պաշտպանեցէք ցուրտէն եւ հոսանքէն:

***

Փուենսեթիան կը սիրէ չափաւոր լոյսը, զայն զետեղեցէք պատուհանին մօտ, սակայն հեռու` արեւին ուղիղ ճառագայթներէն, ի հարկին` կիսաթափանց վարագոյրի մը կողքին:

***

Փուենսեթիան իր ծաղիկները կը կորսնցնէ յունուարի վերջը, փետրուարի սկիզբը: Բոյսը մի՛ թափէք, կրնաք զայն կրկին ծաղկեցնել: Վերածաղկեցնելու գործընթացը քիչ մը բարդ է, բայց` ոչ անկարելի, կարելի է համացանցի վրայ փնտռել ու գտնել անհրաժեշտ բացատրութիւնը:

Խոհագիր

Հայկական Գաթան (Նազուկ)

Բաղադրիչներ (շուրջ 18 կտոր)

1 ծրար շերտաւոր խմոր (փաֆ փասթրի)
125 կրամ կարագ (սենեակի ջերմութեամբ)
Կէս գաւաթ շաքար
Կէս գաւաթ ալիւր
Կէս սուրճի դգալ աղացած հիլ
Պտղունց մը վանիլլա
1 հաւկիթ

Պատրաստութիւն

Փուռը տաքցնել 350 ջերմաստիճանով: Սեղանին վրայ ալիւր ցանել: Խմորը գրտնակել եւ երկու հաւասար քառանկիւններու բաժնել:

Խորունկ ամանի մը մէջ խառնել շաքարը, ալիւրը, հիլը, վանիլլան եւ կարագը, մինչեւ որ միատարր խառնուրդ մը ստացուի:

Իւրաքանչիւր քառանկիւն խմորի երկայնքէն տարածել այս խառնուրդը, ապա գլանաձեւ փաթթել եւ ծայրամասերը ամուր սեղմել, որպէսզի միջուկը դուրս չթափի:

Ստացուած երկու գլաններուն մակերեսը թեթեւ ճնշել ափերով` շատ քիչ տափակցնելու համար: Սառնարան փոխադրել եւ ձգել 15 վայրկեան: Գլաններուն երեսը հաւկիթով ծեփել եւ նախապէս տաքցուած փուռին մէջ եփել 30 վայրկեան, մինչեւ որ երեսները ոսկեգոյն դառնան:

Նշենք, որ նազուկի այս շատ դիւրին բաղադրատոմսը կը վերաբերի սկսնակներու: Կան աւելի բարդ տարբերակներ:

Շաբթուան Բանաստեղծութիւնը

Հացը մի քիչ պակաս լինէր,
Տան ծեփերը մի քիչ պոկուած,
Մէկ բաժակ ջուր օրը` լինէր,
Բայց երկինքը խաղա՜ղ լինէր:

Տարին մի քիչ երաշտ լինէր,
Չոռոգուէ՜ր արտ ու այգի,
Բայց տան տէրը տանը լինէր,
Եւ բերքը ծառին չփտէր:

Նշանդրեքն անշուք լինէր`
Հարսանիքն` առանց հարսի շոր,
Բայց մուրազը թող կատարուէր`
Սիրող սիրտը չփշրուէր:

Այր ու կնիկ մի քիչ անհաշտ,
Բայց օճախում հայրիկ լինէր`
Որ այն հարցին. «Հայրս ո՞ւր է»,
Մօր աչքերը չարցունքոտուէր:

ՆԱՐԵԿ ԳԱԳԻԿ

26-10-2020

 

 

 

 

Հետաքրքրական. Արձանի Մը Պատմութիւնը` Մուշուրբայի Արձանը

$
0
0

Պատրաստեց՝ ՇՈՒՇԻԿ ՄԱՒԻՍԱԳԱԼԵԱՆ

2013-ին Գիւմրիի մէջ տեղադրուեցաւ «Մուշուրբայի արձան»-ը: Գիւմրի այցելողը անկասկած որ տեսած պիտի ըլլայ զայն եւ կամ լսած` Մուշուրբայի մասին:

Մուշուրբան Գիւմրիի անհերքելի խորհրդանիշներէն մէկն է. անիկա պղինձէ կամ արոյրէ պատրաստուած ջրաման-գաւաթ է, որուն մէջ ջուրը կը պահէ իր սառնութիւնը եւ խմելու ժամանակ կլկլոց կը լսուի: Ձայնը կը լսուի շնորհիւ գաւաթի իւրօրինակ կառուցուածքին: Երբ ջուրը կը լեցուի ջրամանին մէջ պղպջակներ կը գոյանան եւ այդ պղպջակներն ալ կ՛արձակեն անսովոր ձայն մը:

Մուշուրբային գաղտնիքը ծանօթ է միայն գիւմրեցի վարպետ Էդիկ Ժամկոչեանին, որ ամբողջ աշխարհի մէջ այս գաւաթը պատրաստող միակ մարդն է: Էդիկ կը պատմէ, որ իր նախնիները Էրզրումէն գաղթած պղնձագործներ էին. անոնք Մուշուրբայի գաղտնիքը Ալեքսանդրապոլ բերին, սակայն իր մեծ հօր հնարած մուշուրբան ձայն չունէր. կլկլան գաւաթին հեղինակը իր հայրը` Սուրէնն է, որ զայն հնարած է 1986-ին:

Որպէս աւանդոյթ` գիւմրեցի արհեստաւորները իրենց արհեստին գաղտնիքը կը փոխանցեն որդիներուն: Աշկերտի փոխարէն` անոնք իրենց որդիները կը բերեն արհեստանոց, երբ անոնք կ՛ամբողջացնեն 13 տարիքը: Գիւմրեցիներուն համար արհեստը ընտանեկան աշխատանք է, եւ աւանդոյթը կը թելադրէ, որ արհեստը անցնի հօրմէ որդիին, եւ այդպէս ալ ընտանիքին կը մնան տուեալ արհեստին գաղտնիքները:

Վարպետ Էդիկ որոշած է աշկերտներ չունենալ. անոր խօսքով, այս արհեստին կա՛մ պէտք է նուիրուիլ, կա՛մ ընդհանրապէս չզբաղիլ:

«Իմ որդին, իրանից յետոյ` իրա որդին, ըդպէս կ՛երթայ, ուրիշ մարդ չպիտի սարքի…», կ՛ըսէ գիւմրեցի վարպետը:

Այսօր Գիւմրիի կլկլանը տեղ գտած է շարք մը երկիրներու նախագահներու եւ բարձրաստիճան պաշտօնեաներու տուներուն մէջ, օրինակ` նախագահ Փութինը, ռուս պատրիարքը եւ Հայաստան այցելած շատ մը նախագահներ ունին ոսկեայ կամ արծաթեայ մուշուրբաներ…

Վերջապէս նշենք, որ Գիւմրիի Սայաթ Նովա եւ Խաղաղութեան օղակ փողոցներու խաչմերուկին տեղադրուած մուշուրբայի արձանը օրին դարձած է թունդ վէճի նիւթ` շարք մը մտաւորականներու, յատկապէս պատմաբաններու, հայագէտներու շրջանակներէն ներս: Անոնցմէ շատեր պնդած են, որ մուշուրբան արաբական ծագում ունի եւ կարելի չէ տեղադրել Գիւմրիի կեդրոնը` զայն դարձնելով քաղաքի խորհրդանիշ:

Ձեր Առօրեան Դիւրացնող Հնարքներ

 Լուացքի Հետ Կապուած
Հնարքներ

– 1 –

Լուացքի մեքենան մաքրութեան կարիք ունի. ասիկա անհրաժեշտ է ոչ միայն զայն երկար ժամանակ օգտագործելու համար, այլեւ տհաճ հոտերէն եւ զանազան մանրէներէն խուսափելու համար:

Լուացքը աւարտելէ ետք պէտք է մեքենային դուռը միշտ բաց ձգել եւ դեղ զետեղելու փոքրիկ գզրոցը յաճախ մաքրել:

Լուացքի մեքենան մաքրելու համար կարելի է օգտագործել սովորական սոտան, զայն ջուրի մէջ լուծել 1/1 համեմատութեամբ, լեցնել մեքենային մէջ, ձգել 20-30 վայրկեան, այնուհետեւ աշխատցնել միջակ ժամկէտով եւ տաք ջուրով:

Կարելի է սոտան փոխարինել ճերմակ քացախով:

– 2 –

Մարզական կօշիկները պէտք է պարբերաբար լուալ լուացքի մեքենայով` անոնց գեղեցիկ տեսքը վերադարձնելու եւ տհաճ հոտերէն ազատուելու համար:

Մարզական կօշիկներուն տեսքը պահպանելու համար պէտք է զանոնք զետեղել յատուկ պարկի մէջ:

– 3 –

Փայլաթուղթէ պատրաստուած գնդակները կ՛օգնեն ձերբազատելու հագուստի սթաթիք ելեկտրականութենէն, որպէսզի անոր վրայ նուազ մազ եւ փոշի հաւաքուի: Գնդակները պէտք է ըլլան թենիսի գնդակի չափով, պատրաստուած` սովորական փայլաթուղթէ (ալիւմինիոմ ֆոյլ):

– 4 –

Ասփիրինը աւելի լաւ կը մաքրէ եւ նուազ վնասակար է, քան` Օ տը Ժաւելը, սպիտակ իրերը լուալու համար: Թեւերուն տակ դեղնած սպիտակ շապիկը, սպիտակ կրծքկալը կամ դեղնած օձիքները մաքրելու համար զանոնք 8-10 ժամ թրջեցէք ասփիրինով լուծոյթի մէջ` 1 լիթր ջուրին աւելցնելով 5-6 ասփիրինի դեղահատ:

– 5 –

Մութ գոյնի ճինզը գունաթափութենէ փրկելու համար հարկաւոր է լուալու ժամանակ ջուրին քացախ եւ աղ աւելցնել: Այսպիսով, անիկա կը պահպանէ իր մութ գոյնը այնպէս, ինչպէս առաջին օրերուն:

Գեղեցկագիտական

Մեղրով Եւ Կասիայով Դիմակ

Դէմքին բշտիկներէն ձերբազատելու, մաշկը սնանելու եւ անոր թարմ տեսք տալու համար պարտադիր չէ թանկարժէք գեղեցկագիտական սերեր օգտագործել: Մեղրն ու կասիան նոյնքան ազդու միջոցներ են:

Բաղադրութիւն`

– 1 ապուրի դգալ մեղր
– Կէս թէյի դգալ կասիա

Օգտագործում`

Մեղրն ու կասիան լաւ խառնել եւ բշտիկներուն վրայ քսել:

Կէս ժամ ետք պաղ ջուրով լուացուիլ:

Այս դիմակը կարելի է օգտագործել շաբաթը երկու անգամ. նախընտրաբար երեկոյեան լոգանքէն առաջ:

Առողջապահական

Խնձորի Քացախի Բուժիչ
Յատկութիւնները

Խնձորի քացախը ոչ միայն կը բուժէ կարգ մը հիւանդութիւններ, այլ նաեւ կը կանխարգիլէ անոնցմէ ոմանց յայտնութիւնը:

Այս աժան եւ մատչելի սննդամթերքը անպակաս պէտք է ըլլայ մեր տուներուն մէջ: Կարեւոր է, որ ընտրենք որակաւորը եւ բնական միջոցներով պատրաստուածը:

Ահա թէ ի՛նչ բաներու կ՛օգնէ խնձորի քացախը.

– Կը դիւրացնէ մարսողութիւնը: Մէկ բաժակ ջուրի մէջ դգալ մը խնձորի քացախ, դգալ մըն ալ մեղր աւելցնել, լուծել եւ օրական բաժակ մը խմել:
– Կը կարգաւորէ արեան բարձր ճնշումը:
– Կը չափաւորէ շաքարի տոկոսը` արեան մէջ:
– Կը մեղմացնէ ստամոքսի ցաւը:
– Կ՛օգնէ նիհարնալու:
– Կը դարմանէ կոկորդի ցաւը:
– Կը չէզոքացնէ բերնի անախորժ հոտը եւ կը հականեխէ բերանը:
– Կը նուազեցնէ քոլեսթերոլի բարձր տոկոսը:
– Կը դարմանէ մազին թեփը:
– Կը դարմանէ դէմքին բշտիկները:
– Կը ձերբազատէ գիշերային մկանի պրկումներէ:

Բոլոր պարագաներուն ալ խնձորի քացախը պէտք է լուծել ջուրի մէջ եւ խմել կամ մորթին քսել առանց չափազանցելու:

Նախքան օգտագործելը դիմել բժիշկին խորհուրդին:

Խոհագիր

 Խնձորով Աղանդեր

Բաղադրիչներ

– Խնձոր (անձերու թիւին համեմատ)
– Ընկոյզ
– Չամիչ
– Մեղր
– Կասիա

Պատրաստութիւն

Խնձորին միջուկը պարպել (յատուկ դգալով): Ամանի մը մէջ խառնել մանրուած ընկոյզն ու չամիչը: Խառնուրդը լեցնել խնձորին մէջ: Լեցուած խնձորին «գլխիկ»-ը զետեղել երեսին եւ նախապէս տաքցուած փուռին մէջ եփել 20-30 վայրկեան:

Փուռէն հանելէ ետք աւելցնել մեղրն ու կասիան:

Նշենք, որ ընկոյզը կարելի է փոխարինել գետնանուշով, իսկ մեղրը` շաքար ջուրի ծորով:

Շաբթուան Բանաստեղծութիւնը

Մահերգ Նահատակաց

Անոնց համար որ ինկան
Ըզմեզ ազատ ուզելով`
Սրտերը մեր քովէ քով
Կ՛ըլլան այսօր մէկ խորան:

Անոնց հոգւոյն պաշտամունք
Մեր մէն մի խոհն է հիմա,
ԴԷպի անոնց կ՛ամբառնայ
Մեր յոյսն ու սէրն իբրեւ խունկ:

Եւ մեր ցաւի սըկիհէն
Անոնց մարմինն ու արիւնն
Իբր անսահման սրբութիւն
Մենք կ՛ընդունինք սրբօրէն:

ՎԱՀԱՆ ԹԷՔԷԵԱՆ

Այսօր (21 յունուար 1878) մեծ բանաստեղծ Վահան Թէքէեանի ծննդեան օրն է:

 

Կին Դէմքեր. Ալենուշ Տէրեան

$
0
0

Պատրաստեց՝ ՇՈՒՇԻԿ ՄԱՒԻՍԱԳԱԼԵԱՆ

Հայաստանի եւ սփիւռքի մէջ քիչերուն ծանօթ է Ալենուշ Տէրեանին անունը, մինչդեռ քանի մը տարի առաջ, Իրանի մէջ պետական մակարդակով նշուեցաւ անոր ծննդեան օրը:

Տէրեան կը համարուի Իրանի առաջին արեւային աստղադիտարանի հիմնադիր եւ բնագիտութեան առաջին կին դասախօս, որ արժանացած է «Իրանի ժամանակակից աստղագիտութեան մայր» տիտղոսին:

Ալենուշ ծնած է 1920-ին Թեհրան: Մայրը ֆրանսերէնի ուսուցչուհի էր, իսկ հայրը` գրող, թարգմանիչ: 1947-ին ան կ՛աւարտէ Թեհրանի համալսարանի գիտութեան բաժանմունքը եւ քանի մը տարի ետք կը հասնի իր մեծ երազանքին` կը մեկնի Փարիզ իր ուսումը կատարելագործելու Սորպոնի հեղինակաւոր համալսարանին մէջ, ուր հետագային զինք կ՛ընդունին որպէս դասախօս: Տէրեան երկար չի մնար Եւրոպա, որովհետեւ համոզուած էր, որ իր գիտելիքները պէտք են իր ծննդավայրին, հոն դեռ ինք շատ ընելիքներ ունի:

1966-ին Ալենուշ կ՛ընտրուի Թեհրանի համալսարանի երկրաբնագիտութեան կոմիտէի անդամ, իսկ երեք տարի ետք կը նշանակուի Թեհրանի համալսարանի երկրաբնագիտութեան հիմնարկին արեւային բնագիտութեան աստղադիտարանէն հետազօտներու խումբի նախագահ:

Տէրեան Իրանի մէջ աստղաբնագիտութիւն դասաւանդող առաջին կին դասախօսն էր: 1979-ին աշխատանքէ դադրելու դիմում ներկայացուցած է եւ հանգստեան կոչուած է:

Ան կտակով իր բնակարանը նուիրած է Նոր Ջուղայի հայ համայնքին, որպէսզի իբրեւ հանրակացարան ծառայէ բնակելու տեղ չունեցող ուսանողներուն համար:

Կեանքի վերջին տարիները ան Թաուհիտ ծերանոցին մէջ անցուց: Հոն, անկողինին գամուած, արժանացաւ կեանքի վերջին պարգեւին` Վիքթոր Համբարձումեանի անուան միջազգային մրցանակին:

Ալենուշ Տէրեան մեռաւ 90 տարեկանին, 4 մարտ 2011-ին: Երէկ անոր մահուան 9-րդ տարելիցն էր:

Ալենուշ Տէրեան Իրանի հեռատեսիլի «Իմաստուններ» ծրագրին կողմէ ճանչցուած է, որպէս «Գիտութեան ոլորտի մնայուն դէմք»:

2003-ին անոր կեանքին մասին վաւերական ժապաւէն պատրաստուած է, Իրանի հեռատեսիլին պատուէրով` «Դէպի արեւ» անունով:

2006-ին պարգեւատրուած է նախագահ Մահմուտ Ահմատինեժատի կողմէ:

Երբ հարց տրուած է իր լաւագոյն յուշին մասին, Տէրեան պատասխանած է. «30 տարուան դասաւանդութիւնը եւ արեգակնային աստղադիտարանի հիմնադրութիւնը»:

Ինչ կը վերաբերի տիրապետած լեզուներուն` ան ըսած է. «Ֆրանսերէն, անգլերէն, հայերէն եւ քիչ մըն ալ պարսկերէն: Եղբայրս եւ ես ֆրանսերէն սորված ենք մեր ծնողքին գաղտնի խօսակցութիւնները իմանալու համար»:

Տէրեան ցաւ յայտնած է, որ Հայաստան չէ այցելած: Ան երիտասարդ տարիքին շատ փափաքած է, բայց այդ տարիներուն, եթէ մէկը Հայաստան այցելէր, գործէ կ՛արձակուէր:

«Եթէ կրկին աշխարհ գայի, ճիշդ նոյն բանը կ՛ընէի, որովհետեւ կը պաշտեմ ուսումը եւ դասաւանդութիւնը, եւ հպարտ կը զգամ, երբ կը տեսնեմ իր ուսանողներուն փայլուն յաջողութիւնները»:

Ալենուշ Տէրեան չէր ամուսնացած, ընտանիք չէր կազմած, քանի որ վստահ էր, որ այս աշխարհը եկած էր իր գործին նուիրուելու համար: Սակայն ան միշտ կը կրկնէր, որ ինք արեւ անունով աղջիկ ունի եւ լուսին անունով` տղայ:

Ձեր Առօրեան Դիւրացնող Հնարքներ

Որպէսզի քարացած մեղրը ինքզինք վերագտնէ, շիշով միասին զայն քանի մը վայրկեան եռացուցէք ջուրով լեցուն փոքրիկ կաթսայի մը մէջ:

***

Շպարի վրձինները մաքրելու համար նախ զանոնք ցօղուեցէք առատ ջուրով, ապա խորունկ ամանի մը մէջ գաղջ ջուր լեցուցէք, քանի մը կաթիլ երեխաներու շամփուէն աւելցուցէք եւ ապա վրձինները մէջը դրէք: 5 վայրկեան սպասելէ ետք մատներով մեղմօրէն շփեցէք զանոնք, կրկին առատ ջուրով ցօղուեցէք եւ մաքուր լաթով մը ցամքեցուցէք:

***

Ձեր կարգ մը խմիչքները սառոյցի կտորներով պաղեցնելու փոխարէն` օգտագործեցէք քափ քէյքի կաղապարներու մէջ սառցարանը նախօրօք սառեցուած կիտրոնի շերտերը:

***

Պանանի կեղեւով շփեցէք ձեր ակռաները, մինչեւ որ փոթասիոմով հարուստ թանձր նիւթը լաւապէս պատէ զանոնք. սպասեցէք երկու վայրկեան, ապա ցօղուեցէք ձեր բերանը: Այս հնարքին դիմելով` կ՛ապահովէք առողջ եւ փայլուն ակռաներ:

***

Եթէ ձէթով լեցուն կաթսան բռնկի, անմիջապէս պէյքինկ սոտա թափեցէք վրան:

***

Որպէսզի ծաղկամանին թարմ ծաղիկները աւելի երկար ապրին, ջուրին մէջ քանի մը կաթիլ վոտքա եւ թէյի դգալ մը շաքար աւելցուցէք:

Բաժակներու Շրխկոցին Իմաստները

«Ազդակ»-ի 23 յունուարի 7-րդ էջի «Գինիին մասին հետաքրքրական փաստեր» գրութեան մէջ տեղ գտած գիտելիքներուն վրայ փափաքեցայ աւելցնել հետեւեալները, որոնք կրնան օգտակար ըլլալ: Անոնք կը վերաբերին ոգելից խմիչքով լեցուն բաժակները իրար խփել-զարնելու ընդհանրացած սովորութեան` շրխկոցի իմաստին բացատրութեան եւ մարդկային հինգ զգայարանքներուն հետ ունեցած առնչութեան:

1.- Տեսողական զգայարանքը – աչքը մասնակից է տեսնելով բաժակին մէջի գինին:

2.- Հոտառութեան զգայարանքը – քիթը  մասնակից է հոտը առնելով գինիին:

3.- Համտեսելիքի զգայարանքը – բերան-լեզուն մասնակից են համը առնելով գինիին:

4.- Շօշափելիքի զգայարանքը – ձեռքի- մատները շօշափելով գինիի բաժակը:

5.- Լսողականի զգայարանքը – ականջը  մասնակից է լսելով բաժակի բախման շրխկոցը:

Ի վերջոյ մաղթենք խմողաց կենացը, թող հայոց գինին միշտ անուշ լինի:

ԳԷՈՐԳ Թ. ՃԱԼՈՅԵԱՆ

Զալքա

Այլազան

 Վախազդու Ժապաւէնները Կ՛օգնեն Նիհարնալու

Միացեալ Նահանգներու Ուեսթմինսթըր համալսարանի աշխատակիցները ապացուցած են, որ սարսափազդու ժապաւէններ դիտելը ջերմուժ կ՛այրէ…

Անոնք վերլուծած են մարդոց կենսական ցուցանիշները սարսափազդու ժապաւէններ դիտելու ընթացքին. թթուածինի օգտագործումը, սիրտի զարկերը եւ այլն… Ստացուած տուեալներու հիմամբ, անոնք եկած են այն եզրակացութեան, որ սարսափի հանդիսատեսը 1,5 ժամուան ընթացքին, միջին հաշուով 113 ջերմուժ կ՛այրէ: Մօտաւորապէս նոյնքան կ՛այրէ կէս ժամ արագ քայլով զբօսնելը: Ջերմուժը կ՛այրի արտադրուող ատրենալինի պատճառով, որ կը փակէ ախորժակը, կը խթանէ նիւթափոխանակութիւնը եւ մարմնին կը ստիպէ ջերմուժ այրել:

«Սարսափելի» սննդականոնը մէկ պայման ունի. սահմռկեցուցիչ տեսարաններու ժամանակ պէտք չէ փակել աչքերը…

 

Խոհագիր

Պահքի Ուտեստ`
Գետնախնձորով

Բաղադրիչներ` խմորին համար

1 քիլօ ցորենի ալիւր
1 ծրար (10 կրամ) թթխմոր
4 ապուրի դգալ բուսական իւղ
Կէս լիթր եռացած ջուր
1 ապուրի դգալ շաքար
1 թէյի դգալ աղ

Միջուկին համար`

Մէկ քիլոյէն քիչ մը պակաս գետնախնձոր
30 կրամ բուսական իւղ
Աղ` ըստ ճաշակի
Կարմիր փոշի պղպեղ
Կանաչ սոխ` մանրուած
Ազատքեղ` մանրուած

Պատրաստութիւն

Փոքրիկ տաշտի մը մէջ լեցնել եռացած ջուրը, աւելցնել աղը, շաքարը, բուսական իւղը, թթխմորը եւ լաւ խառնել, մինչեւ որ բոլորը ջուրին մէջ լուծուին:

Յետոյ ալիւրը քիչ-քիչ աւելցնել, շաղել, խմորին վրայ ծածկել եւ ձգել, որ 20-30 վայրկեան հանգչի:

Պատրաստութիւն`

Գետնախնձորը խորանարդաձեւ կտրտել, խաշել եւ քամոցէ անցընել:

Փոքրիկ կաթսայի մը մէջ փոխադրել խիւսի վերածուած գետնախնձորը, բուսական իւղը, մանրուած սոխն ու ազատքեղը, ինչպէս նաեւ` համեմները: Խառնուրդը լաւ շաղել եւ մէկ կողմ ձգել, որպէսզի պաղի:

Խմորը փոքրիկ գունդերու վերածել, մէջտեղը փոսիկ մը բանալ եւ գետնախնձորի միջուկէն լեցնել, ապա գոցել:

Տապակին մէջ բուսական ձէթ տաքցնել եւ խմորները տապկել:

Բարի՛ ախորժակ:

Շաբթուան Բանաստեղծութիւնը

Քայլերգ` Ճեմարանի*

Մեր բոլորիս դուն ուխտավայր, Ճեմարան,
Կու գանք քեզի ծարաւ լոյսիդ մայրենի,
Քու հարազատ յարկիդ ներքեւ սիրական
Մեր կեանքն ուրախ եւ միշտ ազատ կը ծաղկի:

Գրոհին դիմաց օտար ու ժանտ հովերուն
Յաղթական բերդ, աւանդատուն հայկազեան.
Քեզ կերտեցին առաքեալներ մեծանուն
Գաղափարի իբրեւ տաճար անսասան:

Հայ դպրութեան դուն ջահակիր Ճեմարա՛ն,
Հայրենաբաղձ հոգիներուն մեր բոլոր
Տո՛ւր Մեսրոպի հաւատքին լոյսն իրական
Եւ փառքն անհուն հայ հանճարին դարաւոր:

Խօսք` Մ. ԻՇԽԱՆԻ
Երաժշտութիւն` Բ. ԿԱՆԱՉԵԱՆԻ

 

*Երկու օր առաջ (3 մարտ 1930) Ճեմարանը դարձաւ 90 տարեկան:

Մեր Զաւակները Եւ Մենք. 8 Պատճառ Երեխաներուն Ձեռքը Ելեկտրոնային Գործիք Չտալու

$
0
0

Պատրաստեց՝ ՇՈՒՇԻԿ ՄԱՒԻՍԱԳԱԼԵԱՆ

Ելեկտրոնային սարքերէ կախուածութիւնը դարուս մեծագոյն խնդիրներէն մէկն է: Այս կախուածութիւնը բացասաբար կ՛ազդէ մանաւանդ երեխաներուն վրայ: Իսկ ամենացաւալին այն է, որ շատ մը ծնողներ իրենք կը քաջալերեն երեխաները` օգտագործելու ելեկտրոնային գործիքները` պարզապէս անոնց գանգատները չլսելու եւ «անձնական հանգիստ»-ը ապահովելու համար:

Մինչդեռ կան լուրջ պատճառներ, ըստ որոնց, չի թոյլատրուիր մինչեւ 12 տարեկան երեխաներուն ձեռքը ելեկտրոնային սարքեր տալ:

Ստորեւ կը ներկայացնենք 8 համոզիչ պատճառները:

1

Տարիք

Մանկաբուժներու կարծիքով, 0-3 տարիքը շատ կարեւոր է տեսողութեան զարգացման, խօսքի ձեւաւորման եւ երեխայի բառապաշարի զարգացման ու հարստացման համար: Մինչեւ 3 տարեկան երեխաներուն համար յատկապէս կարեւոր է հնարաւորինս շատ խօսիլ ծնողներուն ու շրջապատին հետ, եւ ոչ թէ` մօր սմարթֆոնին հետ…

2

Կախուածութիւն

Ելեկտրոնային սարքերէ կախուածութիւնը կը սկսի շատ փոքր տարիքէն: Որքան որ ալ ծնողները իրենք զիրենք համոզեն ու արդարացնեն, որ այդ սարքերու օգտագործման սահմանափակումներ ճշդած են, պիտի գայ օրը, երբ երեխան աւելին ու աւելին պիտի պահանջէ եւ պիտի չբաւարարուի ճշդուած ժամերով:

3

Վտանգաւոր Ճառագայթում

2011-ին Առողջապահութեան համաշխարհային կազմակերպութիւնը եւ Քաղցկեղի ուսումնասիրութեան միջազգային գործակալութիւնը բջիջային հեռախօսներու եւ անլար այլ սարքերու ռատիոճառագայթումը դասակարգուած են քաղցկեղ պատճառող ազդակներու շարքին:

4

Ուղեղի Բթացումը

Ամերիկեան լուրջ ուսումնասիրութիւններ կը հաստատեն, որ ելեկտրոնային սարքերուն առջեւ երկար ժամանակ անցընող երեխաներուն ուղեղը քառապատիկ ծանրաբեռնուած կ՛ըլլայ պիտանի եւ ոչ պիտանի տեղեկութիւններով. հետեւաբար երեխաները դժուար թէ զանազանեն հիմնականը երկրորդականէն, եւ քիչ-քիչ անոնց մօտ կը նուազին կշռադատութեան եւ ինքնակարգաւորման ունակութիւնները:

5

Զարգացման Յապաղում

Գիտնականներու կարծիքով, աշխուժ կեանքը կը բարելաւէ ուշադրութիւնը եւ նորը ընկալելու ու իւրացնելու ունակութիւնը: Անոնք կը պնդեն, որ ելեկտրոնային սարքերու գործածութիւնը կը վնասէ երեխաներու զարգացման եւ բացառաբար կ՛ազդէ անոնց ուսումին, տրուած ըլլալով, որ անոնք ժամերով կը գամուին այդ սարքերուն առջեւ` կամաց-կամաց մոռնալով խաղը, վազքը, ցատկռտուքը եւ այլն…

6

Քունի Դժուարութիւն

Ելեկտրոնային սարքերու կապոյտ լուսարձակումը կ՛արգիլէ երեխային բնական ձեւով քունի անցնելուն, ինչ որ պատճառ կը դառնայ անոր հանգիստի ժամերու կրճատման եւ անքնութեան:

7

Հոգեբանական Խանգարումներ

Համացանցային կախուածութիւնը, հոգեբաններու կարծիքով, հոգեբանական լուրջ հարցեր կրնայ ստեղծել երեխային մօտ` մեկուսացում, ինքնամփոփում, ընտանիքի անդամներուն եւ տարեկից երեխաներու հետ յարաբերելու դժուարութիւն եւ նոյնիսկ` ընկճախտ:

8

Իրականութենէն Անջատում

Շուէտական ուսումնասիրութիւն մը հաստատած է, որ իրենց մանկութիւնը բնական ապրող եւ ելեկտրոնային սարքեր քիչ օգտագործող երեխաները հետագային աւելի իրապաշտ եւ ինքնուրոյն մարդիկ կը դառնան, մինչդեռ համացանցային կախուածութիւն ունեցողները կ՛անջատուին իրականութենէն եւ ապագային զանազան դժուարութիւններ կը դիմագրաւեն եւ յուսախաբութիւններ կ՛ապրին:

Ելեկտրոնային սարքերը ժամանակակից կեանքի անբաժան մասն են: Պէտք է երեխային սորվեցնել անոնց ճիշդ օգտագործումը, բայց` ոչ շատ փոքր տարիքէն, եւ անշուշտ պէտք է սահմանափակել անոնց օգտագործման ժամանակահատուածը:

Փոքր տարիքին երեխան պէտք ունի խօսակիցի, իրեն հետ խաղացողի, իրեն պատմութիւն պատմողի, պտոյտի տանողի եւ ոչ թէ` ծնողքին սմարթֆոնին:

Ի՞նչ Տեսաք Առաջին Հերթին

Արագ նայեցէ՛ք նկարին եւ ըսէք, թէ ի՛նչ տեսաք առաջին հերթին: Ձեր պատասխանը կը բացայայտէ ձեր հոգեվիճակը:

Պեխաւոր Ուրախ Դէմք

Կը նշանակէ, որ բաւական հանգիստ հոգեվիճակ ունիք, փիլիսոփայութեամբ կը վերլուծէք ձեզ շրջապատող լաւ եւ գէշ երեւոյթները, կը փորձէք զգացականը մէկ կողմ դնել եւ առաւելաբար տրամաբանութեամբ կշռադատել ամէն բան: Պաղարիւն էք, որոշ չափով` լաւատես եւ իրապաշտ:

Երկու Փոքրիկ Թռչու՛ններ

Կը նշանակէ, որ սէրն ու յարաբերութիւնները ձեր կեանքին առաջնահերթութիւններն են: Հոս խօսքը սիրային յարաբերութիւններու մասին չէ միայն, այլ ընտանիքի, ընկերներու եւ երեխաներու հետ յարաբերութեան մասին է` ընդհանուր առմամբ: Թերեւս շրջան մը դուք շատ զբաղած եղած էք եւ ժամանակ չէք ունեցած գրկելու եւ համբուրելու ձեր երեխաները, զուգընկերը կամ գրելու ձեր ընկերոջը, պատմելու, թէ որքա՜ն կարօտած էք զինք:

Աստղային Գիշեր

Կը նշանակէ, որ հոգեպէս այնքան ալ նախանձելի չէ ձեր վիճակը: Հանգիստ չէք գործի մէջ, հաշտ չէք ձեր շրջապատին հետ… Այլ խօսքով, ուրախ չէք:

Ժամանակն է, որ որոշէք, թէ ի՛նչ բան կ՛ուրախացնէ ձեզ, ի՛նչը հաճոյք կը պատճառէ ձեզի, եւ այդ ուղղութեամբ քայլ առնէք: Երբեք ուշ չէ ճիշդ որոշումներ տալու եւ դէպի առաջ շարժելու համար:

Ստուգենք Մազերու Հետ Կապուած
Մեր Գիտելիքները

– ՍԽԱԼ է այն կարծիքը, որ մազերը յաճախակի լուալը գլխամաշկը կը դարձնէ իւղոտ:

– ՃԻՇԴ է այն հաստատումը, որ մազաթափութեան գլխաւոր պատճառներէն մէկը ընկճախտն է:

– ՃԻՇԴ է այն հաստատումը, որ սեւ գոյնի մազերը աւելի արագ կ՛աճին, քան` բաց գոյնի մազերը:

– ՃԻՇԴ է այն կարծիքը, որ մազերը յաճախ սանտրելու պարագային, անոնք աւելի արագ կը իւղոտին ու կը փայլին:

– ՍԽԱԼ է այն կարծիքը, որ արեւէն մազերուն գոյնը կը բացուի: Այս կարծիքը թերեւս կը յարմարի ներկուած մազերուն:

– ՍԽԱԼ է այն կարծիքը, որ եթէ մազերը յաճախակի կտրենք, անոնք աւելի խիտ եւ առատ կը բուսնին:

– ՍԽԱԼ է այն համոզումը, որ յղութենէն եւ ծննդաբերութենէն ետք մազերը կը թափին:

– ՃԻՇԴ է այն հաստատումը, որ մազերուն ճերմկիլը կապուած է տարիքի հետ: Ժառանգական եւ այլ գործօններ իրենց դերը ունին մազերու ճերմկելուն մէջ:

– ՃԻՇԴ է այն կարծիքը, որ թաց մազերը աւելի դիւրաբեկ են, քան` չոր մազերը, հետեւաբար թաց մազերը պէտք է սանտրել ցանցառ ակռաներով օժտուած սանտրներով:

– ՃԻՇԴ է այն հաստատումը, որ տեւաբար դէպի ետեւ քաշուած ու կապուած մազերը աւելի դիւրաբեկ եւ վատառողջ կ՛ըլլան: Պէտք է զանոնք յաճախ ազատ արձակել, որպէսզի թելերը շնչեն ու թուլնան:

– ՃԻՇԴ է այն հաստատումը, որ կիտրոնի հիւթը փայլք կու տայ մազերուն:

– ՍԽԱԼ է այն կարծիքը, որ եթէ մազերուն ծայրամասերը փճացած են, մազերը չեն բուսնիր:

Հետաքրքրական

Գիրքի Ձեռագործ Արուեստը

Ձեռագործ գիրքը ամբողջ աշխարհ մըն է:

Գիրքի արուեստին նոր շունչ հաղորդող New illuminations ծրագիրը, որ ստեղծուած է ազգութեամբ ամերիկացի Սիուզի Պենքս Պաոմի կողմէ, արդէն 4-րդ տարին է դասընթացքներ կը կազմակերպէ Գիւմիրիի մէջ` կիներու եւ աղջիկներու համար, որոնք հետաքրքրուած են գիրքի արուեստով, անոր ստեղծման առանձնայատկութիւններով եւ ունին  իւրայատուկ հայեացք գոյներու ձեւաւորման մէջ:

Ծրագրին նպատակն է հայ կիներու հնարաւորութիւն տալ ուսումնասիրելու աւանդական գրքարուեստի առանձնայատկութիւնները, ցուցաբերել իրենց հմտութիւններն ու ճաշակը, նոր ընկերներ ձեռք բերել եւ մասնակցիլ ցուցահանդէսներու` ու իրենց արուեստի միջոցով դրամ շահիլ:

Եթէ հարց տաք, թէ ինչո՛ւ այս ծրագիրը յատկացուած է միայն կիներուն, պատասխանը հետեւեալն էշ «Ծրագիրին նպատակը միայն գիրք ստեղծել չէ, այլ նաեւ կիներն ու երիտասարդուհիները խմբելը` արուեստի միջոցով, անոնց ձայնը լսելի դարձնելն է, երազանքներն ու նպատակները իրականացնելն է եւ ձեռային աշխատանքներու միջոցով դրամ շահելու հնարաւորութիւն տալն է»:

Խոհագիր

 Մածունով Կարկանդակ

Դիւրին եւ խնայողական այս բաղադրատոմսը պիտի գոհացնէ թէ՛ փոքրերուն եւ թէ՛ մեծերուն քիմքերը:

Բաղադրիչներ

– 1 գաւաթ մածուն
– 3 հաւկիթ
– 2 գաւաթ շաքար
– 3 գաւաթ ալիւր
– 2 թէյի դգալ թթխմոր
– Կէս գաւաթ բուսական ձէթ
– Վանիլլա, կիտրոնի տաշուք

Պատրաստութիւն

Հաւկիթները եւ շաքարը ելեկտրական գործիքով զարնել, աւելցնել կիտրոնի տաշուքը եւ վանիլլան, ապա` մնացեալ բաղադրիչները:

Խմորը լեցնել կարագով ծեփուած կաղապարի մը մէջ եւ 35-40 վայրկեան եփել նախապէս տաքցուած փուռի մէջ, 180 ջերմաստիճանով:

Փուռէն հանելէ ետք կարելի է կարկանդակին երեսը ծեփել ծիրանի անուշով (խիւս տեսակը), որուն քանի մը կաթիլ ջուր աւելցնելով նօսրացուցած ըլլաք:

Փուռէն հանելէ ետք, սպասել որ կարկանդակը լաւ պաղի, ապա երեսը զարդարել փոշի շաքարով:

Շաբթուան Բանաստեղծութիւնը

Որ Ապրեմ Երկար

Շնորհակալ եմ ձեր լաւ խօսքերից.
Բարի, բարեսիրտ ձեր մաղթանքներից`
Որ ապրեմ երկար, որ լինեմ առողջ,
Բախտս վայելեմ առօք ու փառօք,
Խուսափեմ ցրտից, յուզմունքից, վէճից
Ու սրտիս մօտիկ չընդունե՜մ ոչինչ…
Ես համաձայն եմ, բայց, բարեկամներ,
Ես ինչպէ՞ս մնամ պաղ ու անտարբեր,
Ինչպէս անցնեմ ու չտեսնելու տամ
Կիսաքաղց ծերին, մուրացիկ մանկան,
Տեսնեմ վտանգը ու չտագնապեմ,
Տեսնեմ կեղծիքը ու չծառանամ,
Տեսնեմ սադրանքը ու չզայրանամ,
Կտրեմ կեանքի հետ կապերս բոլոր,
Ի՛նչ է, թէ ապրեմ աւելի երկար:
Զուր էք ինձ կարդում խրատ ու յորդոր,
Միայն ապրելը քիչ է ինձ համար:

ՍԻԼՎԱ ԿԱՊՈՒՏԻԿԵԱՆ

 

Մեր Զաւակները Եւ Մենք. Ինչպէ՞ս Օգնել Երեխային` Յաղթահարելու Հոգեխոցը

$
0
0

Պատրաստեց՝ ՇՈՒՇԻԿ ՄԱՒԻՍԱԳԱԼԵԱՆ

Օգոստոս 4-ի աղէտը ապրած երեխաները տակաւին ծանր հոգեխոցի (trauma) մէջ են եւ բնականաբար կարիքը ունին յատուկ ուշադրութեան, վերաբերմունքի եւ գուրգուրանքի:

Այսօրուան սիւնակով կը ներկայացնենք հոգեբաններու օգտակար թելադրանքներ` ուղղուած բոլոր այն ծնողներուն, որոնց զաւակները ապրեցան, լսեցին կամ լրատուամիջոցներէն ականատես եղան Պէյրութի նաւահանգիստի պայթումին ու ծանր կը տանին անոր հետեւանքները:

Ստորեւ կը ներկայացնենք 5 հիմնական թելադրանքներ:

– 1 –

Ձեր երեխան հանգստացնելու նպատակով մի՛ ստէք, ճշմարտութիւնը պատմեցէ՛ք: Ըսէք, որ պայթում տեղի ունեցաւ, մարդիկ զոհուեցան, շատեր վիրաւորուեցան, տուներ ու խանութներ քանդուեցան:

Անխուսափելի է, ձեր երեխան կա՛մ մեծերու խօսակցութենէն, կա՛մ հեռատեսիլէն կա՛մ ալ ընկերներէն պիտի իմանայ պայթումին մասին: Աւելի ճիշդ կ՛ըլլայ, որ ան ձեզմէ լսէ ճշմարտութիւնը` առանց մանրամասնութիւններու մէջ մտնելու:

– 2 –

Առիթ տուէ՛ք ձեր երեխային, որպէսզի խօսի, պատմէ իր տեսածին, լսածին կամ զգացածին մասին:

Երեխան հանգստացնելու միտումով մի՛ ձեւացնէք, որ պատահածը ոչինչ էր: Մի՛ ըսէք` «Բան մը չէր, մոռցի՛ր» կամ «Մեզմէ հեռու էր, մի՛ վախնար, նորէն պիտի չպատահի», կամ` «Ամօ՛թ է, մի՛ լար, դուն մեծ ես»:

Նոյնիսկ դուք մի՛ պահէք ձեր արցունքները, երեխային բացատրեցէ՛ք, որ լալը ամօթ չէ, ընդհակառակը` շատ բնական երեւոյթ է, երբ վախցած ենք կամ յուզուած:

– 3 –

Նաւահանգիստի աղէտին յաջորդող շաբաթներուն երեխան աւելի մեծ կախուածութիւն պիտի ցուցաբերէ ծնողներէն: Կորուստի կամ բաժանումի վախը ժամանակի կը կարօտի փարատելու համար:

Մի՛շտ ձեր զաւկին կողքին եղէ՛ք, վստահեցուցէք, որ առանձին չէ, դուք պատրաստ էք իրեն օգնելու եւ պաշտպանելու: Միայն ձեր հանգստացնող խօսքերուն ճամբով է, որ քիչ-քիչ անոր մօտ պիտի վերականգնի անվտանգութեան զգացումը:

– 4 –

Պայթումը վերապրած երեխաները տարբեր ձեւերով կը դրսեւորեն իրենց ապրումներն ու զգացումները: Այսպէս, ոմանք «շատախօս» կամ «անհանդարտ» կը դառնան, մինչ ուրիշներ ընդհակառակը` ամբողջովին կը լռեն եւ մինչեւ իսկ չեն համարձակիր տան մէջ շրջագայիլ: Շատեր կը կորսնցնեն իրենց ինքնավստահութիւնը, ախորժակը կամ քունը: Ոմանք իրենց տակը կը թրջեն, ոմանք ալ կակազելու կը սկսին…

Աչալուրջ հետեւեցէ՛ք ձեր երեխային խօսքերուն, շարժումներուն: Լռող երեխային առիթ տուէք, որ իր ներաշխարհը բացայայտէ գծագրութեան ճամբով. անոր թուղթ, գունաւոր մատիտներ կամ կաւ տուէ՛ք, որպէսզի դուրս հանէ ներսը կուտակուած լարուածութիւնն ու յուզումը: Երբեմն գծագրութիւնները շատ աւելի պերճախօս են, քան սովորական բառերը:

– 5 –

Վերջապէս շատ կարեւոր է, որ կամաց-կամաց երեխան վերադառնայ «ռութին»-ին, առօրեայ սովորութիւններուն:

Բացի ծնողներուն գուրգուրոտ ու հոգատար վերաբերմունքէն, երեխան պէտք է զգայ, որ կեանքը կը շարունակուի: Ճաշի, խաղի, քունի ժամերը պէտք է վերականգնին: Եթէ կարելի է բացօթեայ պտոյտներ եւ ինչու չէ մէկ-երկու ընկերոջ հետ հանդիպումներ կազմակերպեցէ՛ք:

Եթէ իբրեւ ծնողի դուք ձեր կարգին հոգեխոց կ՛ապրիք եւ ի վիճակի չէք աջակցելու ձեր երեխային, անյապաղ դիմեցէ՛ք մասնագէտի մը օգնութեան:

 

Այլազան

 Հոտառութեան Կորուստը

Գիտնականներ պարզած են, որ երբ ոմանց մօտ ուտելիքը արդէն ախորժաբեր չի բուրեր եւ օծանելիքին բոյրը զզուելի է, այս ազդանշանները կը վկայեն լուրջ հիւանդութիւններու զարգացման մասին:

Գիտնականներուն կարծիքով, հոտերը ճանչնալու եւ զանազանելու յատկութիւնը կորսնցուցած մարդիկ յաջորդ 5 տարիներուն 6 անգամ աւելի յաճախ մահացած են:

Հոտառութեան խանգարումը ինքնին մահուան սպառնալիքը չ՛աւելցներ, սակայն անիկա կը վկայէ լուրջ հիւանդութիւններու մասին: Երբ մարդ չի ճանչնար վարդին, ձուկին, կաշիին, նարինջին, մանանեխին հոտերը, մտահոգուելու լուրջ առիթ է:

Հոս կարեւորութեամբ նշենք, որ «Քորոնա» ժահրի ախտանշաններէն մէկն ալ հոտառութեան կորուստն է:

Ընկերութիւնը Կ՛օգնէ
Մեր Առողջութեան

Ընկերները մեծ դեր կը խաղան մեր կեանքին մէջ: Ընկերութիւնը կը բարելաւէ մարդոց ո՛չ միայն հոգեբանական, այլեւ ֆիզիքական առողջութիւնը:

Այսպէս, ամերիկացի գիտնականներ փաստած են, որ այն մարդիկը, որոնք յաճախ ընկերական յարաբերութիւններ կը մշակեն իրենց շրջապատին հետ, աւելի երջանիկ են եւ հոգեպէս աւելի հանգիստ ու հաւասարակշռուած, քան անոնք, որոնք ընկերներ չունին կամ քիչ ունին:

Հետազօտութիւններու արդիւնքը հաստատած է, որ ընկերութիւնը`

– Կը կանխարգիլէ սիրտի զարկերու խանգարումը:
– Կը կարգաւորէ արեան ճնշումը:
– Կը կարգաւորէ մարսողութիւնը:
– Կը բարձրացնէ մարմնին դիմադրողականութիւնը:
– Կը նպաստէ բարձր տրամադրութիւն պատճառող հորմոններու արտադրութեան:

Գիտէի՞ք, որ 2011-ին ՄԱԿ-ը յուլիս 30-ը հռչակած է Ընկերութեան միջազգային օր:

Ի՞նչ Տեսաք Առաջին Հերթին

Արագ աչք մը նետեցէ՛ք նկարին եւ առանց երկար կեդրոնանալու ըսէ՛ք, թէ ի՛նչ տեսաք առաջին հերթին: Արդիւնքը կը բացայայտէ սիրելի անձին հետ ձեր յարաբերութիւններու բնոյթը:

– Եթէ առաջին հերթին ՀԱՄԲՈՅՐ տեսաք` ջերմ զգացումներու, սիրոյ եւ կիրքի խորհրդանիշ է:

Համբոյրը նաեւ խորհրդանիշ է խաղաղութեան եւ ընտանեկան բարեկեցութեան: Ձեզի համար ընտանիքը, սէրն ու համերաշխութիւնը առաջնահերթ են:

***

– Եթէ առաջին հերթին ԼԱԹԱԿԱԼ տեսաք` միասնականութեան եւ սիրոյ խորհրդանիշ է: Դուք ձեր երկրորդ կէսին հետ կարծէք մէկ անձ ըլլաք: Ձեզի համար ամէնէն կարեւորը փոխըմբռնումը, յարգանքը եւ փոխադարձ զգացումներն են:

***

– Եթէ առաջին հերթին ԵՐԿՈՒ ՄԱՐԴ տեսաք` նրբութեան, սիրոյ եւ հաւատարմութեան խորհրդանիշ է: Ձեր կեանքի ամէնէն երջանիկ պահերը, սէրն ու երջանկութիւնը սերտօրէն կապուած են ձեզի սիրելի անձին հետ:

 

Աղի Գործածութեան
Հետաքրքրական Տարբերակներ

 

Ժամանակին աղը շատ թանկարժէք նիւթ նկատուած է:

Այսօր անիկա մեր խոհանոցին անբաժան մէկ մասը կը կազմէ, եւ ոչ մէկ տանտիկին կամ խոհարար կը հրաժարի անկէ: Չմոռնանք սակայն, թէ մեր օրերուն աղը, ինչպէս նաեւ շաքարը «սպիտակ մահ» անուանումին արժանացած են:

Բացի կերակուրները համեմելէ, աղը կարելի է հետաքրքրական տարբերակներով օգտագործել մեր առօրեայ կեանքին մէջ. ստորեւ` հետաքրքրական օրինակներ:

– Տան եւ ինքնաշարժի ապակիները մաքրելու համար: Մոռցէ՛ք շուկայի սուղ դեղերը, 3 լիթր գաղջ ջուրի մէջ լուծեցէ՛ք 2 ապուրի դգալ աղ եւ լծուեցէ՛ք գործի:

– Հագուստները գունաթափումէ պաշտպանելու համար, լուացքի մեքենային մէջ 2 ապուրի դգալ աղ աւելցուցէ՛ք: (Այս միջոցին դիմեցէ՛ք պարբերաբար):

– Ակռայի ցաւի եւ լինտերու բորբոքումի պարագային գաւաթ մը գաղջ ջուրի մէջ թէյի դգալ մը աղ լուծեցէ՛ք եւ անով ողողեցէ՛ք ձեր բերանը:

 

– Ոտքերու քրտնարտադրութիւնը եւ տհաճ հոտը չէզոքացնելու համար ոտքի լոգանքներ ըրէք: 8 լիթր գաղջ ջուրի մէջ 8 ապուրի դգալ աղ լուծեցէ՛ք եւ ձեր ոտքերը ջուրին մէջ պահեցէ՛ք շուրջ 15 վայրկեան:

– Եթէ ջեռոցին մէջ ձուկի տհաճ հոտ մնացած է, աղով եւ կասիայով խառնուրդ մը պատրաստեցէ՛ք. ջեռոցը վառեցէ՛ք եւ խառնուրդը մէջը դրէ՛ք: 5 վայրկեան ետք անախորժ հոտը կը չքանայ:

– Արծաթեայ եւ պղնձեայ իրեր մաքրելու համար կէս գաւաթ քացախի մէջ 2 ապուրի դգալ աղ աւելցուցէ՛ք եւ այս խառնուրդով շփեցէ՛ք իրերը, մինչեւ որ փայլին:

– Խոհանոցի լուացարանին խցուած խողովակը մաքրելու համար ծակին մէջ աղ լեցուցէ՛ք եւ վրան եռացած ջուր թափեցէ՛ք:

– Կօշիկներուն մէջէն խոնաւութեան տհաճ հոտը չէզոքացնելու համար, աղով լեցուն ծրարիկներ զետեղեցէ՛ք անոնց մէջ եւ ձգեցէ՛ք ամբողջ գիշեր մը:

– Տապակին այրած յատակը մաքրելու համար, զայն աղով ծածկեցէ՛ք, սպասեցէ՛ք 2 – 3 ժամ, որմէ ետք լուալն ու մաքրելը շատ դիւրին պիտի ըլլայ:

– Հագուստներուն վրայէն գինիի արատները մաքրելու համար, անոնց վրայ աղ ցանեցէ՛ք, քանի մը վայրկեան սպասեցէ՛ք, ապա ցօղուեցէ՛ք` նախքան լուացքի մեքենային մէջ լուալը:

– Ձեռքերուն վրայէն սոխի, ձուկի անախորժ հոտերը չքացնելու համար, զանոնք քանի մը վայրկեան շփեցէ՛ք քացախով եւ աղով:

– Արդուկին կպչուն յատակը մաքրելու համար թուղթի մը վրայ աղ ցանեցէ՛ք, ապա շոգիով բանող տաք արդուկը ուղղահայեաց եւ հորիզոնական շարժումներով պտտցուցէ՛ք թուղթին վրայ:

 

Խոհագիր

Լաւաշով Ուտեստ

Բաղադրիչներ

– 1 լաւաշ
– 300 կր սունկ
– 1 գլուխ սոխ
– 1 ստեպղին
– Բուսական ձէթ
– Աղ, սեւ համեմ

Պատրաստութիւն

Ստեպղինը լուալ, կեղուել եւ քերոցէ անցընել եւ բուսական ձէթին մէջ 2-3 վայրկեան դարձնել:

Սոխը մանրել եւ աւելցնել ստեպղինին վրայ ու շարունակել եփել:

Վերջապէս մանր կտրտել թարմ սունկը, աւելցնել մնացեալ բանջարեղէններուն վրայ եւ շարունակել տապկել:

Լաւաշը փռել, վրան տարածել պաղած միջուկը եւ գլանաձեւ փաթթել: Ստացուած գլանաձեւ հացը կերպընկալ թուղթի մէջ փաթթել եւ 20 վայրկեան սառնարանը պահել:

Մատուցելու ժամանակ սառնարանէն հանել ու շերտել:

 

Շաբթուան Բանաստեղծութիւնը

Կայ հին մարագը եւ խոտի դէզը,
Կալատեղն էլ կայ, բայց չկայ եզը:
Եզը ի՞նչ աներ, անցել է դարը,
Դէ եզ է, էլի, գլուխը քարը…
Տրակտորի տուած բարիքը ծով է,
Ատոմի դարում եզ պահողն ո՞վ է:
Արօրի բախտը բերեց այս անգամ,
Եկան քաղաքից, տարան թանգարան:
– Էքսպոնատ է արօրը,- ասին,-
Պիտի իմանայ աշխարհն էդ մասին:
– Բա ե՞զն,- հարցրին,- ի՞նչ անի անգործ:
– Եզան համար էլ կայ սպանդանոց:
Եզը խեղճ եզ էր, դէ ո՞ւմ բողոքէր,
Վճիռը անբեկ ու անողոք էր:
Տարան մորթելու, ու չբառաչեց,
Տարան քերթելու, ու չհառաչեց.
Ականջում արտի շրշիւն-շորորն էր,
Հոգում մաճկալի հո՜-հորովելն էր:
Հեռւում մարագն էր ու խոտի դէզը…
Եւ ոչ ոք չասաց. «Ափսո՜ս է եզը»:

ՎԱԶԳԷՆ ՕՎԵԱՆ

 

 

Մեր Զաւակները Եւ Մենք. Ի՞նչպէս Կանխարգիլել Տնային Արկածները

$
0
0

Պատրաստեց՝ ՇՈՒՇԻԿ ՄԱՒԻՍԱԳԱԼԵԱՆ

Վստահաբար գիտէք, որ երեխաներու մահուան պատճառներէն առաջինը տնային արկածներն են:

Տան զանազան սենեակները, բայց մանաւանդ խոհանոցը լեցուն են աննախատեսելի վտանգներով, որոնց պատճառով երեխաները կրնան մինչեւ մահուան դուռ երթալ: Հետեւաբար, ծնողները պէտք է աչալուրջ հսկեն իրենց երեխաներուն, զանոնք առանձին չձգեն եւ մանաւանդ անհրաժեշտ միջոցառումներ կանխատեսեն` երեխաներուն անվտանգութիւնը ապահովելու համար:

Ստորեւ կը ներկայացնենք տնային արկածներէն հիմնականները:

Խոհանոցը

Ինչպէս նշեցինք, տնային արկածներուն մեծ մասը կը պատահի խոհանոցին մէջ:

Երեխաները հեռու պէտք է պահել վառած փուռէն, կոթը դէպի դուրս երկարած սաներէն, ելեկրտրոնային գործիքներէն (հարիչ, մանրալիք եւ այլն…), լուցկիէն եւ հրահանէն. ասոնք բոլորն ալ այրուածքի հետ կապուած արկածներ կրնան պատճառել:

Մաքրութեան ծառայող քիմիական դեղերու շիշերը պէտք է զետեղել փակ պահարաններու մէջ եւ կամ բարձր դարաններու վրայ: Երբեք ջուրի շիշերու մէջ հեղուկ դեղ չփոխադրել, երեխան զայն ջուր կարծելով կրնայ խմել ու թունաւորիլ:

Խոհանոցի սեղանին վրայ պէտք չէ ձգել դանակ, մկրատ, խորովածի շամփուր եւ այլն… Ասոնք կրնան ծանրօրէն վիրաւորել երեխան եւ մինչեւ վիրահատութիւն տանիլ:

***

Լոգարանը

Երեխան կրնայ քանի մը վայրկեանի ընթացքին խեղդամահ ըլլալ, նոյնիսկ 20 սմ. ջուրի մէջ…

Երեխան երբեք առանձին պէտք չէ ձգել լոգարանին մէջ, թէկուզ` քանի մը վայրկեանով: Հեռախօսի զանգերուն պէտք չէ պատասխանել, թակուող դուռը բանալու պէտք չէ երթալ:

Լոգանքի արարողութեան անցնելէ առաջ ձեռքի տակ պէտք է ունենալ ամէն բան` օճառ, սպունգ, շամփուէն, ցամքոց եւ այլն…

Լոգարանին յատակը պէտք է ծածկել յատուկ գորգով, որպէսզի երեխան չսահի:

***

Նստասենեակ

Նստասենեակը պէտք չէ պահել թունաւոր համարուած բոյսի որոշ տեսակներ:

Նստասենեակի սեղանին վրայ պէտք չէ թափառին նախորդ գիշերուընէ մնացած պիստակեղէն, խմիչքի գաւաթներ ու շիշեր եւ այլն…

Նստասենեակը եւ ամէնուրեք պէտք չէ աթոռներ կամ սեղաններ գտնուին պատուհաններուն եւ պատշգամ տանող դռներուն մօտ: Երեխաները հետաքրքիր են, կրնան անոնց վրայ բարձրանալ դուրսը դիտելու ու իյնալ վար:

Եւ Տակաւին…

Երեխաներու հասողութենէն հեռու պէտք է պահել դեղահատերը, մանաւանդ եթէ անոնք գունաւոր են եւ շաքարի տպաւորութիւն կը ձգեն:

Տան մէջ պէտք չէ ձգել կերպընկալ տոպրակներ, երեխան տոպրակը գլուխը անցընելով շնչահեղձ կրնայ ըլլալ:

Ելեկտրական հոսանքին միացած արդուկը առանց հսկողութեան կարելի չէ ձգել. ելեկտրաթելը քաշելով արդուկը կրնայ շրջիլ եւ ծանրօրէն այրել մանուկը:

Տան մուտքի դուռը միշտ փակ պահել, իսկ ներքին դռներուն վրայէն վերցնել բոլոր բանալիները:

Ելեկտրաթելերու ամրակները պաշտպանուած եւ փակ պահել: Ելեկտրահարութեան արկածները կանխարգիլելու համար:

Ահա, թէ ինչպէս կարելի է նախատեսել ու կանխարգիլել տնային արկածները եւ պահպանել երեխաներուն անվտանգութիւնը:

Կին Դէմքեր

Եւա Գէորգեանի Յաջողութիւնները

Երիտասարդ դաշնակահարուհի, Հայաստանի ազգային ֆիլհարմոնիք նուագախումբի մենակատար Եւա Գէորգեանը «Կրան փրի» մրցանակին արժանացաւ Շիքակոյի միջազգային երաժշտական մրցումին:

Դաշնակահարուհին նաեւ յատուկ մրցանակ ստացաւ Ֆ. Շոփէնի ստեղծագործութեան լաւագոյն կատարման համար:

Այս անգամ առցանց ձեւաչափով կայացած մրցումի դատական կազմը իր հիացումը արտայայտած է տաղանդաւոր դաշնակահարուհիին կատարողական վարպետութեան գծով:

Նշենք, որ մրցումին մասնակցած են 22 երկիրներէ շուրջ 400 երաժիշտ: Ամէն տարի այս փառատօնը տեղի կ՛ունենար Մ. Նահանգներու Շիքակօ քաղաքին մէջ` համախմբելով աշխարհի ամէնէն տաղանդաւոր երաժիշտները եւ նպաստելով անոնց մասնագիտական զարգացման: Մրցումի նպատակներէն է նաեւ նպաստել մշակութային փոխանակութեան եւ յայտնաբերել երիտասարդ տաղանդները:

Եւա Գէորգեան ներկայիս կը պատրաստուի մասնակցելու Ֆ. Շոփէնի անուան դաշնակահարներու միջազգային մրցումին, որ աւանադաբար տեղի կ՛ունենայ Վարշաւայի մէջ:

«Քորոնա» համավարակին պատճառով մրցումը յետաձգուած է, եւ պիտի կայանայ 2021-ին:

Մեր Առօրեան Դիւրացնող Գիտելիքներ

 Խոհանոցային Գիտելիքներ

Երբեք ուշ չէ նոր բան մը սորվելու…

Այսօրուան էջով կը ներկայացնենք 10 օգտակար խոհանոցային հնարքներ, որոնք կ՛օգնեն թէ՛ ժամանակ խնայելու, եւ թէ աւելի արդիւնաւէտ դարձնելու ձեր աշխատանքը:

-1-

Մեզմէ իւրաքանչիւրը խաշած հաւկիթը կը սիրէ որոշ պնդութեամբ մը: Ստորեւ նկարը յստակօրէն կը ճշդէ, թէ հաւկիթը քանի վայրկեան պէտք է խաշել հիւթեղ, պինդ կամ շատ պինդ ստանալու համար:

-2-

Նախքան կարկանդակ կտրելը, եթէ դանակին շեղբը շատ տաք ջուրի տակ բռնէք, կարկանդակը շատ դիւրաւ կը շերտէք, եւ սերը դանակին շեղբին չի կպչիր:

-3-

Կտրուած կարկանդակը չի չորնար եւ երկար կը դիմանայ, եթէ անոր երկու ծայրամասերուն մէկական շերտ ֆրանսական «փէն տը մի» հաց զետեղէք:

-4-

Քանի մը օրուան փիցցաի առաջին օրուան թարմութիւնը վերադարձնելու համար անոր մակերեսին քիչ մը ջուր սրսկեցէք եւ ապա տաք փուռին մէջ տաքցուցէք:

-5-

Որպէսզի սոխը չփտի եւ չծլի, առէք կանացի մաքուր գուլպայ մը, սոխերը մէջը լեցուցէք այնպէս մը, որ հանգոյցներով իրարմէ բաժնէք, ապա զայն կախեցէք շուք եւ օդասուն տեղ մը:

-6-

Ալիւրը որդերէ եւ ճճիներէն պաշտպանելու համար, պարկին կամ շիշին մէջ քանի մը դափնիի տերեւ զետեղեցէք:

-7-

Որպէսզի գետնախնձորները չծլին եւ երկար դիմանան, անոնց միջեւ 1-2 խնձոր զետեղեցէք:

-8-

Սխտորը շատ երկար կը դիմանայ, եթէ զայն պատառաքաղով մը ծակծկուած թուղթէ տոպրակի մէջ դնէք եւ շուք տեղ մը զետեղէք:

-9-

Թոշնած խոտերը (անանուխ, ազատքեղ, գինձ…) մի՛ թափէք, զանոնք փուռի ափսէին վրայ տարածեցէք եւ եփեցէք մինչեւ չորնան: Պաղելէն ետք, զանոնք ձեռքով փշրեցէք եւ մաղէ անցուցէք, ապա ապակեայ մաքուր շիշի մէջ փոխադրեցէք:

 

-10-

Ազատքեղը աւելի երկար ժամանակ թարմ կը մնայ, եթէ զայն ալիւմիւնիոմ թուղթի մէջ փաթթենք ու սառնարանը պահենք:

Քանի Մը Տողով

«Պըրպըրի»-ի Պաշտպանիչ Դիմակները

Բրիտանական «Պըրպըրի» ապրանքանիշը թողարկած է հակավարկային պաշտպանիչ դիմակներու հաւաքածոն: Դիմակները պատրաստուած են վերամշակուած նիւթերէ եւ կը համապատասխանեն անձնական պաշտպանիչ միջոցառումներու պահանջներուն: Անոնք կը վաճառուին յատուկ պայուսակով, որ նոյնպէս պատրաստուած է հակամանրէային գործուածքէ:

«Պըրպըրի»-ի դիմակները կարելի է ձեռք բերել միայն առցանց, եւ իւրաքանչիւրը կ՛արժէ 198 տոլար:

Դիմակներու վաճառքէն գոյացած հասոյթին մէկ մասը պիտի փոխանցուի «Պըրպըրի»-ի «Քորոնա»վարակի հիմնադրամին:

«Լուսի» Պայուսակը

Այսօր A.W.A.K.E. ապրանքանիշը արդէն իսկ ինքզինք փաստած է նորաձեւութեան շրջանակներուն մէջ: Ձեւագէտ եւ ոճաբան Նաթալիա Ալաւերտեանը այս ապրանքանիշը հիմնած է 2012-ին` Բրիտանիա:

Ապրանքանիշին ամբողջական անուանումն է «All Worderful Adventures Kindle Enthusiasm»:

Ձուաձեւ «Լուսի» անունով պայուսակը այս տարի յայտնուած է նորաձեւութեան բոլոր շաբաթներուն ընթացքին: Այս փափուկ եւ գեղեցիկ պայուսակը կարելի է գտնել պէժ, ճերմակ, սեւ, պորտօ եւ այլ գոյներով եւ վստահաբար զայն կրողը աննշմար չ՛անցնիր…

Հայ Ձեւագէտը Լուսարձակի Տակ

Ռուսիոյ մէջ  յայտնի հայ ոճաբան Ալեքսանտր Սիրատեկեանը գրաւած է ռուսական «շուօ պիզնես»-ի աստղերուն ուշադրութիւնը` իր ստեղծած իւրայատուկ ու նորաձեւ կօշիկներով:

Նորաձեւութեան ոլորտի ամէնէն հեղինակաւոր ամսագիրներէն մէկը` «Vogue»-ը վերջերս անդրադարձած է Ալեքսանտր Սիրատեկեանի կօշիկներու հաւաքածոյին, ուր յատուկ ձեւով կը զատորոշուի բարձրակրունկ եւ ծոպով օժտուած տեսականին:

Խոհագիր

Ամառնային Յագեցնող Աղցան

Բաղադրիչներ

– 3-4 հատ միջակ չափի խաշած գետնախնձոր
– 3-4 հատ խաշած հաւկիթ
-250 կր. խաշած կանաչ լուբիա  (բարակ տեսակը)
– Քացախ
– Չոր լոլիկ` շատ փափաքի
– Տունը գտնուող որեւէ տեսակի խոտ, հազար եւ այլն…
– Ձիթապտուղի ձէթ
– Աղ, սեւ համեմ

Պատրաստութիւն

Խաշած գետնախնձորները կեղուել եւ խորանարդաձեւ կտրել: Կանաչ լուբիան քամոցի մէջ փոխադրել, որպէսզի ջուրը սուզուի:

Աղցանի յատուկ ամանի մը մէջ փոխադրել գետնախնձորը, մանրուած հազարը, կանաչ լուբիան եւ զգուշութեամբ խառնել:

Պզտիկ, փոս ամանի մը մէջ պատրաստել թացանը` ձէթով, քացախով, աղով եւ սեւ համեմով:

Թացանը թափել խառնուրդին վրայ, կրկին խառնել եւ զարդարել չոր լոլիկի եւ խաշած հաւկիթի շերտերով:

Շաբթուան Բանաստեղծութիւնը

Իմ բաժին տանջանքը կրեցի,
Իմ բաժին ցաւերին դիմացայ:
Ամէն տեղ ես իմ չափն իմացայ,
Պարտք տալով պարտքի մէջ խրուեցի:
Իմ բաժին կռիւը կռուեցի,
Իմ բաժին զրկանքը ես տարայ:
Տուեցի, տուածս ետ չառայ,
Ասացին ժլատ ես,-լռեցի:
Իմ բաժին աղունը փռեցի,
Իմ մէջքով ես տարայ ջրաղաց,
Բաշխեցի, ինձ ոչինչ չմնաց,
Հրճուանքից ես իմ մէջ փլուեցի:
Իմ լացով իմ այգին ջրեցի,
Իմ ջանքով իմ սարը բարձրացայ:
Պարզուելով, պարզուելով բարդացայ
Եւ նորից իմ միջից ծլեցի…
Իմ խելքով իմ երգը գրեցի,
Չուզեցի ոչ ոքից ոչ մի բան,
Իմ ոտքով բացեցի իմ ճամբան,
Իմ ձեռքով իմ բախտը կռեցի:

Հ. ՍԱՀԵԱՆ

 

 

Մաքուր Տունը` «Քորոնա» Վարակէն Խուսափելու Միջոցներէն Մէկը

$
0
0

Պատրաստեց՝ ՇՈՒՇԻԿ ՄԱՒԻՍԱԳԱԼԵԱՆ

Մահացու վտանգ պարունակող «Քորոնա» վարակը դարձած է ամբողջ աշխարհի սարսափը, սակայն անկէ կարելի է փրկուիլ, եթէ ճիշդ հետեւինք մաքրութեան որոշ կանոններու:

Պաշտպանիչ դիմակ կրելէ, յաճախ ձեռքերը օճառելէ եւ հեռաւորութիւն պահելէ բացի, մաքուր բնակարանը վարակէն խուսափելու լաւագոյն միջոցներէն մէկն է:

Ստորեւ կը ներկայացնենք տունը մաքրելու քանի մը խորհուրդ, որոնք կ՛օգնեն ձեզ եւ ձեր մտերիմները` պաշտպանելու այս վտանգաւոր վարակէն:

– Մասնագէտները կը թելադրեն ներքնազգեստները, սրբիչները, սաւանեղէնն ու ցամքոցները լուալ 60 ջերմաստիճանով:

Անոնց կարծիքով` շուկայէն, հանրախանութէն եւ նման վայրերէ վերադարձին հագուստները պէտք է անմիջապէս հանել եւ լուացքի դնել: Իսկ լուացքը չորցնել բացօթեայ` արեւի ճառագայթներուն պարզելով:

***

– Տուն վերադարձին կօշիկները պէտք է հանել տան մուտքին, հագնիլ մուճակները եւ այդպէս շրջիլ տան մէջ: Այս միջոցը եւս կ՛օգնէ, որ մանրէները տան մէջ չտարածուին:

***

– Գիտնականները կը պնդեն, որ «Քորոնա» վարակը չժանգոտող մետաղի, ապակիի եւ «փլասթիք»-ի վրայ կրնան ապրիլ ընդամէնը 5 օր: Անոնք խորհուրդ կու տան պնակեղէններն ու կաթսաները լուալ շատ տաք ջուրով:

***

– Հեռակառավարման վահանակը սովորաբար ձեռքէ-ձեռք կ՛անցնի, այդ պատճառով ալ պէտք է տեւաբար մաքրել ու հականեխել զայն: Մաքրելու համար կարելի է օգտագործել քացախի մէջ թրջուած մաքուր լաթ մը:

***

– Երեխաներուն մօտ վարակը կրնայ տարածուիլ խաղալիքներու միջոցով: Ամուր, կարծր խաղալիքները կարելի է լուալ խոշոր տաշտի մէջ կամ պնակ լուացող մեքենայի մէջ, իսկ փափուկները` լուացքի մեքենայի մէջ, միշտ` 60 ջերմաստիճանով:

***

– Մասնագէտներու կարծիքով` դռներու բռնակներուն վրայ վարակը կրնայ ապրիլ մինչեւ 9 օր, հետեւաբար շատ կարեւոր է զանոնք յաճախ մաքրելն ու հականեխելը: Հոս եւս քացախը ազդու, ոչ քիմիական միջոց է:

***

– Թղթադրամներն ու մանրադրամները մանրէի բոյն են, անոնք ձեռքէ-ձեռք անցնելով վարակը կրնան փոխադրել շատ արագ: Եթէ կարելի է ձեր վճառումները կատարեցէ՛ք անհպում միջոցով, այլապէս` մշտապէս հականեխեցէ՛ք ձեր ձեռքերը:

***

– Եւ վերջապէս` դուրսէն տուն բերուած որեւէ ապրանք (պտուղ, բանջարեղէն, պահածոյի տուփեր, ջուրի կամ զովացուցիչի շիշեր եւ այլն…) նախքան սառնարանին կամ պահարանին մէջ զետեղելը պէտք է բծախնդրօրէն մաքրել, լուալ…

Տան Կարծր Մակերեսները Մաքրող
Բնական Եւ Խնայողական Միջոց

Շուկայէն գնուած մաքրութեան դեղերը շատ լաւ գիտենք, որ կը պարունակեն քիմիական նիւթեր, որոնք պատճառ կը դառնան գերզգայնութիւններու, շնչառական անհանգստութիւններու կամ մորթային բորբոքումներու:

Թունաւոր նիւթերը սահմանափակելու համար ահա կը ներկայացնենք բնական, առողջապահական եւ խնայողական բաղադրատոմս մը` պատրաստուած նարինջի կեղեւով եւ քացախով: Ասիկա իտէալական է պատուհանները, ապակիները, հայելիները, լուացարանները, սառնարանը, խոհանոցի աշխատասեղանը մաքրելու համար: Այս հիանալի հեղուկը ո՛չ միայն թունաւոր չէ, այլ կը հոտազերծէ, իւղազերծէ եւ կ՛ախտահանէ` պայքարելով մանրէներուն դէմ: Այս բոլորէն բացի, ան կը տարածէ անուշ բոյր` շնորհիւ նարինջի կեղեւներուն:

Պատրաստութեան համար անհրաժեշտ են.-

– Նարինջի, կիտրոնի, քլեմանթինի կամ կիտրոնի կեղեւ
– Ճերմակ քացախ
– Կափարիչով օժտուած ապակեայ շիշ
– Հեղուկացիր
– Ձագար

Պատրաստութեան եղանակը

Պտուղը լուալ, կեղուել, ապա կեղեւները լեցնել ապակեայ շիշին մէջ եւ զանոնք ծածկել ճերմակ քացախով: Թող այս խառնուրդը մնայ առնուազն 10-15 օր:

Ձագարի միջոցով ստացուած հեղուկը լեցնել հեղուկացիրին մէջ եւ օգտագործել:

 

Մեր Առօրեան Դիւրացնող Հնարքներ

Պտուղները Աւելի Երկար Ժամանակ
Թարմ Պահելու Համար

Շուկայէն գնուած պտուղները աւելի երկար կը դիմանան եւ կը պահպանեն իրենց սննդական արժէքը, եթէ հետեւինք ստորեւ նշուած թելադրանքներուն: Հոս կարեւորութեամբ ընդգծենք, որ տնտեսական ծանր տագնապի այս օրերուն թոյլատրելի չէ պտուղ թափելը` ժամանակէն առաջ փճանալուն պատճառով:

Խնձոր

Խնձորը երկար ժամանակ կը պահուի, եթէ սառնարանին բանջարեղէնի գզրոցին մէջ պահէք` անշուշտ առանց կերպընկալ տոպրակի:
Խնձորը 5 շաբաթ կը մնայ թարմ եւ կը պահէ իր քաղցր համն ու բոյրը:

Խաղող

Խաղողը երկու շաբաթ կը դիմանայ, եթէ դարձեալ սառնարանին բանջարեղէնի գզրոցին մէջ պահէք: Թելադրելի է, որ գզրոցին յատակը չոր անձեռոց մը զետեղուի:

Կիտրոն – Նարինջ

Սառնարանը պահուած կիտրոնն ու նարինջը 2-էն 3 շաբաթ կը դիմանան, դարձեալ եթէ խոնաւ չպահուին, եւ յատակին անձեռոցիկ մը կամ թուղթէ թանձր անձեռոցիկներ զետեղուին:

Պանան

Պանանը կարելի չէ սառնարանը պահել. անիկա սառնարանէն դուրս նուազագոյնը 4 օր կը դիմանայ եւ ուշ կը սեւնայ, եթէ կոթին բաժինը ալիւմինիոմ կամ կերպընկալ թուղթով փաթթէք:

Սեխ – Ձմերուկ

Սառնարանէն դուրս, չկտրուած սեխն ու ձմերուկը 5 օր կը դիմանան: Կտրուածները պէտք է ծածկել կերպընկալ թուղթով եւ պահել սառնարանը, ուր կը դիմանան առաւելագոյնը մէկ շաբաթ:

Դեղձ – Սալոր

Ոչ շատ հասուն դեղձն ու սալորը իրենց թարմութիւնը կը պահեն սառնարանին մէջ, թէ դուրս` շուրջ 5 օր:

Այս խորհուրդներէն վերջ, իբրեւ ոսկի կանոն մեծաքանակ գնումներ մի՛ ընէք: Գնեցէ՛ք տրամաբանական քանակութեամբ, ձեր սպառումին համապատասխան, որպէսզի թափելու ստիպողութեան չենթարկուիք:

 

Առողջապահական

Մոցարթ Լսելը Կրնայ Նուազեցնել
Լուսնոտութեան Տագնապները

Քանատացի գիտնականներու կարծիքով` դասական երաժշտութեան ունկնդրութիւնը կրնայ օգնել լուսնոտութենէ տառապող հիւանդներուն կառավարել իրենց տագնապներու յաճախականութիւնը: Աւելի ճշգրիտ ըլլալու համար` երաժիշտ Ա. Մոցարթի «Sonate pour deux pianos en ré majeur, K. 448» կտորն է, որ օժտուած է վերոյիշեալ բուժիչ յատկութիւններով:

Գիտնականները այս եզրակացութեան յանգեր են` ամբողջ տարի մը լուսնոտութենէ տառապող 13 հիւանդներու հետեւելէ եւ զանոնք ուսումնասիրելէ ետք:

Լռութիւնը Կենսականօրէն Կարեւոր Է Մեր Ուղեղին

Աղմուկը բացասական ազդեցութիւն կը գործէ մեր ուղեղին վրայ` ընկճախտի հորմոններու մակարդակի բարձրացում պատճառելով:

Օրուան ընթացքին կան պահեր, երբ մեզմէ իւրաքանչիւրը լռութիւն կը փնտռէ. անիկա սփոփիչ է, յարմարաւէտ եւ արդիւնաւէտ: Լռութիւնը մեզ կ՛ոգեշնչէ, կը կոփէ միտքը, մարմինն ու հոգին: Մինչդեռ աղմուկը, ըստ հետազօտութիւններու, սերտօրէն կը կապուի արեան բարձր ճնշումի, սրտային հիւանդութիւններու, քունի կորուստի եւ ջղագրգռութեան հետ:

Աղմուկը նաեւ կ՛արգիլէ, որ վայելենք բնութիւնը, թռչուններուն ճռուողիւնը, հովին սուլոցը, ջուրին կարկաչը…

Ֆրանսացի ուսողագէտ, գրող, աստուածաբան Պլեզ Փասքալ ըսած է. «Մարդուն բոլոր դժբախտութիւնները կու գան անկէ, որ ան անկարող է հանդարտ եւ միայնակ նստիլ սենեակին մէջ»:

 

Հետաքրքրական

Հայաստանի Լքուած Վայրերէն`
Միքայէլ Արամեանցի Դղեակը

Ինչպէս ամբողջ աշխարհի մէջ, Հայաստանի մէջ եւս կը գտնուին լքուած վայրերու կառոյցներ, որոնք ժամանակին առանձնացեր են իրենց յատուկ նշանակութեամբ, գեղեցկութեամբ, եղեր են իրենց ոլորտի կեդրոններէն մէկը եւ իրենց շուրջ հաւաքեր են նշանաւոր մարդիկ:

Այսօրուան էջով կը ներկայացնենք Հայաստանի լքուած շինութիւններէն Միքայէլ Արամեանցի դղեակը, որ նոյնիսկ լքեալ ու կիսաւեր վիճակի մէջ` չափազանց խօսուն եւ տպաւորիչ է:

Միքայէլ Արամեանցը 19-րդ դարու թիֆլիսաբնակ հայ ձեռնարկատէր, նաւթարդիւնաբերող, մեծ բարերար եւ հասարակական գործիչ էր: Անգամ մը Զուիցերիա այցելութեան ընթացքին գեղեցիկ դղեակ մը կը տեսնէ եւ այնքան կը հաւնի, որ Հայաստան վերադարձին Ախթալայի մէջ անոր նմանակը կառուցել կու տայ:

Արամեանցի հոյակերտ դղեակը շատ բան կը պատմէ 19-րդ դարու հայկական ազնուական ընտանիքներու նիստուկացին մասին:

Ժամանակին այս դղեակը դարձած է հայ մտաւորականութեան հաւաքատեղի: Հոն յաճախակիօրէն այցելած են Խրիմեան հայրիկը, Յովհաննէս Թումանեանը, Ալեքսանտր Շիրվանզադէն եւ ուրիշներ:

Ցարական Ռուսիոյ օրերուն Արամեանցի տունը Լոռիի ձորի ելեկտրականութեամբ լուսաւորուած միակ շինութիւնն էր:

Շատ հետաքրքրական է նաեւ, որ այս դղեակի շրջափակին մէջ օրին կառուցուեր է Հայաստանի առաջին թենիսի դաշտը:

Խորհրդային իշխանութիւններուն օրով Արամեանցը կորսնցուցած է ամբողջ ունեցուածքը: Զրկուելով հարստութենէն եւ դիրքէն` Թիֆլիսի մէջ ան մահացած է սովի եւ աղքատութեան մէջ: Հետագային անոր դղեակը դարձած է կիսաւեր:

 

Խոհագիր

 
Տապկուած Դդումով Փաթոյթներ

 

Բաղադրիչներ

– 2 Խոշոր դդում
– 4 հաւկիթ
– 200 կրամ պանիր
– 6-8 ապուրի դգալ ալիւր
– 5 լոլիկ
– 5 պճեղ սխտոր
– 100 կր մայոնեզ
– Թարմ սամիթ (կարելի է չորով փոխարինել)
– 1 թէյի դգալ աղ

Պատրաստութիւն

Դդումները երկայնքին բարակ շերտերու վերածել:

Աղ ցանել եւ 15 վայրկեան սպասել:

Պանիրը եւ լոլիկը բարակ շերտել:

Դդումի շերտերը թաթխել նախ «զարնուած» հաւկիթի, ապա` ալիւրի մէջ եւ 2 երեսով տապկել, մինչեւ որ ոսկեգոյն դառնան:

Մանրուած սամիթը խառնել մայոնեզին հետ, ստացուած մածուկը քսել դդումի շերտերուն երկայնքին: Պանիրի եւ լոլիկի շերտերը շարել մայոնեզին վրայ, ապա դդումը ուշադիր փաթթել ինք իր վրայ:

Այս համեղ եւ իւրայատուկ խորտիկը պիտի սիրեն շատ շատեր:

 

Շաբթուան Բանաստեղծութիւնը

Անքուն Գիշերին

Քնել չի լինում…
Հիմա, երբ այնպէս ուզում եմ քնել,
Ամէ՛ն, ամէ՛ն ինչ մտքիցս հանել:
Հայեացքներս` անփակ` թափառում են լուռ –
Ու միտքս, տարտամ, դեգերում է մութ
Դաշտերում տխուր:
Մթութեան գրկում լալիս է դողդոջ
Լոյսը լապտերիս` մեռնող աղջկայ
Հոգեվարքի պէս…
Մէկը բախում է դռներն անցածի –
Ու յիշում եմ քեզ:
Մոռացուած երգի նուագի նման
Դողում է հոգիս լոյս մատների տակ –
Եւ ահա մէկ-մէկ շարւում են իմ դէմ
Պատկերներ, դէմքեր, որ կորել էին
Առանց յիշատակ:
Այնտեղ, մութի մէջ յայտնւում է ահա
Տեսիլդ գունատ ու տխրադալուկ,-
Օրերի անյայտ մշուշից ելած
Գունատ այցելու:
Ու յիշում եմ ես անձրեւոտ մի օր –
Մի հին իրիկուն.
Հեռու երգերի խանդավառ օրօր,
Հարսանքի հանդէս,-
Մաղող անձրեւի կաթիլների տակ
Կանգնել էի ես…
Է՜, քնե՜լ, քնել…
Աչքերս փակեմ ու սեղմեմ ամուր
Ու չմտածեմ ոչնչի մասին:
– Միթէ՞, երբեմն, չէ՞ինք միասին…
– Ա՜խ, օրօր ասա, անդորր ու օրօր.
Քնել եմ ուզում` գիշերն անց կացաւ…
– Երա՞զ էր արդեօք, զառանցա՞նք, թէ ցաւ…

Ե. ՉԱՐԵՆՑ

 

 

 

 


Մանկական Խնամք. Երեխային Տեսողութիւնը Պահպանող Օգտակար Մթերքներ

$
0
0

Պատրաստեց՝ ՇՈՒՇԻԿ ՄԱՒԻՍԱԳԱԼԵԱՆ

Տարատեսակ ելեկտրոնային գործիքներու յաճախակի գործածութիւնը կրնայ շատ վատ անդրադառնալ երեխաներու տեսողութեան, հետեւաբար նման սարքերու գործածութիւնը վերահսկողութեան տակ պահելը շատ կարեւոր է փոքրիկներու տեսողութեան պահպանման համար. ասոր կողքին շատ կարեւոր է նաեւ երեխային սննդակարգը:

Մասնագէտներ ներկայացուցած են 5 սննդամթերք, որոնց յաճախակի օգտագործումը դրական ազդեցութիւն կ՛ունենայ երեխային տեսողութեան վրայ եւ կը պաշտպանէ հետագայ բարդութիւններէ:

Ձուկը

Օմեկա 3-ով հարուստ սալմոնը, թոնը կ՛օգնեն պահպանելու աչքերուն բնական խոնաւութիւնը եւ կը նուազեցնեն հետագային քաթարաքթի եւ աչքի կապուած այլ հիւանդութիւններու զարգացումը:

Կանաչ Տերեւով Բանջարեղէնները

Կաղամբը, շոմինը, բանջարը եւ պրոքոլին օժտուած են հակաօքսիտային յատկութիւններով. ասոնք թէ՛ կ՛ապահովեն աչքերուն առողջութիւնը եւ թէ կը նուազեցնեն տարիքի հետ կապուած աչքի հիւանդութիւններու զարգացումը:

Հաւկիթը

Ա. կենսանիւթով հարուստ հաւկիթը կ՛օգնէ կանխելու հաւկուրութիւնն ու աչքերու չորութիւնը: Իսկ հաւկիթին դեղնուցին մէջ առկայ «քարոթենոիտ»-ները կ՛ապահովեն անոնց առողջութիւնը:

Սէ. Կենսանիւթով Հարուստ Պտուղները

Նարինջը, մանտարինը, բոմելոն, կրիֆոնը` շնորհիւ Սէ. կենսանիւթին, կ՛ամրապնդեն երեխային դիմադրողականութիւնը աչքերու վարակներու եւ այլ հիւանդութիւններու նկատմամբ:

Ընկուզեղէնը

Աչքերու առողջութեան պահպանման համար հարկաւոր է երեխային սննդակարգին անպայման ներառել նուշ, ընկոյզ, կաղին եւ այլն… Էօ. կենսանիւթով հարուստ ընկուզեղէնները մեծապէս կ՛օգնեն երեխային տեսողութեան պահպանման:

 

Ժամանց

Ի՞նչ Տեսաք Առաջին Հերթին

Իւրաքանչիւր մարդ ունակ է իր ձեւով մեկնաբանել շրջակայ միջավայրը: Այն, ինչ մարդիկ կը տեսնեն նկարին վրայ, կրնայ բխիլ քանի մը գործօնէ:

Իսկ դուք, ի՞նչ տեսաք առաջին հերթին. ձեր պատասխանը կը պատմէ ձեր մասին:

Ձեռքեր

Եթէ առաջին հերթին ձեռքեր եւ մատներ տեսաք, դուք հաւասարակշռուած, խելամիտ անձ էք: Ձեր մեծագոյն առաւելութիւնը այն է, որ ուշադիր էք եւ ունիք տրամաբանական մտածելակերպ: Չէք ախորժիր աղմուկ-աղաղակէն: Կը նախընտրէք ժամանակ անցընել հանգիստ, բանիմաց մարդոց հետ: Չէք ախորժիր անակնկալներէն, անկանխատեսելիէն:

Ծառ

Եթէ առաջին հերթին ծառ տեսաք, դուք այնպիսի մարդ էք, որ ձեզ առհասարակ կը հետաքրքրէ ոչ միայն պարունակութիւնը, այլ նաեւ ձեւը: Նուազագոյն մանրուքները չեն վրիպիր ձեր ուշադրութենէն: Մեծ կարեւորութիւն կու տաք հարազատներուն, ընկերներուն եւ պաշտօնակիցներուն տրամադրութեան եւ բարօրութեան: Ձեր շրջապատին մէջ սիրուած եւ գնահատուած անձ էք:

Պայթում

Եթէ առաջին հերթին պայթում տեսաք, դուք ստեղծագործ մտածելակերպով եւ հմտութիւններով օժտուած անձ էք:

 

Գործնական Գիտելիքներ

Ի՞նչ Ընել Օճառի Մնացորդներով

Ահա թէ ինչո՛ւ այսուհետեւ պէտք է պահէք օճառի մնացորդները, ինչպէս նաեւ ձեռքի հեղուկ օճառի պարապ շիշը:

Ինչո՞ւ թափել օճառի մնացորդները, երբ կարելի է զանոնք կրկին օգտագործել: Երկրին տնտեսական այս ծանր օրերուն, պատճառ մը աւելի, որ ըլլանք խնայողասէր եւ տնտեսող:

Ինչպէ՞ս հեղուկ օճառ պատրաստել

Բաղադրիչներ

– Օճառի մնացորդներ
– Տաք ջուր

Պատրաստութիւն

Օճառները քերոցէ անցընել եւ վրան տաք ջուր աւելցնել: 8-էն 10 կտոր օճառին շուրջ 1 լիթր ջուր:

Կարկանդակի յատուկ թել-հարիչով տեւաբար խառնել մինչեւ որ օճառը ամբողջովին հալի եւ ստացուի միատարր թանձրուկ մը: Ձգել, որ պաղի:

Պաղած հեղուկ օճառը բնական է, որ քիչ մը կարծրանայ, դարձեալ տաք ջուրով փորձել նօսրացնել:

Ստացուած հեղուկ օճառը լեցնել յատուկ շիշի մէջ եւ օգտագործել:

Կարելի է նաեւ տաք ջուրին քանակը կիսով պակսեցնել եւ ստացուած «խմորը» կրկնեփի կաղապարներու մէջ ձեւաւորել ու չորնալէն ետք գործածել:

 

Անփոխարինելիներ Չկան, Բայց Կան Անկրկնելիներ…

 Ռաֆայէլ Իսրայէլեան

Տարիներ առաջ այս օրը (17 սեպտեմբեր 1908) Թիֆլիսի մէջ ծնած է հայ ճարտարապետ, «Սարդարապատի հերոսամարտ» յուշարձանի հեղինակ Ռաֆայէլ Իսրայէլեանը:

Յուշարձանները կ՛ապրին, կը գոյատեւեն, բայց դժբախտաբար քիչեր կը յիշեն զանոնք կերտած ճարտարապետներուն անունները: Բացի Սարդարապատի յուշահամալիրէն, հայ տաղանդաւոր ճարտարապետին կը պարտինք «Չարենցի կամար»-ը, «Մայր Հայաստան»-ը, «Մուսա լերան հերոսամարտի յուշարձան»-ը, Ս. Սարգիս եկեղեցին (Երեւան), Ս. Վարդան եկեղեցին (Նիւ Եորք), Ա. Իսահակեանի տուֆակերտ նստարանը եւ տակաւին տասնեակ ուրիշներ…

Տուֆակերտ Նստարանը

Օրին մէկը Աւետիք Իսահակեան Յովհաննէս Թումանեանի աղջկան` Թամարին կը յայտնէ պարտէզին մէջ նստարան ունենալու իր ցանկութիւնը: Թամարը, որ մասնագիտութեամբ ճարտարապետ էր, կը դիմէ Հայաստանի Ճարտարապետներու միութեան, որ իր կարգին Ռաֆայէլ Իսրայէլեանի նախագիծով տուֆակերտ նստարան մը կը նուիրէ մեծ վարպետին:

Կ՛ըսուի, թէ Իսահակեան օրական դուրս կու գար իր աշխատասենեակէն, կ՛ուղղուէր այգի, կը նստէր իր սիրելի նստարանին վրայ եւ կը վայելէր բնութիւնը:

 

Քանի Մը Տողով

Տայանա Իշխանուհին` Արքայական
Ընտանիքի Ամէնէն Գեղեցիկ Կինը

«Տէյլի Մէյլ»-ը կը տեղեկացնէ, որ Ուիլիըմ իշխանին մայրը` Տայանա իշխանուհին, Բրիտանիոյ արքայական ընտանիքի ամէնէն գեղեցիկ կինն է:

Լոնտոնի գեղեցկագիտական-վիրաբուժական կեդրոնի տնօրէն Ճիւլիըն տը Սիլվա համակարգչային մեթոտով պարզած է, որ Տայանային դէմքը մօտ է կատարելութեան 89,05 տոկոսով:

Բացի Տայանայէն` Յորդանանի Ռանիա թագուհին եւս ունի գրեթէ կատարեալ դէմք` 88,9 տոկոսով համաչափ:

Աղիւսակին երրորդ դիրքը կը գրաւէ Քէմպրիճի դքսուհի` Քէյթ Միտլթընը` 86,8 տոկոսով…

 

Մարդու Խառնուածքը`
Ըստ Անոր Ստորագրութեան

«Կրաֆոլոժի» գիտութեան միջոցաւ կարելի է ստուգել տուեալ անձի մը ձեռագիրին  կապը անոր խառնուածքին հետ, պարզել, թէ ինչ «կ՛ըսէ» ստորագրութիւնը անոր մասին:

Եւ այսպէս`

– Դէպի վեր ուղղուած ստորագրութիւն` լաւատես, նպատակասլաց եւ ստեղծագործ:
– Ուղիղ ստորագրութիւն` հաւասարակշռուած եւ զուսպ:
– Դէպի վար ուղղուած ստորագրութիւն` յոռետես եւ թոյլ անհատականութիւն:
– Երկար ստորագրութիւն` խելամիտ եւ ջանասէր:
– Կարճ ստորագրութիւն` արագ հակազդող եւ անհամբեր:
– Մեծատառ ստորագրութիւն` կազմակերպուած եւ պահանջկոտ:
– Շատ մանր տառերով ստորագրութիւն` եսասէր եւ ժլատ:
– Կէտով աւարտած ստորագրութիւն` կարգապահ եւ կատարելապաշտ:
– Տակը ընդգծուած ստորագրութիւն` անձնասէր եւ ուրիշներու կարծիքէն կախեալ:

 

Խոհագիր

Քամած Մածուն`
Ծոթրինով Եւ Նուռով

Բաղադրիչներ

Խառնուրդին համար`

– 1 տուփ քամած մածուն
– 2 ապուրի դգալ մանրուած թարմ անանուխ
– 1 ապուրի դգալ մանրուած ձիթապտուղ
– Պտղունց մը կարմիր փոշի պղպեղ
– 1 սուրճի գաւաթ ծոթրին (յորդանանեան կամ Հալէպի…)
– 1 սուրճի գաւաթ նուռի հատիկ
– 1 սուրճի գաւաթ ձիթապտուղի ձէթ

Հացերուն համար`

– 2 պզտիկ արաբական հաց (եռանկիւնաձեւ կտրատուած)
– 2 ապուրի դգալ ծոթրին
– 2 ապուրի դգալ ձիթապտուղի ձէթ

Պատրաստութիւն

Փուռը տաքցնել 180 ջերմաստիճան տաքութեամբ: Եռանկիւնաձեւ հացերուն երկու երեսները իրարմէ բաժնել եւ փուռի ափսէին մէջ շարել: 2 դգալ ծոթրինը 2 դգալ ձէթին հետ խառնել եւ վրձինով մը այս խառնուրդով ծեփել հացերը: Փուռին մէջ եփել մինչեւ խրթխրթան դառնան:

Մինչ այդ փոս ամանի մը մէջ խառնել մանրուած անանուխը, ձիթապտուղը, կարմիր փոշի պղպեղը, ծոթրինն ու ձէթը:

Ներկայանալի բաց ամանի մը մէջ լեցնել քամած մածունը (առանց շատ տափակցնելու), երեսը աւելցնել ծոթրինով խառնուրդը եւ զարդարել նուռի հատիկներով ու եռանկիւն հացերով:

 

Շաբթուան Բանաստեղծութիւնը

“Դու ձայն եղիր, ոչ արձագանք,
Արձագանքն ի՞նչ պիտի ասի,
Անդունդը ի՞նչ պիտի խօսի,
Դու ձայն եղիր ոչ արձագանք.
Ոչ էլ՝ ոտքի տակից քաշուող,
Գետնատարած լռիկ մաշուող,
Անհուր, անսէր շուք ու ստուեր.
Կեանքն անսահման,
Կեանքն անհատնում,
Լոյս ճամփաներ շատ ունի դեռ՝
Հաւատ ամուր ու հիացում,
Շող յոյսերի ոսկի թելեր,
Արդար կռիւ ու անրջանք,
Աշխարհ ցնցող շքեղ սէրեր,
Կարօտների լոյսով օծուն
Անհերքելի, անգին ու թանկ…
Դու ձայն եղիր, դու ձայն եղիր,
Դու ձայն եղիր, ոչ արձագանք:”

ՄԱՐՕ ՄԱՐԳԱՐԵԱՆ

 

 

 

 

 

 

Մանկական Խնամք. Ե՞րբ Անհրաժեշտ Է Դիմել Հոգեբանին

$
0
0

Պատրաստեց՝ ՇՈՒՇԻԿ ՄԱՒԻՍԱԳԱԼԵԱՆ

Երեխաներուն հոգեկան առողջութեան ուշադրութիւն դարձնելը շատ կարեւոր է, քանի որ ակնյայտ խնդիրները անուշադրութեան մատնելը կրնայ հետագային դառնալ շատ աւելի լուրջ խնդիրներու զարգացման պատճառ: Նման խնդիրներէ խուսափելու համար, անհրաժեշտ է շատ ուշադիր հետեւիլ երեխային պահուածքին եւ ժամանակին դիմել հոգեբանին: Մասնագէտ հոգեբաններու կարծիքով` ակադեմական դժուարութիւններ, ընտանեկան հարցեր (ամուսնալուծում, նոր երեխայի ծնունդ…), բնական աղէտներ, պատերազմ, կրնան շատ ծանր ազդել երեխային հոգեվիճակին վրայ եւ դրսեւորուիլ վարքի յանկարծակի փոփոխութիւններով:

Այսպէս`

– Առանց որեւէ պատճառի լացը:
– Մեկուսացումը:
– Խօսելու, հաղորդակցելու մերժումը:
– Ախորժակի կորուստը:
– Քունի խանգարումը:
– Տակը թրջելը:
– Լեզուական խանգարումները:
– «Թիք»-երը (որոշ ֆիզիքական շարժումներու ակամայ կրկնութիւնը):

Այս բոլոր նշուածները յաճախ ժամանակաւոր եւ անցողակի հակազդեցութիւններ են տուեալ դէպքի մը կամ դժուարութեան մը: Պէտք է մտահոգուիլ եւ հոգեբանին դիմել` երկար ժամանակի վրայ չսրբագրուելու պարագային:

 

Քանի Մը Տողով

 Կարմիր Գինին Եւ Տուրմը…

«Թինքինկ հիւմանիթի»-ի համաձայն, կարմիր գինին եւ տուրմը ունին անհամար օգուտներ` «ռեսվերաթրոլ» կոչուող նիւթին շնորհիւ: Այս նիւթը հակաօքսիտիչ մըն է` արտադրուած որոշ բոյսերու կողմէ: Ուսումնասիրութիւնները ցոյց տուած են, որ «ռեսվերաթրոլ»-ի գլխաւոր աղբիւրը կարմիր գինին է, իսկ ամենատարածուածները` կարմիր խաղողի կեղեւը, հում քաքաոն եւ մութ գոյնի հատապտուղները:

Ուսումնասիրութիւնները կը փաստեն, որ «ռեսվերաթրոլ»-ը կարելի է օգտագործել բջիջները երիտասարդացնելու համար: Այս նիւթին ազդեցութենէն բջիջները կը դառնան ո՛չ միայն երիտասարդ, այլեւ աւելի աշխուժ:

Հետեւաբար համտեսելով մութ գոյնի տուրմ եւ բաժակ մը գինի, դուք կրնաք օգտուիլ «ռեսվերաթրոլ»-ի բարիքներէն:

Ինչո՞ւ Հիւսելը Օգտակար Է Մեր Առողջութեան

Երբ հիւսել ըսենք, յաճախ կը մտաբերենք տարեց կին մը, որ բրդեայ բան մը կը հիւսէ սիրելիի մը համար…

Մինչդեռ այսօր բազմաթիւ երկիրներու մէջ հիւսելը դարձած է ընկերային երեւոյթ, որուն շնորհիւ կարելի է մեծ օգուտներ քաղել ֆիզիքական եւ հոգեկան առողջութեան համար:

Պիտի զարմանաք, սակայն ասիկա կը կոչուի «թրիքօ թերափի», այսինքն` հիւսելու միջոցով դարմանում: Հիւսելը թելադրելի է տարբեր տարիքի եւ սեռի անձերուն, որոնք կը տառապին վարքի խնդիրներէ, հաշմանդամութենէ, ընկճախտէ եւ այլն…

Ստորեւ` հիւսելուն զարմանահրաշ բարիքները.

Հիւսելը Կ՛երջանկացնէ

Բրիտանական ուսումնասիրութեան մը համաձայն, հիւսելը կը խաղաղեցնէ, ստեղծագործ կը դարձնէ եւ ընկճախտը կը թեթեւցնէ: Այսպէս, երբ կը կեդրոնանանք նոյն ձեռքի շարժումներուն վրայ, մեր միտքն ու մարմինը ներդաշնակ խաղաղութեան մը կը յանգին:

Հիւսելը Ընկճախտը Կը Թեթեւցնէ

Արիզոնա համալսարանի գիտնականներ փորձաքննութիւն մը կատարած են ընկճախտէ տառապող 60 կիներու վրայ եւ նկատուած, որ հիւսելով զբաղելէ ժամանակ մը ետք, անոնց մօտ նկատուած է տրամադրութեան բարձրացում, յոռետեսութեան նահանջ եւ անձկութեան յստակ նուազում:

Հիւսելը Կը Խթանէ Ուղեղը

Քանատական ուսումնասիրութիւն մը ցոյց տուած է, որ ձեռային աշխատանքները եւ յատկապէս հիւսելը դրական շատ մեծ ազդեցութիւն կը գործեն տարեցներու ո՛չ միայն հոգեկանին, այլեւ ուղեղի գործունէութեան վրայ:

1300 տարեցներու վրայ կատարուած փորձաքննութեան մը աւարտին նկատուած է, որ մասնակիցներէն մեծամասնութեան մօտ նուազած է յիշողութեան կորուստը, թուլամտութիւնն ու ալզհայմըրը:

Հիւսելը Կը Կանխէ «Արթրիթ»-ի Յառաջացումը

Պատկերասփիւռի կամ համակարգիչի պաստառին առջեւ երկար ժամեր քամուելու փոխարէն հիւսքի լծուեցէ՛ք` պաշտպանելու համար ձեր ձեռքերը: Այո՛, հիւսելը կը կանխէ արթրիթի յառաջացումը: Մատներուն յօդերը շարժելով` մենք կը ստիպենք, որ հեղուկ նիւթը շարժի ամբողջ աճառին շուրջ, պաշտպանէ յօդերը եւ նուազագոյնի հասցնէ արթրիթի վտանգը:

Հիւսելը Կը Բարձրացնէ Ինքնագնահատանքը

Քանատայի կարգ մը հիւանդանոցներուն մէջ անվճար հիւսելու դասընթացքներ կը կազմակերպուին, քանի որ այս հրաշք զբաղումը հիւանդները կը շեղէ իրենց առողջական հարցերէն եւ գործի աւարտին անոնց կը շնորհէ բաւարարութեան, հպարտութեան եւ բարձր գոհունակութեան զգացումներ:

 

Հետաքրքրական

Հայաստանի Լքուած Վայրերէն`
Արտեկի Ճամբարը

Ինչպէս ամբողջ աշխարհի մէջ, Հայաստանի մէջ եւս կը գտնուին լքուած կառոյցներ, որոնք ժամանակին առանձնացեր են իրենց յատուկ նշանակութեամբ, գեղեցկութեամբ, եղեր են իրենց ոլորտի կեդրոններէն մէկը եւ իրենց շուրջ հաւաքեր են մեծ թիւով մարդիկ:

Այսօրուան էջով կը ներկայացնենք Հայաստանի լքուած վայրերէն Արտեկ մանկապատանեկան ճամբարը, որ կը գտնուի Լոռի մարզի Վանաձոր քաղաքի բարձունքին վրայ:

Արտեկ ճամբարը կառուցուած է 1980-ական թուականներուն: Խորհրդային Միութեան փլուզումէն ետք ճամբարը լքուեցաւ եւ թալանուեցաւ:

Անտառի մէջ կառուցուած այս ճամբարը ամէն տարի իր շուրջ հաւաքած է «պիոներ»-ներ, որոնք ճամբարը լեցուցած են կեանքով եւ պատանեկան աղմուկով:

Անցեալի վառ գոյներէն այսօր մնացած է միայն մանուկներով ու աղաւնիներով պատը, անցեալի պատանիներու աղմուկը այժմ փոխարինած է խորհրդաւոր ու մենաւոր լռութիւնը:

Սակայն նոյնիսկ լքուած վիճակի մէջ` ճամբարը գեղեցիկ է եւ տպաւորիչ: Անտառային բարձունքէն նայելով Վանաձորին` կարծէք կ՛ուզէ յիշեցնել իր երբեմնի ուրախ եւ աշխուժ կեանքը:

 

Խոհագիր

Դդումով Եւ Մածունով Խիւս

Բաղադրիչներ

– 2 – 3 միջակ չափի դդում
– 2 ապուրի դգալ ձիթապտուղի ձէթ
– 2 պճեղ սխտոր
– Կէս գաւաթ մածուն
– 2 ապուրի դգալ կիտրոնի հիւթ
– 2 ապուրի դգալ մանրուած թարմ անանուխ
– Աղ, սեւ համեմ

Պատրաստութիւն

Տապակին մէջ տաքցնել ձէթը, աւելցնել  խորանարդաձեւ, մանր կտրատուած դդումներն ու ճզմուած սխտորը եւ թեթեւ կրակի վրայ 5 վայրկեան եփել` տեւաբար խառնելով:

Ստացուած խառնուրդը հարիչէ անցընել, սպասել, որ պաղի:

Ներկայանալի կէս փոս ամանի մը մէջ լեցնել խառնուրդը, աւելցնել մածունը, կիտրոնի հիւթը, մանրուած անանուխը, աղն ու սեւ պղպեղը եւ խառնել միատարր խիւս մը ստանալու համար:

Պաղեստինեան խոհանոցին պատկանող այս խիւսին կողքին հրամցնել թարմ կամ խորոված հացի կտորներ, ձիթապտուղ, ինչպէս նաեւ բողկ, լոլիկ, վարունգի կամ ստեպղինի ցպիկներ կամ չիփս:

 

Շաբթուան Բանաստեղծութիւնը

Հայ Հոգին

Հրաշագործ, հրաշալի՛ հայ հոգին,
Յաւերժական լոյսի մը պէս շողշողուն,
Օր մը իջաւ Արարատի բարձունքին
Եւ նուաճեց խաւարն անթիւ դարերուն:

Հայոց աշխարհն իրմով դարձաւ բուրաստան
Փոքրիկ ածու, բայց գերազանց բոլօրէն
Ուր ծաղկեցան վսեմ գործեր արութեան
Եւ ուր փառքի նոր ընձիւղներ կը ժայթքեն:

Երկնապարգեւ շնորհք ու շունչ հայ հոգին,
Մեզ սկիզբէն վառեց բոցովն աստղերուն
Եւ նուիրեց ազատութեան տաճարին՝
Հայկէն մինչեւ վերջին ժառանգն հայկազուն:

Ամէնուրեք, ապառաժէն իսկ դաժան
Բխեցուց ջուրն անմահական գորովի,
Տառապանքէն քամեց գինին խնդութեան,
Վէրքերը մեր փոխեց անուշ սրինգի:

Անչափելի, մեծախորհուրդ հայ հոգին,
Ինքն էր, որ մերթ իբրեւ Վահագն ու Աստղիկ
Փառակերտեց վէպն հեթանոս մեր կեանքին
Եւ մերթ դարձաւ դիւցազնական փոթորիկ:

Հայ վանքերու խուցերուն մէջ մթամած
Ի՛նքն էր հեղեղ աղօթքներուն Նարեկեան,
Կանթեղը վառ, որ դարէ դար պլպլաց էջին վրայ
Մեր ոսկեղէն դպրութեան:

Սիրագորով, գանձերու ծո՛վ հայ հոգին
Երգ ու տաղով բարբառեցաւ ամէնուն
Եւ իր անյայտ, աստղանուագ մեղեդին
Դարձաւ համերգ Կոմիտասի շրթներուն:

Բաշխուեցաւ հանճարներուն մեր բոլոր,
Քնարակիր գուսաններուն վաղեմի,
Շեփորահար քերթողներուն թեւաւոր
Եւ արդ մեր մէջ եւ մեր վերեւ կը ծագի:

Բազմաչարչար, անյիշաչար հայ հոգին
Քանի սուրո՜վ զինք խոցեցին
Քանի՜ շղթայ զարկին իր սէգ թռիչքին
Բայց ինք մնաց կենսանորոգ ու դալար:

Իր հարազատ պատկերն է սուրբ մեր լեզուն
Որ կը հնչէ զանգերուն պէս Յարութեան
Իր տեսիլքէն կը կրէ կեանք եւ արիւն
Ամէ՛ն տաճար, ամէ՛ն գմբէթ հայկական:

Հայ հոգին անմահ, հայ հոգին հզօր,
Ճառագայթ բոսոր
Պիտի սփռէ դեռ անհատնում դարեր
Օրհնութիւն եւ սէր:

Պիտի գան անվերջ սերունդներ նորէն
Եւ պիտի կրեն,
Իբրեւ վառ դրօշ եւ լուսապսակ
Զայն ծագէ ի ծագ

Հայ հոգին կախարդ՝ երկինքի ճամբան
Անմար ծիածան
Հազա՜ր փառք իրեն, բիւ՜ր աղօթք ու խունկ
Հազա՜ր պաշտամունք…

Մ. ԻՇԽԱՆ

 

 

 

 

Մեր Առօրեան Դիւրացնող Հնարքներ. «Պէյքինկ Սոտա»-ի Անհամար Բարիքները

$
0
0

Պատրաստեց՝ ՇՈՒՇԻԿ ՄԱՒԻՍԱԳԱԼԵԱՆ

Սկսելով տան մաքրութենէն, անցնելով կարկանդակներու պատրաստութենէն եւ հասնելով բոյսերու խնամքին, «պէյքինկ սոտա»-ին բարիքները անհամար են: Ստորեւ կը ներկայացնենք աժան, մատչելի եւ անվնաս այս նիւթին օգտագործման տարբերակները:

– Սառնարանին անախորժ հոտերը չէզոքացնելու համար դարաններէն մէկ-երկուքին վրայ սոտայով լեցուն սուրճի պնակներ զետեղեցէք:

Շաբաթական դրութեամբ նորոգեցէ՛ք զանոնք:

***

– Խոհանոցի աղբամանը հոտազերծելու համար, անոր յատակին սոտա ցանեցէ՛ք:

– Պտուղներն ու բանջարեղէնները հականեխելու եւ միջատասպան նիւթերէն մաքրելու համար, զանոնք 10 – 15 վայրկեան թրջեցէ՛ք սոտայով ջուրի մէջ, ապա ցօղուեցէ՛ք ու ցամքեցուցէ՛ք զանոնք:

– Ոտքերուն անախորժ հոտը չքացնելու համար զանոնք մխրճեցէ՛ք գաղջ ջուրի մէջ, որուն մէջ 2 – 3 թէյի դգալ «պէյքինկ սոտա» լուծած ըլլաք:

– Կաթսային կամ տապակին այրած յատակը մաքրելու համար, յատակին առատ «պէյքինկ սոտա» ցանեցէ՛ք, տաք ջուր աւելցուցէ՛ք եւ ամբողջ գիշեր մը ձգեցէ՛ք: Յաջորդ օրը սպունգին կարծր երեսով շփեցէ՛ք ու մաքրեցէ՛ք այրած յատակը:

***

– Դեղնած ակռաները սպիտակեցնելու համար, սովորական ակռայի դեղին վրայ պտղունց մը սոտա աւելցուցէ՛ք եւ խոզանակեցէ՛ք ձեր ակռաները: Կրնաք նոյնիսկ խոզանակը թրջել, սոտայի մէջ թաթխել եւ խոզանակել ակռաները: Ուշադրութի՛ւն, այս հնարքը օրական գործածութեան համար չէ:

***

– Միջատի խայթոցը դարմանելու համար մէկ թէյի դգալ սոտային քանի մը կաթիլ ջուր աւելցուցէ՛ք եւ ստացուած թանձրուկը տարածեցէ՛ք խայթուածքին վրայ:

***

– Շպարի վրձինները, մազի խոզանակները մաքրելու համար զանոնք քանի մը ժամ մխրճեցէ՛ք սոտայով լուծուած տաք ջուրի մէջ, ապա ցօղուեցէ՛ք ու ցամքեցուցէ՛ք:

***

– Սալայատակը մաքրելու համար, թոյլ մը գաղջ ջուրի մէջ մէկ սուրճի գաւաթ սոտա լուծեցէ՛ք ու գործի անցէ՛ք:

***

– Փուռը մաքրելու համար «պէյքինկ սոտա» ցանեցէ՛ք, սփռիչով ջուր սփռեցէ՛ք խոնաւցնելու համար, ամբողջ գիշեր մը սպասեցէ՛ք, յաջորդ օրը սպունգին կարծր բաժինով շփեցէ՛ք ու մաքրեցէ՛ք:

***

– Լուացարանին կամ լոգարանին խցուած խողովակները մաքրելու համար օգտագործեցէ՛ք հետեւեալ խառնուրդը. 1 սուրճի գաւաթ «պէյքինկ սոտա» 1,5 սուրճի գաւաթ քացախ, 1 սուրճի գաւաթ տաք ջուր: Նախ լեցուցէ՛ք փոշի սոտան, յետոյ աւելցուցէ՛ք քացախը, եւ վերջապէս` տաք ջուրը: Առնուազն մէկ-երկու ժամ սպասեցէ՛ք:

***

– Ձուկի, սոխի կամ սխտորի անախորժ հոտը ձեր ձեռքերէն չքացնելու համար զանոնք շփեցէ՛ք սոտայով, որուն քանի մը կաթիլ ջուր աւելցուցած ըլլաք:

***

– Ձեր ծաղիկներուն կեանքը երկարաձգելու համար, ծաղկամանին ջուրին մէջ մէկ թէյի դգալ սոտա լուծեցէ՛ք:

– Նախօրօք թրջուած ճերմակ լուբիայի կամ սիսեռի ջուրին մէջ կէս թէյի դգալ սոտա լուծեցէ՛ք, որպէսզի անոնք աւելի լաւ փափկին ու եփին:

«Պէյքինկ սոտա» օգտագործելով դուք թէ՛ գումար կը խնայէք եւ թէ՛ կը սահմանափակէք քիմիական նիւթեր պարունակող դեղերու սպառումը:

 

Հետաքրքրական

 Ռոմանոս Մելիքեանի Կեանքը
Պատմող 10 Իրերը

10 անշունչ իրեր, որոնք շատ բան կը պատմեն երգահան, երաժշտագէտ, խմբավար եւ մանկավարժ Ռոմանոս Մելիքեանի մասին:

Մելիքեանը Հայաստանի մէջ հիմնած է երաժշտանոց, նոյնպէս ալ` Ստեփանակերտի մէջ: Ան նաեւ մասնակցած է «Ալմաստ» օփերայի բեմադրութեան աշխատանքներուն եւ Երեւանի Օփերայի թատրոնի հիմնադրման:

Երգահանը ապրած է ընդամէնը 52 տարի, մահացած է Թիֆլիս, մարմինը ամփոփուած է Կոմիտասի անուան պանթէոնին մէջ:

Կնոջ Լուսանկարը

Ռ. Մելիքեան կինը շատ կը սիրէր: Երբ Թիֆլիսէն Երեւան կու գար, կնոջ նկարը հետը կը բերէր: Սիրելի կնոջ հայեացքը անհրաժեշտութիւն էր իրեն համար:

Ձկնորսական Իրերը

Երգահանը ձկնորսութիւն շատ կը սիրէր: Զինք յաճախ կը տեսնէին Սեւանի ափին հանգիստ նստած, կարթը` ձեռքին…

Գլխարկը

Երգահանը մեծ կարեւորութիւն կու տար իր արտաքին տեսքին, կը սիրէր գլխարկ կրել:

Թանգարանին մէջ ցուցադրուած է անոր սեւ լայնեզր գլխարկը:

Թէյի Դգալը

Ռոմանոս Մելիքեան կը սիրէր թէյի շուրջ քննարկումներ ու բանավէճեր ունենալ: Այդ քննարկումներուն մասնակիցը յաճախ Կոմիտասն էր:

Նկարին վրայ կը տեսնենք թէյի (քամոց) դգալը, որ տաք վէճերէն մնացած միակ վկան է:

Մատիտակալը

Իր աշխատանքներուն հանդէպ երգահանը շատ խստապահանջ էր. ան յաճախ կը գրէր ու կը ջնջէր խազերը: Թանգարանը ցուցադրուած է այն մատիտակալը, որ երգահանին սեղանին վրայ յատուկ տեղ կը գրաւէր:

Ծխախոտ Փաթթելու Թուղթերը

Թէյի շուրջ քննարկումներուն կը միանային նաեւ ծխախոտ փաթթելու արարողութիւնները: Ռոմանոսը շատ կը ծխէր. ամբողջ գիշեր մը ստեղծագործելէ ետք, առաւօտեան անոր դաշնակին ստեղները մոխիրի հաստ խաւով մը ծածկուած կ՛ըլլային:

Գրիչներն ու Թանաքամանը

Երգահանը ունէր մեծ հաւաքածու մը գրիչներու, որոնցմէ մէկ քանին պահպանուած են: Գրիչներուն հետ մեզի հասած է նաեւ թանաքամանը:

Ակնոցը

Ռոմանոս Մելիքեանի ակնոցը տուփով պահպանուած է: Կարմիր եւ սեւ տուփը պատրաստուած է թուղթի հաստ շերտերէ:

«Քամերթոն»-ը

Մեզի հասած է նաեւ Ռոմանոս Մելիքեանի «քամերթոն»-ը: Այս գործիքը կ՛օգտագործէր ձայնի բարձրութեան չափման ժամանակ` երաժշտական գործիքները լարելու կամ երգեցողութեան համար:

Հրացանն ու Փամփշտակալը

Ռ. Մելիքեանը որսորդութեան սիրահար էր. աշնան եւ ամրան շաբաթը քանի մը անգամ որսի կ՛երթար: Նեմրութ անունով շան հետ կ՛երթար Գառնի կամ Արարատեան դաշտ` թռչուններ եւ այլ կենդանիներ որսալու համար:

Նշենք, որ Ռ. Մելիքեանի անձնական իրերը կը պահպանուին Եղիշէ Չարենցի անուան գրականութեան եւ արուեստի թանգարանին մէջ:

Խոհագիր

Սմբուկով Աղցան

Բաղադրիչներ

– 2 միջակ չափի կլոր սմբուկ
– 2 սոխ
– 3 – 4 ապուրի դգալ ձիթապտուղի ձէթ
– 1 սուրճի գաւաթ մանրուած ազատքեղ
– 1 սուրճի գաւաթ նուռի հատիկ
– Կէս սուրճի գաւաթ մանրուած անանուխ
– Կարմիր փոշի պղպեղ
– Փոշի սխտոր
– Աղ
– Սնոպար (ըստ փափաքի)

Պատրաստութիւն

Փուռը նախապէս տաքցնել 180 ջերմաստիճանով:

Սմբուկները համաչափ, կլոր շերտել, շարել ափսէի վրայ, նոյնպէս ալ` սոխերը:

Խոհանոցի վրձինով մը ձիթապտուղի ձէթով ծեփել սմբուկներն ու սոխերը, համեմել աղով, փոշի սխտորով եւ կարմիր, փոշի պղպեղով ու 30 – 35 վայրկեան եփել, մինչեւ որ սմբուկները ոսկեգոյն դառնան:

Մինչ այդ պատրաստել բոլորիս ծանօթ շիրիկով թացան մը:

Ներկայանալի ամանի մը մէջ փոխադրել խորոված սմբուկներն ու սոխերը: Երեսը զարդարել մանրուած ազատքեղով, անանուխով եւ նուռի հատիկներով:

Վերջին վայրկեանին աւելցնել շիրիկով թացանը եւ հրամցնել:

Անժամանցելի Խօսքեր 

Մէջբերումներ՝
Զոհուած Ազատամարտիկներու
մայրերու խօսքերէն
 

–  «Հայ մօր կոչումն է ազգին նուիրեալ զինուորներ ծնիլ ու դաստիարակել»:

–  «Եթէ պատերազմ սկսի, մենք անպայմա՛ն կը յաղթենք: Պէտք ըլլայ` մայրերով պատրաստ ենք երթալ հայրենիքին աջակցելու: Պատրաստ ենք ծառայելու, կռուելու, զոհուելու»:

–  «Լա՛ւ ըրաւ տղաս. ան արգիլեց թշնամիին յառաջխաղացքը. զոհուեցաւ յանուն գաղափարի, յանուն այն հայրենիքին, որուն մէջքը ամուր պահելու համար այստեղ չէ ան…»:

–  «Ես կ՛ուզեմ, որ խաղաղութիւն ըլլայ, ոչ մէկ մայր արցունք թափէ, ուրախ-ուրախ ճանապարհեն, ուրախ-ուրախ դիմաւորեն…»:

–  «Որպէս ազատամարտիկի մայր, կը կարծեմ, որ մեր տղաքը զոհուեցան մէկ նպատակի` հայրենիքի համար: Իմ տղաս ամէն ինչ ունէր, բայց հայրենիք չունէր…»:

–  «Ես սգաւոր մայր չեմ, ես ԴուշմանՎարդանի՛մայրն եմ, ես հերոսի՛մայր եմ…»:

–  «Վարդանը իմս չէ, մօրը չէ, մեր ընտանիքինը չէ, այս ժողովուրդինն է: Ամէն մարդ իր հոգիին խորքը , ի՛ր Վարդանը ունի»:

–  «Իսկ եթէ Ալիեւ ցարը կը փորձէ պատերազմ սկսիլ, այնպիսի զարկ կու տանք անոր գահին, որ անիկա հիմնովին խորտակուի»:

 

Ժենգեալով Հացի Պատմութիւն…

$
0
0

Պատրաստեց՝ ՇՈՒՇԻԿ ՄԱՒԻՍԱԳԱԼԵԱՆ

Արցախ այցելող իւրաքանչիւր զբօսաշրջիկ անպայման կ՛այցելէր Ստեփանակերտի կեդրոնական շուկան` համտեսելու համար տեղական հանրայայտ ժենգեալով հացը:

Ստեփանակերտցիներու մեծ մասը միաբերան կը հաստատէ, որ «շուկայի ամենահամով ժենգեալով հացը տիկին Տոնարան կը պատրաստէ…»:

60-ամեայ Տոնարա Գասպարեանը անուանի «պիզնես վումըն» է, որ արդէն 30 տարիէ կը թխէ ու կը վաճառէ արցախեան խոհանոցի խորհրդանիշ դարձած ժենգեալով հացը: Տոնարային խօսքով, ղարաբաղեան ժենգեալով հացին բաղադրատոմսը շատ պարզ է. խմորին համար` ալիւր, աղ, ջուր, միջուկին համար` 17-25 տեսակ կանաչեղէն, որոնց քանակը կախեալ է տարուան եղանակէն, ինչպէս նաեւ` շրջանէն:

Ժենգեալով հաց թխելու ամենաբարենպաստ ամիսները ապրիլն ու մայիսն են, երբ բանջարանոցները կը յորդին այս բուսատեսակներով` ճռճռոկ, թրթնջուկ, շոմին, խազազ, սիմսիմոկ, գինձ, կրմձուկ եւ այլն…

«Պակաս-Պռատ Տարիներ Էին…»

Տոնարան ժենգեալով հաց թխելու սկսած է 1990-ականներու սկիզբը, երբ տղամարդոց մեծ մասը պատերազմի գացած էր, իսկ ընտանիքը կերակրելու ամբողջ բեռը մնացած էր կիներու ուսերուն:

«Պակաս-պռատ տարիներ էին, գործ չկար, ուտելու բան չկար: Ամուսինս ճակատ գացած էր, երկու անչափահաս երեխաներուս եւ կեսրոջս հետ «եոլա» կ՛երթայինք: Օր մըն ալ առի տղաքս, գացինք բանջարանոցներէն, դաշտերէն ժենգեալ հաւաքեցինք եւ սկսայ ժենգեալով հաց թխել կեսրոջս հետ», կը պատմէ Տոնարան:

Տոնարան կը յիշէ, թէ յաջորդ առտու ինչպէս ժենգեալով հացը շուկայ տարին, հատը 150 դրամի ծախեցին գումար շահելու եւ ապրելու համար:

1991-ին, երբ Ստեփանակերտը կը ռմբակոծուէր, շուկան ժենգեալով հաց ծախելը վտանգաւոր էր: 1994-ին զինադադար հաստատուելէն ետք Տոնարան առաջիններէն էր, որ Ստեփանակերտի կեդրոնական շուկայէն փոքրիկ տաղաւար մը վարձեց. ան գործը ընդարձակեց, պատուէրներու քանակը քառապատկուեցաւ:

27 սեպտեմբեր 2020…

Պատմութիւնը ինքզի՛նք կը կրկնէ…

Այժմ չենք գիտեր, ո՛ւր է Տոնարան, բայց վստահ ենք, որ շուտով ան կը վերադառնայ իր տաղաւարը:

Յաղթելո՛ւ ենք:

 

Փորձառուներու Կարծիքով

 Բաներ, Զորս Կ՛արժէ Ընել
Կեանքի Ընթացքին

«20 տարի ետք դուք անկասկած պիտի զղջաք բոլոր այն բաներուն համար, զորս չըրիք ձեր կեանքի ողջ ընթացքին…» :
                                                                                                                                              Մարք Թուէյն

Ամէն օր մենք կը զբաղինք տարբեր բաներով, կը տարուինք տարբեր հոգերով եւ չենք անդրադառնար, որ կեանքը որքան արագ կը սահի ու կ՛անցնի: Մենք յատկապէս այս դժուար օրերուն մոռցած ենք մեր տխուր առօրեայէն մեզ շեղող եւ մեր միտքն ու հոգին սփոփող բոլոր այն բաները, զորս կարելի չէ գնել այլ կարելի է միայն ստեղծել:

Ահա թէ ի՛նչ խորհուրդներ կու տան փորձառու մարդիկ.

1) Կեա՛նք Փրկեցէք

Ձեր քանի մը կաթիլ արիւնը կամ համեստ գումարը մի՛ զլանաք վիրահատուող ծանօթ թէ անծանօթ անձին: Ձեր այս արարքով կրնաք կեանք մը փրկել:

***

2) Օգնեցէք Կարիքաւորներուն

Շատ յաճախ մենք կը թափենք մեր ոչ պիտանի իրերը, յատկապէս` հագուստեղէնը: Լուացէ՛ք, ծալեցէք զանոնք եւ ներկայանալի ծրարումով յանձնեցէք բարեսիրական հաստատութիւններու, միութիւններու, որպէսզի կարիքաւորներու հասնին:

***

3) Ծառ Տնկեցէք

Եթէ դուք պարտէզ կամ բակ չունիք, ծառ տնկեցէք անտառը, բնութեան մէջ, մօտակայ տարածքին մէջ… եւ կարեւոր չէ, որ ձեր այս արարքը ոչ ոք պիտի տեսնէ կամ գնահատէ: Ծառ տնկելու այս բարի գործը կատարեցէք գէթ մոլորակին համար, ապագային համար:

***

4) Սրբավայր Մը Այցելեցէք

Նման այցելութիւն մը կատարեցէք` անկախ ձեր դաւանանքէն եւ հաւատքի հետ կապուած ձեր համոզումներէն: Սրբավայրի մը այցելութիւնը ձեզի հնարաւորութիւն կու տայ սեփական կեանքի մասին մտածել. թերեւս յետոյ դուք որեւէ բան փոխէք ձեր կեանքին մէջ, թերեւս հոգեկան խաղաղութիւն եւ բաւարարութիւն զգաք…

***

5) Կամաւորագրուեցէք

Հայրենիքին եւ առհասարակ մարդոց օգնելէ լաւ բան չկայ: Օգնեցէք անպատսպարներուն, կերակրեցէք անօթիները, ձեռք  երկարեցէք անօգնական տարեցներուն: Այլ խօսքով` դրսեւորեցէք ձեր մարդկային որակները:

***

6) Գտէ՛Ք Ձեր Հին Ընկերները

Գտէք ընկերներու հետ հին խմբանկար մը, կապուեցէք իւրաքանչիւրին հետ ու ժամադրուեցէք նոյն վայրը: Ասիկա շատ լաւ առիթ կ՛ըլլայ կրկին հաւաքուելու եւ հին ընկերական կապերը վերահաստատելու:

***

7) Ուրախացուցէք Ձեզի Հարազատ Անձ Մը

Կարեւոր չէ, թէ որքա՛ն դրամ ունիք… Ընդամէնը քանի մը փուչիկ, տունը պատրաստուած կարկանդակ մը եւ սրտէ բխող երգ մը… Կարեւոր տօնին արժէքը չէ, այլ` զգացումի ուժը, որ դուք ներդրեցիք եւ երջանկացուցիք սիրելի անձ մը:

***

8) Դրամ Խնայեցէք

Օրական չնչին գումար մը մէկ կողմ դրէք, իսկ ամիսներ ետք դուք արդէն կրնաք գնել այն, ինչ որ դուք միշտ փափաքեր էք եւ գումարը չէք ունեցած: Ասիկա ձեր մէջ յարատեւութիւն եւ նպատակամղուածութիւն կը դաստիարակէ:

***

9) Որբանոց Այցելեցէք

Որբանոց այցելեցէք եւ ձեր երեխաներուն իրերէն ու խաղալիքներէն բաժին հանեցէք որբ մանուկներուն, կրնաք նաեւ դրամական օգնութիւն ցուցաբերել կամ պարզապէս երեխաներուն հետ քանի մը ժամ անցընել, զրուցել… Աշխարհի երեսին այնքան լքուած ու անտեսուած երեխաներ կան, որոնք ուշադրութեան, սիրոյ եւ ջերմութեան կարիք ունին: Անոնց նկատմամբ անտարբեր մի՛ մնաք:

***

10) Ամբողջ Օր Մը Հրաժարեցէք…

Լրիւ 24 ժամ հրաժարեցէք համացանցէն, հեռատեսիլէն, հեռախօսէն ու համակարգիչէն: Նման որոշում մը հերոսութիւն է, չէ՞… Օրուան աւարտին դուք աւելի խաղաղած ու ձեզ բոլորովին տարբեր անձ մը պիտի զգաք:

 

Բոյսեր, Որոնք Կը Բարելաւեն
Մեր Քունին Որակը

Չկայ աւելի գէշ բան, քան` ամբողջ գիշեր մը հոլի պէս մահճակալին մէջ դառնալը եւ զարթուցիչին անտանելի ձայնով օրը սկսիլը:

Անքնութիւնը կ՛ազդէ մեր տրամադրութեան, գործի արդիւնաւէտութեան, կեդրոնացումին եւ առողջութեան:

Ընկճախտն ու անձկութիւնը անքնութեան գլխաւոր պատճառները կարելի է համարել: Միւս կողմէ, ապականած օդը եւ տան մէջ տարածուած որոշ հոտեր (կերակուրի, քիմիական դեղերու…) իրենց կարգին կ՛ազդեն մեր շնչառութեան եւ քունին վրայ:

Լաւ լուրն այն է, որ կան տնային բոյսեր, որոնք օդը կը զտեն, կը մաքրեն եւ կ՛օգնեն, որ մենք հանգիստ քնանանք:

ՆԱՍԱ լուրջ ուսումնասիրութիւններ կատարած է այս գծով եւ թուած է 12 բոյսեր, որոնք կը բարելաւեն մեր քունին որակը: Թուե՛նք մէկ քանին:

Յասմիկը

Թաղարի մէջ աճող տարբերակը կ՛արժէ զետեղել ննջասենեակը: Հաստատուած է, որ այս բոյրը կը նուազեցնէ անձկութեան եւ ընկճախտի մակարդակը եւ կը նպաստէ քունին:

Լաւանտրը

Այս բուրաւէտ բոյսը կը կանոնաւորէ սիրտի բաբախումները եւ արեան գերճնշումը: Հանգստացնող այս բոյսը կ՛արժէ զետեղել ննջասենեակին մէկ անկիւնը:

 

Սկեսրոջ Լեզուն

Այս հրաշք բոյսը գիշերը թթուածին արձակելու եւ ածխաթթու կլանելու յատկութեամբ օժտուած է ննջասենեակին ապականած օդը մաքրելով` տնային այս բոյսը մեծապէս կ՛օգնէ մեր քունի որակի բարելաւման:

Ալոէ Վերա

Այս բոյսը ցուցակագրուած է` որպէս ՆԱՍԱ-ի օդը բարելաւող լաւագոյն բոյսերէն մէկը, ունի սկեսրոջ լեզուի յատկանիշները: Ան բոյսը նաեւ մեծ խնամքի չի կարօտիր:

Եգիպտացիներուն կողմէ «անմահութեան բոյս» համարուած ալոէն շատ դիւրին եւ արագ կը բազմանայ. այնպէս որ, եթէ գնէք հատ մը, շուտով կ՛ունենաք ալոէի բոյսեր ձեր տան բոլոր սենեակներուն մէջ:

Խաղաղութեան Շուշանը

Ոչ միայն աչքին հաճելի` խաղաղութեան շուշանը ՆԱՍԱ-ի գերաստղային բոյսերէն մէկն է, որ կ՛օգնէ օդը զտելու տեսակաւոր թունաւոր նիւթերէ: Ան ունի նաեւ օդը խոնաւցնելու յատկութիւն, ինչ որ կ՛արգիլէ «չոր քիթի» եւ կոկորդի գրգռումները:

Թելադրելի է, որ այս բոյսը երեխաներու եւ ընտանի անասուններու հասանելիութենէն հեռու մնան:

 

Սննդագիտական

10 Համոզիզ Պատճառներ`
Սմբուկ Ուտելու Համար

Սմբուկը ամէնէն օգտակար բանջարեղէններէն մէկը կը համարուի: Առհասարակ մանիշակագոյն կեղեւ ունեցող միրգերն ու բանջարեղէնները շատ օգտակար են, քանի որ հարուստ են «Էնթոսայնին»-ներով: Սննդամթերքի այս տեսակները օժտուած են շաքարախտի, քաղցկեղի եւ զանազան բորբոքումներու դէմ պայքարելու յատկութեամբ:

Ստորեւ կը ներկայացնենք համոզիչ պատճառներ` սմբուկ ուտելու համար:

1.- Կը բարելաւէ ուղեղին գործունէութիւնը,
2.- Կը պաշտպանէ սրտանօթային դրութիւնը,
3.- Կը պաշտպանէ բջիջները եւ կը դանդաղեցնէ անոնց ծերացումը,
4.- Կը նպաստէ նիհարնալու,
5.- Կը բարելաւէ տեսողութիւնը եւ կը պաշտպանէ քաթարաքթէն,
6.- Կ՛ապահովէ ոսկորներուն առողջութիւնը եւ կը պաշտպանէ օսթէոփորոզէն,
7.- Կը զօրացնէ մազերը,
8.- Կը նուազեցնէ գէշ քոլեսթերոլի մակարդակը,
9.- Կը պաշտպանէ քաղցկեղէն,
10.- Կը կարգաւորէ շաքարի տոկոսը արեան մէջ:

 

Խոհագիր

Սմբուկով Համեղ Աղցան

Պատրաստութեան համար անհրաժեշտ են.-

– 2 հատ միջակ չափի խորոված սմբուկ
– 1 վարունգ
– 2 լոլիկ
– 1 կանաչ պղպեղ
– Կանաչ սոխ (2-5 ցօղուն)
– 2 ապուրի դգալ մանրուած ազատքեղ
– 1 ապուրի դգալ մանրուած անանուխ
– 1 պճեղ ճզմուած սխտոր
– 1 կիտրոնի հիւթ
– Կէս սուրճի գաւաթ ձէթ
– Աղ
– Աղտոր

Պատրաստութիւն.

Խորոված սմբուկները կեղուել եւ միջուկը քամոցի մէջ փոխադրել, որպէսզի ջուրը սուզուի, ապա փոխադրել եւ աւելցնել մանրուած վարունգը, լոլիկը, սոխը, սխտորը եւ միատեղ խառնել:

Թացանի պատրաստութեան համար խառնել կիտրոնի հիւթը, աղն ու աղտորը եւ աւելցնել խառնուրդին:

Փոխադրել ներկայանալի բաց ամանի մը մէջ եւ երեսը զարդարել մանրուած ազատքեղով, անանուխի թարմ տերեւներով եւ ձէթով:

 

Շաբթուան Բանաստեղծութիւնը

Լեռների Լեգենդը

Այս լեռները լեգենդներ են պատմում ինձ-
Ղարաբաղցու կամքի մասին աննկուն,
Հին լեգենդներ, որ եկել են դարերից,
Հասել են մեզ ու երգ դառել մեր հոգում:

Այս լեռները եղել են վէմ ու ամրոց,
Ամէն մի ժայռ թշնամու դէմ մի բանակ,
Ծառս են եղել նժոյգները սանձակոծ,
Հառաչել է հողը նրանց ոտքի տակ:

Այստեղ ահա` Քառասուն կոյս սարի մօտ
Հետքն է մնում քաջակորով առիւծի,
Այս լեռներով, կիրճերով այս քարքարոտ,
Արշաւել է Դաւիթ Բեկի այրուձին:

Ու շաչել են թրերը կեռ, լայնաշեղբ,
Շառաչել են այս լեռները անառիկ,
Ինչպէս հողմի բերանն ընկած մի տաշեղ`
Նենգ Կաջարը գլորուել է այս ժայռից:

Այս լեռները լեգենդներ են պատմում ինձ-
Ղարաբաղցու կամքի մասին աննկուն,
Հին լեգենդներ, որ եկել են դարերից,
Հասել են մեզ ու երգ դառել մեր հոգում:

ՎԱԶԳԷՆ ՕՎԵԱՆ

1962 թ.           

 

Մեր Զաւակները Եւ Մենք. Երեխաներու Հարցումները Պատերազմի Մասին

$
0
0

Պատրաստեց՝ ՇՈՒՇԻԿ ՄԱՒԻՍԱԳԱԼԵԱՆ

Հոգեբաններու կարծիքով, երեխաներուն հետ պատերազմի մասին խօսելու ատեն պէտք չէ վախցնել զանոնք: Յատկապէս այս օրերուն շատ մը երեխաներ հարցումներ կ՛ուղղեն պատերազմի մասին: Բնականաբար յստակ եւ վերջնական պատասխաններ գոյութիւն չունին: Պատասխանը պէտք է համապատասխանեցնել երեխայի տարիքին, իրավիճակին եւ տուած հարցի բնոյթին:

Ամէն պարագայի քանի մը բան յստակ է.

– Պէտք չէ երեխային ըսել այն, ինչին դուք անձնապէս չէք հաւատար ու համոզուած չէք:

– Պէտք չէ երեխան վախցնող, սարսափ ներշնչող բառեր եւ արտայայտութիւններ գործածել:

– Հարցումին պատասխանելու ատեն պէտք չէ ձեր սեփական քաղաքական համոզումներն ու պատկերացումները ներկայացնել, ատոնք երեխան չեն հետաքրքրեր եւ աւելորդ կը ծանրաբեռնեն միտքը:

– Երեխային մի՛ ըսէք բաներ, զորս կրնան սխալ մեկնաբանուիլ անոր կողմէ, օրինակ` «կարելի է սպաննել» կամ` «պատերազմը սուրբ գործ է»:

Հոս կը ներկայացնենք քանի մը հարց-պատասխանի օրինակ.

Ի՞նչ Է Պատերազմը

– Դուն գիտես, որ մարդիկ երբեմն կը կռուին: Երեխաները եւ նոյնիսկ մեծերը կը վիճին, երբ չեն համաձայնիր հարցի մը շուրջ: Պատերազմի ժամանակ ալ կը կռուին ոչ թէ առանձին մարդիկ, այլ` պետութիւններ: Երբ ի վերջոյ երկիրները համաձայնութեան կու գան եւ կը հաշտուին, խաղաղութիւն կը տիրէ:

Ինչո՞ւ Զինուորները Զիրար Կը Սպաննեն

– Երբ պատերազմի ժամանակ հակառակորդը կը յարձակի, զինուորները ստիպուած են պաշտպանելու իրենց ընտանիքները, տուները, հողը: Լաւ, ազնիւ զինուորները կ՛ուզեն, որ պատերազմը շուտ աւարտի եւ խաղաղութիւնը վերահաստատուի:

Երբ Մեծնամ, Ե՞ս Ալ Պիտի Կռուիմ

– Պատերազմը շատ վատ բան է, բայց կու գայ օր, երբ ան կ՛աւարտի: Կը յուսամ, որ երբ դուն մեծնաս, ա՛լ պատերազմ տեղի չ՛ունենար:

Անշուշտ այս պատասխանները կը վերաբերին շատ փոքր եւ կամ հոգեպէս «փխրուն» երեխաներուն: Ինչպէս վերը ըսինք, պատասխանները կախեալ են երեխային տարիքէն, պայմաններէն եւ հոգեվիճակէն:

 

Հետաքրքրական

 Մեր Շատ Սիրելի Յուշարձան-Կոթողը
Արդէն 53 Տարեկան Է

Այո՛, օրեր առաջ «Մենք ենք մեր սարերը» կոթողը դարձաւ 53 տարեկան: Այս առիթով կ՛արժէ տալ կարգ մը տեղեկութիւններ, որոնք թերեւս բոլորին ծանօթ չեն:

– Յուշարձանին իսկական անուանումը «Մենք ենք մեր սարերը»-ն է, անիկա ծանօթ է նաեւ որպէս «Պապիկ Տատիկ»-ի արձան:

– Ազգային հաւաքական խորհրդանիշ դարձած տուֆակերտ յուշարձանի հեղինակն է քանդակագործ Սարգիս Բաղդասարեանը, ճարտարապետը` Եուրի Յակոբեանը:

– Կոթողը տեղադրուած է 1 նոյեմբեր 1967-ին, Ստեփանակերտի մէջ:

– Յուշարձանը միտումնաւոր ստեղծուած է առանց պատուանդանի, կարծես միաձուլուած բնութեան ան վեր կը խոյանայ հայրենի հողէն` ի պաշտպանութիւն ազգային եւ հայրենասիրական գաղափարներու, եւ կը խորհրդանշէ արցախեան հողի եւ ժողովուրդի կապը:

– Յուշարձանը կը ներկայացնէ աւանդական տարազով տարեց ղարաբաղցի ամուսիններ` ուս-ուսի, հպարտ ու խրոխտ կեցուածքով ու սեւեռուն հայեացքով:

– Օրին կոթողին շինարարութեան եւ տեղադրման դէմ արտայայտուած են Խորհրդային Ազրպէյճանի ղեկավարութիւնը. այնուամենայնիւ, ան տեղադրուեցաւ եւ օրեր առաջ դարձաւ 53 տարեկան:

– Առ ի գիտութիւն` յուշակոթողը նաեւ վէճի առիթ հանդիսացած է Եւրատեսիլ-2009 մրցոյթ-փառատօնին ժամանակ, քանի որ Հայաստանի ներկայացուցիչին տեսահոլովակին մէջ անիկա պատկերուած էր:

 

Սխալ Սովորութիւններ, Որոնք Անդառնալի
Վնասներ Կրնան Պատճառել Մեր Տեսողութեան

Տեսողութիւնը շատ թանկ բան է, իսկ անոր կորուստը` անդարձ…

Տեսէ՛ք, թէ ի՛նչ կը թելադրեն ակնաբուժները մեր աչքերն ու տեսողութիւնը առողջ պահելու համար: Պիտի նկատէք, որ թելադրուածները աժան եւ դիւրին միջոցներ են, որոնցմէ հրաժարիլը` ուղղակի անփութութիւն:

1.- Քնանալէ առաջ աչքի լենսերը պարտադիր հանեցէք:

Ակնաբուժները կը պնդեն, որ եղջերաթաղանդի խոցի յառաջացման հաւանականութիւնը 10-15 անգամ աւելի մեծ է այն անձերուն մօտ, որոնք աչքի լենսերով կը քնանան, քան` միայն օրուան մէջ կրողներուն պարագային:

2.- Ձեր աչքերուն մի՛ դպչիք եւ մի՛ շփէք:

Զգուշութեամբ շփեցէք աչքերը` կոպերը փակելով եւ աչքին միայն արտաքին մասին հպելով: Մի՛ դպչիք լորձնաթաղանթին` անոր վրայ մանրէներու կուտակումէ խուսափելու համար:

3.- Տեսողութիւնը տարին առնուազն մէկ անգամ ստուգեցէք:

30 տարեկանէն սկսեալ թելադրելի է տարին անգամ մը ակնաբուժին այցելել, որմէ ետք ակնաբուժը ի՛նք կը ճշդէ այցելութեան յաճախականութիւնը:

4.- Ելեկտրոնային գործիքներէն կարելի եղածին չափ հեռու մնալ:

Ստիպողութեան պարագային` կէս ժամը անգամ մը քառորդ ժամով ձեր աչքերը հեռացուցէք պաստառէն եւ հանգստացուցէք զանոնք:

5.- Շպարուելու ընթացքին մատիտը կոպի ներսի մասին մի՛ քսէք:

Նախընտրելի է փափուկ ծայրամասով վրձին օգտագործել, բայց այդ մէկն ալ յանձնարարելի չէ, մանաւանդ եթէ ձեր օգտագործած շպարի ներկերը բարձրորակ չեն:

6.- Քնանալէ առաջ անպայմա՛ն մաքրեցէք ձեր աչքերուն եւ դէմքին շպարը:

Շպարի մնացորդները կրնան խցանել արցունքագեղձերը եւ բորբոքումներ պատճառել:

7.- Ժամկէտը անցած դեղերէ եւ կաթիլներէ զգուշացէք.
անոնք ոչ միայն նպատակի չեն ծառայեր, աւելի՛ն, կրնան լուրջ բարդութիւններ յառաջացնել:

8.- Մի՛ չարաշահէք աչքերու կարմրութեան եւ յոգնածութեան վերացման կաթիլները:

Անոնք նախատեսուած են ժամանակաւոր հարցեր լուծելու: Անոնք կը պարունակեն պահպանիչ եւ քիմիական նիւթեր, որոնց չարաշահումը կը վտանգէ մեր տեսողութիւնը:

9.- Արեւի ակնոց կրեցէք:

Արեւի անդրմանիշակագոյն ճառագայթներէն չպաշտպանուելու պարագային լուրջ խնդիրներու կրնաք բախիլ:

 

Խոհանոցային Սխալներ, Որոնք Կրնան
Վտանգել Մեր Առողջութիւնը

Տանտիկնոջ համար խոհանոցը այն վայրն է, ուր ան կը դրսեւորէ իր խոհանոցային տաղանդները: Խոհանոցը ի՛ր թագաւորութիւնն է, ուր միայն իր օրէնքները կը գործեն…

Բայց յաճախ ամենալաւ տանտիկինն անգամ սխալներ կը գործէ, որոնք կրնան լրջօրէն վտանգել առողջութիւնը:

Պարզենք այդ սխալներէն մէկ քանին.

Մէկ Կտրատելու Տախտակ Ամէն Ինչի Համար

Թելադրելի է առնուազն երկու տախտակ օգտագործելը: Մէկը բանջարեղէնի եւ պտուղի համար, միւսը` մսեղէնի: Թելադրելի է ոչ փայտեայ տեսակներու օգտագործումը. կերպընկալէ կամ ապակեայ տարբերակները աւելի դիւրին կը մաքրուին եւ իրենց մէջ չեն պահեր մթերքներուն հոտն ու հիւթը:

***

Համտեսել Հում Ուտեստը

Ասիկա բացարձակապէս արգիլուած է, քանի որ հում մթերքները կրնան վարակներ պարունակել եւ սննդային թունաւորումներ պատճառել:

***

Ստուգել, Թէ Արդեօք Փճացա՞ծ Է…

Եթէ թէկուզ չնչին կասկածներ կան, որ մթերքը փճացած է, նախընտրելի է զայն թափել եւ ստամոքսին առողջութեան հաշուոյն փորձարկումներ չընել:

***

Անտեսել Ձեռքերու Մաքրութիւնը

Տարբեր մթերքներու (միս, ձուկ, հաւ, բանջարեղէն, պտուղ…) հետ աշխատելու ընթացքին, մէկէն միւսը ձեռնելէ առաջ ձեռքերը պէտք է լուալ տաք ջուրով եւ օճառով: Յատկապէս` հում միսի կամ ձուկի հետ գործ ունենալէ ետք:

***

Կերակուրը Երկար Ատեն Դուրս Ձգելը

Յաճախ կը պատահի, որ տաք կերակուրը դուրսը պահուի, մինչեւ պաղիլը, որպէսզի յետոյ սառնարանը դրուի: Տաք կերակուրը սառնարանէն դուրս կարելի է պահել առաւելագոյնը 3 ժամ, բայց ոչ աւելի, այլապէս ան կը դառնայ թունաւոր ու վտանգաւոր:

***

Յաճախակի Չփոխել Աման Լուալու Սպունգը

Սպունգները խոհանոցի ամէնէն կեղտոտ իրերէն են: Անոնց վրայ մանրէները կուտակուած կ՛ըլլան: Զանոնք պէտք է հականեխել Օ տը Ժաւելով եւ փոխել` երկու շաբաթը անգամ մը:

 

Խոհագիր

Ֆեթա Պանիրով Եւ Ազատքեղով Խմորեղէն

Բաղադրիչներ.-

– Կէս ծրար մարկարին (125 կ)
– 1 թէյի գաւաթ մածուն (110 մլ)
– 1 թէյի գաւաթ բուսական ձէթ
– 2 հաւկիթ (դեղնուցներէն մէկը խմորներուն երեսը ծեփելու համար)
– 1 ապուրի դգալ քացախ
– Կէս կապոց մանրուած ազատքեղ
– 1 Թէյի գաւաթ Ֆեթա պանիր
– 2 թէյի դգալ Պէյքինկ փաուտըր
– 3,5 գաւաթ (100 մլ) ալիւր
– Աղ

Պատրաստութիւն.-

Բոլոր նիւթերը (բացի մանրուած ազատքեղէն եւ ֆեթայէն) խառնել եւ շաղել, մինչեւ որ ոչ կպչուն խմոր մը ստացուի:

Աւելցնել ազատքեղն ու ֆեթան եւ կրկին շաղել:

Հաւկիթի մեծութեամբ խմորներ առնել եւ ափերուն մէջ ձուաձեւ ձեւաւորել: Մէկ կողմ դրուած հաւկիթի դեղնուցով ծեփել իւրաքանչիւրը եւ պատառաքաղով երկայնքին գիծեր ձեւաւորել:

Նախապէս տաքցուած փուռի մէջ եփել 180 ջերմաստիճանով, մինչեւ որ ոսկեգոյն դառնան:

 

 Շաբթուան Բանաստեղծութիւնը

Ո՞ւր Էք Գնում

Ո՞ւր էք գնում,
Տղե՛րք.
երկինքն այնքան մեծ է
ու այնքան հեռու,
հասցէ թողէք, Տղե՛րք,
հասցէ թողէք…
Կիսատ զրոյցներս
դրել եմ ծրարի մէջ.
նամակներս մնացել են ճամբին,
ի՞նչ հասցէ գրեմ,
երկնքում հասցէներ կա՞ն միթէ…
Ո՞ւմ ասեմ, որ կարողանայ
ձեր կենացը խմել այնպէս,
որ  կուլ գնայ
յաղթանակի հացը…
Ճերմակ թղթի վրայ
ծառեր են նկարել ձեր բալիկները,
ծառը ծաղկել է թղթի վրայ,
ծառը ծաղկել է,
նրանք չեն ժպտում…
Ժպիտները աստղեր են դարձել,
երկնքում աստղերը շատ են,
էլ տեղ չկայ,
հիմա երկրին են աստղեր հարկաւոր,
Աստղեր վերցրէք եկէք,
ո՞ւր էք գնում, Տղե՛րք…

ՀԵՐՄԻՆԷ

 

 

 

Viewing all 573 articles
Browse latest View live


<script src="https://jsc.adskeeper.com/r/s/rssing.com.1596347.js" async> </script>