Պատրաստեց՝ ՇՈՒՇԻԿ ՄԱՒԻՍԱԳԱԼԵԱՆ

Երբ շուկայ կ՛երթանք` պտուղ կամ բանջարեղէն գնելու, յաճախ կը տարուինք վաճառողին խօսքերով, մինչեւ անգամ կը վստահինք, որ ան ընտրէ մեր փոխարէն ու տեղաւորէ տոպրակին մէջ: Բայց դժբախտաբար երբեմն մեր անտեղի վստահութիւնը կը դաւաճանէ մեզ… Այսուհետեւ նման անհաճոյ կացութիւններու չմատնուելու համար հետեւինք յօդուածին մատնանշումներուն եւ օգտակար թելադրանքներուն:

Սմբուկ

Առողջ սմբուկը պէտք է ունենայ սահուն, փայլուն եւ սրճագոյն բիծերէ զերծ կեղեւ: Կեղեւին գոյնը պէտք է ըլլայ ո՛չ շատ բաց եւ ոչ ալ մութ մանիշակագոյն:

Կանկառ

Ընտրել միագոյն, առողջ, կանաչ կամ մանիշակագոյն կանկառներ` առանց բիծերու: Ձեռքին մէջ կանկառը պէտք է ըլլայ ծանր, ամուր, իսկ տերեւները` կոտրտուող: Փափուկ, բծաւոր տերեւներով կանկառը չի կրնար թարմ ըլլալ:

Անանաս

Անանասին արտաքին տեսքէն չխաբուիլ: Անիկա դուրսէն կրնայ կանաչի զարնել, բայց հիւթեղ եւ հասուն ըլլալ: Իսկ ինչ կը վերաբերի տերեւներուն, եթէ զանոնք քաշելու պարագային անջատուին պտուղէն, կը նշանակէ, որ պտուղը հասուն է:

Սխտոր

Ափին մէջ սխտորին գլուխը պէտք է ըլլայ բաւականին ծանր եւ ամուր կեղեւը պէտք է ըլլայ փայլուն, առանց բիծերու, իսկ պճեղները` առանց կանաչ ծիլերու:

Սեխ

Գնումի ատեն ընտրել ծանր եւ բուրաւէտ տեսակը. ասոնք ապահով փաստեր են անոր քաղցր եւ հիւթեղ ըլլալուն:

Որթատունկի Տերեւ

Որթատունկի տերեւները պէտք է ըլլան միջակ չափի եւ կարելի եղածին չափ կլոր: Փոքր եւ կտրտուած եզերքով տերեւները կը դժուարացնեն սարմա փաթթելու գործը: Մատներով շօշափելու ատեն տերեւները պէտք է ունենան թաւշեայ փափկութիւն մը:

Գարեջուրը Օգտագործելու
Հետաքրքրական Տարբերակներ

Գարեջուրը ալքոլ պարունակող խմիչքներու շարքին ամէնէն հիներէն կը համարուի: Տարբեր գոյնի եւ տարբեր համի այս խմիչքը շատ տարածուած է Եւրոպայի եւ յատկապէս Գերմանիոյ մէջ, ուր խնճոյքներու եւ տօնակատարութիւններու անփոխարինելի խմիչքը համարուած է:

Բացի խմելէ, գիտէ՞ք, որ կարելի է գարեջուրը օգտագործել մեր առօրեային մէջ որպէս`

Ոսկեղէնները Մաքրող: Շիշ մը գարեջուր պարպեցէք ձեր ոսկեայ զարդեղէններուն (օղ, ապարանջան, կախազարդ, մատանի…) վրայ. սպասեցէք առնուազն քառորդ ժամ, ապա զանոնք շփեցէք փափուկ լաթով մը: Ուշադի՛ր, զարդեղէնները պէտք չէ որ թանկարժէք քարեր պարունակեն:

***

Միսը Փափկացնող: Շիշ մը գարեջուր պարպեցէք ձեր համեմուած միսին վրայ եւ առնուազն 1-2 ժամ սպասեցէք նախքան եփելը: Գարեջուրը կը փափկացնէ միսին բնաթելերը եւ հաճելի համ կը փոխանցէ անոր:

***

Արատներ Մաքրող: Եթէ ձեր գորգին վրայ սուրճ կամ թէյ թափի, արատին վրայ գարեջուր թափեցէք, լաթով մը շփեցէք, ապա գաղջ ջուրով ցօղուեցէք եւ ձգեցէք, որ չորնայ:

***

Մազերը Սնանող: Ձեր մազերուն ծաւալ, առողջ տեսք եւ փայլք տալու համար կէս բաժակ գաղջ ջուրին աւելցուցէք 8 ապուրի դգալ գարեջուր: Ձեր մազերը շամփուէնով լուալէ ետք այդ խառնուրդով շփեցէք ձեր մազերը, քանի մը վայրկեան սպասեցէք, ապա ցօղուեցէք:

***

Փայտեայ Կահոյքը Վերակենդանացնող: Ժամանակի ընթացքին փայտեայ կահոյքը կը խամրի: Գարեջուրը քիչ մը տաքցուցէք, ապա լաթի կտորը գաղջ գարեջուրին մէջ թաթխելով` շփեցէք գունաթափած կահոյքը` նորի տեսք եւ փայլք տալու համար:

***

Պարարտացուցիչ: Գարեջուրին պարունակած թթխմորն ու բնական շաքարը գարեջուրը սքանչելի պարարտացուցիչի մը կը վերածեն: Ձեր տան բոյսերուն առողջ աճ ապահովելու համար զանոնք շաբաթը մէկ-երկու անգամ գարեջուրով ջրեցէք: Այո՛, առանց չափազանցելու, բոյսին շուրջը գարեջուր ցօղեցէք:

Արձանի Մը Պատմութիւնը

Վահագն Վիշապաքաղի Յուշարձանը

Վահագն Վիշապաքաղի արձանը իր 59 տարուան պատմութեան ընթացքին տեղափոխուած է երեք անգամ: Արձանը, որ Երեւան քաղաքի ամենայայտնի յուշարձաններէն մէկն է, կերտուած է 1964-ին, քանդակագործը Կարլեն Նուրիջանեանն է: Հայկական դիցաբանութեան պատերազմի, քաջութեան եւ յաղթանակի գերագոյն աստուած Վահագնի պղնձեայ 3,5 մեթրանոց արձանը 1969-ին տեղադրուած է նախկին Լենինի, այժմ` Մաշտոցի պողոտային վրայ:

1970-ականներու կէսերուն, որոշ ժամանակ մը արձանը գտնուած է «Մոսկուա» շարժապատկերի սրահին մօտ, Հայաստանի Նկարիչներու միութեան շէնքին հարեւանութեամբ, իսկ 1980-ականներուն` Էջմիածնի խճուղիին մօտ:

2004 թուականի դեկտեմբեր 19-ին արձանը գտած է իր վերջնական տեղը` Երեւան-Էջմիածին մայրուղիի կամուրջին մօտ:

Խոհագիր

 Թահինով Եւ Ազատքեղով «Տիբ»

«Տիբ»-երը պաղ թանձրուկներ են, որոնք կը մատուցուին հում բանջարեղէններու, չիփսերու կամ խրթխրթան հացի կողքին:

Այսօրուան սիւնակով կը ներկայացնենք դիւրին եւ արագ պատրաստուող «տիբ» մը, որ շատ լաւ կը համադրուի նաեւ տապկուած սմբուկի, դդումի, ծաղկակաղամբի հետ:

Բաղադրութիւն

– 1 կապոց մանրուած ազատքեղ
– 1/3 գաւաթ թահին
– 1/3 գաւաթ ջուր
– 1 կիտրոնի հիւթ
– Աղ

Պատրաստութիւն

Փոս ամանի մը մէջ լեցնել թահինը եւ քիչ-քիչ ջուր աւելցնել ու խառնել մինչեւ միատարր թանձրուկ մը ստացուի:

Թանձրուկին աւելցնել աղն ու կիտրոնի հիւթը, կրկին խառնել եւ, վերջապէս, աւելցնել մանրուած ազատքեղը:

Ձեր պատրաստած «տիբ»-ը փոխադրեցէք ներկայանալի փոս ամանի մը մէջ եւ մատուցեցէք:

Շաբթուան  Բանաստեղծութիւնը

Լճակ

Ինչո՞ւ ապշած ես, լըճա՛կ,
Ու չեն խայտար քո ալեակք,
Միթէ հալւոյդ մեջ անձկաւ
Գեղուհի՞ մը նայեցաւ:

Եւ կամ միթէ կը զմայլի՞ն
Ալեակդ երկնի կապոյտին,
Եւ այն ամպոց լուսափթիթ,
Որք նմանին փրփուրիդ:

Մելամաղձոտ լճա՛կ իմ,
Քեզ հետ ըլլանք մտերիմ,
Սիրեմ քեզի պէս ես ալ
Գրաւիլ, լռել ու խոկալ:

Որքան ունիս դու ալի`
Ճակատս այնքան խոկ ունի,
Որքան ունիս դու փրփուր,
Սիրտս այնքան խոց ունի բիւր:

Այլ եթէ գոգդ ալ թափին
Բոյլքն աստեղաց երկընքին,
Նըմանիլ չես կրնար դուն
Հոգւոյս` որ է բոց անհուն:

Հոդ աստղերը չե՛ն մեռնիր,
Ծաղիկներն հոդ չե՛ն թոռմիր,
Ամպերը չե՛ն թրջեր հոդ,
Երբ խաղաղ էք դու եւ օդ:

Լըճա՛կ, դո՛ւ ես թագուհիս,
Զի թ՛հովէ մ՛ալ խորշոմիս,
Դարձեալ խորքիդ մէջ խռով
Զիս կը պահես դողդղալով:

Շատերը զիս մերժեցին,
«Քնար մ՛ունի սոսկ» – ըսին.
Մին`«դողդոջ է, գոյն չունի» –
Միւսն ալ ըսաւ. – «Կը մեռնի՛»:

Ոչ ոք ըսաւ. – «Հէ՛ք տղայ,
Արդեօք ինչո՞ւ կը մըխայ,
Թերեւս ըլլայ գեղանի,
Թէ որ սիրեմ, չմեռնի»:

Ոչ ոք ըսաւ` – «Սա տղին
Պատռե՛նք սիրտը տրտմագին,
Նայինք ինչե՛ր գրուած կան…»
– Հոն հրդեհ կայ, ո՛չ մատեան:

Հոն կայ մոխի՛ր… յիշատա՛կ…
Ալեակքդ յուզի՛ն թող, լըճա՛կ,
Զի քու խորքիդ մեջ անձկաւ,
Յուսահատ մը նայեցաւ…

ՊԵՏՐՈՍ ԴՈՒՐԵԱՆ

Այսօր (20 մայիս 1851) Պետրոս Դուրեանի ծննդեան օրն է: «Ապրելու եւ սիրուելու իրաւունքով ծնուած բանաստեղծը միայն կեանքի «սեւ կաթը» ըմպեց, բայց երբեք չդաւաճանեց իր քնարին ու վեհ կոչմանը: Իր մեծ նախորդ Սայաթ Նովայի նման` «զայրացաւ», բայց երբեք չանիծեց:

Յ. ԹՈՒՄԱՆԵԱՆ

«Դուրեան ամէնէն պարզը եւ իր պարզութեան մէջ զարգացման ամէնէն վեհ բարձրութեանը հասնող, բուն ժողովրդային հանճարն է ըստ իս»:

Գ. ԶՕՀՐԱՊ

«Դուրեանի աշխարհում լճակ կայ, եւ ի՜նչ լճակ: Եթէ մի չար հրաշքով գոլորշիանան աշխարհի բոլոր լճակները, Դուրեանի «Լճակ»-ով կարելի է վերստեղծել դրանք: Նա մեզ իր օրինակով մտերմացրեց այդ «մելամաղձոտ» լճակին, ինչպէս նաեւ սովորեցրեց «գրաւիլ, լռել ու խոկալ»: Նա է մեր նոր քնարերգութեան առաջին մեծը եւ միշտ էլ կը մնայ վերջինի կողքին, որովհետեւ նա չի հնանում, ինչպէս որ չեն հնանում ժպիտն ու հառաչը, ծիծաղն ու հեծկլտոցը»:

Պ. ՍԵՒԱԿ

Պատրաստեց՝ ՇՈՒՇԻԿ ՄԱՒԻՍԱԳԱԼԵԱՆ

Օրեր առաջ, Զուարթնոցի տաճարին մօտ, մէկ տարի ուշացումով կայացաւ տոլմայի 10-րդ փառատօնը: Անգամ մը եւս խոհարարներուն միտքերը թեւեր առին, եւ տոլմաները արուեստի գործերու վերածուեցան:

Տոլմայի շուրջ 70 տեսակներով փառատօնին մասնակցեցան քանի մը տասնեակ խոհարարներ, հասարակական կազմակերպութիւններ եւ ճաշարաններ` Հայաստանի տարբեր մարզերէն:

Փառատօնին պատմութեան մէջ առաջին անգամ ըլլալով երկու տաղաւարով ներկայացուեցաւ Արցախի խոհանոցը:

Որթատունկի եւ կաղամբի տերեւներէն բացի, փառատօնին մատուցուեցան անանուխի, ռեհանի եւ բազուկի տերեւով պատրաստուած տոլմաներ` արդէն իսկ աւանդական դարձած դդումի, սմբուկի, պղպեղի, լոլիկի, խնձորի, դդումի ծաղիկի տարբերակներուն կողքին:

Ինչպէս սովորութիւն է, խստապահանջ դատական կազմը այս տարի եւս ընտրեց ոչ միայն ամենահամեղ, այլ նաեւ ամէնէն գեղեցիկ ձեւով մատուցուած տոլման: Յաղթող հռչակուեցաւ 6-րդ արհեստագործական ուսումնարանը, որ տոլմայի տարբեր տեսակներով պատկերած էր Մարտիրոս Սարեանի բնանկարներէն մէկը` խոհարարական «կտաւ» մը:

Նշենք, որ ամէն տարի Հայաստանի մէջ մօտ երեք տասնեակ փառատօներ կը կազմակերպուին: Փառատօներու կազմակերպիչներուն գլխաւոր նպատակն է նպաստել երկրի մշակութային արժէքներու տարածման, ինչպէս նաեւ գիւղատնտեսութեան, արուեստներուն, արհեստներուն եւ զբօսաշրջութեան զարգացման:

Ստորեւ կը ներկայացնենք յառաջիկայ ամիսներուն Հայաստանի մէջ կայանալիք հետաքրքրական փառատօներու ժամանակացոյցը.

– Յունիս` Ոչխարներու խուզման փառատօն
– Յուլիս` Ձմերուկի փառատօն
– Օգոստոս` Մեղրի եւ հատապտուղներու փառատօն
– Օգոստոս` Գարեջուրի փառատօն (Երեւան)
– Օգոստոս` Խորովածի փառատօն (Լոռիի մարզ)
– Սեպտեմբեր` Գաթայի փառատօն
– Սեպտեմբեր` Թէյի եւ սուրճի փառատօն
– Հոկտեմբեր` Գինիի փառատօն

Մաղթենք, որ մինչ այդ զբօսաշրջութիւնը կրկին թափ ստանայ մեր հայրենիքին մէջ եւ բարենպաստ պայմաններ ստեղծուին, որպէսզի այս փառատօները հասնին իրենց նպատակին:

Լաւ օրերու յոյսով եւ ակնկալիքներով…

Ի՞նչ Նկատեցիք Առաջին Հերթին

Տեսողութեան վրայ հիմնուած այս փորձը կրնայ բացայայտել  ձեր անձին բնորոշ յատկութիւններ: Եթէ կը ցանկաք իմանալ, թէ ի՛նչ թաքուն տաղանդներ ունիք, ուրեմն նայեցէք նկարին եւ ըսէք, թէ ի՛նչ տեսաք առաջին հերթին, ապա կարդացէք մեկնաբանութիւնը:

Թռչուն

Եթէ առաջին հերթին թռչուն տեսաք, դուք շատ իմաստուն եւ խորաթափանց անձնաւորութիւն էք: Դուք վերլուծական մտածողութեան տաղանդ ունիք եւ ասոր շնորհիւ` լաւ կը տիրապետէք մարդոց հետ յարաբերութիւններուն, հեշտութեամբ կը կառավարէք բախումները եւ հազուադէպօրէն կը սխալիք ընկերներու ընտրութեան:

***

Ափեր

Եթէ առաջին հերթին ափեր տեսաք, ձեր թաքնուած տաղանդը ոչ միայն դուք ձեզ, այլ նաեւ ձեb շրջապատողները դրականօրէն տրամադրելու տաղանդն է: Դուք աշխարհին լաւատեսութեամբ կը նայիք, այդ իսկ պատճառով, մարդիկ կը ներքաշուին դէպի ձեզ, քանի որ ձեր կողքին անոնք իրենք զիրենք աւելի երջանիկ, լաւատես ու հանգիստ կը զգան:

Երեխաներուն Հեքիաթ Պատմեցէ՛ք

Ձեր երեխաներուն դաստիարակութեան մէջ հեքիաթներուն դերը բազմազան է: Մասնագէտներու կարծիքով, հեքիաթները կը զարգացնեն երեւակայութիւնը եւ կը ձեւաւորեն մանուկին խօսքի ճիշդ արտայայտութիւնը:

Հեքիաթները մատչելի լեզուով երեխաներուն կը սորվեցնեն կեանքը, կը պատմեն բարիի եւ չարի մասին. երեխաները աւելի դիւրին կ՛ընկալեն հեքիաթը, քան` մեծերուն դաստիարակչական քարոզները:

Ուսումնասիրութիւնները ցոյց տուած են, որ փոքր տարիքէն հեքիաթ լսող երեխաները աւելի արագ կը վարժուին իրենց միտքերը ճիշդ ձեւաւորելու եւ արտայայտելու:

Հեքիաթներու հիմնական նպատակն է զարգացնել երեխային երեւակայութիւնը եւ ստեղծագործական կարողութիւնները:

Մանկական հեքիաթները կը հարստացնեն երեխային բառապաշարը եւ կ՛օգնեն, որ մանուկը ճիշդ եւ տրամաբանական ձեւով շարադասէ իր միտքերը:

Մասնագէտներու կարծիքով, երեխաները ընդհանրապէս իրականութիւնը պատկերաւոր ձեւով կ՛ընկալեն, իսկ հեքիաթները կը նպաստեն իրականութեան ճիշդ ընկալման: Երեխաները հեքիաթներու միջոցով պատկերաւոր ձեւով կ՛ընկալեն չարն ու բարին: Հեքիաթներուն մէջ միշտ կը յաղթէ բարին, ինչ որ երեխային կ՛օգնէ յաղթահարել կեանքի դժուարութիւնները` ենթագիտակցութեան մէջ ունենալով բարիի յաղթանակի գաղափարը: Նոյն հեքիաթը կարելի է պատմել քանի մը անգամ, որպէսզի մանուկը լաւ ընկալէ հեքիաթին բուն միտքը: Արդէն երեխաները մեծ հաճոյքով նոյն հեքիաթը քանի մը անգամ մտիկ կ՛ընեն:

Ձեր Առօրեան Դիւրացնող
Հնարքներ

Եթէ փիցցա կտրելու յատուկ դանակ չունիք, առէք սովորական դանակ մը, շեղբը կարագով ծեփեցէք, ապա փիցցան կտրեցէք. այսպիսով հալած պանիրը դանակին չի փակչիր:

***

Որպէսզի պանիրը երկար դիմանայ, ամանին մէջ կտոր մը շաքար դրէք եւ կափարիչը փակեցէք: Շաքարը ամանին մէջի խոնաւութիւնը կը ներծծէ, եւ պանիրը աւելի երկար ժամանակ կը դիմանայ:

***

Սառցարանէն ելած սառած պտուղներուն վրայ տաք շաքար ջուր թափեցէք. այսպիսով պտուղները կը պահեն իրենց գեղեցիկ գոյնը:

***

Եթէ խնձորները հինցած են, բայց` ոչ աւրուած, զանոնք մի՛ թափէք, կուտերը մաքրեցէք, կլոր շերտերու վերածեցէք եւ թելէ անցընելով` չորցուցէք: Շատեր պիտի գնահատեն համը:

Ժամանց

 Ինչպէ՞ս Վզկապներու
Կախիչ Պատրաստել

Եթէ վզկապ սիրող էք, վստահաբար ձեր պահարանը լեցուն է վզկապներով: Սակայն արդեօք լաւ դասաւորա՞ծ էք զանոնք, որպէսզի չճմռթկուին, բայց մանաւանդ` զանոնք երկար ժամեր չփնտռելու եւ վայրկենական գտնելու համար:

Այս սիւնակով կը բացատրենք վզկապներու յատուկ կախիչի պատրաստութեան եղանակը:

Պատրաստութեան համար անհրաժեշտ են.

– Հագուստի փայտեայ կախիչ մը,
– 8-10 օղակ (բաղնիքի վարագոյրի կամ սովորական վարագոյրի, կարելի է նաեւ օգտագործել ապարանջաններ կամ խոշոր կլոր օղեր):

Պատրաստութիւն

Առէք փայտեայ կախիչը, որ եռանկիւնաձեւ է, ձերբազատեցէք երկու ծայրամասերուն հաստատուած գամերէն, որպէսզի վարի բաժինը անջատուի եւ կարենաք օղակները անցընել:

Առէք ձեր ձեռքին տակ գտնուող օղակները, անցուցէք կախիչին հորիզոնական ձողին վրայ, ապա կրկին կազմեցէք կախիչը` գամերը վերահաստատելով:

Եթէ օղակները բաղնիքի վարագոյրի օղակներ են, արդէն ինքնաբերաբար բացուածք կ՛ունենան եւ կախիչը քակելու կարիք չըլլար:

Իւրաքանչիւր օղակէ կախեցէք վզկապ մը եւ այսպէս ձեր աչքին առջեւ կ՛ըլլան բոլորը…

Խոհագիր

Թարմ Ծոթրինով Եւ Պանիրով
Կարկանդակ

Բաղադրիչներ

– 2 գաւաթ ալիւր
– 2 թէյի դգալ պէյքինկ փաուտըր
– 1 թէյի դգալ աղ
– 1 թէյի դգալ քացախ
– 3 հաւկիթ
– 1/4 գաւաթ ձիթապտուղի ձէթ
– 1/4 գաւաթ բուսական ձէթ
– 1 գաւաթ մածուն
– 1 գաւաթ թարմ ծոթրին (կարելի է չորով փոխարինել)
– 1 գաւաթ աքքաուի պանիր (փշրուած)

Պատրաստութիւն

Ալիւրը մաղէ անցընել, աւելցնել պէյքինկ փաուտըրը եւ աղը. խառնել եւ մէկ կողմ ձգել:

Ելեկտրական գործիքով զարնել հաւկիթներն ու քացախը: Աւելցնել ձէթերը, մածունը, ծոթրինն ու պանիրը եւ խառնել փայտեայ դգալով: Վերջապէս աւելցնել ալիւրը եւ շարունակել խառնել:

Կարկանդակին կաղապարը կարագով եւ ալիւրով ծեփել, լեցնել խմորը եւ նախապէս տաքցուած փուռի մէջ շուրջ 45 վայրկեան եփել` 180 ջերմաստիճանով:

Շաբթուան Բանաստեղծութիւնը

Հայրերի Հող

Ես այս երգը երգում եմ կանգնած,
որովհետեւ դու նա ես,
ում խաղաղութեան համար զոհւում են առանց կասկածելու,
որովհետեւ դու նա ես,
ում համար կռուի են ելնում առանց հրամանի,
որին ասում են` միակ, կարօտում են հեռուից,
եւ կարօտից արտասւում են օտար սրճարաններում
եւ չգիտես թէ ուր լողացող նաւերի վրայ:
Ես այս երգը երգում եմ սկզբից,
որովհետեւ դու նա ես, որին կորցնելուց յետոյ
էլ ոչինչ չենք ունենայ կորցնելու,
որովհետեւ առանց քեզ անձրեւը ջուր է սովորական,
լեռները` քարերի կուտակում,
սէրը` շքեղութիւն աւելորդ
եւ որդի ծնելը` յանցագործութիւն:
Ես այս երգը երգում եմ գլխաբաց,
որովհետեւ դու նա ես,
ում ձեռքը պէտք է իջնի մեր գլխին օրհնութեան նման,
երբ մենք ճանապարհ ենք ընկնում,
երբ մենք սկսում ենք օրը,
երբ մենք ծնունդ ենք տալիս տողին ու մտքին…

ՅՈՎՀԱՆՆԷՍ ԳՐԻԳՈՐԵԱՆ

Պատրաստեց՝ ՇՈՒՇԻԿ ՄԱՒԻՍԱԳԱԼԵԱՆ

Տարածուած կարծիքի համաձայն, կիները աւելի յուզական են, քան` տղամարդիկ: Յոյզերու ազդեցութեան տակ անոնք յաճախ իրենց սրտին ձայնը կը լսեն եւ յաճախ չկշռադատուած արարքներու կը դիմեն:

Իսկ դուք թոյլ է՞ք, թէ՞ ուժեղ, յուզակա՞ն, թէ՞ զուսպ… Իմանալու համար պատասխանեցէք ստորեւ տրուած 15 հարցումներուն, ապա կարդացէք մեկնաբանութիւնը:

1.- Յաճախ կ՛աճապարէ՞ք որոշումներ կայացնելու ժամանակ:
2.- Պահի ազդեցութեան տակ քայլերու կը դիմէ՞ք, առանց հնարաւոր հետեւանքներու մասին մտածելու:
3.- Կը հետեւի՞ք «եօթը չափէ, մէկ կտրէ՛» ասացուածքին:
4.- Նկատա՞ծ էք, որ յաճախ առանց մտածելու խօսելու հակում ունիք:
5.- Կը պատահի՞, որ որոշ քայլերու դիմէք զգացումներու ազդեցութեան տակ:
6.- Կը պատահի՞, որ երկար մտածէք եւ ծանրութեթեւ ընէք ձեր արարքները:
7.- Կը խուսափի՞ք անինքնավստահ եւ երկչոտ անձերէն:
8.- Դուք ձեզ խոհեմ անձ կը համարէ՞ք:
9.- Որոշումներ կայացնելու ժամանակ ձեր զգացումները վճռական դեր ունի՞ն:
10.- Յաճախ կը պատահի՞, որ կարեւոր որոշումներ կայացնելու ժամանակ երկար-բարակ մտածելէ հրաժարիք:
11.- Կը պատահի՞, որ դուք ձեզ մեղադրէք արագ եւ անխոհեմ որոշում կայացնելու համար:
12.- Որեւէ որոշում կայացնելէ առաջ կը մտածէ՞ք անոր հետեւանքներուն մասին:
13.- Մինչեւ որոշում մը կայացնելը` երկար կ՛երկմտի՞ք:
14.- Նոյնիսկ ամենապարզ հարցը լուծելու համար ձեզի երկար մտածելու ժամանակ հարկաւո՞ր է:
15.- Բախումներու պարագային, միշտ կը յաջողի՞ք հակահարուած տալ հակառակորդին:

Մեկնաբանութիւն

Հաշուեցէ՛ք ձեր միաւորները.

1 միաւոր կը ստանաք 1, 2, 4, 5, 7, 9, 10, 11, 12 եւ 15 հարցումներուն տրուած իւրաքանչիւր «Այո» եւ 3, 6, 8, 13 եւ 14 հարցումներուն տրուած «Ոչ» պատասխաններուն համար:

– Եթէ մինչեւ 5 միաւոր հաւաքեցիք, դուք զուսպ անձ էք: Ձեր իւրաքանչիւր բառը կամ որոշումը մտածուած եւ ծանր ու թեթեւ եղած է: Ձեր կողմէ ձեռնարկուած իւրաքանչիւր գործ կը կատարուի ժամանակին եւ յաջողութեամբ կը պսակուի: Հաւատացէ՛ք եւ վստահեցէ՛ք ձեր ներքին ձայնին եւ երբեք չէք խաբուիր:

– Եթէ 6-10 միաւոր հաւաքեցիք, դուք իտէալ անձ էք: Ձեր զգացումները միշտ կը կառավարուին բանականութեամբ: Ձեր ներքին ձայնը լաւ կայացած է, այդ իսկ պատճառով նոյնիսկ զգացումներու ազդեցութեան տակ կայացած որոշումները կ՛ըլլան միշտ արդար: Դուք «պիզնես-վումըն»-ի իսկական կերպարն էք: Ձեր վրայ կրնան յոյս դնել թէ՛ գործընկերները, թէ՛ հարազատները եւ թէ՛ մտերիմները:

– Եթէ 10 միաւոր եւ աւելի հաւաքեցիք, դուք իգական սեռի իսկական ներկայացուցիչ էք: Ձեր զգացումները գրեթէ միշտ ամէն բանէ վեր կը դասէք: Դուք այն անձերէն էք, որ իրենց ետեւէն ամբողջ ամբոխ մը կրնան տանիլ: Ձեր կեանքը լեցուն է անկանխատեսելի իրադարձութիւններով: Ձեր ինքնաբուխ եւ չմտածուած քայլերուն պատճառով յաճախ ձեր կեանքը կը դժուարացնէք: Որոշումներ կայացնելու համար ծայր աստիճան զգուշ եւ խոհեմ եղէք:

Պանանի Օգտագործման
Հետաքրքրական Տարբերակներ

Անկախ անկէ, որ պանանը համեղ եւ սննդարար պտուղ մըն է, փաստուած է, որ մեր առօրեային մէջ կարելի է զայն օգտագործել շատ մը հարցեր լուծելու համար:

Ստորեւ կը ներկայացնենք պանանի օգտագործման հետաքրքրական տարբերակներ.

– Գեղեցկագիտական դիմակ պատրաստել. հասուն պանան մը ճզմել, թէյի դգալ մը մեղրի հետ խառնել եւ դէմքին վրայ տարածել: Սպասել 20 վայրկեան, ապա ցօղուել:

***

– Միսը փափկացնել. փուռին մէջ միս եփելու պարագային, ափսէին մէջ առանց կեղեւի պանան մը զետեղել: Պզտիկ հնարք մը, որ մեծ ազդեցութիւն կը գործէ:

***

– Կաշին փայլեցնել. պանանի կեղեւով կարելի է փայլեցնել կօշիկներուն կամ պայուսակներուն խամրած կաշին: Անգամ մը պանանի կեղեւով շփելէ ետք, չոր եւ մաքուր լաթով մը փայլեցնել:

***

– Բոյսերուն մեծ տերեւները փայլեցնել. տան բոյսերուն առողջ եւ փայլուն տեսք տալու համար դիւրին եւ աժան միջոց մը զանոնք պանանի կեղեւով շփելը:

***

– Համեղ աղանդերներ պատրաստել. պանանը կլոր կտրատել, փայտեայ ցպիկի վրայ անցընել, հալած տուրմի մէջ թաթխել եւ մատուցել:

***

– Որպէս պարարտացուցիչ գործածել. պանանին կեղեւները կտրատել եւ բոյսերուն հողին մէջ տեղ-տեղ մխրճել:

***

– Պնդութիւնը դարմանել. պանանը կ՛օգնէ պնդութիւն ունեցողներուն, անիկա նաեւ կը խթանէ հաստաղիի գործունէութիւնը:

***

– Շաքարը չափաւորել. պանանը կը կանոնաւորէ շաքարին տոկոսը` արեան մէջ: Ճաշի ժումերուն միջեւ պանան ուտելը կը կայունացնէ շաքարին քանակը:

***

– Քերուըտուքը դարմանել . միջատէ խայթուելու պարագային, խայթուածքը շփել պանանի կեղեւով` քերուըտուքը մեղմացնելու համար:

***

– Ակռաները սպիտակացնել. պանանի կեղեւին ներքին մասով շփել ակռաները օրական եւ երկու շաբթուան ընթացքին պիտի հաստատէք «հրաշքը»:

Ձեռային Աշխատանք

Ֆուլարով Պատրաստուած
Ամառնային Թեթեւ Պայուսակներ

Եթէ ձանձրացած էք միեւնոյն պայուսակները կրելէ եւ կը փնտռէք նոր տարբերակ մը, ահաւասիկ ձեզի կը ներկայացնենք ֆուլարով պատրաստուած գեղեցիկ ու թեթեւ պայուսակի նմուշներ, որոնց պատրաստութիւնը վայրկեաններու հարց է:

Ձեր պահարանէն ընտրեցէք խոշոր, քառանկիւն ֆուլար մը, նախընտրաբար` ոչ մետաքսեայ: Ուշադիր դիտեցէք նկարները, ընտրեցէք ձեր սրտին խօսող տարբերակը, ձեր ընտրած ֆուլարը հանգուցեցէք նկարին բացատրութիւններուն հիմամբ եւ ահա՛ պայուսակը արդէն պատրաստ է:

Խոհագիր

 Ծոթրինով Ձողիկներ

Այսօրուան սիւնակով կը ներկայացնենք շատ համեղ բաղադրատոմս մը` ծոթրինով ձողիկներ: Այս ձողիկները կարելի է մատուցել շերտուած լոլիկի եւ պնակ մը լապնէի կողքին` փոխարինելու համար թէ՛ վնասակար եւ թէ շատ սղած չիփսերը: Այլ խօսքով` յարմար ուտեստ մը, պատկերասփիւռին դիմաց, ընտանեկան կամ բարեկամական հաւաքի ընթացքին:

Բաղադրիչներ

– 3/4 գաւաթ գաղջ ջուր
– Կէս թէյի դգալ թթխմոր
– Կէս թէյի դգալ շաքար
– Քառորդ գաւաթ բուսական ձէթ
– Մէկուկէս գաւաթ ալիւր
– Կէս թէյի դգալ աղ
– Կէս թէյի դգալ պէյքինկ փաուտըր
– 2 թէյի դգալ նիշա
– Մէկ հաւկիթ
– Ծոթրին

Պատրաստութիւն

Խորունկ ամանի մը մէջ լեցնել գաղջ ջուրը, թթխմորը, շաքարն ու ձէթը եւ բոլորը խառնել: Երբ թթխմորը փրփրի` աւելցնել ալիւրը, աղը, պէյքինկ փաուտըրը, նիշան եւ ապուրի դգալ մը ծոթրին, խառնել ու շաղել: Խմորը գունդի մը վերածել, երեսը ծածկել եւ ձգել, որ կէս ժամ հանգչի:

Մոմ թուղթի վրայ գրտնակով բանալ խմորը, քառանկիւնաձեւ ձեւաւորել եւ վրձինով երեսը հաւկիթով ծեփել: Հաւկիթին վրայ առատ ծոթրին ցանել եւ ապա սուր դանակի մը միջոցով խմորը համաչափ երիզներու վերածել:

Առնել իւրաքանչիւր երիզ, երկայնքին ոլորել եւ ափսէին մէջ քով-քովի շարել: Ձողիկները դարձեալ հաւկիթով ծեփել եւ նախապէս տաքցուած փուռի մէջ եփել 180 ջերմաստիճանով:

Եթէ տունը սառած շերտաւոր խմոր (փաֆ փասթրի) ունիք եւ կ՛ուզէք ժամանակ խնայել, կրնաք նոյն քայլերուն հետեւիլ` բաղադրատոմսին խմորը փոխարինելով շերտաւոր խմորով:

Շաբթուան Բանաստեղծութիւնը

Խոնարհւում են նրանց առաջ, որ վիրաւոր ետ դարձան:
Խոնարհւում եմ նրանց առաջ, որ այլեւս չդարձան:
Խոնարհւում եմ նրանց առաջ, որ զաւակներ կորցրին:
Խոնարհւում եմ նրանց առաջ, որ ծնողներ կորցրին:
Խոնարհւում եմ նրանց առաջ, որ չունեցան ամուսին:
Խոնարհւում եմ նրանց առաջ, որ ունեցան – կորցրին:
Խոնարհւում եմ նրանց առաջ, որ կորցրին եղբայրներ:
Խոնարհւում եմ նրանց առաջ, որ կորցրին ընկերներ:
Խոնարհւում եմ նրանց առաջ, որ կորցրին մանկութիւն:
Խոնարհւում եմ նրանց առաջ, որ փրկեցին մանկութիւն:
Խոնարհւում եմ նրանց առաջ, որ ճակատում եղան քաջ:
Խոնարհւում եմ նրանց առաջ, որ թիկունքում եղան քաջ:
Խոնարհւում եմ ես վերջապէս` նրա՛նց առաջ աշխարհում,
Որ փրկեցին մեր անունը, բայց մնացին անանուն…

ԱՐԱՄԱՅԻՍ ՍԱՀԱԿեԱՆ

Պատրաստեց՝ ՇՈՒՇԻԿ ՄԱՒԻՍԱԳԱԼԵԱՆ

Հոգեպէս առողջ երեխայ մեծցնել` չի նշանակեր, որ երեխան պէտք չէ լայ, պէտք չէ տխրի կամ ձախողի: Ընդհակառակը, ասոնք բանալիներ են, որոնց միջոցով երեխան պիտի բանայ իր կեանքի յաջողութեան դռները:

Ստորեւ կը ներկայացնենք 5 քայլեր, որոնք կ՛օգնեն հոգեպէս առողջ երեխայ դաստիարակելու համար:

1.- Ընդունիլ Ձախողութիւնները

Դպրոցը ստացած վատ նիշ մը, մրցումի մը ընթացքին կրած պարտութիւն մը չեն նշանակեր, որ ձեր երեխան նուազ լաւ է, քան` միւս երեխաները: Ձախողութիւնները մեր կեանքի ուղեկիցներն են, ճիշդ այնպէս, ինչպէս յաջողութիւնները: Ձեր երեխային սորվեցուցէք այս բանաձեւը:

***

2.- Ձերբազատիլ Անտեղի Մեղքի Զգացումէ

Օգնեցէք ձեր երեխային, որ ազատի անտեղի մեղքի զգացումներէ: «Դուն իմ ընկերս ես, տո՛ւր տետրակդ, որպէսզի ընդօրինակեմ տնային պարտականութիւնը», «եթէ զիս կը սիրես, թոյլ տուր, որ ես շահիմ վազքի մրցումը…»: Այս արտայայտութիւնները պէտք չէ, որ դեր խաղան երեխային կեանքին մէջ: Ձեր երեխաներուն սորվեցուցէք, որ որոշումներ կայացնելու ժամանակ պէտք չէ առաջնորդուին մեղքի զգացումով:

***

3.- Եսակեդրոն Չդառնալ

Ձեր երեխային սորվեցուցէք առաջնորդուիլ հետեւեալ բանաձեւով` «Ես ի՞նչ կրնամ ընել աշխարհին, իմ երկրիս, իմ սիրելիներուս համար», այլ ոչ թէ` «Ի՞նչ կրնան ընել բոլորը ինծի համար»:

***

4.- Չխուսափիլ Դժուարութիւններէ

Երեխաներուն մշտապէս պաշտպանելը չ՛օգներ անոնց, որ դառնան ինքնուրոյն եւ ինքնաբաւ: Ձեր երեխային սորվեցուցէք, որ վախէն եւ դժուարութիւններէն ձերբազատելու լաւագոյն միջոցը զանոնք դիմագրաւելն է: Այսպէս, դուք կը մեծցնէք համարձակ մարդ, պատրաստ` դիմակալելու որեւէ դժուարութիւն:

***

5.- Ինքնուրոյն Որոշումներ Կայացնելու Հնարաւորութիւն

Ձեր երեխային թոյլ տուէք ինքնուրոյն որոշումներ կայացնել ամենապարզ հարցերուն պարագային` ի՞նչ հագուիլ այսօր, ի՞նչ ուտել ընթրիքին, ո՞ւր երթալ զբօսնելու համար, ո՞ր մարզաձեւը ընտրել, եւ այլն: Թող ձեր երեխան փոքր տարիքէն վարժուի կարծիք յայտնելու եւ ինքնուրոյն որոշումներ կայացնելու:

Արձանի Մը Պատմութիւնը

 Ծաղկավաճառ Ծերունին`
Կարապալա

Երեւանցիներուն կողմէ շատ սիրուած արձան է Ծաղկավաճառ ծերունիին արձանը, որ քանի մը անդամ տեղափոխուած է զանազան պատճառներով:

Կարապետ անունով ծաղկավաճառի կերպարը անմահացուցած է քանդակագործ Լեւոն Թոքմաջեանը: Կարապալայի արձանը տեղադրուած է 1995-ին, Աբովեան փողոցի այն պատուածէն, ուր այժմ Հիւսիսային պողոտան է: Շուտով պողոտայի շինարարութեան հետ կապուած հարցով արձանը քանի մը անգամ տեղափոխուած է: Սկիզբը ան տեղադրուեցաւ դիմացի մայթին, այնուհետեւ` Տէրեան փողոցին վրայ, իսկ այժմ կը գտնուի սկզբնական վայրէն ոչ շատ հեռու` նախկին «Մանկական աշխարհ» հանրախանութին պատին տակ:

Նշենք, որ քանդակագործ Լեւոն Թոքմաջեան հեղինակն է` նաեւ Մարտիրոս Սարեանի յուշարձանին (Երեւան), Տիգրան Մեծի յուշարձանին (Երեւան), «Տագնապ» խմբաքանդակին (Էջմիածին), եւ այլն…

«Ծաղիկ ծափող կարապալան
Յայտնի մարդ է Երեւանը,
Ամէնքի հետ քէֆ է անում
Ծաղիկ ծախող կարապալան»:

ՀԱՄՕ ՍԱՀԵԱՆ

Ճի՞շդ, Թէ՞ Սխալ

Պէտք է ստեպղին ուտել տեսողութիւնը զօրացնելու համար:

Ճիշդ: Ստեպղինը պեթաքարոթեն կը պարունակէ, որ մարմնին կողմէ Ա. կենսանիւթի կը վերածուի, իսկ այս վերջինը չափազանց օգտակար է տեսողութեան:

***

Վարդի ջուրը լաւ միջոց է դէմքը մաքրելու եւ կնճիռներուն դէմ պայքարելու համար:

Ճիշդ: Անիկա ոչ միայն կը փափկացնէ եւ կը մաքրէ մորթը, այլեւ կը կանխարգիլէ կնճիռներու գոյացումը: Վարդի ջուրով մաքրեցէք ձեր դէմքը առտու եւ իրիկուն, նախքան շպարուիլը կամ որեւէ սեր քսելը:

***

Ձիթապտուղին ձէթը նուազ ջերմուժ կը պարունակէ, քան արեւածաղիկինը:

Սխալ: Բոլոր ձէթերը նոյնքան ջերմուժ կը պարունակեն: Անոնք իրարմէ կը տարբերին իրենց սննդական յատկութիւններով:

***

Աւոքատոն նոյնքան իւղոտ է, որքան` տապկուած գետնախնձորը:

Ճիշդ: Կէս աւոքատոն նոյնքան իւղ կը պարունակէ, որքան` 100 կրամ տապկուած գետնախնձորը, այն տարբերութեամբ, որ աւոքատոյին իւղերը լաւ տեսակի են եւ կը նպաստեն լաւ քոլեսթերոլին արտադրութեան եւ մեզ կը պաշտպանեն սրտանօթային հիւանդութիւններէն:

Ինչպէ՞ս Ձերբազատիլ Տան Մէջ
Առկայ Կերակուրներու Հոտերէն

Նոյնիսկ տունը մաքրելէ եւ օդափոխելէ ետք, յաճախ կարգ մը կերակուրներու հոտերը երկար ժամեր չեն անհետանար: Այս սիւնակով կը ներկայացնենք 2 դիւրին եւ աժան միջոց` կերակուրներու տհաճ հոտերը կլանելու համար:

Նախ յիշեցնենք, որ տան պատուհանները բաց պէտք է պահել կերակուր եփելէ առաջ, բայց  մանաւանդ ետքը` գոլորշիներէն եւ հոտերէն ձերբազատելու համար. իսկ կերակուր պատրաստելու ժամանակ պէտք է փակել խոհանոցին դուռը` տան մնացեալ սենեակները կերակուրի անբաղձալի հոտերէն պաշտպանելու համար:

Առաջին Միջոց

Մաքուր, փոքրիկ կաթսայի մը մէջ ջուր լեցնել, աւելցնել նարինջի կամ կիտրոնի կեղեւ, մէկ-երկու մեխակի գամ, կասիայի փայտիկ մը եւ կաթսային տակը վառել, մինչեւ որ ջուրը եռալու սկսի: Անուշաբոյր գոլորշին շուտով կը կլանէ անբաղձալի հոտերուն մեծ մասը:

Երկրորդ Միջոց

Այրած կերակուրներու, ձուկի կամ տապկոցի անախորժ հոտերը չէզոքացնելու լաւագոյն միջոցներէն մէկը քացախն է:

Փոքրիկ կաթսայի մը մէջ գաւաթ մը ճերմակ քացախ եռացնել` մէջը մէկ-երկու կիտրոնի շերտ աւելցնելով: Շուտով քացախի գոլորշին կը տարածուի ամէնուրեք եւ կը կլանէ ուտելիքներու անբաղձալի հոտերը: Տունը օդափոխելէ կէս ժամ ետք արդէն քացախին հոտն ալ չէզոքացած կ՛ըլլայ: Կարելի է պաղած քացախը շիշի մէջ լեցնել եւ տան մաքրութեան օգտագործել`
– Խոհանոցի աշխատանքի սեղանը մաքրելու եւ հականեխելու համար,
– Բաղնիքին լուացարանն ու լոգարանը մաքրելու համար,
– Տան ապակիներն ու հայելիները մաքրելու համար,
– Տան փափուկ կահոյքը հականեխելու համար,
– Մանրալիքը մաքրելու եւ հականեխելու համար:

Բոյսերու Խնամք

 Լուցկին` Միջատասպան Աժան Միջոց

Եթէ նկատէք, որ ձեր տան բոյսերէն ոմանք կը թառամին ու կը մեռնին, հակառակ ձեր ցուցաբերած մեծ ուշադրութեան եւ խնամքին, շատ հաւանաբար պատճառը թաղարին մէջ բոյն դրած վնասակար միջատներն են… Դուք միշտ չէ, որ կրնաք անզէն աչքով տեսնել այդ վնասակար միջատները, բայց կրնաք անոնց դէմ պայքարիլ շատ պարզ միջոցով մը:

Բայց նախ եկէք հասկնանք, թէ ինչո՛ւ այս միջատները կը յայտնուին ձեր թաղարներուն մէջ: Հիմնական պատճառները հետեւեալներն են.

– Չափէն աւելի ջրելը
– Անորակ հողը
– Վատ որակի պարարտացուցիչը:

Իսկ լուծումը շատ պարզ է. թաղարին մեծութեան համաձայն առէք 2-էն 4 կամ 5-10 ոչ վառած լուցկի եւ զանոնք գլխիվար մխրճեցէք հողին մէջ` թաղարի եզերքէն քանի մը սմ հեռու: Շարունակեցէք նոյն ձեւով խնամել ձեր բոյսը:

Լուցկիները մէկ շաբաթ ձգեցէք հողին մէջ, ապա ստուգեցէք` արդեօք ծծումբը լուծուե՞ր է: Եթէ այո՛, հանեցէք լուցկիները եւ զանոնք փոխարինեցէք նորերով: Այս գործողութիւնը կատարեցէք 3 շաբթուան վրայ:

Ֆոսֆորը եւ ծծումբը կ՛օգնեն, որ ձեր բոյսը առողջ աճի, եւ վնասակար միջատները չքանան:

Խոհագիր

Փեթակի Տեսքով Հացիկներ

Բաղադրիչներ

5 գաւաթ ալիւր
2 գաւաթէն քիչ մը պակաս գաղջ ջուր
Կէս գաւաթ ձէթ
1 թէյի դգալ աղ
6 ապուրի դգալ փոշի կաթ
1 ապուրի դգալ պէյքինկ փաուտըր
2 ապուրի դգալ թթխմոր
1 ապուրի դգալ շաքար
Քիչ մը մեղր` երեսը ծեփելու համար

Պատրաստութիւն

Ամանի մը մէջ խառնել ջուրը, կաթը, թթխմորն ու շաքարը: Աւելցնել ձէթը եւ կաթը, շաղել` քիչ-քիչ աւելցնելով ալիւրն ու պէյքինկ փաուտըրը (նախընտրաբար` նախապէս մաղէ անցած):

Լաւ շաղելէ ետք միջակ չափի գունդերու վերածել եւ ձգել, որպէսզի առնուազն կէս ժամ հանգչին:

Կէս ժամ ետք ափսէի մը յատակը մոմ թուղթով ծածկել եւ արդէն իսկ ուռած գնդիկները քով-քովի շարել եւ նախապէս տաքցուած փուռի մէջ եփել 180 ջերմաստիճանով:

Փուռէն հանելէ ետք հացիկները հեղուկ մեղրով ծեփել եւ զարդարել սեւագնդիկով եւ շուշմայով:

Շաբթուան Մտածումը

Օ՜, իմ ժողովուրդ, դու հաւաքական Նարեկացի, գուցէ արդա՞ր էր, որ դո՛ւ, հէնց դու եւ միա՛յն դու պատասխան տայիր աշխարհի մեծ ու փոքր մեղքերի համար, եւ հէնց քո ձայնը չլսէր աշխարհը, թէպէտ դու աղաղակել ես հէնց նրա բառերով:

Օ՜, իմ ժողովուրդ, դու հանճարեղ ձախողակ: Պատմութիւն կոչուող դպրոցի դու միամիտ աշակերտ: Որքան ենք մեր ձախողումների պատճառը դրսում որոնել, երբ պատճառը յաճախ միայն մենք ենք եղել, միայն մենք, մեր բաժան-բաժանութիւնը, անխելք-հերոսութիւնը, խելօք-եսամոլութիւնը… Եւ յաճախ ինչպէս ենք ատել ինքներս մեզ…

ՎԱՐԴԳԷՍ ՊԵՏՐՈՍԵԱՆ

Պատրաստեց՝ ՇՈՒՇԻԿ ՄԱՒԻՍԱԳԱԼԵԱՆ 

Մինչ ոմանք իրենց հանգիստը կը վայելեն բնութեան գիրկը, ուրիշներ կը շրջապատուին մժեղներու ամպով… Ինչո՞ւ մժեղները տարբեր կը վարուին նոյն վայրը գտնուող երկու տարբեր մարդոց հետ: Մէկուն հանգիստ չեն տար, միւսով` ոչ իսկ հետաքրքրուած են:

Գիտնականներու կարծիքով, մժեղի խայթոցի աւելի հակամէտ են`

– Այն անձերը, որոնց արեան մէջ շաքարի մակարդակը բարձր է: Մժեղները կը սիրեն «քաղցր» արիւնը:

– Մարզիկները, քանի որ անոնց մարմինը կաթնաթթու կ՛արտադրէ, ինչ որ գրաւիչ է մժեղներուն համար:

– Գէրերը, քանի որ անոնք ածխաթթու կազ կ՛արտաշնչեն, իսկ մժեղները կ՛ախորժին այս կազէն:

– Առաջին խումբի արիւն ունեցողները:

– Սեւ, կապոյտ եւ կարմիր գոյներ կրող մարդիկ: Հետազօտութիւններ ցոյց տուած են, որ սնունդ փնտռող մժեղները կ՛օգտագործեն ոչ միայն իրենց հոտարութիւնը, այլ նաեւ տեսողութիւնը: Պարզուած է, որ անոնք կը տարբերեն սեւ, կապոյտ եւ կարմիր գոյները. հետեւաբար, այս գոյնի հագուստներ կրող անձերը աւելի յաճախ կը խայթուին:

Իմացէ՛ք Նաեւ`

– Որքան շատ շարժիք եւ փորձէք քշել մժեղները, հակառակը տեղի կ՛ունենայ. այդպէս դուք անոնց ուշադրութեան կեդրոնը կը դառնաք:

– Որքան աւելի բարձր է ձեր մարմնին ջերմաստիճանը, այնքան աւելի մեծ է հաւանականութիւնը, որ դուք դառնաք մժեղներուն զոհը:

– Մսակերները մժեղներուն սիրելիներն են, պարզուած է, որ բուսակերները ընդհանրապէս չեն խայթուիր:

– Կը խայթեն միայն էգ մժեղները. անոնք կը խայթեն ինչպէս մարդոց, նոյնպէս ալ ողնաւոր կենդանիներուն` սկսած փիղերէն, հասնելով մինչեւ մուկերուն` ծծելով անոնց արիւնը:

– Խայթելով` մժեղները կը բազմանան: Արեան իւրաքանչիւր կաթիլ կեանք կու տայ հազարաւոր մժեղներու ձագերուն: Մժեղներուն համար ամենահամեղ արիւնը մարդու արիւնն է: Արու մժեղները չեն խայթեր, անոնք կը սնուին բոյսերով:

Մժեղներէն Պաշտպանուելու Բնական Միջոցներ

– Երբեք ձեր շուրջ լճացած ջուր մի՛ ձգէք: Դոյլի մէջ, ծաղիկներուն թաղարներուն տակ եւ այլուր հաւաքուած ջուրերը յարմար միջավայր են ձագեր ածելու եւ բազմանալու:

– Երբեք հաւաքուած աղբ մի՛ պահէք, մանաւանդ` բացօթեայ:

– Յաճախ լոգցէք. մժեղները կը սիրեն քրտինքի հոտը:

– Բաց գոյնի հագուստներ կրեցէք:

– Ելեկտրական հովահար աշխատցուցէք. մժեղները չեն կրնար պայքարիլ հովին դէմ:

Դիւրին Եւ Գործնական

 Կախազարդերու Դասաւորում

Երբ մեր կախազարդերը զարդատուփին մէջ կը զետեղենք, անոնց շղթաները իրարու կ՛անցնին, կը հանգուցուին, իսկ զանոնք քակելը իսկական չարչարանք է:

Ահաւասիկ դիւրին եւ արագ միջոց մը` կախազարդերը դասաւորելու այնպէս մը, որ անոնց շղթաները չխճճուին:

Ինչպէս նկարը ցոյց կու տայ, պէտք է ճարել թղթախաղի անգործածելի քարտեր, իւրաքանչիւրին վերի բաժինը երկու փոքրիկ ճեղք բանալ, շղթան ճեղքերուն մէջէն անցընել, ապա քարտերը տուփի մը մէջ քով-քովի շարել:

Եղանակի Պտուղը

Ձմերուկ

Արդէն ձմերուկի եղանակն է, եւ կ՛արժԷ օգտուիլ այս հիւթեղ, զովացնող ու քիչ ջերմուժ պարունակող պտուղէն:

«Տը Տէյլի Մէյլ» կը գրէ` օրական կտոր մը ձմերուկ ուտելով կարելի է կանխել սրտի հիւանդութիւններու յառաջացումը: Իսկ ամերիկացի գիտնականներ բացայայտած են, որ ձմերուկի հետեւողական սպառումը կ՛օգնէ կշիռքի կարգաւորման եւ անօթներուն մէջ ճարպային կուտակման նուազեցման:

Ձմերուկը հարուստ է բնաթելերով, Ա., Պէ.6 եւ Սէ. կենսանիւթերով, փոթասիոմով, անթիօքսիտաններով, լիքոփենով եւ այլն., իսկ անոր կուտերը հարուստ են բնասպիտով, մակնեզիոմով եւ լաւ տեսակի իւղերով:

Յաճախ ձմերուկ ուտելու պատճառները շատ են.

1.- Ձմերուկը հարուստ է ջուրով. անոր բաղադրութեան 90 առ հարիւրը ջուր է: Ամրան տաք եղանակին անիկա համեղ եւ ազդու միջոց է ջրազրկումէ պաշտպանուելու:

2.- Ձմերուկը քիչ ջերմուժ կը պարունակէ. իւրաքանչիւր 100 կր. ձմերուկ միջին հաշուով 34.9 ջերմուժ կը պարունակէ: Այսուհանդերձ, շաքարախտաւորները պէտք չէ չարաշահեն անոր օգտագործումը:

3.- Ձմերուկը հարուստ է անթիօքսիտաններով, որոնք կը պայքարին բջիջներու ծերացման դէմ:

4.- «Լայվ սայընս» ամերիկեան կայքին համաձայն, ձմերուկը կը պաշտպանէ սրտանօթային հիւանդութիւններէն: Անիկա նաեւ կը կարգաւորէ արեան բարձր ճնշումը եւ վերջապէս բջիջները կը պաշտպանէ ընկճախտի կապուած վնասուածքներէ:

5.- Ձմերուկը կը պահպանէ մեր աչքերուն առողջութիւնը: Անիկա կը պարունակէ մեծ քանակութեամբ պեթա-քարոթեն, որ մեր մարմնին մէջ Ա. կենսանիւթի կը վերածուի: Իսկ այս վերջինը աչքը կը պաշտպանէ տարիքի կապուած տեսողութեան խնդիրներէ: Յիշենք, որ Ա. կենսանիւթը առողջ կը պահէ մեր մորթը, ակռաները, եղունգները եւ այլն…

6.- Ձմերուկը հարուստ է Պէ.6 կենսանիւթով, ինչ որ կը նպաստէ ուղեղին առողջ գործունէութեան: Անիկա կը պարունակէ Պէ. խումբի այլ կենսանիւթեր, որոնք կը կազդուրեն ու առոյգ կը պահեն:

7.- Շնորհիւ փոթասիոմին եւ Պէ. 6 կենսանիւթին ձմերուկը կը պաշտպանէ ջղաձգումներէ` (crampes) մարզանքի կամ ֆիզիքական ծանր լարուածութեան ընթացքին:

8.- Ձմերուկը կը մաքրէ երիկամները: Կիրով եւ փոթասիոմով հարուստ ձմերուկը մարմնէն դուրս կը մղէ երիկամներուն մէջ կուտակուած թոյները եւ կը նուազեցնէ երիկամներու հետ կապուած հիւանդութիւնները:

9.- Սէ. կենսանիւթով հարուստ ձմերուկը կը կանխարգիլէ լինտերու կապուած հիւանդութիւները եւ կը սպիտակեցնէ ակռաները:

10.- Ձմերուկին սերմերը այսուհետեւ պէտք է պահել եւ օգտագործել: Անոնք կ՛աշխուժացնեն յիշողութիւնը եւ արթուն կը պահեն ուղեղը:

Գեղեցկագիտական

Ձմերուկով Դէմքի Ծեփուկներ

Ձմերուկին բարիքները անհամար են մաշկին համար:

Ա., Պէ.6 եւ Սէ. կենսանիւթերով, ինչպէս նաեւ այլազան հանքայիններով հարուստ ձմերուկը հիմնովին կը մաքրէ մորթը, կը պրկէ ընդլայնած ծակտիկները, կը պաշտպանէ ջրազրկումէ եւ կանխահաս ծերութենէ, կը դարմանէ բշտիկները եւ մորթային բորբոքումները:

Ծեփուկի Տարբերակներ

Ա.- Պատառաքաղով ճզմել ձմերուկի խոշոր շերտ մը, աւելցնել կէս պանան, դարձեալ ճզմել եւ ստացուած ծեփուկը տարածել դէմքին վրայ. ձգել 15 վայրկեան, ապա ցօղուել գաղջ ջուրով:

Այս տարբերակը կը դարմանէ բշտիկները:

Բ.- Պատառաքաղով մը ճզմել ձմերուկի խոշոր շերտ մը, աւելցնել սուրճի դգալ մը մածուն: Ստացուած ծեփուկը տարածել դէմքին վրայ, սպասել 15 վայրկեան, ապա ցօղուել գաղջ ջուրով:

Այս տարբերակը կը յարմարի չոր եւ ջրազրկուած մաշկին:

Գ.- Պատառաքաղով ճզմել ձմերուկի միջակ շերտ մը, թէյի դգալ մը մեղր աւելցնել, խառնել եւ ծեփուկը տարածել դէմքին վրայ: 15 վայրկեան ետք դէմքը ցօղուել գաղջ ջուրով:

Այս տարբերակը թարմ եւ առողջ տեսք կ՛ապահովէ ամէն տեսակի մորթերուն:

Դ.- Այսուհետեւ երբեք չթափել կենսանիւթերով եւ հայնքայիններով հարուստ ձմերուկի կեղեւները:

Շուկայէն բերուած ձմերուկը լուալ, ցամքեցնել եւ կեղուել: Մէկ կողմ դրուած կեղեւէն կտոր մը կտրել եւ անոր ներսի մասով շփել դէմքը` թեթեւ, շրջանաձեւ շարժումներով:

Այս տարբերակը կ՛աշխուժացնէ արեան շրջագայութիւնը, կը մաքրէ մաշկը եւ անհրաժեշտ սնունդ կը հայթայթէ ջրազրկուած, խամրած մորթին:

Ե.- Ծովէն վերադարձին մակերեսային այրուածքները դարմանելու եւ արագ հանգստանալու համար պաղ ձմերուկի շերտով մը շփել վնասուած մորթը:

Խոհագիր

Ձմերուկով Աղցան

Բաղադրիչներ

– 2 ապուրի դգալ ձիթապտուղի ձէթ
– 3 ապուրի դգալ կիտրոնի հիւթ
– 1 պզտիկ պճեղ սխտոր
– Քառորդ թէյի դգալ աղ
– 5 գաւաթ խորանարդաձեւ կտրատուած ձմերուկ
– 1 գաւաթ խորանարդաձեւ կտրատուած վարունգ
– Քառորդ գաւաթ բարակ շերտուած կարմիր սոխ
– Կէս գաւաթ ֆեթա պանիր
– Կէս գաւաթ թարմ ռեհանի կամ անանուխի տերեւներ

Պատրաստութիւն

Խորունկ ամանի մը մէջ պատրաստել թացանը` խառնելով ձիթապտուղի ձէթը, կիտրոնի հիւթը, ճզմուած սխտորն ու աղը:

Աղցանի յատուկ ներկայանալի ամանի մը մէջ լեցնել կտրատուած ձմերուկը, վարունգը եւ շերտուած սոխը. վրան փշրել ֆեթա պանիրը:

Թացանը պարպել խառնուրդին վրայ, զգուշութեամբ խառնել, երեսը զարդարել անանուխի կամ ռեհանի տերեւներով եւ մատուցել:

Թելադրելի է աղցանը մատուցելէ ժամ մը առաջ պատրաստել եւ սառնարանը պահել:

Շաբթուան Բանաստեղծութիւնը

Բանաստեղծի Վախը

Ես ի՛նձ համար չեմ վախենում.
Կ՛ուզէ՞ք` վա՜ղն էլ ընկնեմ-մեռնեմ:

Վախենում եմ ջրի՜ համար
Եւ ջրային խճանկար ա՛յն քարերի,
Որոնք, ինչպէս բիբերի շուրջ,
Ասես դառնում սպիտակուց
Ու ցոլանք են տալիս ջրին:
Վախենում եմ նրա՜նց համար.
Վախենում եմ,
Որ մի գուցէ հետըս նաեւ իրե՛նց տանեմ…

Վախենում եմ նաեւ հողի՛, հողի՜ համար`
Մենախօսող ա՜յն մեծագոյն ողբերգակի,
Ում «Լինել թէ չլինելը» այսօր արդէն բարձր է հնչում
Մինչեւ անգամ թեթեւսոլիկ քամո՛ւ բերնով,
Որ վարակուած ու վարակիչ ամպ կարող է քշել-բերել,
Մշտածիծաղ-զնգուն ձայնով եւ անձրեւի՜,
Որ կարող է անմեղօրէն օրհա՛ս փռել`
Մանուկների երակներում արիւնը ջուր դարձընելով:

Քանի ես կամ`
Թւում է, թէ հողը դեռ չի՛ կործանուելու,
Թէ չէ` կ՛ուզէ՞ք… այս վայրկեանիս ընկնեմ-մեռնեմ…

Վախենում եմ, որ գնալիս հետս աստղերի ցոլքը տանեմ
Եւ աչքերի գիշերական ու ծովական խորքը տանեմ,
Կաքաւների «կղա»-ն, երգի «լո-լո»-ն տանեմ,
Հեռախօսի կարօտ ցրող «ալլօ»-ն տանեմ,
Մարդու հոգի կտցահարող աղջըկական քելքը տանեմ,
Քարանձաւի եւ փակուղու ելքը տանեմ,
Տանեմ մարդու զէ՛նքը միակ`
Խե՜լքը նրա,
Ու նա մնայ անզէ՜ն-անզօ՜ր
Այս սասանուող հողի վրայ`
Մենախօսող ա՛յն մեծագոյն ողբերգակի,
Ում «Լինել թէ չլինելը» լսո՜ղ է պէտք,
Գոնէ լսո՛ղ, լսո՞ւմ էք ինձ, գոնէ լսո՜ղ…

Վախենում եմ սրա՛ համար, թէ չէ` կ՛ուզէ՞ք
Ձեր աչքի դէմ ընկնեմ-մեռնեմ այս վայրկեանիս…

ՊԱՐՈՅՐ ՍԵՒԱԿ

Այսօր (17 յունիս 1971) Պարոյր Սեւակի մահուան 50-րդ տարելիցն է:

Կնոջ եւ երկու որդիներուն հետ հայրենի Չանախչի գիւղէն Երասխաւան տանող ճամբուն վրայ ինքնաշարժի զոհ գնաց մեծ բանաստեղծը:

Պատրաստեց՝ ՇՈՒՇԻԿ ՄԱՒԻՍԱԳԱԼԵԱՆ

Ուշադիր նայեցէք նկարին եւ ըսէք, թէ ի՛նչ տեսաք առաջին հերթին: Ձեր պատասխանը կը պատմէ ձեր հոգեվիճակին մասին:

– Եթէ առաջին հերթին պեխաւոր, երջանիկ դէմք տեսաք, կը նշանակէ, որ ձեր ներաշխարհը բաւական հանգիստ է, ալեկոծումներ եւ տագնապներ չկան: Վայելեցէք այդ վիճակը, բայց ուշադի՛ր, երկար ժամանակի վրայ այս հոգեվիճակը կրնայ ձեր դէմ դառնալ: Երբեմն յոյզերն ու փոքր տագնապները կը համեմեն կեանքը:

– Եթէ առաջին հերթին թռչուններ տեսաք, կը նշանակէ, որ ներկայիս սէրն ու յարաբերութիւնները ձեր կեանքի առաջնահերթութիւններն են: Խօսքը հոս միայն ռոմանթիք յարաբերութիւններու մասին չէ, այլ` ընտանիքի, երեխաներու, բարեկամներու հետ ընդհանուր առմամբ:

– Եթէ առաջին հերթին աստղային գիշեր տեսաք, կը նշանակէ, որ պէտք է բացայայտէք ձեր ստեղծագործ ներաշխարհը եւ զբաղիք այն ինչով, որ երկար ժամանակ պահեր էք ձեր ենթագիտակցութեան խորքը` ժամանակն է, որ զբաղիք ձեզի հաճոյք պատճառող եւ ձեզ երջանկացնող բաներով: Ո՞րն է ձեր ցանկութիւնը, քայլ առէք անոր ընդառաջ:

Ընկճախտը Յաղթահարելու
Դիւրին Եւ Գործնական Միջոցներ

Այսօրուան սիւնակով պիտի չանդրադառնանք ընկճախտ պատճառող ազդակներուն մասին, այլ պիտի առաջարկենք քանատացի գիտնականներու կողմէ հաստատուած դիւրին եւ գործնական միջոցներ` ընկճախտը յաղթահարելու: Անշուշտ խօսքը կը վերաբերի անցողակի, ժամանակաւոր ընկճախտին:

– Ուր ալ ըլլաք, ձգեցէ՛ք ամէն բան եւ առնուազն 10 վայրկեան բացօթեայ քալեցէք` քիթէն շնչելով եւ բերնէն արտաշնչելով:
– Ձեզի հաճոյք պատճառող բան մը կերէք (քիչ քանակութեամբ), պտուղ, տուրմ, ընկուզեղէն…
– Ականջակալները դրէք եւ մեղմ երաժշտութիւն ունկնդրեցէք:
– Ծամոն ծամեցէք:
– Պանան մը կերէք:
– Ձեր մտերիմ ընկերուհիին կամ ընկերոջ հանդիպեցէք:
– Ազատ ժամերուն հիւսքով զբաղեցէք:
– Բոյս մը գնեցէք եւ զայն խնամեցէք:
– Անասուն մը որդեգրեցէք:
– Առնուազն ժամ մը հրաժարեցէք ձեր բջիջային հեռախօսէն:
– Եոկայի մէկ-երկու շարժում կատարեցէք:
– Յոռետես, դժգոհ եւ հալածախտէ տառապող անձերէն հեռու մնացէք:
– Բուրաւէտ սերով մարձեցէք ձեր ձեռքերը, ոտքերը, նոյնիսկ` ճակատն ու քունքերը:
– Գիրք կարդացէք:
– Ծիծաղաշարժ ժապաւէն դիտեցէք:
– Համեղ կերակուրներ պատրաստեցէք եւ ուրախացուցէք ձեր հարազատները:
– Գծեցէք, գունաւորեցէք:
– Պարեցէք, երգեցէք:

Նոյնիսկ եթէ այս առաջարկուածներէն ոմանք տարօրինակ թուին, փորձեցէք, բան չէք կորսնցներ. միշտ առաջին քայլն է, որ դժուար է:

Հետաքրքրական

Լուացք Փռելու «Ծէսը»

Որքան ալ օտարներուն համար տարօրինակ թուի, հայ կիները չափազանց նախանձախնդիր են լուացք փռելու կարգ ու կանոնին. զայն ժառանգած են իրենց մայրերէն եւ բծախնդրօրէն կը փոխանցեն իրենց դուստրերուն` յաւերժացնելով համաչափ լուացք փռելու առանձնայատկութիւնը: Այս «աւանդոյթը» մինչեւ օրս կանգուն է գրեթէ ամէնուրեք, բայց մանաւանդ` Ստեփանակերտի մէջ: Քաղաքին բակերէն անցնելու ատեն կարելի չէ չզմայլիլ պատշգամէ պատշգամ փռուած լուացքներով:

Ոմանք իրենց լուացքը կը փռեն ըստ տեսակի, ոմանք` ըստ գոյնի, ոմանք` ըստ չափի… բոլոր ձեւերուն մէջ ալ համաչափութեան եւ ներդաշնակութեան գաղափարը տիրական է:

Յայտնի չէ, թէ ե՛րբ եւ ինչո՛ւ հայ կիները այսքան կարեւորութիւն տուած են լուացք փռելու «ծէս»-ին, բայց յստակ է, որ մինչեւ անգամ գիրք հրատարակուած է այս մասին: Ոչ ոք գիտէր` ուրկէ սկիզբ առած է լուացքը մեծէն փոքր եւ ըստ գոյներու փռելու այս հետաքրքրական աւանդոյթը, բայց մէկ բան յստակ է` «Ցոյց տուր փռած լուացքդ, ըսեմ` ինչպիսի տանտիկին ես դուն…»:

Նորաձեւութիւն

 «Կուչչի» Նորաձեւութեան
Տունը Ցնցած Է Համացանցը

Իտալական «Կուչչի» նորաձեւութեան տունը վերջերս արժանացած է քննադատութիւններու եւ մեղադրուած է «հնդիկ ժողովուրդը վիրաւորելու» յանցանքով:

Խօսքը կը վերաբերի նորաձեւութեան տան ամառնային հաւաքածոյին մէջ ցուցադրուած հնդկական «քուրթա»-ի ոճով զգեստին, որուն արժէքը 3500 տոլար է:

Զգեստին գինը ընդվզում, զայրոյթ եւ վիրաւորանք պատճառած է հազարաւոր մարդոց. կարդանք անոնցմէ ոմանց մեկնաբանութիւնները.

«Ես նոյնը շուկայէն կրնամ գնել 5 տոլարի»:

«Չհամարձակիք վաճառել այն, ինչ կը պատկանի իմ ժողովուրդիս»:

«Ես տասը հատ ունիմ այս զգեստէն»:

«Հնդկաստան այս գումարով դուք կրնաք լաւագոյն ինքնաշարժը գնել»:

Մեծ վարկ վայելող իտալական նորաձեւութեան տունը ցարդ չէ հակազդած մեկնաբանութիւններուն:

7 Բան, Զորս Օրական Կը Գործածենք,
Բայց Կը Մոռնանք Մաքրելու Եւ Հականեխելու

1.- ԱԿԱՆՋԱԿԱԼՆԵՐԸ եթէ ոչ օրական, առնուազն շաբաթը 8 անգամ պէտք է հականեխել բամպակով ու ալքոլով եւ պարբերաբար խոզանակել փոքրիկ, մաքուր խոզանակով մը:

2.- ՀԱՄԱԿԱՐԳԻՉԻՆ ՄՈՒԿԸ ԵՒ ՍՏԵՂՆԵՐԸ մնայուն ձեւով մեր մատներուն հետ կը շփուին, որքան որ ալ լուացուած եւ օճառուած ըլլանք, անխուսափելի է, որ անոնք չաղտոտին եւ մանրէներ չհաւաքեն: Ասոնք եւս յաճախ հականեխուելու կարիքը ունին:

3.- ԴՐԱՆ ԲՌՆԱԿՆ ՈՒ ԼՈՅՍԻՆ ԿՈՃԱԿԸ իսկակա՛ն մանրէներու բոյն են: Ասոնք անձնական իրեր չեն եւ ձեզմէ բացի` ուրիշներ ալ կը դպչին անոնց. հետեւաբար ձեր եւ ձեր ընտանիքին անդամներուն առողջութեան համար եթէ ոչ օրական, առնուազն շաբաթը երեք անգամ հականեխեցէք զանոնք:

4.- ՀԵՌԱԿԱՌԱՎԱՐՄԱՆ ՎԱՀԱՆԱԿԸ ձեռքէ ձեռք անցնող ամենաաղտոտ իրերէն մէկն է. յաճախ հականեխեցէք զայն խոնաւ լաթով` ի հարկին օգտագործելով ականջ մաքրելու ցպիկները:

5.- ԼՈԳԱՐԱՆԻՆ ՎԱՐԱԳՈՅՐԸ. այնպէս ինչպէս ակռայի խոզանակները, հեղուկ օճառին սրուակը եւ ակռայի խոզանակներուն գաւաթը շաբաթական դրութեամբ պէտք է մաքրուին տաք ջուրով եւ օճառով, որքան որ ալ երեւութապէս մաքուր թուին:

6.- ՓՈՔՐԻԿ ԽԱՂԱԼԻՔՆԵՐԸ. պարբերաբար զանոնք զետեղեցէք ցանց-տոպրակի մը մէջ եւ լուացքի մեքենային մէջ լուացէք ու արեւին տակ չորցուցէք: Կրնաք օգտագործել սովորական լուացքի հեղուկը, բայց նաեւ` ճերմակ քացախ կամ պէյքինկ սոտա: Այս ձեւով դուք կ՛ապահովէք ձեր երեխաներուն առողջութիւնը եւ կը պաշտպանէք փոշիի հետ կապուած գերզգայնութիւններէ:

7.- ՇՈՒԿԱՅԻ ԿՏԱՒԷ ՊԱՅՈՒՍԱԿԸ. զայն լուացէք մեքենային մէջ կամ ձեռքով եւ արեւին չորցուցէք: Ձեր ընտանիքին առողջութիւնը նաեւ կախեալ է այդ պայուսակին մաքրութենէն:

Սննդագիտական

 Պտուղներու Ջերմուժի Ցուցակ

Հիւթեղ, համեղ եւ կենսանիւթերով հարուստ պտուղները թէ՛ սննդարար են եւ թէ՛ զովացնող` ամրան այս տաք օրերուն:

Բայց ինչպէս բոլոր ուտելիքները, պտուղներուն սպառումը եւս պէտք է չափաւորել, մանաւանդ եթէ սննդականոնի կը հետեւիք կամ շաքարախտաւոր էք:

Ստորեւ կը ներկայացնենք պտուղներու ջերմուժի ցուցակը` իւրաքանչիւր 100 կրամի համար:

– Խնձոր` 52
– Ձմերուկ` 30
– Սեխ` 32
– Ծիրան` 48
– Տանձ` 53
– Խաղող` 69
– Կեռաս` 65
– Կիտրոն` 30
– Անանաս` 55
– Սալոր` 57
– Պանան` 9.0
– Դեղձ` 54
– Մանկա` 65
– Թուզ` 75
– Քիվի` 60
– Նուռ` 83

Անշուշտ այս թիւերը կը փոխուին ըստ պտուղի տեսակին եւ նոյնիսկ գոյնին:

Խոհագիր

Խաշած Եգիպտացորեն`
Ազատքեղով

Եգիպտացորենը թէ՛ մեծերու եւ թէ՛ փոքրերու սիրած ուտելիքն է: Զայն կարելի է մատուցել խաշած կամ խորոված, կարագով եւ այլազան համեմներով թրծուած:

Այսօրուան սիւնակով կը ներկայացնենք եգիպտացորենի պարզ բաղադրատոմս մը:

Բաղադրիչներ`

– 4 եգիպտացորեն
– 4 թէյի դգալ կարագ
– 1 թէյի դգալ աղի փաթիլներ (ոչ քարաղ) կամ սովորական աղ
– Սեւ փոշի պղպեղ
– 2 ապուրի դգալ մանրուած ազատքեղ

Պատրաստութիւն

Խոշոր կաթսայի մը մէջ ջուր եռացնել, 2 կամ 3 մասերու բաժնուած եգիպտացորենները խաշել, մինչեւ որ հատիկները փափկանան:

Ներկայանալի ամանի մը մէջ փոխադրել տաք եգիպտացորենները, իւրաքանչիւրին վրայ կտոր մը կարագ դնել, ցանել աղի փաթիլներն ու սեւ համեմը եւ զարդարել մանրուած թարմ ազատքեղով:

Շաբթուան Բանաստեղծութիւնը

Լռել են արդէն երգերը հզօր
Ու էլ չեն հնչում խօսքերը հպարտ,
Խաւարն է գերել մեր հոգին այսօր
Եւ լռութիւնը յաւէտ մահապարտ:

Սեւ գնդերն ահա կազմել են շարքեր
Արիւնուած երկրում, ուր երէկ այնպէս
Շաչում էիք դուք, հրեղէն երգեր,
Եւ ալեկոծում փողոց ու կրկէս:

Դաժան ցնծութեամբ թշնամին ահա
Իր սեւ յաղթութեան խնճոյքն է տօնում,
Հռհռում է մեր տանջանքի վրայ,
Արիւնով հարբած` արիւն է խմում…

Լցուած է արդէն բաժակը թունոտ,
Համբերելու ժամն անցել է արդէն.
Ելնե՜նք ճչալու խնդութեամբ քինոտ
Ու հպարտ կանգնենք մութ բռնութեան դէմ:

Այս դառն օրերի մթնում մահաբեր,
Արնոտ խնճոյքի այս սեւ զնտանում
Դաւաճա՛ն է նա, ով լռում է դեռ,
Մատնի՛չ է, ով իր սուրը չի հանում…

ՎԱՀԱՆ ՏԷՐԵԱՆ

Պատրաստեց՝ ՇՈՒՇԻԿ ՄԱՒԻՍԱԳԱԼԵԱՆ

Ֆրանսական ուսումնասիրութեան մը համաձայն, կնոջ բնաւորութիւնը կարելի է գուշակել ըստ անոր նախասիրած ոգելից խմիչքին:

Այսպէս`

– ՕՂԻ-ՎՈՏՔԱ կը խմեն ամուր բնաւորութեամբ եւ զօրաւոր անհատականութիւն ունեցող կիները: Անոնք երբեք չեն թաքցներ իրենց ցանկութիւնները ու շատ դանդաղ կը հարբին:

– ՔՈՆԵԱՔԸ միջին տարիքի կիներու խմիչքն է: Անոնք պէտք ունին տաքութեան եւ հոգատարութեան` պահպանելու համար իրենց հմայքն ու հաւատարմութիւնը: Քոնեաքի սիրահար կիներ շատ արագ կը հարբին:

– ՇԱՄՓԱՅՆ կը նախընտրեն ծիծաղկոտ եւ ուրախ կիներ: Անոնք շատ արագ կը գինովնան եւ կ՛անջատուին իրենց շրջապատէն: Կը սիրեն տարիքով մեծ մարդու հետ ամուսնանալ: Սիրոյ մէջ դաւաճանութիւնը յանցանք չեն համարեր…

– ՈՒԻՍՔԻ կը խմեն ինքնավստահ ու բարդութիւններէ զերծ կիներ: Խմելէ ետք կրնան աննախատեսելի դառնալ: Կը հարբին շատ արագ եւ առաւօտեան չեն սիրեր յիշել նախորդ օրուան իրադարձութիւնները:

– ԿԱՐՄԻՐ ԳԻՆԻ կը սիրեն զգացմունքային, կրքոտ բնաւորութեամբ կիները: Արտաքնապէս զուսպ թուալով հանդերձ, փոթորկոտ ներաշխարհ մը կ՛ունենան: Կարմիր գինիի սիրահարները կը հարբին դանդաղ եւ ճաշակով:

– ՍՊԻՏԱԿ ԳԻՆԻ կը նախընտրեն զուսպ, իրենց արժէքը բարձր գնահատող, պաղարիւն, շատ զգուշաւոր, փափկանկատ եւ աշխարհիկ կենսակերպը սիրող կիներ: Անոնք նաեւ շատ հետաքրքրական զրուցակիցներ են:

– ԳԱՐԵՋՈՒՐ «առանց աւելորդ պահանջներու» կիներու համար է: Անոնց հետ զրուցելը հաճելի եւ հարստացնող է: Անոնք անփոխարինելի ընկերներ են` վստահելի ու գուրգուրոտ:

– ԼԻՔԷՕՐՆԵՐԸ «քաղցր» կիներու համար են: Անոնք կը նախընտրեն տնային կենսակերպը եւ բացառիկ խոհարարներ ու տնտեսուհիներ են: Շատ նուիրուած են իրենց ընտանիքին եւ կը սիրեն… թանկարժէք նուէրները:

Առողջապահական

 Ամրան Եղանակին Կ՛աւելնայ Աղիքային
Վարակիչ Հիւանդութիւններու Հաւանականութիւնը

Ամրան եղանակին ջերմաստիճանի բարձրացման հետ կ՛աճի աղիքային վարակիչ հիւանդութիւններու եւ սննդական թունաւորումներու առաջացման եւ տարածման վտանգը: Տան մէջ մաքրութիւնը կը սկսի խոհանոցէն եւ անշուշտ` տանտիկինէն. ահաւասիկ քանի մը գործնական թելադրանք` սննդական թունաւորումները կանխարգիլելու համար:

Ձեռքերը Լուացէ՛ք

Ձեռքերը յաճախ լուացէք` ճաշի պատրաստութենէն առաջ, շուկայէն վերադարձին, աղբամանը կամ այլ աղտոտ իրեր ձեռնելէ ետք: Իսկ լուալը օճառով կ՛ըլլայ եւ ոչ` հոսող ջուրին տակ բռնելով:

Պտուղներն Ու Բանջարեղէնները Լուացէ՛ք

Շուկայէն բերուած ուտելիքները օճառով, դեղով կամ ճերմակ քացախով լուացէք ու հականեխեցէք նախքան սառնարանը տեղաւորելը:

Սառնարանը Մաքրեցէ՛ք

Ամիսը անգամ մը սառնարանը հիմնական մաքրեցէք օ տը ժաւելով եւ ջուրով: Քացախը նոյնքան ազդու միջոց է:

Գոց Տուփեր Օգտագործեցէ՛ք

Պանրեղէնները, կերակուրներու մնացորդները, մսեղէնները կափարիչով օժտուած տուփերու մէջ տեղաւորեցէք նախքան սառնարան փոխադրելը:

Կերակուրներու Մնացորդները Երկար Չպահէք

Ամրան տաք եղանակին կերակուրներուն մնացորդները սառնարանէն դուրս չպահել: Նոյնիսկ եթէ սառնարանին մէջ են փորձեցէք զանոնք սպառել յաջորդող օրերուն:

Խոհանոցի Աշխատանքի Տախտակը Մաքուր Պահեցէ՛ք

Նախընտրելի է, որ ունենաք առնուազն 2 տախտակ, մէկը մսեղէններու, միւսը` բանջարեղէններու համար: Շատ կարեւոր է, որ այս աշխատանքի տախտակները մարէազերծէք օ տը ժաւելով, քանի որ յատկապէս միսինը եւ ձուկինը կրնան զանազան թունաւորումներու դուռ բանալ:

Ուտելիքներուն Սպառումի Ժամկէտը Ստուգեցէ՛ք

Գնումի ժամանակ ուտելիքներուն սպառումի ժամկէտը ստուգեցէք պիտակներուն վրայ: Նաեւ հրաժարեցէք կիսաբաց, ուռած ծրարումներէն:

Նաեւ`

– Հրաժարեցէք արեւի ճառագայթներուն տակ կամ փոշոտ մայթերու վրայ գտնուող կրպակներէն պաղպաղակ, սերով հրուշակեղէն, մայոնեզով սենտուիչներ եւ կաթնամթերք գնելէ:

– Լիբանանի մէջ, ուր դժբախտաբար ելեկտրական հոսանքը յաճախ կ՛ընդհատուի, սառնարաններուն մի՛ վստահիք եւ մեծաքանակ ուտելիք մի՛ ամբարէք:

Արագ Միջոց` Ճանճերէն Եւ
Մժեղներէն Պաշտպանուելու Համար

Ինչպէս ամէն տարի, ամրան եղանակին տհաճ ճանճերն ու մժեղները կը ներխուժեն մեր տուներէն ներս եւ զարմանալի արագութեամբ կը բազմանան:

Բացի մժեղներու զզուելի խայթոցներէն` թէ՛ ճանճերը եւ թէ՛ մժեղները մեր առողջութեան սպառնացող եւ մարէներ փոխադրող միջատներ են, որոնցմէ ամէն գնով պէտք է պաշտպանուիլ:

Ահաւասիկ արագ եւ ազդու միջոց մը` զանոնք հեռու քշելու համար:

Առէ՛ք դեղին եւ կանաչ կիտրոններ, զանոնք կիսեցէք եւ իւրաքանչիւրին վրայ տասնեակ մը մեխակի գամ մխրճեցէք: Կիտրոնները դրէք բաց ամաններու մէջ եւ զետեղեցէք տան սենեակներու եւ յատկապէս խոհանոցին մէջ:

Շաբաթական դրութեամբ նորոգեցէ՛ք կիտրոններն ու մեխակի գամերը, որոնք իրենց բոյրն ու ազդեցութիւնը կորսնցուցած կ՛ըլլան: Բացօթեայ վայրերու եւ ընդարձակ սենեակներու պարագային, կիտրոններուն քանակը աւելցուցէք:

Փորձառուներու կարծիքով, ռեհանի տունկերը, բաժակներու մէջ լեցուած քացախը կամ օճառ-ջուրը նոյնպէս ունին ճանճերն ու մժեղները վանելու կարողութիւն: Կ՛արժէ փորձել…

Ձեռային Աշխատանք

 Բջիջային Հեռախօսի Յենարան

Այս դիւրին եւ արագ պատրաստուող յենարանը շատ գործնական է` ըլլայ գրասեղանին վրայ հաստատելու, ըլլայ խոհանոցը աշխատանքի սեղանին վրայ զետեղելու համար: Զայն իրագործելու համար անհրաժեշտ են:

– Խաւաքարտէ խողովակ մը (զուգարանի թուղթինը կարելի է օգտագործել),
– Կտոր մը նուէրի թուղթ կամ գունաւոր խէժերիզներ,
– Չորս հատ փլասթիք գլուխով փիւնեզ:

Պատրաստութիւն

– Քաթըրով մը խաւաքարտէ խողովակին կեդրոնը ճեղք մը բանալ` (ձեր հեռախօսին լայնքով, ապա այդ ճեղքը քիչ մը մեծցնել:
– Խաւաքարտէ խողովակը ծածկել նուէրի թուղթով եւ կամ` գունաւոր խէժերիզներով փաթթել:
– Չորս փիւնեզները որպէս ոտք հաստատել յենարանին յատակին:
– Վերջապէս` տեղաւորել բջիջային հեռախօսը:

Խոհագիրի Մը Պատմութիւնը

Թաթխան

Թաթխան կը նշանակէ հացը մէջը թաթխելու համար նախատեսուած թացան: Սերմերէ, հատկեղէններէ, ընկոյզէ եւ տարբեր համեմունքներէ պատրաստուած իւրայատուկ ուտելիք մը, որ տարածուած էր յատկապէս Արեւմտեան Հայաստանի շատ մը շրջաններու մէջ: Բերքահաւաքէն ետք գիւղացին չորցուցեր եւ ապա բովեր է դդումի, արեւածաղիկի, սեխի- ձմերուկի կուտերը եւ յետոյ աղացեր: Ուտելու ատեն անոնց վրայ ձէթ լեցուցեր է եւ հացը մէջը թաթխելով` ճաշակեր:

Տակաւին մէկ դար առաջ մեր հայկական կենցաղին մէջ առկայ էր միասին, համընդհանուր մէկ ամանէ ճաշակելու մշակոյթը: Բնականաբար իւրաքանչիւրն ունէր իր դգալը, սակայն որոշ ճաշերու պարագային հացի օգնութեամբ բրդուճ ընելով կը ճաշակէին:

Հինէն ի վեր հացը հանապազօրեայ ուտեստ է հայերուս համար` ի տարբերութիւն այլ ազգերու, որոնք ճաշի կողքին բրինձ, գետնախնձոր կամ դդմաճ կը մատուցեն:

Եւ այսպէս, հին ժամանակներէն մեզի աւանդուած է հացը ճաշին մէջ թաթխելով ուտելու սովորութիւնը: «Թաթիան» բացառիօրէն կը նշանակէ Dip, այլ հոմանիշներ կամ նոյնանման բառեր են` թանձրուկ, թանձրոյթ, թանձրակ, խիւս, մածուկ, թացան եւ այլն…

Միջին Արեւելքի արաբական երկիրներու հայ գաղթօճախներու խոհանոցային մշակոյթին մէջ փոխառուած են որոշ արաբական  թաթխաններ, ինչպէս օրինակ` հըմմոսը, մութապպալը, մուհամմարան եւ այլն… նոյնիսկ որոշ հայկական խոհագիրներու մէջ ներկայացուած են որպէս հայկական ուտեստ, սակայն անոնց ծագումը արաբական է:

Ստորեւ կը ներկայացնենք հայկական թաթխանի համեղ եւ հետաքրքրական բաղադրատոմս մը:

Անհրաժեշտ բաղադրիչներ

– 1 ապուրի դգալ արեւածաղիկի սերմ
– 1 ապուրի դգալ դդումի սերմ
– 1 ապուրի դգալ շուշմա
– 1 ապուրի դգալ մանրուած ընկոյզ
– Ձիթապտուղի ձէթ` ըստ ճաշակի
– Մէկական պտղունց սեւ պղպեղ, քիմիոն, աղտոր, ուրց
– Աղ ըստ ճաշակի

Պատրաստութիւն

Վերը յիշուած բաղադրիչները լեցնել փոս ամանի մը մէջ եւ խառնել: Մատուցելու պահուն աւելցնել ձիթապտուղի ձէթը` ըստ ճաշակի:

Կարելի է այս բաղադրատոմսը հարստացնել ձեր երեւակայութեան զարկ տալով: Ծոթրինը (բոլորիս սիրելի զաաթարը, չոր անանուխը, կարմիր փոշի պղպեղը հետաքրքրական տարբերակներ են:

Շաբթուան Մտածումը

Քոնն ուրիշին չտա՛ս:

Ինչքան տուեցիր, տանելու են, ինչքան տարան, խփելու են, ինչքան խփեցին, ուժեղանալու են, ուժեղացան` քամահրելու են…

Էս աշխարհը մարդակերի աշխարհ է, զաւա՛կս, չափազանց բարի լինել` կը նշանակի յանձնուել:

Չպիտի յանձնուես, ծաղիկը որ ծաղիկ է, խոտը որ խոտ է, էլի պաշտպանութիւն ունի, դառնութիւն ունի, փուշ ունի:

ՀՐԱՆԴ ՄԱԹԵՒՈՍԵԱՆ

«Ծառերը»

Պատրաստեց՝ ՇՈՒՇԻԿ ՄԱՒԻՍԱԳԱԼԵԱՆ

Ֆրանսական ուսումնասիրութիւններ կը հաստատեն, որ երկրագունդի բնակչութեան 35 առ հարիւրը գէր է, իսկ 18 առ հարիւրը` սոնք:

Զանց ընելով գեղագիտական բաժինը` վերը յիշուած թիւերը մտահոգիչ են առողջապահական իմաստով: Յաւելեալ ծանրութիւնը ուղղակիօրէն կապուած է շատ մը լուրջ հիւանդութիւններու հետ, ինչպէս` շաքարախտ, արեան բարձր ճնշում, սրտանօթային հիւանդութիւններ եւ այլն…

Ֆրանսացի սննդագէտ բժիշկ Փաթրիք Սերոկը կը բացայայտէ գիրութեան հետ կապուած ճիշդ եւ սխալ կարծիքներ եւ կը լուսաբանէ մեզ:

Նիհարնալու Միակ Միջոցը
Զրկանքն Է

ՍԽԱԼ: Սերոկի կարծիքով, պէտք է խուսափինք ծայրայեղ ու խիստ սննդականոններէն` նախապատուութիւնը տալով այլազան եւ սերտուած տեսակներուն: Անկասկած, որ առաջիններուն արդիւնքը աւելի ակներեւ եւ արագ է, սակայն երկրորդները երկար ժամանակի վրայ աւելի տանելի եւ առողջապահական են:

***

Մարզանքը Կը Նիհարցնէ

ՃԻՇԴ ԵՒ ՍԽԱԼ: Մարզանքը մարմինը սլացիք կը դարձնէ: Մարզանքը ինքնին չի նիհարցներ, բայց կ՛օգնէ, որ մենք աւելի արագ ջերմուժ այրենք:

***

Գիրութիւնը Ժառանգական Է,
Եւ Մենք Անզօր Ենք

ՍԽԱԼ: Թէեւ գիրութեան ընտանեկան նախընթացները անհերքելի են, սակայն չի նշանակեր, որ մենք անզօր ենք անոր դիմաց: Սերտուած եւ հետեւողական սննդականոնը շատ բան կրնայ փոխել:

***

Մկանները Պրկող Գործիքները
Իւղերը Կը Հալեցնեն

ՍԽԱԼ: Պատկերասփիւռէն եւ համացանցի վրայ օրական կը տեսնենք փորին, թեւերուն կամ զիստերուն վրայ հաստատուող եւ մկանային պրկումներ յառաջացնող «հրաշագործ» գործիքներ: Մկանային կտրուկ պրկումները կրնան օգնել մկաններու զօրացման, բայց ոչ մէկ անգամ իւղերը կը հալեցնեն կամ կը նիհարցնեն:

***

Կարգ Մը Սերեր Կը Նիհարցնեն

ՍԽԱԼ: Մինչ օրս գոյութիւն չունին նիհարցնող սերեր, անոնք կրնան լուծել սելիւլիթի հարցեր, բայց երբեք չերազենք, որ սերերու միջոցով կրնանք նիհարնալ:

***

Իւրաքանչիւր Հասակ Իրեն
Համապատասխան Ծանրութիւն Ունի

ՍԽԱԼ: Իտէալ ծանրութիւն գոյութիւն չունի: Բոլորս իրարմէ տարբեր ենք, ահա թէ ինչո՛ւ մեր ծանրութիւնը կախեալ է որոշ տուեալներէ` տարիք, սեռ, ժառանգականութիւն, ընկճախտ, մկանային զանգուած…

Հետեւաբար նոյն հասակը ունեցող երկու անձեր կրնան տարբեր ծանրութիւն ունենալ, առանց որ անոնցմէ մէկը արտակարգօրէն գէր համարուի:

***

Բնասպիտով Սննդականոնները
Ամէնէն Ազդուներն Են

ՍԽԱԼ: Գիտականօրէն փաստուած է, որ բնասպիտով սննդականոնները ազդու են կարճ ժամանակի վրայ: Միսի, ձուկի, հաւկիթի եւ կաթնեղէնի վրայ հիմնուած սննդականոնը կրնայ մինչեւ 7 քիլօ նիհարցնել` մէկ ամսուան ընթացքին, բայց երկար ժամանակի վրայ քիլոները կրկին կը կուտակուին:

***

Անբաւարար Քունը Կը Գիրցնէ

ՃԻՇԴ: Ուսումնասիրութիւններ հաստատած են, որ անբաւարար քունը կը նպաստէ ախորժակին բարձրացման, քանի որ շատ կարճ գիշերէ մը ետք լեփթին կոչուած հորմոնը (յագեցումի հորմոն) որոշ խախտումներ կ՛արձանագրէ, մինչ անօթութեան պատասխանատու հորմոնը կը գերիշխէ: Նոյն ուսումնասիրութեան համաձայն, քունի պակասը կը նպաստէ գիրութեան եւ սոնքութեան, մասնաւորաբար` գիշերային ժամերու աշխատողներուն եւ երեխաներուն մօտ:

***

Դաշտանադադարի Ընթացքին
Գիրնալը Անխուսափելի Է

ՃԻՇԴ ԵՒ ՍԽԱԼ: Նկատուած է, որ գիրութիւնը ծայր կ՛առնէ դաշտանադադարէն 15 տարի առաջ եւ կը շարունակուի անոր յաջորդող 20 տարիներուն: Այսպէս, տղամարդ թէ կին, նոյն ծանրութիւնը չեն ունենար 50 տարեկանին, այն ինչ էին 20 տարեկանին: Այսուհանդերձ, օրական 10 վայրկեան մարզանքը դրական ազդեցութիւն կ՛ունենայ:

Վարդավառը` Հայերուս
Շատ Սիրելի Տօնը

                                                                                Աստղիկ

Հայ ժողովուրդին ամենասիրելի տօներէն մէկն է Վարդավառը. անիկա նուիրուած է սիրոյ եւ գեղեցկութեան աստուածուհի Աստղիկին:

Ինչպէս` շատ մը նախաքրիստոնէական տօներ, Վարդավառն ալ վերանուանուած է Պայծառակերպութեան եւ Այլակերպութեան տօն. քրիստոնէութիւնը պետական կրօն ընդունուելէն ետք, սակայն, պահպանած է նաեւ Վարդավառ անուանումը:

Վարդավառի տօնը շարժական է, կը նշուի Զատիկին յաջորդող 14-րդ կիրակին: Ինչպէս խաղողօրհնէքի օրը աւանդաբար կը համարուի խաղողի առաջին համտեսի օր, այնպէս ալ Վարդավառի օրը խնձորի առաջին համտեսի օրն է:

Առասպելի մը համաձայն, անգամ մը Աստղիկ աստուածուհին կը լսէ, որ իր սիրեցեալ Վահագնը ծանր վիրաւորուած է, բոպիկ կը վազէ անոր մօտ: Ճանապարհին, վազելով վարդենիներուն մէջէն, կը վիրաւորէ ոտքերը, եւ անոր արիւնով կը ներկուին վարդերը: Այդ օրէն կարմիր վարդը սիրոյ խորհրդանիշ համարուած է Հայաստանի մէջ:

Կարգ մը ազգագրագէտներու կարծիքով, անցեալին այս տօնը եղած է շատ բազմազան, որմէ այսօր պահպանուած է միայն ջրցօղումը: Իրարու վրայ ջուր ցօղելով` մեր նախահայրերը կը հաւատային, որ կը պաշտպանուէին վախէն եւ հիւանդութիւններէն: Տօնին առիթով նաեւ աղաւնի կը թռցնէին եւ տօնածառ կը պատրաստէին` զարդարելով ժապաւէններով, վարդերով, վարունգով եւ խորոված խնձորով:

Տօնին ծիսական ուտեստը խորոված խնձորն էր:

Հայերը գիշերը պարտադիր խարոյկ կը վառէին եւ խնձոր կը խորովէին: Եկեղեցիներուն դռներն ալ կը զարդարէին վարունգով, վարդով եւ խորոված խնձորով:

Բանաստեղծ Յ. Թումանեան գեղեցիկ բանաստեղծութիւն մը ունի «Հիմն Աստղիկին» խորագրով, ահա այդ հիմնէն քառեակ մը:

«Ելնում է ապա նազելի փառքով
Երկնի խորքերից Սիրոյ դիցուհին,
Պճնուած կոյսի ճերմակ շղարշով,
Վառուելով իր սուրբ շողերի միջին»:

Լոգանքի Գլխարկի Օգտագործման
Հետաքրքրական Տարբերակներ

Բոլորս ալ լոգանքի գլխարկը կ՛օգտագործենք մեր մազերը ջուրէն պաշտպանելու համար, բայց երբեւէ ձեր միտքէն անցե՞ր է, որ այդ գլխարկը կրնայ տարբեր գործածութիւններ ունենալ եւ դիւրացնել ձեր առօրեան:

Ստորեւ կը ներկայացնենք լոգանքի գլխարկի օգտագործման հետաքրքրական տարբերակներ:

Ուտելիքներու մնացորդները ճանճերէ, փոշիէ պաշտպանելու համար ամանը ծածկեցէք լոգանքի գլխարկով մը, այդպէս ուտելիքը ապահով կը մնայ մինչեւ սառնարան փոխադրելը:

Ճամբորդութեան պայուսակին մէջ կօշիկները տեղաւորեցէք լոգանքի գլխարկի մը մէջ` հագուստները մաքուր պահելու համար:

Քիչ անգամ կը պատահի, որ լման ձմերուկ մը նոյն օրն իսկ ուտուի: Կիսուած ձմերուկին վրայ լոգանքի գլխարկ մը անցուցէք նախքան սառնարան դնելը:

Եթէ հեծանիւ օգտագործող էք, լաւ կը հասկնաք, թէ որքա՛ն տհաճ է անձրեւէն թրջուած նստարանին վրայ նստիլը: Հետեւաբար, եթէ ստիպուած էք ձեր հեծանիւը բացօթեայ տեղ մը շարել, եւ եղանակը անձրեւոտ է, ամէնէն գործնական միջոցը նստարանը լոգանքի գլխարկով մը պաշտպանելն է:

Եթէ ձեր երեխային հետ մանկասայլակով պտոյտի ելած էք, տուն վերադարձին մի՛ մոռնաք անիւներուն մէկական լոգանքի գլխարկ անցընելու` ցեխոտ կամ փոշոտ անիւներով տուն չմտնելու համար:

Վստահաբար այս տարբերակներէն առնուազն մէկը համոզեց ձեզ եւ առաջքն իսկ առիթով պիտի գործադրէք:

Խոհագիր

Շոմինով Հըմմոս

Բաղադրիչներ

1 գաւաթ խաշած սիսեռ
8-10 թարմ շոմինի փոքրիկ տերեւներ
1 ապուրի դգալ շուշմայ
3-4 պճեղ սխտոր
1 ապուրի դգալ ձիթապտուղի ձէթ
1 ապուրի դգալ կիտրոնի հիւթ
Կէս թէյի դգալ աղ
Քիչ մը ջուր

Պատրաստութիւն

Պլենտըրին մէջ լեցնել վերը յիշուած բոլոր բաղադրիչները եւ հարել, մինչեւ որ միատարր թանձրուկ մը ստացուի:

Կիտրոնի հիւթին, աղին եւ ջուրին քանակը կրնաք աւելցնել կամ պակսեցնել` ըստ քիմքի ճաշակին:

Թանձրուկը լեցնել փոս ամանի մը մէջ եւ որպէս թաթխան (տիբ) մատուցել խրթխրթան հացի կողքին:

Շաբթուան Մտածումը

 Յովհաննէս Թումանեանի Նամակը`
Աւետիք Իսահակեանին

… Ես չեմ ուզում եւ չեմ կարող երկար ու բարակ գրել մեր երկրից, թէեւ դու հարցնում ես: Կարճ ասեմ` մենք թէ դրսից, թէ ներսից քանդեցինք մեր երկիրը: Գլխաւորապէս մենք: Մենք եմ ասում, եւ սրա մէջն է ճշմարտութիւնը: Մի մասը խանգարող սրիկաներ, մի մասը գողեր ու աւազակներ, մի մասը ապիկար թշուառականներ, եւ չերեւաց մի բազմութիւն, գոնէ մի խմբակ, որ վերածնուող շունչն ու բարոյական կարողութիւնը յայտնաբերէր:

Էսքան աղէտների ու պարտութիւնների մէջ ոչ մի մեղաւոր չերեւաց, ոչ ոք ոչ պատասխանատուութեան կանչուեց, ոչ պատասխան տուեց: Եւ շարունակւում է. այժմ էլ նոյն մարդիկը նոյն ճանապարհներով… Եւ ոչ մէկը գոնէ ԱՆՁՆԱՍՊԱՆ չեղաւ, որ ապացուցէր, որ գոնէ ամօթ ու խղճմտանք կայ այս մարդկանց մէջ: Բայց ես ինչ եմ ասում-չկարողացան գոնէ վշտանալ կամ վշտացած երեւալ:

Պատրաստեց՝ ՇՈՒՇԻԿ ՄԱՒԻՍԱԳԱԼԵԱՆ

Կարմիր գինին եւ տուրմը ունին անհամար օգուտներ` ռեսվիրաթրոլ կոչուած նիւթին շնորհիւ:

Ռեսվերաթրոլը անթիօքսիտան է` արտադրուած յատուկ բոյսերու կողմէ: Ուսումնասիրութիւնները ցոյց տուած են, որ այս հակաօքսիտանի գլխաւոր աղբիւրներն են կարմիր խաղողի կեղեւը, հում քաքաոն եւ մութ գոյնի հատապտուղները:

Բժշկական ուսումնասիրութիւններ փաստած են, որ ռեսվերաթրոլը կարելի է օգտագործել բջիջները երիտասարդացնելու համար: Այս նիւթի ազդեցութենէն ետք բջիջները կը դառնան ոչ միայն երիտասարդ, այլ նաեւ աւելի աշխուժ:

Հետեւաբար, վայելելով մութ գոյնի տուրմ եւ բաժակ մը կարմիր գինի, դուք պիտի զգաք ռեսվերաթրոլի բոլոր դրական անդրադարձները: Յիշեցնենք, որ գինիի չափաբաժինը պէտք չէ անցնի մէկ բաժակը, իսկ տուրմինը` 3-էն 4 փոքրիկ քառակուսի:

10 Գործնական Միջոցներ Ամրան
Տաքէն Պաշտպանուելու Համար

Ամրան տաքը, արեւին տակ երկար ժամանակ մնալը կրնան պատճառել արեւահարութիւն, ջրազրկում եւ այլ լուրջ անհանգստութիւններ: Առողջական լուրջ հարցերու թիրախ են յատկապէս տարեցները, երեխաները եւ հիւանդ անձերը:

Ստորեւ կը ներկայացնենք 10 գործնական միջոցներ ամրան տաքին դիմադրելու եւ առողջական հարցերէ խուսափելու համար:

1

Առաւօտեան ժամը 11:00-էն մինչեւ յետմիջօրէի ժամը 4:00 տունէն չելլել եւ ինքզինք չպարզել արեւի ճառագայթներուն:

2

Տունէն ելլելու պարագային ակնոց ու գլխարկ կրել եւ անպայման շիշ մը ջուր վերցնել:

3

Օրուան ընթացքին առնուազն 1,5  լիթր ջուր խմել` նոյնիսկ ծարաւ չզգալու պարագային: Նախընտրելի է շատ պաղ եւ քաղցր ըմպելիքները զանց ընել:

4

Բամպակեայ, թեթեւ, ոչ մարմնին փակած, բաց գոյնի հագուստ կրել:

5

Միզամուղ դեղերն ու մթերքները կը  նպաստեն հեղուկի կորուստի. ասոնց շարքին են նաեւ սուրճը եւ «քոլա»-ն, հետեւաբար սահմանափակել անոնց օգտագործումը:

6

Հրաժարիլ երկարատեւ, ծանր մարզանքներէ, որովհետեւ քրտնարտադրութիւնը կրնայ ջրազրկում պատճառել: Մարզուիլ զով վայրի մը մէջ եւ անպայման մարզումէն առաջ ու ընթացքին յաճախ ջուր խմել:

7

Օրուան տաք ժամերուն, երբ արեւը կիզիչ է, լաւ փակել պատուհանները ու փեղկերը: Իսկ օրուան զով ժամերուն` առաւօտեան եւ երեկոյեան, կրկին բանալ զանոնք` տան օդը մաքրելու եւ թարմացնելու համար:

8

Առաստաղը խոշոր հովահար մը հաստատել. նախ` նուազ ծախսալից է, քան օդափոխիչը, երկրորդ` նուազ ուժեղ եւ վնասակար: Հովահար հաստատելու պարագային նկատի առնել սենեակին մեծութիւնը:

9

Օրուան ընթացքին մէկ-երկու անգամ ցնցուղ (տուշ) ընդունիլ, նախապատուութիւն տալով գաղջ կամ պաղ լոգանքներուն, եւ բաղնիքը շոգիով չլեցնել:

10

Հրաժարիլ «ծանր» սնունդէ, նախապատուութիւնը տալով բանջարեղէններուն եւ պտուղներուն:

Ամրան Տաք Օրերու Սննդականոն

Առատ ջուր խմելը, բաց գոյնի հագուստ կրելը, գաղջ ջուրով ցնցուղը, օրուան տաք ժամերուն դուրսերը չթափառիլը լաւ սովորութիւններ են ամրան տաքէն պաշտպանուելու եւ չանհանգստանալու համար: Ասոնց կողքին, սակայն, սննդագէտները կը յանձնարարեն վերատեսութեան ենթարկել ճաշացուցակը եւ հրաժարիլ կարգ մը ուտելիքներէ:

Բոլորս ալ զգացած ենք, որ տաք օդը ախորժակ կը կտրէ. ամրան եղանակին մեր մարմինը կը պահանջէ համեմատաբար թեթեւ, դիւրամարս ուտելիքներ.

– Կարմիր միսի փոխարէն կարելի է ուտել հաւեղէն կամ ձկնեղէն, որոնք նուազ իւղոտ են: Իւղոտ ուտելիքները մարսուելու համար մեր մարմնէն յաւելեալ ճիգ կը պահանջեն, ինչ որ կը բարձրացնէ մարմնին ջերմաստիճանը:

Հաւեղէնն ու ձկնեղէնը, իրենց կարգին, պէտք է պատրաստուին առողջապահական ձեւով` խորոված, խաշած… Ասոնք եւս կրնան ծանր եւ դժուարամարս դառնալ, եթէ տապկուին կամ իւղոտ թացաններով մատուցուին:

– Աղցանները տաք օրերու յարմարագոյն ուտելիքներն են: Աղցան ըսելով միայն վարունգ, լոլիկ եւ հազար չհասկնանք: Կարելի է պատրաստել յագեցնող ճոխ, բայց առողջապահական աղցաններ` համեղ թացաններով համեմուած:

Թացաններու պարագային կարելի է օգտագործել այլազան չոր խոտեր` խնկունի, ռեհան, սամիթ, անանուխ: Կարելի է փոխնիփոխ օգտագործել խնձորի քացախ կամ կիտրոնի հիւթ, մանանեխ, բայց հազուադէպօրէն` մայոնէզ:

Եթէ աղցանը որպէս կէսօրուան ճաշ կամ ընթրիք պիտի մատուցենք, թելադրելի է, որ զայն ճոխացնենք խաշած դդմաճով կամ «թոն»-ի կտորներով, ձիթապտուղով, խաշած գետնախնձորի կամ հաւկիթի շերտերով, բրինձով… խաշած հաւու մնացորդներ, պանիրի կտորներ եւս լաւ տարբերակներ են յագեցնող աղցան մը պատրաստելու համար:

– Փորձենք սահմանափակել քաղցրեղէնն ու ոգելից ըմպելիները, որոնք հակում ունին բարձրացնելու մարմնին ջերմաստիճանը: Նուազագոյնի հասցնենք աղանդերներու, պաղպաղակի եւ քաղցր հիւթերու օգտագործումը, նախապատուութիւնը տալով թարմ պտուղներուն եւ օգտակար խմիչքներուն` ջուր, պաղ թէյ, թան եւ այլն… Իսկ բաժակ մը ոգելից ըմպելի խմելու պարագային, բաւարարուինք բաժակ մը «ռոզէ» գինիով…

Հետաքրքրական

 Քանդակի Մը Պատմութիւնը
«Երեք Փիղ»

Երեւանի ամենասիրուած հանգստավայրերէն մէկուն` «Սիրահարների այգի»-ին մէջ տեղադրուած է լիբանանցի ժամանակակից անուանի քանդակագործ Նատիմ Քարամի «Երեք փիղ» քանդակաշարը: Նշենք, որ քանդակին մէկ այլ տարբերակը ժամանակին ցուցադրուած է Փարիզի եւ Տուպայի մէջ:

26 մայիս 2017-ին, քանդակաշարի բացման հանդիսաւոր արարողութեան առիթով տրուած հարցազրոյցի մը ընթացքին Քարամ յայտնած է, թէ ասիկա իր առաջին Հայաստան այցելութիւնն է, ան ըսած է, թէ Լիբանանի մէջ բազմաթիւ հայ ընկերներ ունի եւ թէ ինք շատ հպարտ է Լիբանանի հայկական համայնքով:

Քանդակագործին խօսքով մեծ, միջակ եւ փոքր փիղերէ բաղկացած քանդակաշարը կը խորհրդանշէ ընտանիք, յիշողութիւն եւ ջերմութիւն: Քարամ համոզուած է, որ հայերը շատ լաւ գիտեն յիշողութեան արժէքը եւ կ՛ըմբռնեն իր ստեղծագործութեան միտք բանին:

«Սիրահարների այգի»-ին մէջ քանդակները իրարմէ հեռու տեղադրուած են` փոքրիկ բլրակներու վրայ: Քանդակագործին համոզումով, այսպէս աւելի ճիշդ է, որովհետեւ «Ասիկա սիրահարներու այգի է եւ այստեղ մարդիկ տակաւին պիտի փնտռեն ու գտնեն զիրար, ապա սիրեն, ամուսնանան եւ զաւակներ ունենան»:

Խոհագիր

Ստեպղինով Աղցան
(Մարոքեան Բաղադրատոմս)

Բաղադրիչներ

– 3 հատ խոշոր չափի ստեպղին
– 1 ապուրի դգալ մանրուած թարմ գինձ
– 1 թէյի դգալ քիմիոն
– 1-2 պճեղ սխտոր
– Կէս կիտրոնի հիւթ կամ 1 ապուրի դգալ քացախ
– 2 ապուրի դգալ ձիթապտուղի ձէթ
– Աղ, սեւ համեմ

Պատրաստութիւն

Ստեպղինները լուալ, կեղուել եւ կլոր կտրատել, ապա աղի ջուրի մէջ քառորդ ժամ խաշել, (այնքան մը, որ ակռայի տակ ծամուին): Խաշած ստեպղինը քամոցի մէջ փոխադրել, մինչ այդ պատրաստել թացանը:

Փոս ամանի մը մէջ խառնել կիտրոնի հիւթը, ձէթը, աղն ու սեւ համեմը:

Ներկայանալի ամանի մը մէջ լեցնել ստեպղինը, վրան թափել թացանը եւ զգուշ խառնել, ապա աւելցնել ճզմուած սխտորը, քիմիոնն ու մանրուած գինձը. կրկին խառնել եւ մատուցել որպէս նախուտեստ եւ կամ մսեղէնի մը կողքին:

Շաբթուան Մտածումը

Մեր հացն ուտող, ուրիշի դրանը հաջող շներից եմ վախենում: Մեզանից եմ վախենում, որ միլիոնանոց միտինգներից, Սումգայիթից ու երկրաշարժից յետոյ` էլի մէկմէկու անվերապահօրէն սիրել-ներել-հանդուրժել չսովորեցինք…

Որակազրկումից եմ վախենում, կեղծ դիպլոմներից, սուտ կոչումներից, ծակ փիլիսոփայութիւնից, բոշայութիւնից, որբացութիւնից, ծախուած դիրքերից…

Վախենում եմ մեր խելքի չգալուց: Ամէնից շատ վախենում եմ նրանցից, ովքեր ոչ մի բանից չեն վախենում, բացի աթոռ կորցնելուց:

ՎԱԶԳԷՆ ՍԱՐԳՍԵԱՆ

Պատրաստեց՝ ՇՈՒՇԻԿ ՄԱՒԻՍԱԳԱԼԵԱՆ

Կնճիռներ, տարիքային բիծեր, յոգնած ու տժգոյն մորթ… Այս անպատեհութիւններուն առաջքը առնելու համար անհրաժեշտ չէ մեծ գումարներ ծախսել: Մեր ձեռքին տակ գտնուող ազատքեղը եւ անկէ պատրաստուած ծեփուկները շատ արագ կը վերականգնեն մորթին գեղեցկութիւնն ու թարմութիւնը:

Ազատքեղը կը պարունակէ բազմաթիւ օլիկօ-էլէմաններ եւ կենսանիւթեր, որոնք կ՛օգնեն ոչ միայն առողջ, այլ նաեւ գեղեցիկ, խնամուած ու երիտասարդ մնալու:

Ստորեւ կը ներկայացնենք ազատքեղով պատրաստուած դիմակներու հետաքրքրական տարբերակներ` մորթի տարբեր տեսակի հարցեր լուծելու համար:

Կնճիռները Ուշացնող Ծեփուկ

Կէս կապոց ազատքեղի մաքուր տերեւները «պլենտըր»-է անցընել եւ ստացուած թանձրուկը տարածել դէմքին ու վիզին վրայ: Ձգել 15-20 վայրկեան, ապա դէմքը ցօղուել գաղջ ջուրով:

***

Մորթը Սպիտակացնող Ծեփուկ

Կէս կապոց ազատքեղ կոթերով միասին «պլենտըր»-է անցընել, աւելցնել ապուրի դգալ մը մեղր, խառնել եւ ստացուած թանձրուկը տարածել դէմքին վրայ: Ձգել 30-40 վայրկեան, ապա դէմքը ցօղուել գաղջ ջուրով:

***

Տարիքային Արատները Անհետացնելու Համար

Կէս կապոց ազատքեղի վրայ եռացած ջուր լեցնել, ձգել 2-3 ժամ, խառնուրդը քամոցէ անցընել եւ մաքուր բամպակի միջոցաւ հիւթով օծել դէմքը քանի մը անգամ:

***

Աչքերուն Տակի Մութ Գոյնի Արատը Մեղմացնելու Համար

Կէս կապոց ազատքեղի տերեւները մանրել եւ քիչ քանակութեամբ ջուրի մէջ եռացնել, ձգել որ պաղի, ապա ստացուած թանձրուկը լեցնել սառոյցի կաղապարին մէջ եւ սառցարան փոխադրել:

Շաբաթը 1-2 անգամ ազատքեղի սառոյցով, շրջանաձեւ շարժումներով, մարձել ամբողջ դէմքը ինչպէս նաեւ աչքերուն վարի բաժինը:

Ճիշդ Եւ Սխալ Կարծիքներ

Արեւի Լոգանքի Եւ
Արեւահարութեան Մասին

Արեւահարութիւնը առաջին աստիճանի մորթի այրուածք է:

ՃԻՇԴ: Արեւահարութեան պատճառը չափազանցուած ձեւով արեւու ճառագայթներուն պարզուիլն է գեղեցիկ գոյն ստանալու համար: Արեւահարութիւնը պատճառ կ՛ըլլայ, որ մորթին վրայ կարմիր արատներ յայտնուին եւ խնդրոյ առարկայ անձին ցաւեր պատճառեն: Աւելի յառաջացած պարագաներու մորթին վրայ կը յայտնուին ջուրով լեցուած բշտիկներ, զորս պէտք  չէ պայթեցնել բորբոքումներէ խուսափելու համար:

***

Արեւահարութիւնը անվտանգ եւ անցողակի մորթի վնասուածք է:

ՍԽԱԼ: Արեւահարութիւնը միջին հաշուով 2-3 օր կը տեւէ, զայն դարմանելու համար մորթը պէտք է ծեփել յատուկ սերով, հրաժարիլ արեւուն պարզուելէ եւ մանաւանդ չպայթեցնել ջուրով լեցուած բշտիկները:

Արեւահարութիւնը շատ աւելի ծանր եւ վտանգաւոր կ՛ըլլայ, եթէ արեւին վնասակար ճառագայթները թափանցած ըլլան մորթին խոր խաւերը. նման պարագայի անվարան պէտք է դիմել բժիշկի կամ դեղագործի կարծիքին:

Արեւահարութիւնը, յաճախակի կրկնուելու պարագային, խնդրոյ առարկայ անձին մօտ կրնայ մորթի քաղցկեղ յառաջացնել:

***

Կարգ մը անձեր աւելի ենթակայ են արեւահարութեան:

ՃԻՇԴ: Գիտականօրէն փաստուած է, որ բաց գոյն մորթ ունեցող անձերը շատ աւելի ենթակայ են արեւահարութեան:

***

Երբ երկինքը ամպոտ է, արեւահար ըլլալու վտանգ չկայ:

ՍԽԱԼ: Ամպերը որոշ չափով մեզ կը պաշտպանեն արեւուն անդրմանիշակագոյն ճառագայթներէն, այսուհանդերձ պէտք է բոլոր նախազգուշութիւնները առնել` նոյնիսկ ամպոտ օդին…

***

Ծովափին, երբ հովանոցի տակ եմ, ամբողջովին պաշտպանուած եմ:

ՍԽԱԼ: Թէեւ հովանոցը մեզ մասամբ կը պաշտպանէ արեւէն, սակայն գետնի աւազը ետ մեզի կը ղրկէ արեւուն ճառագայթներուն ցոլացումը, հետեւաբար, պէտք է բոլոր նախազգուշութիւնները առնել նոյնիսկ հովանոցին տակ:

***

Օրուան որոշ ժամերուն արեւը ա՛լ աւելի վնասակար է:

ՃԻՇԴ: Կէսօրուան ժամը 12:00-էն մինչեւ յետմիջօրէի ժամը 4:00 արեւուն անդրմանիշակագոյն ճառագայթները չափազանց զօրաւոր կ՛ըլլան եւ մանաւանդ` վտանգաւոր: Եթէ այս ժամերուն ծովափը գտնուիք, պաշտպանուեցէք յատուկ սերերով եւ տեւաբար ակնոց ու գլխարկ կրելով: Անշուշտ պէտք է առատ ջուր խմել:

***

Երբ ջուրին մէջ ենք, արեւահար ըլլալու վտանգ չկայ:

ՍԽԱԼ: Թաց մարմինը ա՛լ աւելի զգայուն կ՛ըլլայ անդրմանիշակագոյն ճառագայթներու թափանցումին: Իսկ ջուրի կաթիլները խոշորացոյցի դեր կատարելով` աւելի եւս կը շեշտեն ճառագայթներուն ազդեցութիւնը:

***

Ծովափին, ժամը անգամ մը պէտք է վերանորոգել արեւէն պաշտպանող սերը:

ՃԻՇԴ: Արեւը, հովը, աւազն ու ջուրը պատճառ կ՛ըլլան, որ սերը իր ազդեցութիւնը կորսնցնէ, հետեւաբար թելադրելի է ժամը անգամ մը կրկին օծուիլ սերով:

Հագուստներու Եւ Աքսեսուարներու
Ճիշդ Համադրումը

Ձեւագէտները յաճախ կը շեշտեն հագուստներու եւ աքսեսուարներու ճիշդ համադրումի կարեւորութիւնն ու կանոնները: Ստորեւ` այդ կանոններէնա մէկ քանին:

– 3-4 աքսեսուարէն աւելի մի՛ օգտագործէք եւ ջանացէք, որ անոնք գոյնով եւ ոճով քիչ թէ շատ ներդաշնակուին:

– Հագուստը մի՛ ծածկէք խոշոր ֆուլար մը տակ, այսպիսով թէ՛ կը ծածկէք հագուստին կամ վերարկուին գեղեիկ օձիքը, եւ թէ կը սահմանափակէք ձեր վիզիին ազատ շարժումները:

– Խուսափեցէք նոյն գոյնի կօշիկ եւ պայուսակ կրելէ, ոճաբփաններու կարծիքով, ասիկա արդէն հնաոճ եւ սխալ համադրում է:

– Եթէ միաժամանակ ականօղեր, մանեակ, մատանի եւ ապարանջան պիտի կրէք ընտրեցէք փոքր չափի, նուրբ տարբերակները:

Լուսաւոր Գաղափարներ

 «Մաֆին Քէյք»-ի Կաղապարի Օգտագործման
4 Հետաքրքրական Գաղափարներ

Կլոր բաժանումներով օժտուած այս կաղապարը վերապահուած է մաֆին քէյքերուն համար, սակայն հնարամիտ մարդիկ գտած են զայն օգտագործելու այլ տարբերակներ, այսպէս`

ա.- Երեկոյեան բացօթեայ ընթրիքի մը` որպէս «մոմակալ»:

բ.- Երեխաներուն գրենական պիտոյքները դասաւորելու ափսէ:

գ.- Բաժակ մը խմիչքի կողքին մատուցող ուտելիքներու անհատական ափսէ:

դ.- Գզրոցի մը մէջ նետուած մանր իրերը դասաւորելու ափսէ:

Խոհագիր

 Ձմերուկով Կարկանդակ

Եթէ նորութիւնը եւ փոփոխութիւնը սիրող անձ էք, փորձեցէք այս իւրայատուկ կարկանդակը, որուն անհրաժեշտ բաղադրիչներն են`

– Միջակ չափի ձմերուկ մը
– Ճերմակ սեր` ձմերուկը ծեփելու համար
– Եղանակի պտուղներ

Պատրաստութիւն`

Ձմերուկին երկու ծայրամասերը կտրել: Մէջտեղի բաժինը կեղուել սուր եւ երկար շեղբով դանակի մը միջոցաւ (տեսնել նկարը):

Նախապէս պատրաստուած սերով ծեփել ձմերուկը, այնպէս որ լման ծածկուի:

Ընտրել եղանակի պտուղներ, կամ այն ինչ ձեռքի տակ ունիք եւ զարդարել կարկանդակին երեսը:

Եւ ահա ձեր կարկանդակը պատրաստ է մատուցուելու:

Շաբթուան Մտածումը

Բա գաս, խաւար, վտանգներով լեցուն միջնադարով գաս հասնես 20-րդ լուսաւոր դարի շեմին ու կոտորուե՞ս…

Բա հիմա գաս, գաս հասնես երրորդ հազարամեակի շեմին ու քո 2000 տարուայ  փորձից մի դաս չքաղե՞ս:

Այդ 20 դարերի ոչ մի հատուածում, ոչ մի ճակատագրական պահի չկարողանա՞ս մի քայլ ետ կանգնես ժամանակին, մի դաշնակից աւելացնելով` մի թշնամի պակասեցնես, մի վիրաւորանք կուլ տաս, որ հետեւեալ 100 տարին չմեռնես ամօթից, մի զոհ տաս` 1000-ը խնայես, մի գիւղ տաս` 1000-ը պահպանելու համար:

Բա այսքան պարտութիւն կրես ու յաղթել չսովորե՞ս:

ՀՐԱՆԴ ՄԱԹԵՒՈՍԵԱՆ

Պատրաստեց՝ ՇՈՒՇԻԿ ՄԱՒԻՍԱԳԱԼԵԱՆ

Հայ եկեղեցին իր հինգ մեծ տօներէն` տաղաւար տօներէն մէկը նուիրուած է Աստուածածնին` ըստ Յիսուսի կողմէ կատարուած խոստումին, զինք իր մօտ` երկինք տանելու աւանդութեան, որ մեծ շուքով կը նշուի ամէն տարի օգոստոս ամսուան 15-ին ամենամօտ կիրակին:

Ինչպէս արտօնուած չէր խնձոր ուտելը մինչեւ Վարդավառ, այնպէս ալ արտօնուած չէր խաղող ուտել մինչեւ օգոստոսի 15-ին նախորդող կամ յաջորդող կիրակի օրը` խաղաղօրհնէքի տօնը:

Աշխարհի տարբեր ժողովուրդներու մէջ աւանդաբար պահպանուած սովորութիւն կայ հասած առաջին բերքը, առաջին պտուղները զոհաբերել ուխտավայրի եւ յետոյ միայն կարելի էր ուտել:

Հայերուս մէջ տարբեր տօներու զոհաբերուող ուտելիքներն էին հաւկիթը` Զատիկին, կաթնովը` Համբարձումին, հասկեր ու խնձոր` Վարդավառին, հատեղէնները Նոր տարիին, չոր ու թարմ զանազան պտուղներ` Տեառնընդառաջին եւ Ս. Սարգիսին, իսկ խաղողը` Աստուածածնին:

Քրիստոնէութեան շրջանին ընդհանրացած սովորութիւն էր առաջին խաղողի ողկոյզները քահանային օրհնել տալ: Խաղաղօրհնէքի տօնակատարութիւնը տարբեր շրջաններու մէջ որոշ տարբերութիւններ ունէր: Օրինակ, Քեսապի մէջ շաբաթ օրը բոլոր թոնիրները կը վառէին եւ կիները ձէթով բոկեղ կը թխէին: Կիրակի առաւօտեան տղամարդիկ խաղող, իսկ կիները բոկեղ կը տանէին եկեղեցին:

Դարձեալ Քեսապի մէջ, կիրակի անպայման սմբուկով ու սիսեռով ճաշ կ՛եփէին: Այդ սմբուկը սովորաբար տարուան առաջին բերքը կ՛ըլլար: Այնքան տարածուած էր այս ճաշատեսակը, որ շրջակայքի թուրքերը Աստուածածնի տօնը «Պատընճան պայրամ», կը կոչէին:

Հայաստանի տարբեր շրջաններու մէջ տեղացիները օրերով կը պատրաստուէին օգոստոսեան ուխտագնացութեան, իսկ բուն տօնին օրը մտերիմներ, ծանօթներ, ազգականներ նախապէս ընտրելով իրենց տօնական ուխտավայրը, ճամբայ կ՛իյնային` երբեմն ամբողջ գիշեր մը քալելով, որպէսզի արեւածագը դիմաւորեն նշանակուած վայրին մէջ:

Առաւօտեան ուխտավայրը հաւաքուած բազմութիւնը արեւածագը կը դիմաւորէր տօնական տրամադրութեամբ, խնճոյքի պատրաստութիւններով: Մինչ մեծերը մատաղներ կ՛ընէին, սեղան կը պատրաստէին, երիտասարդներու խումբ մը լախտի, ըմբշամարտ, գօտեմարտ եւ այլ խաղեր կը կազմակերպէր, ուրիշ խումբ մը կը պարէր: Կէսօրին խումբերով կը նստէին խնճոյքի սեղանը ճոխացուած կ՛ըլլար համադամ կերակուրներով, առատ միրգով, կաթնասերով, գաթայով, հալվայով եւ անշուշտ` մատաղի միսով:

Յատկապէս խնամիները խիստ պարտաւորուած էին զիրար պատուել նորահաս պտուղներով, իսկ նորապսակ հարսը կամ նշանուած աղջիկը ամուսինի կամ փեսացուին ազգականներէն կը ստանար մեծաքանակ սկուտեղներ, միրգեր եւ այլ նուէրներ:

Թէկուզ վերը յիշուած սովորութիւններուն մէկ կարեւոր մասը գոյութիւն չունի մեր օրերուն, բայց եւ այնպէս Ս. Աստուածածնայ տօնի կիրակին մեծ թիւով հաւատացեալներ կիրակի առաւօտեան կ՛ուղղուին եկեղեցի, ուր կը մատուցուի Ս. պատարագ, որուն` աւարտին օրհնուած խաղողէն բաժին մը առնելով` կը վերադառնան տուն: Յաջորդ օրը` երկուշաբթի մեռելոց է:

Ձեր Պատասխանները
Կը Պատմեն Ձեր Մասին

Պատասխանեցէ՛ք ստորեւ տրուած 7 հարցումներուն` ընտրելով երեք հաւանական պատասխաններէն մէկը: Գումարեցէ՛ք միաւորները եւ կարդացէ՛ք արդիւնքը:

1

Ընդունա՞կ էք ծիծաղելու ձեր սեփական թերութիւններուն վրայ:

ա.- Անշուշտ, առողջ ինքնաքննադատութիւնը բնական երեւոյթ է: 1
բ.- Ո՛չ, երբեք: 3
գ.- Նեղ շրջանակի մէջ` թերեւս, բայց ոչ բազմութեան մէջ: 2

2

Կը յանդգնի՞ք համարձակ հագուստ հագնիլ:

ա.- Բնա՛ւ: 3
բ.- Այո՛: 1
գ.- Այո, դիմակահանդէսի ժամանակ: 2

3

Ձեր կարծիքով, ի՞նչը առաջնահերթ է ամուսնական կեանքի մէջ:

ա .- Փոխադարձ յարգանքը: 2
բ.- Սէրը: 3
գ.- Միասին ըլլալու հանգամանքը: 1

4

Կրնա՞ք ապրիլ աշխարհէն կտրուած վայրի մը մէջ:

ա.- Ամէն ինչ հնարաւոր է: 1
բ.- Երբե՛ք:
գ.- Այո՛, գոնէ ձեզ խանգարող չ՛ըլլար:

5

Կեանքի մէջ ի՞նչը առաջնահերթ է ձեզի համար:

ա.- Ուղղամտութիւնը: 1
բ.- Զուարճանքը: 2
գ.- Հաճոյախօսութիւնները: 3

6

Գործի անյաջողութեան պարագային, կը մեղադրէ՞ք ձեր շուրջինները:

ա.- Այո՛, եթէ մեղաւոր են: 3
բ.- Այո՛, առանց բարձրաձայնելու: 1
գ.- Բոլորը կը մեղադրեմ: 2

7

Միշտ կը ձգտիք առաջինը հանդիսանալ:

ա.- Այո՛, միայն առջեւէն գացողն է, որ յաջողութեան կը հասնի: 3
բ.- Ոչ, ատիկա աւելորդ լարուածութիւն կը ստեղծէ մօտս: 1
գ.- Այո՛, միայն գործի պարագային:

Արդիւնք

– Եթէ 7-11 հաւաքեցիք, չէք վարանիր դուք ձեզի բաց աչքերով նայելու, կը փորձէք յաղթահարել ձեր թերութիւնները, բան մը, որ ինքնավստահութիւն կը ներշնչէ եւ հոգեկան անդորր կը բերէ ձեզի:

– Եթէ  12-16 միաւոր հաւաքեցիք, իրատես անձ էք: Դուք յստակ եւ ճիշդ պատկերացում ունիք ձեր անձին մասին: Կը ճանչնաք եւ կ՛ընդունիք ձեր տկար եւ ուժեղ կողմերը: Կը վստահիք ձեր սեփական ուժերուն:

– Եթէ 17-21 միաւոր հաւաքեցիք, առայժմ համարձակութիւն չունիք քննադատաբար նայելու սեփական անձին, այսուհանդերձ, կ՛ընդունիք, որ շատ մը դժուարութիւններու պատճառը ինքնախաբէութիւնն է: Փորձեցէք դուք ձեզի հետ անկեղծ ըլլալ` հարթելու համար այդ դժուարութիւնները:

Լուսաւոր Գաղափարներ

 Եթէ…

Եթէ փուռը վառելու համար ձեռքի տակ երկարավիզ հրահան չունիք, պարզապէս օգտագործեցէք սփակեթթի ձող մը, եւ հարցը կը լուծուի:

***

Եթէ գիրքի մը որոշ տողեր դեղին մարքըրով նշանակած էք եւ այժմ կ՛ուզէք ջնջել զանոնք, առէք ականջ մաքրելու ցպիկ մը, ծայրամասը թաթխեցէք կիտրոնի հիւթի մէջ եւ անցէք մարքըրով նշանակուած տողերուն վրայէն:

***

Եթէ ձեր բանալեկալը շատ ծանրաբեռնուած է եւ յաճախ դժուարութիւն կ՛ունենաք տան բանալին կամ այլ բանալի մը գտնելու, զայն ներկեցէք եղունգի ներկով եւ այնուհետեւ դիւրաւ կը զանազանէք զայն մնացեալներէն:

***

Եթէ ձեր երեխաները «լեկօ»-ով կամ նմանատիպ այլ խաղալիքներով յաճախ կը խաղան, զանոնք մաքրելու կարիքը կայ: Առէք լուացքի յատուկ ցանց-տոպրակը, մէջը լեցուցէք խաղալիքին մանր կտորները եւ զայն տեղաւորեցէք լուացքի կամ պնակեղէնի մեքենային մէջ ու լուացէք:

***

Եթէ կահոյքին վրայ ձեր երեխան կպչուն նկարներ փակցուցած է եւ կ՛ուզէք ձերբազատիլ անոնցմէ, օգտագործեցէք մազ չորցնող գործիքը եւ բահիկ մը: Տաք հովը կ՛օգնէ, որ սոսինձը հալի եւ նկարները դիւրին պոկուին:

***

Եթէ աւելորդ ջուրի պատճառով ձեր բոյսէն արմատները կը փտին, թաղարին յատակին քանի մը կտոր սպունգ զետեղեցէք: Անոնք կը ծծեն աւելորդ ջուրը եւ հարկ եղած ատեն խոնաւութիւն կ՛ապահովեն բոյսին:

Սննդագիտական

Խաղող Ուտելու 8 Համոզիչ Պատճառներ

Հիւթեղ ու համեմ խաղողը հարուստ է` կենսանիւթերով-հանքայիններով անթիօքիստաններով եւ բնաթելով, շնորհիւ իր այս հարուստ բաղադրիչներուն` անիկա ունի անհամար բուժիչ յատկութիւններ: Ստորեւ կը ներկայացնենք խաղող ուտելու 8 համոզիչ պատճառներ:

1.- Կը կանխարգիլէ սրտանօթային հիւանդութիւնները:
2.- Կը բարելաւէ թէ՛ կեդրոնացումը եւ թէ՛ յիշողութիւնը:
3.- Մարմինը կը ձերբազատէ վնասակար եւ թունաւոր նիւթերէն:
4.- Կը կանոնաւորէ աղիքներուն գործունէութիւնը եւ կը դարմանէ փորկապութիւնը:
5.- Կը պահպանէ մորթին առաձգականութիւնը եւ կ՛ուշացնէ անոր ծերացումը:
5.- Կը թեթեւցնէ սրունքներու ցաւը, «ծանրութիւնը», որոնք յատուկ են ամրան տաք եղանակին.
7.- Կը բարելաւէ տրամադրութիւնը:
8.- Կ՛ապահովէ բերնի, լինտերու եւ ակռաներու առողջութիւնը` զանոնք պաշտպանելով վարակներէ:

Խոհագիր

 Խաղողի Թթուաշ

Բաղադրիչներ

1 խոշոր ողկոյզ ճերմակ, առողջ խաղող
200 մլ ճերմակ պալսամիք քացախ
200 մլ ճերմակ գինի
180 կրամ շաքարաւազ
4 մեխակի գամեր
2 աստղաձեւ անիսոն

Պատրաստութիւն

Ապակեայ մաքուր շիշի մը մէջ լեցուցէք խաղողի առողջ հատիկները եւ մեխակի գամերը:

Փոքրիկ կաթսայի մը մէջ լեցնել` քացախը, սպիտակ գինին, շաքարաւազն ու աստղաձեւ անիսոնը: Խառնուրդը եռացնել շուրջ 1 վայրկեան, ապա զայն աւելցնել խաղողի հատիկներուն վրայ: Ապակեայ շիշին կափարիչը լաւ փակել եւ պահել զով, մութ տեղ մը եւ 15 օր ետք համտեսել:

Շաբթուան Մտածումը

 Վիկտոր Համբարձումեանի
Կտակը

Ինձ յաջորդող սերունդներին, թոռներիս, ծոռներիս կտակում եմ տիրապետել հայոց լեզուին: Ամէն մէկը պէտք է իր պարտքը համարի ուսումնասիրել հայոց լեզուն, գրագէտ լինի հայերէնից, անկախ այն բանից, թէ քանի տոկոս է նրա մէջ հայկական արիւնը: Այդ տոկոսը ոչինչ չի նշանակում:

Մենք փոխանցում ենք սերունդներին ոչ թէ արիւն, այլ գաղափարներ եւ գաղափարների մէջ ինձ համար ամենաթանկը հայոց լեզուն է: Այդ կապակցութեամբ իւրաքանչիւր սերունդ պարտաւոր է սովորեցնել յաջորդին հայոց լեզու:

Գիտցէք, որ իմ կեանքի ամենամեծ երջանկութիւնը եղել է ու կը մնայ, քանի ապրում եմ, հայոց լեզուին տիրապետելը:

Ցանկանում եմ երջանկութիւն բոլորիդ:

29.08.1994

25 տարի առաջ, այս օրը (12 օգոստոս 1996 ) մահացաւ հայ աշխարհահռչակ գիտնական, աստղագէտ Վիկտոր Համբարձումեանը:

Պատրաստեց՝ ՇՈՒՇԻԿ ՄԱՒԻՍԱԳԱԼԵԱՆ

Այնպէս, ինչպէս մեր նիստ ու կացը, հագուածքը կամ խօսելաոճը, նոյնպէս ալ ձեր տան կահոյքն ու յարդարանքը, բայց մանաւանդ խոհանոցը շատ բան կը պատմեն ձեր մասին: Պատասխանեցէք ստորեւ տրուած հարցումներուն, ապա կարդացէք մեկնաբանութիւնը:

-1-

Ձեզի համար ձեր խոհանոցը`

ա.- Աշխատանքի տարածք մըն է, եւ ամէն ճիգ կը թափէք զայն մաքուր ու գեղեցիկ պահելու համար:
բ.- Ներշնչումի վայր է:
գ.- Տան նախասիրած սենեակն է:

-2-

Ամէն առտու ի՞նչ բան կը ստուգէք, երբ խոհանոց մտնէք:

ա.- Օրուան ճաշացուցակը:
բ.- Կոկիկութիւնը:
գ.- Ձեզի շատ սիրելի բոյսին վիճակը:

-3-

Կը փնտռէք ձեր ամէնօրեայ սուրճի բաժակը`

ա.- Անմիջապէս կը գտնէք զայն:
բ.- Մէկ-երկու դարան ստուգելէ ետք, վերջապէս կը գտնէք զայն:
գ.- Չէք գտներ, կը ջղայնանաք, ըստ երեւոյթին, լուացարանին մէջ է, մոռցած էք նախորդ օրը լուալու:

-4-

Ձեր խոհանոցի աշխատանքի սեղանը առհասարակ`

ա.- Շատ կոկիկ է:
բ.- Քիչ թէ շատ կոկիկ է:
գ.- Արշակաւան մըն է:

-5-

Խոհանոցի աշխատանքներէն ո՞րն է ձեր նախասիրածը.

ա.- Մաքրութիւնն ու դասաւորումը:
բ.- Կերակուրի պատրաստութիւնը:
գ.- Կերակուրներու մատուցման ձեւն ու յարդարանքը:

-6-

Խոհանոցային ո՞ր գործը ատելի է ձեզի համար.

ա.- Տապկոցի արարողութիւնը:
բ.- Կերակուրը ժամանակին հասցնելը:
գ.- Սպասները լուալը:

-7-

Դուք օրական խոհանոց կը մտնէք`

ա.- Մեծ հաճոյքով:
բ.- Որպէս պարտականութիւն:
գ.- Որպէս տաժանակիր աշխատանք:

-8-

Եթէ մեծ գումար մը շահէիք,

ա.- Կը բարեկարգէիք ձեր խոհանոցը (յատակ, պահարաններ, կահոյք…)
բ.- Խոհարար մը կը բերէիք…
գ.- Օրական պատուէրով կերակուր բերել կու տայիք…

Մեկնաբանութիւն

Եթէ ձեր պատասխաններուն մեծամասնութիւնը «ա» է, կեանքի մէջ կազմակերպուած եւ կատարելապաշտ անձ էք: Ձեր խոհանոցը նաեւ կ՛արտացոլացնէ ձեր կազմակերպուած միտքը, խոհանոցային գործի հանդէպ ձեր յանձնառութիւնն ու բծախնդրութիւնը: Այս իսկ պատճառով ձեր գործը դժուար թէ կաղայ, իսկ ձեր պատրաստած կերակուրները միշտ համեղ են:

Եթէ ձեր պատասխաններուն մեծամասնութիւնը «բ» է, հաճելին օգտակարին միացնող անձ էք: Պզտիկ օրինազանցութիւններ կ՛արտօնէք դուք ձեզի, սակայն գիտէք ձեր սահմանները, եւ դժուար թէ ձեր գործը տուժէ: Դուք ձեր խոհանոցին գերին չէք, կը սիրէք խոհանոցային գործը եւ հաճոյք կը ստանաք անկէ:

Եթէ ձեր պատասխաններուն մեծամասնութիւնը «գ» է, ցաւօք դուք կոկիկ անձ մը չէք, եւ այդ իսկ պատճառով ձեր գործը յաճախ կը տուժէ: Միւս կողմէ, սակայն, դուք արուեստագէտի խառնուածքով եւ ստեղծագործ միտքով շնորհուած էք, սակայն այս յատկութիւնները բաւարար չեն ձեր խոհանոցային հմտութիւնները զարգացնելու:

Ձեր Առօրեան Դիւրացնող
Հնարքներ

– Տան բոյսերուն տերեւները ամիսը անգամ մը շփեցէք նարինջի կեղեւով, որպէսզի ձեր սիրելի փիսիկը հեռու պահէք անոնցմէ:

***

– Արդէն 80-ական թուականներէն ՆԱՍԱ-ն փաստած է, որ կարգ մը բոյսեր ապականած օդը մաքրելու յատկութիւն ունին: Հետեւաբար թելադրելի է, որ տան տարբեր անկիւնները բաղեղի եւ «կեսուր մամայի լեզու»-ի թաղարներ զետեղէք վերոյիշեալ բոյսերուն յատկութիւններէն օգտուելու եւ տան օդը մաքուր պահելու համար:

***

– Այրած քիմքին արագ դարման գտնելու համար, եթէ տունը գինի ունիք, մեծ ումպ մը ձեր բերնին մէջ որոշ ժամանակ մը պահեցէք: Սառոյցի կտոր մը նոյնպէս կրնայ մեղմել ցաւը: Նոյնքան ազդու է աղի ջուրով բերնի ողողումը:

***

– Ծորակները մաքրելու եւ փայլեցնելու համար օգտագործեցէք ակռայի դեղը: Մածուկով շփեցէք ծորակը, առատ ջուրով ցօղուեցէք եւ մաքուր, չոր լաթով մը փայլեցուցէք:

***

– Ձեռքերուն վրայէն ձուկի, սոխի, ծխախոտի անախորժ հոտէն ձերբազատելու համար զանոնք շփեցէք կիտրոնով, սուրճի մրուրով կամ պէյքինկ սոտայով:

***

– Նախքան խաշած հաւկիթը շերտելը` դանակին շեղբը տաք ջուրին մէջ դրէք եւ յետոյ կտրեցէք. այսպիսով հաւկիթը դանակին չի փակչիր եւ կանոնաւոր շերտեր կը ստանաք:

Այլազան

 Կենսաքայքայուող Դիմակներ

«Քորոնա»-ի համաճարակը մեծ բանավէճ ստեղծեց վերամշակման եւ բնութեան վրայ մեր ազդեցութեան շուրջ, քանի որ մարդոց կողմէ քանի մը անգամ օգտագործուող դիմակները կը յայտնուին լողափներուն եւ ամէնուրեք ու երկար ժամանակի վրայ կը վնասեն բնութեան: Հետեւաբար պէտք է մտածել զանոնք վերամշակելու խելամիտ միջոցներու կամ նոյնիսկ կենսաքայքայուողներու ստեղծման մասին:

Եւ այսպէս, խելամիտ հոլանտուհի մը, որ մասնագիտութեամբ կրաֆիք տիզայնըր է, ստեղծագործական լուծում մը գտած է այս հարցին: Մարիան Կրոթ-Պոնս հնարած է այնպիսի դիմակներ, որնք ծաղիկի հունտեր կը պարունակեն… Ուստի օգտագործուած դիմակները փոխանակ աղբամանին մէջ թափելու` կարելի է հողին մէջ «ցանել» եւ ծաղիկներ աճեցնել:

Երեխներու Լսողական Սարքեր

Բրիտանուհի Սառա Այվըրմին 4 տարեկան Ֆրետիին մայրն է: Ան խոր ցաւ ապրեցաւ, երբ մանչուկին ծնունդէն ամիսներ անց լսողութեան կորուստ ախտորոշուեցաւ, եւ մանչուկը դատապարտուեցաւ ցկեանս լսողական սարքով ապրելու:

Ժամանակի ընթացքին Սառա նկատեց, որ լսողական այդ սարքերը կը նեղացնեն մանչուկին` յատկապէս իրենց տեսքով, նաեւ այն պատճառով, որ տարեկից ընկերներուն ուշադրութիւնը կը գրաւեն:

Հնարամիտ բրիտանուհին իր ցաւն ու մտահոգութիւնը բաժնեց նոյն կացութեան մատնուած այլ ծնողներու հետ եւ 2014-ին հիմնեց իր սեփական ընկերութիւնը` Lugs-ը, որ երեխաներու լսողական սարքերը զարդարող ամբողջ հաւաքածոներ կ՛առաջարկէ. հոն կարելի է գտնել «սիւփըրհերոս»-ներ (Պաթման, սիւփըրման…), լեկոյով տարբերակներ եւ աղջնակները գոհացնող ծաղկային ձեւաւորումներ:

Սառային «պիզնես»-ը արդէն մեծապէս յառաջ գացած է, պատուէրները չեն դադրիր, լուծուած է նաեւ չորսամեայ Ֆրետին հարցը, ան հպարտութեամբ կը կրէ իր մայրիկին ստեղծագործութիւնները:

Խոհագիր

 Մածունով Դդում

Բաղադրիչներ

2-3 միջակ չափի դդում
3 ապուրի դգալ բուսական ձէթ
1 գաւաթ մածուն
1 ապուրի դգալ մանրուած ազատքեղ
2 պճեղ սխտոր (ճզմուած)
Աղ, սեւ փոշի պղպեղ

Պատրաստութիւն

Տապակին մէջ 3 ապուրի դգալ ձէթը տաքցնել եւ կլոր շերտուած դդումները երկու երեսով տապկել, ապա ծծուն թուղթի վրայ շարել, աղել, համեմել:

Ամանի մը մէջ խառնել մածունը, ճզմուած սխտորը, աղն ու մանրուած ազատքեղը:

Դդումի շերտերը շարել բաց ամանի մը մէջ, վրան թափել մածունը, երեսը զարդարել ազատքեղի տերեւներով եւ մատուցել տաք կամ պաղ վիճակով:

Շաբթուան Բանաստեղծութիւնը

 Սարեր

Հազար շապիկ մաշա՛ծ սարեր,
Իրար ծոցում
Իրար կարօտ քաշա՛ծ սարեր,
Քարո՛տ սարեր, խաւո՛տ սարեր,
Սարե՛ր, ձեզ ի՞նչ ասեմ:
Իրար բաշից կախուա՛ծ սարեր,
Աստծոյ փէշից կախուա՛ծ սարեր,
Բարձրի՛կ սարեր, քաղցրի՛կ սարեր,
Սարե՛ր, ձեզ ի՞նչ ասեմ:
Հազար որոտ լսա՛ծ սարեր,
Ամպերի մէջ մրսա՛ծ սարեր,
Թրջուա՛ծ սարեր, թրծուա՛ծ սարեր,
Սարե՛ր, ձեզ ի՞նչ ասեմ:
Գլուխ գլխի քնա՛ծ սարեր,
Արեւի մէջ շիկնա՛ծ սարեր,
Օրհնա՛ծ սարեր, յոգնա՛ծ սարեր,
Սարե՛ր, ձեզ ի՞նչ ասեմ:
Հազար ամպրոպ տեսա՛ծ սարեր,
Հազար ճամբորդ տեսա՛ծ սարեր,
Փորձուա՛ծ սարեր, փոխուա՛ծ սարեր,
Սարե՛ր, ձեզ ի՞նչ ասեմ:
Խօսք-աղօթքի կարօ՛տ սարեր,
Մարդու ոտքի կարօ՛տ սարեր,
Սարո՛տ սարեր, ցաւոտ սարեր,
Սարե՛ր, ձեզ ի՞նչ ասեմ:

ՀԱՄՕ ՍԱՀԵԱՆ

Պատրաստեց՝ ՇՈՒՇԻԿ ՄԱՒԻՍԱԳԱԼԵԱՆ

Հանճարեղ գրող թէ երաժիշտ, յայտնի նկարիչ թէ քանդակագործ` բոլորն ալ նախ եւ առաջ մարդ են` իրենց մեծութեամբ եւ թուլութիւններով, կենսագրական հետաքրքրական, յաճախ ուսանելի դրուագներով: Հետաքրքրական մանրամասնութիւններ, որոնք աւելի սիրելի կը դարձնեն զիրենք եւ իրենց ստեղծագործութիւնները:

Ժամանակակիցներն ու յուշագիրները կը վկայեն, որ Վարպետին ջերմ ու հիւրընկալ տունը միշտ լեցուն էր հիւրերով, եւ մինչեւ ուշ գիշեր սեղանը չէր հաւաքուեր:

Աւետիք Իսահակեանի կինը` Սոֆին եւ հարսը` Իզապէլլան կը պատրաստէին բանաստեղծին նախասիրած ուտելիքներն ու խմիչքները: Մսային կերակուրներէն ան կը պաշտէր «քիւֆթա»¬ն: Իսահակեանը առաջին անգամ Փարիզ համտեսած էր ձիթապտուղը եւ յատուկ տկարութիւն ունէր սեւ ձիթապտուղին հանդէպ: Նախընտրելի հացը հայկական լաւաշն էր:

* * *

Պապիկին սիրելի ուտեստներուն մասին հետաքրքրական տեղեկութիւններ հաղորդած է նաեւ Վարպետին թոռնիկը` Աւիկ Իսահակեանը, որուն պատանեկան յիշողութեան մէջ շատ լաւ դրոշմուէր էր, որ պապիկին ամենասիրելի կերակուրը հաւով եւ բրինձով եղինձն էր, թանով ապուրը (սպասը), ոսպախաշուն, խաւիծը, իսկ կաթնեղէններէն` թարմ կաթի սերը:

* * *

Թխուածքներէն Իսահակեան կը սիրէր «Շաքարչորակի» կոչուած թխուածքը: Իսահակեաններու սեղանէն անպակաս էին գաթան եւ սուրճը: Վարպետը առաւօտեան կը սիրէր կաթով սուրճ խմել կամ իր սիրելի Շիրակ աշխարհի անուշաբոյր խոտաբոյսերով պատրաստուած թէյ:

Իսկ ամրան, երբ հասուն եւ համեղ պտուղներու մեծ տեսականի կար, բանաստեղծը կը սիրէր ճաշէն ետք պաղ ձմերուկ ուտել:

* * *

Ընտանիքին սիրելի կերակուրներէն էր նաեւ հայկական աւանդական հերիսան, զոր շատ համեղ կը պատրաստէր տիկին Սոֆին:

Վիգէն Իսահակեանը իր «Հայրս» գիրքին մէջ կը գրէ.

«… Մայրս ամբողջ գիշերը մեր նաւթավառի վրայ մի մեծ կաթսայ հերիսայ էր եփել, առաւօտեան ասաց, թէ Չարենցը մենակ է մնացել, մի մեծ աման լցրեց եւ խնդրեց Պելլայէն տանել Չարենցին: Պէլլան բակի միջով գնաց Չարենցի մօտ: Չարենց ախորժակով մի պնակ կերել էր, ասել, թէ շատ համեղ է, մնացածն ալ ճաշին կ՛ուտի»:

Առողջութեան Վնասող
Հագուստներ
Եւ Ագսեսուարներ

Բոլորն ալ կը սիրեն նորաձեւութեան հետ քայլ պահել, ըլլալ վայելուչ եւ հմայիչ: Բայց պէտք է իմանալ, որ կարգ մը նորաձեւ հագուստներ եւ աքսեսուարներ, երկար ժամանակ կրելու պարագային, կրնան առողջական խնդիրներ ստեղծել: Ստորեւ մէկ քանի օրինակ:

ՇԱՏ ՆԵՂ ՃԻՆԶԵՐԸ վնասակար են առողջութեան, քանի որ անոնք կը սեղմեն մկանները եւ կը խոչընդոտեն անոնց աշխատանքը: Անոնք նաեւ կը խանգարեն արեան շրջագայութիւնը: Նախապատուութիւնը պէտք է տալ քիչ մը լայն տարբերակներուն եւ կամ կարճ ժամանակով կրել զանոնք:

ԲԱՐՁՐԱԿՐՈՒՆԿ ԿՕՇԻԿՆԵՐԸ կը վնասեն ողնայարին, մէջքին եւ ոտնաթաթերուն: Նախապատուութիւնը պէտք է տալ միջին բարձրութեամբ կրունկներուն` հրաժարելով թէ՛ բարձրակրունկ եւ թէ՛ բոլորովին անկրունկ կօշիկներէն:

ԽՈՇՈՐ ՉԱՓԻ ԾԱՆՐ ՕՂԵՐԸ կը լայնցնեն ականջին անցքը եւ տգեղ տեսք կու տան անոր: Նախընտրելի է ընտրել թեթեւ եւ փոքր տարբերակները:

Նաեւ պէտք է խուսափիլ անծանօթ մետաղներէ պատրաստուած օղերէն, անոնցմէ շատեր մորթի բորբոքումներ կը պատճառեն: Նախապատուութիւնը պէտք է տալ ոսկեայ կամ արծաթեայ տարբերակներուն:

ՄԵԾ ԵՒ ԾԱՆՐ ՊԱՅՈՒՍԱԿՆԵՐԸ կը վնասեն ողնայարին: Եթէ ամբողջ օրուան ընթացքին ծանր իրեր փոխադրելը պարտադիր է, նախապատուութիւնը պէտք է տալ այն տարբերակներուն, որոնք կռնակը կը հաստատուին` զոյգ ուսերէն կախուելով:

ԱՐՀԵՍՏԱԿԱՆ ԵՐԿԱՐ ԹԱՐԹԻՉՆԵՐԸ փոշիէն նուազ լաւ կը պաշտպանեն աչքերը, քան` բնական երկարութիւն ունեցողները: Նաեւ զանոնք հաստատող սոսինձը կրնայ գրգռել աչքերը: Մասնագէտներու կարծիքով, մասքարայի օգտագործումը նախընտրելի է:

ԹՈՆԿ ՄՈՒՃԱԿՆԵՐԸ ոտքերը պաշտպանելու ոչ մէկ միջոց ունին. երկար կրելու պարագային, անոնք սրունքի եւ մէջքի ցաւեր կը պատճառեն եւ ոտնաթաթը կը ձեւափոխեն, իսկ աժան ու անորակ տեսակները մանրէներու ու սունկերու բոյն են. պէտք է զանոնք յաճախ լուալ, յատկապէս` ծովափէն վերադարձին:

ԼԵԿԻՆԿՆԵՐԸ, զորս կը կրենք մարզանքի ընթացքին, թէեւ հանգստաւէտ են, սակայն անոնց «նիլոն», «լիքրա» հիւսուածքը խոնաւութիւն կը պահէ եւ երկար ժամանակ կրելու պարագային, խոնաւութեան մէջ բոյն դրած մանրէները բորբոքային խնդիրներ կը պատճառեն յատկապէս իգափողին (հեշտոցին):

Առողջապահական

Առողջապահական Հարցեր`
Ըստ Լեզուի Գոյնի

Գիտնականներու կարծիքով, մեր լեզուն մասամբ մեր առողջութեան պատկերն է: Լեզուի օգնութեամբ հիւանդութիւններու ախտորոշման համակարգ կայ` ըստ տեսքի, գոյնի, չափի, կառուցուածքի…

Ահա թէ ի՛նչ կը վկայէ լեզուին գոյնը.

– Բաց վարդագոյնը լեզուին բնական գոյնն է:
– Կարմիր գոյնը կը վկայէ մարմնին մէջ գոյութիւն ունեցող որոշ բորբոքումներու մասին:
– Դեղինը կը վկայէ ստամոքսի եւ լեարդի խանգարումներու մասին:
– Մանիշակագոյնը` թոքերու եւ սիրտի հետ կապուած անհանգստութիւններու: Բայց նաեւ` անբաւարար արեան շրջագայութեան մասին:
– Կապոյտ գոյնի լեզուն կը վկայէ երիկամներու հետ կապուած հիւանդութեան մասին:
– Սպիտակ գոյնը կրնայ ջրազրկման, հարբուխի կամ վարակի նշան ըլլալ:
– Մոխրագոյնը աղիք¬ստամոքս համակարգի խանգարման նշան կրնայ ըլլալ:

Խոհագիր

Խրթխրթան Սիսեռներ

Այսօրուան սիւնակով կը ներկայացնենք չիփսը եւ պիստակեղէնները փոխարինող խրթխրթան սիսեռի բաղադրատոմսը: Այս դիւրին պատրաստուող աղանդերը կարելի է մատուցել խմիչքներու հետ, ինչպէս նաեւ` օգտագործել տարբեր տեսակի (յատկապէս` յունական) աղցաններու պատրաստութեան մէջ:

Բաղադրիչներ

– 1 տուփ խաշած սիսեռ (կարելի է տունը խաշել)
– 2 ապուրի դգալ ձիթապտուղի ձէթ
– Աղ (նախընտրաբար` աղի փաթիլներ)
– Կարմիր փոշի պղպեղ, քիմիոն, փոշի սխտոր…

Պատրաստութիւն

Սիսեռները քամոցի մէջ փոխադրել, հոսող ջուրի տակ ցօղուել եւ ձգել, որ ջուրը սուզուի:

Մաքուր անձեռոցի մը վրայ տարածել սիսեռները եւ փորձել ցամքեցնել, որպէսզի ջուրի հետք չմնայ:

Մեծ ափսէի մը յատակը մոմ թուղթով ծածկել, տարածել սիսեռները, աւելցնել ձէթը, աղն ու մնացեալ համեմները (կրնաք ձեզի սիրելի այլ համեմներ ալ օգտագործել), խառնել եւ նախապէս տաքցուած փուռի մէջ եփել շուրջ 20 վայրկեան: Ապա փուռէն հանել, կրկին խառնել ու տարածել սիսեռները եւ 20 վայրկեան եւս եփել, մինչեւ որ ոսկեգոյն եւ խրթխրթան դառնան:

Շաբթուան Բանաստեղծութիւնը

Օրօրոցի Երգ

Արի՛, ի՛մ սոխակ, թո՛ղ պարտէզ մերին,
Տաղերով քուն բե՛ր տղիս աչքերին.
Բայց նա լալիս է.. դու, սոխակ, մի՛ գալ.
Իմ որդին չուզէ տիրացու դառնալ:

Ե՛կ, աբեղաձա՛գ, թո՛ղ արտ ու արօտ,
Օրօրէ՛ տղիս, քընի է կարօտ.
Բայց նա լալիս է. դու, ձագուկ, մի՛ գալ,
Իմ որդին չուզէ աբեղայ դառնալ:

Թո՛ղ դու, տատրակի՛կ, քու ձագն ու բունը,
Վուվուով տղիս բե՛ր անուշ քունը.
Բայց նա լալիս է. տատրակի՛կ, մի՛ գալ,
Իմ որդին չուզէ սգաւոր դառնալ:

Կաչաղա՛կ ճարպիկ, գող, արծաթասէր,
Շահի զըրուցով որդուս քունը բեր.
Բայց նա լալիս է. կաչաղա՛կ, մի՛ գալ,
Իմ որդին չուզե սովդաքար դառնալ:

Թո՛ղ որսըդ, արի՛, քաջասի՛րտ բազէ,
Քու երգը գուցէ իմ որդին կ՛ուզէ…
Բազէն որ եկավ` որդիս լռեցավ,
Ռազմի երգերի ձայնով քնեցաւ:

ՌԱՖԱՅԷԼ ՊԱՏԿԱՆԵԱՆ

Տարիներ առաջ այս օրը (26 օգոստոս 1892) մահացաւ յայտնի բանաստեղծ, արձակագիր, թարգմանիչ եւ հասարակական գործիչ Ռաֆայէլ Պատկանեան:

Պատրաստեց՝ ՇՈՒՇԻԿ ՄԱՒԻՍԱԳԱԼԵԱՆ

Հանճարեղ գրող թէ երաժիշտ, յայտնի նկարիչ թէ քանդակագործ` բոլորն ալ նախ եւ առաջ մարդ են` իրենց մեծութեամբ եւ թուլութիւններով, կենսագրական հետաքրքրական, յաճախ ուսանելի դրուագներով: Հետաքրքրական մանրամասնութիւններ, որոնք աւելի սիրելի կը դարձնեն զիրենք եւ իրենց ստեղծագործութիւնները:

– Նկարչուհի Ռեգինա Ղազարեանի յուշերէն կ՛իմանանք, որ առաջին հայեացքով Չարենցը զեխ կեանք վարող մարդու տպաւորութիւն կը ձգէր: Ծայրայեղ կարիքի մէջ անգամ ան կը շռայլէր իր վերջին կոպեկները` յանուն հաճոյքի, կը նախընտրէր մեծը, շատը, լաւը: Խանութէն կրամներով բան չէր գներ, ամէն ինչ կը վերցնէր մեծ քանակութեամբ, նոյնիսկ եթէ անոր կարիքը չկար: Ձմերուկին ամենախոշորը կը գնէր եւ հազիւ խանութէն տուն կը հասցնէր: Ճաշարանը կը պատուիրէր բազմատեսակ խորտիկներ, կը համտեսէր միայն մէկը: Խմիչքը կը գնէր քանի մը տեսակ…

Չարենցը սակաւակեր էր:

Քաղցրեղէն հազուադէպօրէն կուտէր, թէյի ժամանակ երբեմն հաճոյքով կ՛ուտէր փըթի ֆուր թխուածքը, զոր կը պատրաստէր Աբովեան եւ Ամիրեան փողոցներու անկիւնը գտնուող հրուշակեղէնի «Դրուժբա» յայտնի խանութը:

Պտուղներէն կը սիրէր մալաչա տանձ, միջինասիական սեխ, իսկ ամրան ծարաւը յագեցնելու համար, ջուրի փոխարէն, կը նախընտրէր ձմերուկը:

Օրական սուրճ կը խմէր, երբեմն` քանի մը գաւաթ: Ոգելից խմիչքներէն կը նախընտրէր քոնեաքը:

Ճաշատեսակներէն կը սիրէր իշխան ձուկը, ուքրանական բորշը: Նաեւ կը սիրէր թթու եւ շեշտուած համեմունքները: Կաթնեղէններէն կը սիրէր մածունը, որմէ թան կը պատրաստէր:

– Գրագէտ Վահրամ Ալազան կը պատմէ.

«Երեւան վերադառնալուց, այցելեցի իրեն: Պուտտաների արձանները եւ շախմատը շարել էր գրասեղանի վրայ: Քիչ յետոյ նա բացեց գրասեղեանի ներքեւի դարակը եւ չորս փոթերից բռնած դուրս քաշեց Թիֆլիսում գնած չինական սփռոցը: Սեղանին վրայ դնելով` բաց արեց, եւ ի՛նչ, այնքան լցուած էին մեծ քանակութեամբ չոր միրգեր` ընկոյզի եւ կաղինի միջուկ, քիշմիշ, թուզ, արմաւ եւ շոքոլաթի կտորտանք…»:

Ըստ ժամանակակիցների բանաւոր յուշերի, Չարենցը քոնեաքի հետ հիւրասիրում էր պասթուրմա եւ ձիթապտուղ:

– Ռեգինա Ղազարեան, «Չարենցեան նշխարներ» Երեւան, 1998, էջ 30-31

– Վահրամ Ալազան, «Յիշողութիւններ Եղիշէ Չարենցի մասին»
Երեւան, 1961, էջ 246-247

Առօրեայ Հոգեր

 Ի՞նչ Ընել, Որպէսզի Ուտելիքները
Սառցարանին Մէջ Չփճանան

Այս օրերուն մեր ուտելիքներուն ճակատագիրը կախեալ է ելեկտրականութեան եւ ելեկտրածին շարժակներու քմահաճոյքէն. այս իսկ պատճառով, եկէք, աւելի եւս գուրգուրանք մեր սառցախցիկներուն վրայ եւ հրաժարինք կարգ մը սխալ սովորութիւններէ, որպէսզի հոն պահուած ուտելիքներուն կեանքն ու թարմութիւնը առաւելագոյնս պահպանենք:

Հետեւաբար`

– Իմանանք, որ ուտելիքները սառցարանին մէջ անսահմանափակ ժամանակով կարելի չէ պահել, այլ գոյութիւն ունին տրամաբանական ժամկէտեր. այսպէս`

– Հում հաւը` 6 ամիս
– Կովու միս` 8 ամիս
– Խոզի, հորթի եւ գառնուկի միս` 6-8 ամիս
– Յօշուած միս` 2-3 ամիս
– Երշիկի տեսականի` 4 ամիս
– Ձուկ` 3-4 ամիս
– Եփած կերակուրներ եւ ապուրներ` 3-4 ամիս
– Խմորի տեսակներ` 2 ամիս
– Կարկանդակ` 3 ամիս
– Քերած պանիր, կարագ` 3 ամիս

– Սառցախցիկը չխճողենք, զայն բեռնաւորենք երեք քառորդով եւ թոյլ չտանք, որ պաղ օդը ազատ շրջի ուտելիքներուն միջեւ, եւ պահպանուի սառցախցիկին պաղութիւնը:

– Սառցախցիկէն դուրս բերուած ուտելիքը (յատկապէս միսը) կարելի չէ սենեակի ջերմաստիճանով հալեցնել. մենք այսպիսով առիթ կու տանք մանրէներու զարգացման: Ուտելիքը հալեցնելու լաւագոյն ձեւը զայն սառնարանի դարաններէն մէկուն վրայ տեղաւորելն է, մինչեւ որ իր նախկին վիճակին վերադառնայ: Կրնանք նաեւ օգտագործել մանրալիքը` տիֆրոսթի օգտագործումով:

– Սառցարանին մէջ ուտելիքները դասաւորենք համապատասխան ամաններու եւ տոպրակներու մէջ: Զանոնք բերնէ բերան չլեցնենք, որպէսզի ընդլայնելով` չճաթին, չպատռին: Թելադրելի է նաեւ ամաններուն եւ տոպրակներուն վրայ պիտակներ փակցնել, որպէսզի ճիշդ ժամանակին օգտագործենք զանոնք:

– Ուտելիք մը, զոր որոշած ենք սառեցնել (յատկապէս` մսեղէն, ձկնեղէն…), առանց ժամանակ կորսնցնելու, անմիջապէս մասերու բաժնենք, դնենք համապատասխան տոպրակներու մէջ եւ  սառցարան փոխադրենք: Յիշենք, որ մեզի համար աւելի գործնական է տուեալ ուտելիքը մասերու բաժնել եւ ապա սառեցնել, որպէսզի մեր ուզած չափաբաժինը վերցնենք եւ ստիպուած չըլլանք խոշոր կտոր մը հալեցնելու: Լաւ յիշենք, որ սառցախցիկէն դուրս ելած ու հալած ուտելիքի մը մնացորդը կարելի չէ կրկին տեղը վերադարձնել` կանխարգիլելու համար մանրէներու բազմացումն ու թունաւորումի արկածները:

– Տաք կերակուրը բացառուած է սառնարան փոխադրելը, որովհետեւ անիկա կը խախտէ ջերմաստիճանին կայունութիւնը, կը տուժեն մնացեալ ուտելիքները, եւ կը յոգնի սառնարանին շարժակը, որ ստիպուած է յաւելեալ գործելու` ներքին ջերմաստիճանը վերահսկելու համար:

Նոյն տրամաբանութեամբ ալ սառնարանին դռները յաճախ չբանանք եւ երկա՜ր չմտածենք նախքան ուտելիք մը վերցնելը: Եթէ տակաւին մօտիկ անցեալին հաճոյք էր սառնարանին փեղկը բանալը, դիմացը կենալ ու «զմայլիլը», այսօր այդ անմեղ հաճոյքը կրնայ գէշ հետեւանքներ ունենալ, քանի որ մէջի ուտելիքներուն կեանքը կախեալ է մեզի «շնորհուած» քանի մը ժամուան ելեկտրականութենէն կամ ելեկտրածին շարժակներու քմահաճոյքէն:

Հինը Նորի Վերածենք

Եթէ տունը հին, անգործածելի իրեր ունինք, նախքան զանոնք թափելը` մտածենք անոնց երկրորդ կեանք մը տալու հնարաւորութեան մասին:

Տեսնենք, թէ հնարամիտ մարդիկ ինչպիսի՛ լուսաւոր գաղափարներ ունեցած են, եւ անոնց ստեղծագործ միտքերը որքան հեռուն գացած են:

– Մետաղեայ անգործածելի հագուստի կախիչներուն վրայ կարելի է հաստատել թուղթէ թաշկինակի,  ալիւմինիոմ թերթի կամ մոմեայ թուղթի գլանները եւ կախել խոհանոցի պատէն:

– Մետաղեայ հին քերոցները կարելի է վերածել լուսամփոփներու:

– Լայն բերանով գինիի բաժակ մը կարելի է հաստատել ներկայանալի բաց ամանի տակը եւ ստանալ կարկանդակ մատուցելու գեղեցիկ աման մը եւ, ինչո՞ւ ոչ, պտղաման մը:

– Խոհանոցի միս կամ բանջարեղէն մանրելու փայտեայ տախտակը ինչո՞ւ չվերածել դգալեղէնները դասաւորելու ներկայանալի կախազարդերու:

Խոհագիր

Շոմինով Թապուլէ

Բաղադրիչներ

– 5 գաւաթ մանրուած թարմ շոմին
– 2 գաւաթ մանրուած լոլիկ
– 1 սուրճի գաւաթ մանր ձաւար
– Կէս գաւաթ մանրուած սոխ
– Կէս գաւաթ կիտրոնի հիւթ
– Ձիթապտուղի ձէթ (ըստ քիմքի)
– Աղ (ըստ քիմքի)

Պատրաստութիւն

Աղցանի յատուկ ներկայանալի ամանի մը մէջ լեցնել բոլոր բաղադրիչները, աւելցնել աղը, ձէթը եւ կիտրոնի հիւթը, զգուշութեամբ խառնել:

Տասը վայրկեան սպասել, ապա մատուցել:

Շաբթուան Մտածումը

Կեանքում ոչինչ անհետ ու անհետեւանք չի անցնում:

Եթէ մի օր մի տեղ մի ծառ ես տնկել, տարիներ յետոյ դու էլ  չէ, ինչ-որ մէկը պիտի նստի նրա շուաքին:

Իսկ թէ մի օր մի տեղ մի ճիւղ ես կոտրել, աշխարհի երեսից մի բուռ շուաք, մի քիչ սօսափ կը պակասի ու կը խաթարուի տիեզերքի հաւասարակշռութիւնը:

Կեանքում ոչինչ անհետ ու անհետեւանք չի անցնում:

Ամէն մարդ աշխարհ է գալիս իր ծառը տնկելու, իր ծառի ճիւղը կտրողի ձեռքը բռնելու, իրենով տիեզերական հաւասարակշռութիւնը պահպանելու:

Ամէն մարդ աշխարհ է գալիս` իր հոգու կանչի յետեւից գնալու: Հոգու կանչ ասել է կոչում:

Ո՞րն է քո կոչումը, քո էութեան ձայնը, որին լսել պիտի սովորես…

ՍՕՍ ՍԱՐԳՍԵԱՆ

Պատրաստեց՝ ՇՈՒՇԻԿ ՄԱՒԻՍԱԳԱԼԵԱՆ

Այս հարցումին պատասխանը իմանալու համար պատասխանեցէք ստորեւ տրուած 10 հարցումներուն, ապա հաշուեցէք ձեր միաւորները եւ կարդացէք արդիւնքը:

– 1 –

Օրական կը յարգէ՞ք ճաշի 3 ժումերը (նախաճաշ, ճաշ, ընթրիք):

ա – Այո՛,
բ – Օրուան զբաղումներէն կախեալ է,
գ – Ո՛չ:

– 2 –

Ձեր ճաշացուցակէն անպակաս են`

ա – Դդմաճի զանազան տեսակները,
բ – Աղցանները,
գ – «Ճանք ֆուտ»-երը:

– 3 –

Ինչպէ՞ս կ՛ընտրէք ձեր ուտելիքները:

ա – Կ՛ուտէք պատահական որեւէ բան,
բ – Սննդական արժէքները հաշուի կ՛առնէք,
գ – Կ՛ուտէք, ինչ որ ձեր սիրտը ուզէ:

– 4 –

Ուտելու ժամանակ առհասարակ`

ա – Լուռ էք,
բ – Սեղանակիցներուն հետ կը զրուցէք,
գ – Թերթ կը կարդաք կամ պատկերասփիւռ կը դիտէք:

– 5 –

Յաճա՞խ պահածոյ կ՛ուտէք:

ա – Այո՛,
բ – Երբեմն,
գ – Գրեթէ երբեք:

– 6 –

Ուտելու ժամանակ լաւ կը ծամէ՞ք:

ա – Ո՛չ,
բ – Ընդհանրապէս,
գ – Այո՛, շատ լաւ:

– 7 –

Ճաշէն անմիջապէս ետք սուրճ կամ թէյ կը խմէ՞ք:

ա – Ո՛չ, առնուազն կէս ժամ ետք,
բ – Պարբերաբար,
գ – Այո՛, անմիջապէս ետք:

– 8 –

Գիշերուան ուշ ժամերուն կ՛ուտէ՞ք:

ա – Այո՛, յաճախ,
բ – Ո՛չ, ժամը վեցէն ետք անկարելի է…
գ – Ուտելը կը դադրեցնէք քնանալէ 2 ժամ առաջ:

– 9 –

Դուք կը հետեւի՞ք առողջ սննդակարգի:

ա – Այո՛,
բ – Երբեմն,
գ – Երբեք:

– 10 –

Օրուան ժումերը չէք կրճատեր եւ քիչ քանակութեամբ քանի մը անգամ կ՛ուտէք:

ա – Այո՛,
բ – Կանոնը գիտէք, բայց չէք գործադրեր,
գ – Ո՛չ:

Ցուցատախտակին հիմամբ հաշուեցէք ձեր միաւորները, ապա կարդացէք արդիւնքը:

– Եթէ 10-16 միաւոր հաւաքեցիք, Սոքրաթ ըսած է.

«Մենք չենք ապրիր ուտելու համար, այլ կ՛ուտենք ապրելու համար»: Դուք հաւանաբար տեղեակ էք, թէ ինչպէ՛ս եւ ե՛րբ պէտք է ուտել եւ այսպիսով, ձեր առողջութեան երբեք չէք վնասեր, գտած էք ճիշդ ուղին:

***

Եթէ 17-23 միաւոր հաւաքեցիք, դուք թէեւ գիտէք, որ սնունդի չարաշահումը սխալ է, բայց երբեմն կը մոռնաք այդ իրողութիւնը, կ՛իյնաք սխալներու մէջ, բայց յետոյ ձեւը կը գտնէք սխալը սրբագրելու: Ընդհանրապէս մարզանքի միջոցով:

***

Եթէ 24-30 միաւոր հաւաքեցիք, ժամանակն է, որ փոխէք որոշ սովորութիւններ. դուք դժբախտաբար չէք անդրադառնար, որ սխալ ձեւով կը սնանիք: Պէտք է ուտէք դանդաղ եւ լաւ ծամելով: Հրաժարիք պահածոյ կամ «ֆասթ ֆուտ» կոչուածներէն, նախապատուութիւնը տաք տնական կերակուրներուն եւ յարգէք ճաշի 3 ժումերը:

Երեխաներու Դաստիարակութիւն

 Բաներ, Զորս Պէտք Չէ
Արգիլէք Ձեր Երեխային

Եթէ մինչեւ օրս այս նշուածներէն մէկն ու մէկը կ՛արգիլէք ձեր երեխային, ժամանակն է, որ վերատեսութեան ենթարկէք ձեր որոշումը, ահա թէ` ինչո՛ւ…

Ջուրով խաղալ

Ջուրով խաղալը երեխաներուն ամենասիրելի զբաղումներէն մէկն է: Իսկ դուք յաճախ կ՛արգիլէք եւ կը զրկէք այդ մեծ հաճոյքէն: Պէտք է պարբերաբար ձեր երեխային արտօնէք` ցնցուղով ծաղիկները ջրել, լոգարանին մէջ խաղալ, մաղուող անձրեւին տակ քանի մը վայրկեան վազվզել, սիրելի խաղալիկը լուացարանին մէջ «լոգցնել» եւ այլն…

Բացօթեայ խաղալ

Շատեր իրենց երեխային կ՛արգիլեն բակ իջնել եւ խաղալ` մտածելով, որ կրնայ փորձանք մը պատահիլ կամ հագուստները կեղտոտել:

Արտօնեցէք ձեր երեխային, որ բակ իջնէ. ան պէտք է խաղայ իրեն հասակակիցներուն հետ, մրցի, կռուի, հաշտուի: Այս բոլորը կ՛օգնեն ընկերութեան մէջ ինքզինք դրսեւորելու եւ անհատակութիւնը կերտելու:

Առանձին ուտել

Անկասկած որ ձեր օգնութեամբ երեխան աւելի մաքուր կ՛ուտէ եւ չորս կողմը չ՛աղտոտեր: Սակայն երեխային համար դգալ բռնելը ինքնին նուաճում է անոր մօտ կը զարգանան ֆիզիքական կարողութիւնը եւ ինքնավստահութիւնը:

Ձեզի օգնել

Դուք յաճախ կը կրկնէք` «Տակաւին պզտիկ ես», «Ուշադի՛ր, կը կոտրես», «Զգո՛ւշ կը թափես»… Ձեր հիւանդագին ուշադրութիւնը տարիներու վրայ աւեր կը գործէ: Պէտք է, որ ձեր երեխան ինքզինք պիտանի զգայ, ինչպէս նաեւ լսէ ծնողքին քաջալերական խօսքերն ու գովասանքները: Փորձեցէք յաճախ օգնութեան կանչել ձեր երեխան եւ կրկնել, որ առանց իր օգնութեան գործը առաջ չէր երթար:

Ջրաներկով նկարել

Դժբախտաբար քիչ անգամ առիթ կու տաք ձեր երեխային` արտայայտել իր յոյզերն ու երեւակայութիւնը նկարելու միջոցով: Նոյնիսկ եթէ երեխան ներկեց իր հագուստը կամ սեղանը, մի՛ յանդիմանէք զինք: Նկարչութիւնը զգացումները արտայայտելու ամենավառ դրսեւորումն է:

Ձեր Առօրեան Դիւրացնող
Հնարքներ

Որպէսզի ձեր կաշիէ սեւ փայլուն պայուսակը կամ կօշիկը նոր տեսք ստանայ եւ փայլի, զայն շփեցէք կիսուած սոխի կտորով մը եւ կամ կաթի մէջ թաթխուած լաթի կտորով մը:

***

Որպէսզի ձեր թաւշեայ հագուստը կամ տաբատը լուացքի ատեն չվնասուի, նախքան մեքենային մէջ դնելը` զայն հակառակ կողմ դարձուցէք: Այդպիսով պաշտպանած կ՛ըլլաք անոր խաւերը:

***

Ապակիին վրայէն ճանճի կեղտերը մաքրելու համար զանոնք շփեցէք քացախով կամ սուրճի մրուրով:

***

Եթէ ձեր լուացքի մեքենային օճառ ջուրը շատ փրփրի եւ սկսի յորդիլ, խուճապի մի՛ մատնուիք: Գաւաթ մը ճերմակ քացախ առէք եւ մեքենային դեղի տուփիկին մէջ լեցուցէք, փրփուրը անմիջապէս կը չէզոքանայ:

***

Որպէսզի ձեր աչքի շպարի մատիտը դիւրին տաշուի եւ ծայրը չկոտրի, զայն ամբողջ գիշեր մը սառնարանը պահեցէք:

***

Մատներուն վրայէն մելանի հետքերը ջնջելու համար զանոնք շփեցէք լոլիկի կամ կիտրոնի հիւթով:

Խոհագիր

Ձմերուկով Աղցան

Բաղադրիչներ

– 1 ապուրի դգալ ճերմակ քացախ (կամ կիտրոնի հիւթ)
– 1 ապուրի դգալ ձիթապտուղի ձէթ
– 3 գաւաթ խորանարդաձեւ կտրատուած ձմերուկ
– Կէս գաւաթ խորանարդաձեւ կտրատուած ֆեթա պանիր կամ` ձեռքի տակ գտնուող որեւէ ճերմակ պանիր
– 6-8 տերեւ թարմ անանուխ` մեծ կտրատուած
– Աղ` ըստ ճաշակի

Պատրաստութիւն

Աղցանի ամանին մէջ լեցնել կտրատուած ձմերուկը, աւեցնել պանիրը եւ մանրուած անանուխը:

Փոս ամանի մը մէջ խառնել քացախը, ձէթն ու աղը եւ ստացուած թացանը աւելցնել ձմերուկէն ու պանիրին վրայ: Ջգուշօրէն խառնել եւ մատուցել պաղ վիճակի մէջ:`

Շաբթուան Բանաստեղծութիւնը

Կա՛նգ Առ Ժամանակ

Կա՛նգ առ, ժամանակ, պէտք է ետ գնամ…
Կեանքս գրելուց, անգրագէտի պէս,
Տառերն եմ խառնել, բառերն եմ կորցրել: Ամէ՛ն տողի մէջ սխալ եմ արել…
Անհամար բառեր, որ պէտք չէր գրել,
Գրել եմ վստա՜հ,
Մեծ-մեծ տառերո՜վ,
Սիրուն ձեռագրո՜վ…
Իսկ էականը` գրել եմ անփոյթ,
Շատ իմիջայլոց,
Ոչ հասկանալով, տողերն անցնելով,
Անվերջ  ջնջելով, նորից գրելով…
Կա՛նգ առ, ժամանա՛կ,
թո՛ղ, որ ետ գնամ,
Մի նոր թուղթ վերցնեմ ու նորից սկսեմ…
Ամէն ինչ նորից, նոր մաքուր էջից,
Մի նոր գրիչով, առանց դողալով…
Կա՛նգ առ, ժամանա՛կ…
Պէտք է ետ գնանք…

ՍԱԹԻՆԷ ՍԻՄՈՆԵԱՆ

Պատրաստեց՝ ՇՈՒՇԻԿ ՄԱՒԻՍԱԳԱԼԵԱՆ

Ի՞նչ կը սիրէր ուտել Մարտիրոս Սարեանը, ի՞նչ կը պատրաստէր անոր սիրելի կինը` Լուսիկը, ի՞նչ կը սիրէր հրամցնել իր հիւրերուն…

Այս հարցումներուն պատասխանները կը գտնենք գեղանկարիչին թոռնուհիներուն մօտ:

Կատարինէ Սարեան իր «Էքսպոզիցիա» յուշագրութեան մէջ կը պատմէ, որ Սարեան բուսակեր էր. ան իւրայատուկ բացատրութիւն կու տար բանջարեղէններու եւ պտուղներու օգտագործման: Նկարիչին համոզումով, բանջարեղէնները մարդուն առողջութիւն կը պարգեւեն, իսկ պտուղները` ուրախութիւն:

«Ձմերուկի վառ կարմիր տիլիմը նման է ժպիտի: եթէ ուտես այն` կը վազվզի քո ներսում եւ ուրախութիւն կը պարգեւի»:

Սարեան ամէն առտու բաժակ մը ղալմուխ թէյ  կը խմէր: Ղալմուխ թէյի տերեւներուն վրայ եռացած ջուր կ՛աւելցնէր: Բաժակին մէջ լեցնելէ ետք, թէյին կ՛աւելցնէր կաթ, կտոր մը կարագ, աղ եւ չոր հաց:

Նախաճաշէն ետք նկարիչը կը բարձրանար իր արուեստանոցը` ըսելով. «Պէտք է աշխատիլ»: Ճաշի ժամը կը համընկնէր որդիներուն աշխատանքէն վերադառնալու, պատի ժամացոյցի եւ սուրբ Զօրաւոր եկեղեցւոյ զանգերուն հետ: Վարպետը կ՛իջնէր իր աշխատանոցէն, եւ ընտանիքը կը հաւաքուէր սեղանին շուրջ: Սարեանին կը մատուցուէր իւրայատուկ ուտելիքներ: Ամրան ան շատ կը սիրէր խորոված սմբուկ ուտել, որուն վրայ աղի փոխարէն չորցուած ծովու կաղամբ կը ցանէր:

Վրացական ուտելիքներուն հանդէպ Սարեանը անտարբեր չէր, ատիկա կապուած էր իր սիրելի կնոջ` Ղազարոս Աղայեանի դստեր` Լուսիկին հետ, որ Թիֆլիս մեծցած էր: Նկարիչը հաճոյքով կ՛ուտէր կարմիր լուբիայով եւ խրթխրթան սոխով պատրաստուած կերակուրը, ինչպէս նաեւ կանաչ լուբիայով, ընկոյզով եւ քացախով պատրաստուած խորոտիկը:

Սարեանի տան տօնական ուտեստներէն կարելի է թուել «թաւա»-ն, «Սիգ» ձուկը, «Կոզինախ»-ը (կաղինով եւ մեղրով աղանդեր), «Ղուրաբիա»-ն, եւ այլն…

Թոռնուհիներուն վկայութեամբ, Սարեան կ՛ուտէր դանդաղ, փոքր պատառներով, ըմբոշխնելով իւրաքանչիւր ուտեստը` կարծես հետեւելով, թէ ինչպէ՛ս իւրաքանչիւր համ եւ բուրմունք կը տարածուի իր մարմնին մէջ` սննդարար նիւթեր փոխանցելով:

Ձեր Պատասխանները Կը Պատմեն Ձեր Մասին

Անկաշկանդ Եւ Համարձա՞կ Էք

Այս հարցումին պատասխանը իմանալու համար պատասխանեցէք ստորեւ տրուած 10 հարցումներուն, համրեցէք ձեր միաւորները, ապա կարդացէք մեկնաբանութիւնը:

1

Ճամբան կը հանդիպիք ձեր շատ սիրած մէկ դերասանին:

ա.- Կը ժպտիք ու կ՛անցնիք: 1
բ.- Կը մօտենաք եւ կը խնդրէք, որ հետը լուսանկարուիք: 5
գ.- Կը մօտենաք` ըսելու, թէ շա՛տ կը սիրէք զինք: 3

2

Դասախօսութեան մը աւարտին

ա.- Չէք վարանիր խօսք առնելու եւ լուսաբանութիւններ պահանջելու: 5
բ.- Լուռ կը մեկնիք: 1
գ.- Առանձին կը մօտենաք դասախօսին եւ կարծիքներու փոխանակում կ՛ունենաք: 3

3

Հաւաքոյթի մը ընթացքին ձեզմէ կը խնդրուի յանպատրաստից խօսք առնել:

ա.- Սիրով կ՛ընդառաջէք: 5
բ.- Կ՛ընդառաջէք` քանի մը բառ ըսելով: 3
գ.- Կը մերժէք: 1

4

Առանձին ճամբորդութիւն`

ա.- Երբեք չէք փորձեր: 1
բ.- Արդէն փորձած էք եւ դարձեալ կը փորձէք: 5
գ.- Կը վախնաք, որ ձանձրանաք: 3

5

Ինչ կը վերաբերի նորաձեւութեան:

ա.- Դուք քայլ առ քայլ կը հետեւիք անոր: 5
բ.- Կ՛որդեգրէք այն, ինչ ձեզի կը յարմարի: 3
գ.- Նորաձեւութենէն չէք ազդուիր. դուք ձեր ոճը ունիք: 1

6

Ինչ կը վերաբերի դրամական հարցերու`

ա.- Չէք վարանիր ձեր հարազատներէն դրամ փոխ ուզելու: 3
բ.- Չէք վարանիր դրամատունէն դրամ փոխ առնելու: 5
գ.- Դրամական հարց չէք ունենար` խնայողասէր եւ տնտեսող էք: 1

7

Բարեկամներ ընթրիքի կը հրաւիրէք:

ա.- Կը պատրաստէք սուշիի տեսականի: 5
բ.- Կը պատրաստէք աղցանի տեսականի: 3
գ.- Կը պատրաստէք միս, գետնախնձոր եւ բանջարեղէն: 1

8

Անտեղի մեղադրանքներ ձեր հասցէին

ա.- Յարմար կը գտնէք չպատասխանել: 1
բ.- Կը փորձէք արդարանալ: 3
գ.- Անմիջապէս ինքնապաշտպանութեան կ՛անցնիք: 5

9

Սեւ գոյնի շրթներկ, կանաչ եղունգներ, կարմիր վարսեր…

ա.- Ինչո՞ւ չէ, կը փորձէք: 5
բ.- Առիթով մը կը փորձէք: 3
գ.- Անկարելի է ձեզ այս ոճով տեսնել: 1

10

Որոշած էք ձեր բնակարանը վերանորոգել`

ա.- Կը բաւարարուիք սահմանափակ փոփոխութիւններով: 1
բ.- Պատերուն գոյնը կը փոխէք, նոր կահոյք կը բերէք: 5
գ.- Կը բաւարարուիք խոհանոցը արդիականացնելով: 3

ԱՐԴԻՒՆՔ

– Եթէ 15 միաւորէն պակաս հաւաքեցիք, ո՛չ նախաձեռնող էք, ո՛չ ալ համարձակ. ընդհակառակը, երկչոտ եւ ամչկոտ խառնուածքի տէր անձ էք: Տեւաբար նկատի կ՛առնէք շրջապատի կարծիքն ու հակազդեցութիւնը. հազար կը համրէք խօսելէ կամ գործելէ առաջ: Եղէք ինքնավստահ եւ յաղթահարեցէք ձեր բարդոյթները:

– Եթէ 15-30  միաւոր հաւաքեցիք, կարելի է ձեզ համարձակ համարել, բայց ոչ` շուրջինները գայթակղեցնելու աստիճան: Տեղին նախաձեռնող էք, իսկ ձեր չափաւոր համարձակութիւնը պարզապէս կը համեմէ ձեր կեանքը:

– Եթէ 35-էն աւելի միաւոր հաւաքեցիք, չափազանց համարձակ էք եւ ուրիշներու կարծիքը երբեք չի կաշկանդեր ձեզ: Ինքնաբուխ եւ անկեղծ էք, նաեւ կը սիրէք ուշադրութիւն գրաւել:

Օրը Լաւ  Սկսելու Եւ Լաւ Անցընելու
Պարզ Հնարքներ

1

Դուք ձեզի ժամանակ տրամադրեցէ՛ք: Ձեր սուրճի եւ նախաճաշի ժումը մի՛ ցատկէք: Օրը սկսէք երկու բաժակ գաղջ ջուր խմելով, ապա ձեռնարկեցէք մնացեալ գործերուն:

2

Տունը օդափոխեցէ՛ք: Այո՛, նոյնիսկ ցուրտ օրերուն սենեակներուն պատուհանները կիսով բաց պահեցէք` առնուազն 20 վայրկեան: Ապականած սենեակները կ՛ազդեն տրամադրութեան եւ առողջութեան վրայ:

3

Տան բոյսերը խնամեցէք: Բոյսերն ալ կարիք ունին խնամքի եւ գուրգուրանքի: Իսկ առողջ եւ գեղեցիկ բոյսերը ձեր ձեռքբերումն ու հպարտութիւնն են: Նաեւ չմոռնաք, որ հոգեբաններու կարծիքով, բոյսեր աճեցնելն խնամելը զգալիօրէն կը նուազեցնեն ընկճախտը:

4

Տունը կոկեցէ՛ք: Այո՛, կոկիկ տունը նոյնպէս տրամադրութիւնը կը բարձրացնէ: Ձերբազատեցէք աւելորդ, անգործածելի կահոյքէն եւ փոշի կուտակող գեղօրներէն: Թող կոկիկ եւ հաճելի ըլլայ մանաւանդ տան մուտքի սենեակը, որպէսզի հաճոյքով մեկնիք եւ մանաւանդ հաճոյքով վերադառնաք տուն:

5

Աղբամանը պարպեցէ՛ք: Անկախ տեսքէն եւ հոտէն, աղբը նաեւ ճանճերու եւ մժեղներու բոյն կրնայ դառնալ, ուրկէ` վարակներն ու հիւանդութիւնները… Աղբը օրը օրին թափեցէք եւ աղբամանը հականեխեցէք: Ձեր եւ ձեր տան անդամներուն առողջութիւնը առաջնահերթ է:

6

Թող լաւ երաժշտութիւնը յաճախ հնչէ ձեր տան մէջ: Օրուան ընթացքին (յատկապէս այս օրերուն) վատ լուրերը, առօրեայ դժուարութիւնները վայրկեանը վայրկեանին կ՛ազդեն ձեր յոգնած ջիղերուն վրայ, հետեւաբար լաւ, կազդուրող եւ խանդավառ երաժշտութիւնը կ՛օգնէ, որպէսզի դուք աւելի հեշտ դիմակալէք լուծելի եւ անլուծելի դժուարութիւնները:

7

Դուք ձեզ ուրիշներուն հետ մի՛ համեմատէք ու դժբախտացնէք: Յաճախ Դիմատետրի վրայ դրուած ձեր բարեկամներուն նկարները խաբուսիկ են եւ իրականութեան չեն համապատասխաներ: Ապրեցէք ձե՛ր կեանքով, ջանացէք բարելաւել ձեր կեանքը, գոհունակ ձեր ունեցածով եւ առաւելագոյն չափով հրաժարիլ Դիմատետրի եւ Ինսթակրամի էջերէն:

Խոհագիր

Խորոված Բանջարեղէնով
Ֆարֆալլէ

Բաղադրիչներ

– 500 կր. ֆարֆալլէ դդմաճ (թիթեռնիկի տեսքով)
– 4 պճեղ մանրուած սխտոր
– 1 սոխ` խորանորդաձեւ մանրուած
– 1 սմբուկ` կեղուըուած եւ խորանարդաձեւ մանրուած
– 1 դդում խորանարդաձեւ կտրատուած:
– 2 կարմիր պղպեղ խորանարդաձեւ կտրատուած
– 1/3 գաւաթ ձէթ
– 1/3 գաւաթ փեսթօ թացան
– 1/3 գաւաթ տաշուած պանիր
– Սեւ համեմ, աղ

Պատրաստութիւն

Կաթսային մէջ ջուր եռացնել, աղ աւելցնել եւ դդմաճը խաշել, ապա քամոցի մէջ փոխադրել:

Տապակին մէջ ձէթը տացքնել եւ յաջորդաբար աւելցնել սոխը, սխտորը եւ բանջարեղէնները շուրջ 10 վայրկեան եփել:

Խաշած դդմաճը աւելցնել բանջարեղէններուն վրայ, նոյնպէս ալ` փեսթօ թացանը եւ տաշուած պանիրը: Աղել, համեմել եւ զգուշութեամբ խառնել:

Փոխադրել ներկայանալի ամանի մը մէջ եւ մատուցել:

Շաբթուան Մտածումը

Պատրաստեց՝ ՇՈՒՇԻԿ ՄԱՒԻՍԱԳԱԼԵԱՆ

Բրիտանացի հետազօտողներ կը պնդեն, որ չիփսերը վնասակար ազդեցութիւն ունին երեխաներուն մտաւոր զարգացման վրայ:

Այսպէս, 3 եւ 4 տարեկան երեխաներու վրայ կատարուած փորձ մը ցոյց տուած է, որ օրական չիփս ուտողներուն ուղեղի աշխատանքը բոլոր առումներով, աւելի վատ եղած է` համեմատած չիփս չուտողներուն:

Հետազօտողները կը շեշտեն, որ առաջին խումբի երեխաներուն մօտ խախտած է յիշողութիւնը, տուժած է կեդրոնացումը, իսկ վարքը անհանգիստ եւ անհաւասարակշիռ դարձած է:

Բժիշկներու կարծիքով, մանկական ուղեղին համար վնասակար են յագեցած ճարպերը եւ ճի՛շդ նոյն այդ ճարպերն են վատ ազդեցութեան պատասխանատուները:

Երեխաներու սիրելի չիփսերը, բացի յագեցած իւղերէն, նաեւ կը պարունակեն աքրիլամիտ կոչուած քիմիական նիւթը, որ քաղցկեղի ենթահող պատրաստելու հակամէտ է:

Ուղեղին Աշխատանքը Խթանելու
10 Միջոցներ

-1-

Խորունկ շնչեցէք` պատշգամը, բաց պատուհանի մը առջեւ, բայց մանաւանդ` բնութեան մէջ, մաքուր օդին: Իմացէ՛ք, որ թթուածինը ուղեղին 2 գլխաւոր «վառելանիւթերէն» մէկն է:

-2-

Օրական նուազագոյնը 7 ժամ քնացէ՛ք: Քունը կը հանգստացնէ յոգնած ուղեղը, կը բարելաւէ կեդրոնացումն ու յիշողութիւնը եւ կը խթանէ անոր գործունէութիւնը:

-3-

Առանց չարաշահելու` շաքար կերէ՛ք: Այո՛, շաքարէ մի՛ զրկէք ձեր ուղեղը. անիկա կը սպառէ մարմնի կլիւքոզին շուրջ 60 առ հարիւրը: Անշուշտ պէտք է նախապատուութիւնը տալ թարմ պտուղներուն:

-4-

Օրական ծլած հատեղէն կերէք. անոնք չափազանց հարուստ են կենսանիւթերով եւ հանքայիններով: Զանոնք օգտագործեցէք աղցաններու եւ կերակուրներու պատրաստութեան մէջ:

-5-

Մոցարթ ունկնդրեցէ՛ք: Հաստատուած է, որ երաժշտութեան ունկնդրութիւնը կը խթանէ մեր երեւակայութիւնը, յուզումներն ու տրամաբանութիւնը: Կ՛ըսուի, թէ Մոցարթին գործերը ունկնդրող անձերը աւելի խելացի կ՛ըլլան… Ինչո՞ւ չփորձել:

-6-

Հրաժարեցէք միօրինակ կեանքէն: Նոր ծրագիրներ մշակեցէ՛ք, ճամբորդեցէ՛ք, մարզաձեւի մը հետեւեցէ՛ք, գծագրութեան կամ ծաղկայարդարանքի դասընթացքներու հետեւեցէ՛ք, միութեան մը կամ բարեսիրական կազմակերպութեան մը անդամակցեցէ՛ք:

-7-

Լաւ տեսակի իւղեր սպառեցէ՛ք: Լաւ տեսակի ըսելով` կը հասկնանք Օմեկա 3, Օմեկա 6: Առանց վարանումի` կերէք աւոքատօ, ձկնեղէն եւ օգտագործեցէք ընկոյզի եւ քոլզայի իւղ:

-8-

Ամէն առտու հայելիին առջեւ ժպտեցէ՛ք: Արդէն գիտէք խնդուքին բարեգործ ազդեցութիւնը առողջութեան վրայ: Սակայն, տրուած ըլլալով, որ այս օրերուն մարդիկ շատ լաւ խնդալու պատճառ չունին, առնուազն ժպտելու փորձ մը ըրէք` ձեր ուղեղին օգտին համար:

-9-

Հրաժարեցէ՛ք ծխախոտէն, ոգելից ըմպելիներէն, քնաբեր եւ հանդարտեցուցիչ դեղահատերէն. ասոնք կը բթացնեն ուղեղը:

-10-

Ընկճախտ, օդի ապականում, սխալ սնուցում… այս բոլորը ուղեղի կանխահաս ծերացում կը պատճառեն: Ասկէ մասամբ պաշտպանուելու համար, կերէք կենսանիւթերով եւ մանաւանդ Սէ. կենսանիւթով հարուստ պտուղներ եւ բանջարեղէն:

Ձեր Պատասխանները Կը Պատմեն Ձեր Մասին

 Ճարտա՞ր Տանտիկին Էք

Այս հարցումին պատասխանը իմանալու համար պատասխանեցէ՛ք ստորեւ տրուած 16 հարցումներուն` «այո» կամ «ոչ»-ով: Իւրաքանչիւր դրական պատասխանի համար արձանագրեցէք 1 կէտ, իսկ իւրաքանչիւր ժխտականի` 2 կէտ:

1.- Օրակա՞ն կը մաքրէք ձեր տունը:

2.- Երկար ժամանակ չօգտագործուած իր մը գիտէ՞ք ո՛ւր, որ պայուսակին մէջ կամ ո՛ր դարանին վրայ տեղաւորած էք:

3.- Ձեզ կ՛անհանգստացնէ՞ լուացարանին մէջ դիզուած չլուացուած ամանեղէնի կոյտը:

4.- Կը պատահի՞, որ կէսօրուան կերակուր պատրաստած չըլլաք եւ դուրսէն ապսպրանք ընէք:

5.- Տունը գտնուող սահմանափակ մթերքներով կը յաջողի՞ք համեղ կերակուր մը պատրաստել եւ գոհացնել տնեցիները:

6.- Կ՛արձանագրէ՞ք ձեր եկամուտն ու առօրեայ ծախսերը:

7.- Արդեօք տեւաբար տեղեա՞կ էք, թէ տունը ի՛նչ մթերք կը պակսի, օրինակ` շաքար, ձէթ, աղ, հաց եւ այլն…

8.- Յաճախ կը պատահի՞, որ աղբամանը թափէք մթերք մը, որ օրերով սառնարանը մնացած ու փճացած է:

9.- Ձեր զաւակը անակնկալ կէսօրուան ճաշի կը հրաւիրէ իր դասընկերները. առանց խուճապի մատնուելու կը յաջողի՞ք արագ պատրաստութիւն մը տեսնել եւ գոհացնել բոլորը:

10.- Ձեր զաւակներուն սիրոյն պատրա՞ստ էք ժամանակ խլող, դժուար կերակուրներ (մանթի, սիւ պէօրէկ եւ այլն…) պատրաստել` հաճոյք պատճառելու համար:

11.- Պահածոներ կը պատրաստէ՞ք, երբ կարգ մը եղանակային մթերքներ առատ եւ աժան են:

12.- Մեծ գումարով գնումներ կ՛ընէ՞ք, հակառակ ձեր սահմանափակ պիւտճէին:

13.- Գործէն վերադարձին ձեր ամուսինը կը դիմաւորէ՞ք ժպտերես, հակառակ անոր որ ծանր օր մը անցուցած էք երեխաներուն հետ:

14.- Ինչ ալ պատահած ըլլայ, ժպտադէմ կ՛ընդունի՞ք «անկոչ» հիւրը:

15.- Առաւօտեան անպայման ժամանակ կը գտնէ՞ք նախաճաշելու եւ ձեր արտաքին տեսքով զբաղելու:

16.- Միշտ գաղտնի, պզտիկ խնայողութիւն մը մէկ կողմ դրած կ՛ըլլա՞ք «սեւ» օրերու համար:

Արդիւնք

– Եթէ 10-16 կէտ հաւաքեցիք, դուք օրինակելի տնտեսուհի էք, օժտուած էք բազմազան շնորհքներով: Հեռատես, ճարպիկ եւ անձնազոհ տանտիկին էք:

***

– Եթէ 6-9 կէտ հաւաքեցիք, դուք ճարտար տնտեսուհի էք, բայց քիչ մը խստապահանջ: Տան կարգուկանոնը կարեւոր գործ է, բայց ոչ միակը: Պէտք է ժամանակ տրամադրէք դուք ձեզի եւ լաւ կին ու մայր ըլլալը մտասեւեռումի չվերածէք:

***

– Եթէ 0-5 կէտ հաւաքեցէք, տնային տնտեսութիւնը ձեր երազանքը չէ: Դուք կեանքի մէջ ուրիշ առաջնահերթութիւններ ունիք: Մի՛ նեղանաք, տնտեսավարութեան արուեստը սորվելու համար երբեք ուշ չէ:

Գեղեցկագիտական

 Ձէթով Դէմքի Ծեփուկներ

Ձիթապտուղի ձէթը հիանալի սնուցող եւ մաքրող է դէմքի եւ պարանոցի մաշկին համար:

Ամէն առաւօտ եւ երեկոյ ձեր մաշկը մաքրեցէք ձիթապտուղի ձէթով:

Ծեփուկներ

ՉՈՐ ՄԱՇԿԻ ՀԱՄԱՐ պատրաստեցէք հետեւեալ դիմակը. քերիչէ անցուցէք ձեռքի տակ գտնուող բանջարեղէններ (ստեպղին, գետնախնձոր, կաղամբ, դդում, վարունգ…), աւելցուցէք ապուրի դգալ մը ձէթ եւ ստացուած թանձրուկը տարածեցէք ձեր դէմքին եւ պարանոցին վրայ. սպասեցէք 20 վայրկեան, ապա գաղջ ջուրով ցօղուեցէք:

Բանջարեղէնները կրնաք փոխարինել պտուղներով (խնձոր, խաղող, պանան…):

***

ՉՈՐ ՄԱՇԿԻ ՀԱՄԱՐ վերը յիշուածներուն աւելցնել հաւկիթի դեղնուց մը:

***

ԹՈՐՇՈՄԱԾ ՄԱՇԿԻ ՀԱՄԱՐ հաւկիթի դեղնուցը փոխարինել մեղրով:

Ինչպէս հաստատեցիք, վերը նշուած բոլոր ծեփուկները դիւրին եւ արագ պատրաստուող եւ համեմատաբար աժան ու մատչելի են:

Խոհագիր

 Դդումով Թակլիաթել

Բաղադրիչներ

4 դդում
1 պճեղ սխտոր
1 ապուրի դգալ մանրուած թարմ ռեհան
1 ապուրի դգալ կիտրոնի հիւթ
4 ապուրի դգալ մաքրուած սեւ ձիթապտուղ
4 ապուրի դգալ ձիթապտուղի ձէթ
Աղ, սեւ փոշի պղպեղ

Պատրաստութիւն

Դդումները լուալ, ցամքեցնել, ծայրամասերը կտրել եւ գետնախնձոր կեղուող գործիքով զանոնք շատ բարակ երիզներու վերածել (հրաժարիլ միջուկին կուտով բաժինէն):

Աղցանի ամանին մէջ դնել ճզմուած սխտորը, ձէթը, կտրատուած ձիթապտուղը, մանրուած ռեհանը, կիտրոնի հիւթը աղն ու սեւ պղպեղը խառնել` թանձրուկ մը ստանալու համար:

Կաթսայի մը մէջ ջուր եռացնել, աղ աւելցնել եւ դդումի շերտերը եռացած ջուրին մէջ նետել հազիւ քանի մը վայրկեան, որպէսզի թմրին, բայց ոչ խաշին: Ապա շերտերը քամոցի մէջ փոխադրել եւ ձգել, որ պաղին:

Պաղած դդումի շերտերը աւելցնել թացանին, զգուշութեամբ խառնել եւ մատուցել:

Շաբթուան Բանաստեղծութիւնը

 Գնացին–Չեկան

Գնացին, չեկան տղաներն այն քաջ`
Կապո՜յտ աչքերով, խաժակն, սեւաչ:
Եւ նա, որ պիտի բժշկէ՛ր մարդկանց,
Սպաննուե՛ց յանկարծ:
Եւ նա, որ պիտի գրէր թանաքո՛վ,
Գրեց արիւնո՛վ: Գրեց իր կեանքո՛վ:
Նա, ով հո՛ղ պիտի մշակէր էլի,
Հո՛ղ է երեւի:
Նա, որ ուզում էր քարո՛վ կառուցել,
Մի քա՛ր է դարձել:
Նա, որ ուզում էր իր մօ՛րը գրկել,
Մա՛յր հողն է գրկել:
Նա, որ պատմաբա՛ն կը դառնար գիտուն,
Դարձաւ… պատմութի՛ւն:
Գնացին, չեկան տղաներն այն քաջ`
Կապոյտ աչքերով, խաժակն, սեւաչ:
Իսկ եթէ չեկան, որտե՞ղ են նրանք –
Որտեղ լաւ սի՛րտ կայ` այնտեղ են նրանք…

ԱՐԱՄԱՅԻՍ ՍԱՀԱԿԵԱՆ

Պատրաստեց՝ ՇՈՒՇԻԿ ՄԱՒԻՍԱԳԱԼԵԱՆ

Այս հարցումին պատասխանը իմանալու համար պատասխանեցէ՛ք ստորեւ տրուած 6 հարցումներուն` ընտրելով երկու հաւանական պատասխաններէն մէկը, ապա կարդացէ՛ք արդիւնքը:

1

Խաղի մէջ ընկերոջ յաղթելով` երեխան ձեզի կ՛ըսէ.

ա.- Ես լա՛ւ կը խաղամ:
բ.- Ընկերս խաղալ չի գիտեր:

2

Կը պատմէ, որ դպրոցէն գովասանագիր ստացած է քանի որ`

ա.- Շատ աշխատած է:
բ.- Դասերը շատ դիւրին են:

3

Կը պատմէ, որ ուսուցիչէն յանդիմանութիւն ստացած է, քանի որ`

ա.- Կը շատախօսէր, երբ ուսուցիչը դասը կը բացատրէր:
բ.- Բոլորը կը շատախօսէին, բայց…

4

Կը մտածէ, որ երկինքը ամպամած է, ուրեմն`

ա.- Վաղը պիտի անձրեւէ, եւ բնութիւնը պիտի մաքրուի:
բ.- Վաղը պիտի անձրեւէ, եւ բացօթեայ պիտի չկարենայ ոտնագնդակ խաղալ ընկերներուն հետ:

5

Ոտնագնդակ խաղալու ատեն կ՛իյնայ ու ոտքը կը վիրաւորէ եւ ձեզի կ՛ըսէ:

ա.- Պատահական է, բոլոր ֆութպոլիստներն ալ  կ՛իյնան, ու կը վիրաւորուին:
բ.- Եթէ ընկերս չհրէր, կոլ նշանակած կ՛ըլլայի…

6

Նոր տարուան առիթով իր մակարդակէն բարձր գիրք մը նուէր կը ստանայ ու ձեզի կ՛ըսէ.

ա.- Հոգ չէ, գրադարանը կը դնեմ եւ աւելի ուշ կը կարդամ:
բ.- Այս մարդիկը խելք չունի՞ն, ոչ իսկ բառ մը կը հասկնամ:

Արդիւնք

Որքան ձեր պատասխաններուն մէջ կը գերակշռէ «ա» տարբերակը, այնքան ձեր երեխան ինքնավստահ, դրական ու լաւատես է:

Արեւածաղիկի Կուտ Ուտելու
12 Համոզիչ Պատճառներ

Կենսանիւթերով եւ հանքայիններով հարուստ արեւածաղիկի կուտը նաեւ մեծ քանակութեամբ բնաթել եւ բնասպիտներ կը պարունակէ: Անիկա մեզի կը հայթայթէ նաեւ այլազան անթիօքսիտաններ եւ քարոթէն, ինչպէս նաեւ` մակնեզիոմ, մանկանէզ, ֆոսֆոր եւ այլն…

Ստորեւ կը ներկայացնենք 12 համոզիչ պատճառներ` արեւածաղիկի կուտ ուտելու համար:

1.- Օրական ափ մը արեւածաղիկի կուտ ուտելով` կը նուազեցնենք գէշ քոլեսթերոլի տոկոսը:

2.- Բժշկական ուսումնասիրութիւններ կը հաստատեն, որ արեւածաղիկի կուտը կը պաշտպանէ քաղցկեղէ:

3.- Արեւածաղիկի կուտը կը զօրացնէ մարմնին դիմադրողականութիւնը:

4.- Արեւածաղիկին կուտը կը պաշտպանէ սրտանօթային հիւանդութիւններէն եւ կը նուազեցնէ երակներուն մէջ կուտակուած իւղի պահեստները, որոնք ժամանակի ընթացքին կրնան խցել երակները:

5.- Անիկա կը պաշտպանէ վահանագեղձը, եւ կ՛ապահովէ անոր առողջ գործունէութիւնը:

6.- Արեւածաղիկին կուտը նաեւ կը հաւասարակշռէ շաքարին տոկոսը` արեան մէջ:

7.- Մարսողական դրութիւնը եւս կը բարելաւուի շնորհիւ արեւածաղիկի կուտին:

8.- Արեւածաղիկին կուտը կը թեթեւցնէ շնչարգելութիւնը, ազմը եւ կը կանխարգիլէ գլխացաւը:

9.- Ափ մը արեւածաղիկի կուտը, շնորհիւ կիրին եւ մակնեզիոմին` կ՛ապահովէ մեր ոսկորներուն առողջութիւնը:

10.- Էօ. կենսանիւթով հարուստ այս կուտը թարմ եւ առողջ կը պահէ մեր մորթը:

11.- Մակնեզիոմի պակասը անձկութիւն եւ տրամադրութեան անկում կը պատճառէ, իսկ մակնեզիոմով հարուստ այս կուտը ընկճախտի եւ անքնութեան լաւագոյն դեղն է:

12.- Արեւածաղիկին կուտը կուշտ պահելու առաւելութիւնը ունի, հետեւաբար անիկա յանձնարարելի է բոլոր անոնց, որոնք նիհարցնող սննդականոնի կը հետեւին:

Իր այս բոլոր առաւելութիւններով հանդերձ, բժիշկներն ու սննդագէտները կը յանձնարարեն, որ օրական 15 կրամէն աւելի արեւածաղիկի կուտ չսպառել` առողջական խնդիրներ չունենալու համար:

Առողջապահական

 Սարտին Ուտելու
5 Համոզիչ Պատճառներ

50-ը թեւակոխած անձերուն բժիշկները կը թելադրեն սարտին ձուկ ուտել. ահա թէ ինչո՛ւ…

1) Ոսկորներու Առողջութեան Համար

100 կր պահածոյացուած սարտինը միջին հաշուով 400 մկ կիր կը պարունակէ. կիրին մէկ կարեւոր մասը կը գտնուի փափուկ փուշերուն մէջ:

50 տարիքը թեւակոխած կին մը, որ արդէն դաշտանադադար կ՛ապրի, 100 կր սարտին ուտելով` կ՛ապահովէ իր օրական կիրի պահանջին մէկ երրորդը: Այսպէս, ֆոսֆորով, Տէ. կենսանիւթով եւ կիրով հարուստ սարտինը կ՛ապահովէ ոսկորներու առողջութիւնը:

2) Սրտի Առողջութեան Համար

Օմեկա 3-ով հարուստ սարտինը սքանչելի միջոց է արեան ճնշումի նուազումի, ինչպէս նաեւ սրտանօթային համակարգի առողջութեան համար:

3) Ուղեղի Առողջութեան Համար

Ուսումնասիրութիւններ ցոյց տուած են, որ յաճախակի սարտին ուտող անձերը նուազ ենթակայ են ընկճախտի կամ ալցայմըր հիւանդութեան:

Նոյն ուսումնասիրութիւններուն համաձայն, անոնք, որոնք շաբաթը անգամ մը սարտին կ՛ուտեն, 13 առ հարիւրով պաշտպանուած են ուղեղի կաթուածէ:

4) Մկաններու Առողջութեան Համար

Մկաններու առողջութեան անհրաժեշտ բնասպիտը միայն միսը չէ, որ կ՛ապահովէ. 100 կր սարտինը 25 կր բնասպիտ կը պարունակէ, այսինքն` մեր օրուան պահանջին մէկ երրորդը:

5) Վարակներուն Դիմադրելու Համար

Իւրաքանչիւր 100 կր սարտին 3 մկ երկաթ կը պարունակէ, ինչ որ արհամարհելի քանակ մը չէ յոգնածութիւնը յաղթահարելու եւ վարակներէն պաշտպանուելու համար:

Այլազան

Երեւանի Գեղեցիկ Կամարանցումները

2015-ին Երեւանի քաղաքապետարանը ձեռնարկեց բնակելի շէնքերու բակերու եւ կամարանցումներու (դալան) բարեկարգման եւ նկարազարդման աշխատանքին:

Կամարազարդումը սկսաւ քաղաքի կեդրոնական մասէն: Առաջին աշխատանքները յայտնուեցան Աբովեան, Նալպանտեան եւ Ամիրեան փողոցներու շէնքերուն կամարանցումներուն:

Յետոյ «փողոցային գեղանկարչութիւնը» տարածուեցաւ նաեւ Երեւանի ծայրամասերուն: Երեւանի մէջ կան շուրջ 300 կամարանցում, սակայն օրին քաղաքի իշխանութիւնները անոնցմէ միայն 130-ը յարմար նկատած են նկարազարդումի համար: Զանց ըրած են այն դալանները, որոնք Երեւանի խորհրդանիշ համարուող տուֆէ կառուցուած են:

Ծրագրի առաջին փուլին գծագրութիւններ կատարած են միայն երիտասարդ, ուսանող նկարիչները, երկրորդ փուլին անոնց միացած են աւագ գործընկերները` Երեւանին հաղորդելով համ ու հոտ եւ զայն այլ մայրաքաղաքներէն տարբերուելու նոր հնարաւորութիւն տուած են անոր:

Խոհագիր

 Սխտորով Հաց

Բաղադրիչներ

– Ֆրանսական պակեթ հաց կամ որեւէ տարբերակ
– 100 կր սենեակի ջերմութեամբ կակուղ կարագ
– Ապուրի դգալ մը մանրուած ազատքեղ
– 4 պճեղ ճզմուած սխտոր
– Սեւ համեմ

Պատրաստութիւն

Փուռը տաքցնել 200 ջերմաստիճանով:

Ամանի մը մէջ դնել կարագը, ճզմուած սխտորը եւ պատառաքաղով ճզմել` մինչեւ որ միատարր խիւս մը ստացուի: Աւելցնել ազատքեղը, սեւ համեմը ու կրկին խառնել:

Շերտուած հացերուն երեսները ծեփել այս խիւսով, ապա իրարու միացնել` հացին սկզբնական ձեւին վերածելով:

Ալիւմինիոմ թուղթի մէջ փաթթել հացը եւ տաք փուռի մէջ եփել 5 – 7 վայրկեան, ապա ալիւմինիոմ թուղթը հանել եւ 4 – 5 վայրկեան եւս եփել, որպէսզի հացը քիչ մը շէկ ու խրթխրթան դառնայ:

Այս համեղ հացի շերտերը կարելի է մատուցել ապուրներու, մսեղէններու եւ աղցաններու կողքին:

Պատրաստեց՝ ՇՈՒՇԻԿ ՄԱՒԻՍԱԳԱԼԵԱՆ

Ֆրանսական յայտնի «Քրիսթիան Տիոր Բարֆիւմզ»-ի ստեղծագործական նոր տնօրէն նշանակուած է ֆրանսահայ Ֆրանսիս Քիւրքճեանը, փոխարինելով Ֆրանսուա Տըմաշին, թոշակի անցնելու պատճառով:

«Ինծի համար մեծ պատիւ է միանալ «Քրիսթիան Տիոր բարֆիւմզ»-ի օծանելիքի տան, որ ունի ոգեշնչող պատմութիւն եւ ստեղծագործական ոգի: Այսօր ես ուրախ եմ, որ պիտի կարենամ կեանքի կոչել իմ տեսլականը` իմ բուրումնաւէտ ստեղծագործութիւններով, միաժամանակ շարունակելով ստեղծագործել իմ սեփական օծանելիքի տան համար, ինչ որ մեծ առաւելութիւն է», յայտնած է Քիւրքճեան:

Նշենք, որ Ֆրանսիս Քիւրքճեան ծնած է Փարիզ, 1969-ին: Անոր նախնիները Արեւմտեան Հայաստանէն են, Ցեղասպանութեան ժամանակ գաղթած են Հալէպ, այնուհետեւ հաստատուած են Ֆրանսա:

25 տարեկանին Քիւրքճեան ստեղծած է իր առաջին բոյրը` «Լe Mâle»-ը, նշանաւոր ոճաբան Ժան Փոլ Կոթիէի պատուէրով: Ան հեղինակ է աւելի քան հարիւր օծանելիքի եւ բոյրերու:

Ստորեւ նկարին վրայ` Ֆրանսիսը շրջապատուած իր ընտանիքով, եղբայրը` Լիոնելը, քոյրը` Մարինան, երկու զարմուհիները,  մայրը` Սիլվիան եւ հայրը` Պետրոսը:

Ֆրանսիս յատկապէս տպաւորուած է իր տատիկով` Սաթենիկով. «Տատիկս զարգացած կին էր: Բացի հայերէնէն` ան կը տիրապետէր սահուն անգլերէն, ֆրանսերէն, յունարէն, իտալերէն եւ թրքերէն լեզուներուն: Ան էր, որ մեր մէջ սերմանեց մեր արմատներու հանդէպ սէրը, ինչպէս նաեւ Ֆրանսայի եւ ֆրանսական մշակոյթի սէրը եւ երախտագիտութեան զգացումը` այն երկրին, որ մեզ ընդուներ էր», կը յիշէ Ֆրանսիս:

Անկելա Մերքելի Արձանը

Գերմանացի քանդակագործ Վիլհելմ Քոխ արդէն իսկ աւարտած է վարչապետ Անկելա Մերքելի արձանը, որ որոշ ժամանակով պիտի ցուցադրուի Պաւարիոյ Թեմփըլ թանգարանին դիմաց:

2,7 մեթր բարձրութեամբ արձանը կը ներկայացնէ Մերքելը` նստած ձիու վրայ: Քանդակագործը յայտնած է, որ այս արձանը յղացած է անկախ քաղաքական համոզումներէ պարզապէս զինք տպաւորած է վարչապետին ՄԱՐԴ տեսակը:

Ձիուն վրայ Մերքել պատկերուած է իր աւանդական տաբատով եւ բաճկոնով եւ իրեն բնորոշ մազի սանտրուածքով: Արձանը պատուանդան չունի, քանի որ, քանդակագործին համոզումով, Մերքել «շատ համեստ» անձնաւորութիւն է:

Նշենք, որ Քոխ նաեւ Թեմփըլ թանգարանին տնօրէնն է. ան որոշած է որոշ ժամանակ մը ետք արձանը ծախու հանել` թանգարանին կոկիկ գումար մը ապահովելու համար:

Մեր Զաւակները Եւ Մենք

Գծելը Ինքնադրսեւորման Միջոց Է

Երեխաներուն երեւակայութիւնը անսպառ է: Հոգեբաններու կարծիքով, երբեմն երեխաները չեն կրնար բառերով շատ բան արտայայտել, հետեւաբար կանուխէն անոնք իրենց տրամադրութեան տակ պէտք է ունենան թուղթ եւ գունաւոր ներկեր` իրենց միտքերը այլ ձեւով արտայայտելու եւ ինքնադրսեւորուելու համար:

Գծելու պահանջը բոլոր տարիքի երեխաներուն մօտ գոյութիւն ունի, բայց ոմանց մօտ անիկա շատ աւելի շեշտուած է եւ աւելի դիւրին` ներաշխարհը դրսեւորելու համար:

Մանկավարժներու կարծիքով, ծնողները պէտք է այս գծով շատ հետեւողական ըլլան եւ երեխան չզրկեն ինքնարտայայտման այս իւրօրինակ հնարաւորութենէն:

Անկախ անկէ, որ փոքրիկը ապագային գեղանկարիչ կը դառնայ, թէ ոչ, գծելը կը զարգացնէ անոր երեւակայութիւնը, աշխարհընկալումը ինչպէս նաեւ` ճաշակը:

Զարմանալի չէ, որ հոգեբանները յաճախ գծագրութիւններու միջոցով կը յայտնաբերեն երեխային մէջ թաքնուած բարդոյթները, վախերը, հոգեկան անհանգստութիւնները եւ այլն…

Խոհանոցային Գաղտնիքներ

4 Արագ Լուծումներ

Եթէ ձեր փուռի ապակին աղտոտած է, մէկ ապուրի դգալ բուսական ձէթին աւելցուցէք 2 ապուրի դգալ սոտա եւ ստացուած թանձրուկը տարածեցէք ապակիին մակերեսին. սպասեցէք 5 վայրկեան, ապա սպունգին կարծր երեսով կամ մետաղաթելով ամուր շփեցէք: Փուռի իւրաքանչիւր գործածութենէ ետք զայն մաքրելը շատ աւելի կը դիւրացնէ գործընթացը:

Տապակին այրած յատակը մաքրելու համար առատ աղ ցանեցէք, սպասեցէք քառորդ ժամ, ապա սպունգին կարծր երեսով շփեցէք: Տապակը թեթեւ կրակի վրայ 3-5 վայրկեան ձգեցէք, կրկին շփեցէք ու սովորական լուացէք:

«Սթենլես» լուացարանը փայլեցնելու եւ անախորժ հոտերը չքացնելու համար կիսուած կիտրոնի մը վրայ աղ ցանեցէք եւ ապա լաւ մը շփեցէք լուացարանին պատերը, յետոյ գաղջ ջուրով ցօղուեցէք:

Սուրճի գաւաթին մէջ ժամանակի ընթացքին դեղնաւուն հետքեր, արատներ կը գոյանան, զանոնք մաքրելու համար օգտագործեցէք կիտրոնաթթուն:

Այսպէս, խոնաւ սպունգին վրայ կիտրոնաթթու ցանեցէք եւ շփեցէք:

Այլազան

 Աւելին Մոգական Յատկութիւնները

Հին ժամանակներէն շատ մը ժողովուրդներու մէջ աւելը ընտանիքի պաշտպանութեան եւ բարօրութեան խորհրդանիշ է: Զայն օգտագործեր են ոչ միայն մաքրութեան համար, այլ նաեւ որպէս հմայիլ` տան համար:

Մեր նախնիները եւս աւելին վերագրեր են մոգական յատկութիւններ եւ հաւատացեր, որ անոր օգնութեամբ կարելի է տունէն դուրս աւլել դժբախտութիւնը եւ դէպի ներս աւլել երջանկութիւնը:

Ժողովրդական Նախապաշարումներ` Աւելի Մասին

– Շեմէն դուրս պէտք չէ աւլել. այլապէս դրամը տունէն դուրս կ՛ելլէ:

– Աւելը պէտք է կանգնեցնել բռնակը դէպի վար, որպէսզի բարօրութիւն տիրէ:

– Պէտք չէ աւելով զարնել մարդու կամ անասունի, այլապէս հիւանդութիւն կը յառաջանայ:

– Պտղատու ծառէն առատ բերք ստանալու համար նոր աւելով պէտք է հարուածել անոր բունին:

– Երիտասարդուհիները փեսացու գրաւելու համար պէտք է 9 անգամ ցատկեն աւելին վրայէն:

– Նոր տուն տեղափոխուելու պարագային պէտք չէ հին աւելը նոր տուն բերել, այլապէս հին անյաջողութիւնները եւս կը տեղափոխուին:

Աւելի Հետ Կապուած Ծէսեր

– Գումար շահելու համար մեր նախնիները նոր աւել կ՛օգտագործէին: Աճող լուսինի երեկոյեան զայն կը կապէին կարմիր ժապաւէնով եւ տան չորսդին մետաղադրամ կը թափէին: Յաջորդ առտու կ՛աւլէին մետաղադրամները եւ կ՛ըսէին. «Ոսկի եւ արծաթ. թող հարստանամ»:

Հաւաքուած գումարը կը լեցնէին ապակեայ շիշի մէջ եւ չէին ծախսեր:

– Անյաջողութենէ ձերբազատելու համար նուազող լուսինի ժամանակ աւելով կ՛աւլէին ամբողջ տունը, աղբը միշտ դէպի դուռ քշելով: Ապա շատ արագ կը տանէին ու կը թափէին թէ՛ աղբը եւ թէ՛ աւելը: Իսկ աւլելու ժամանակ պայման էր մտածել, որ աղբին հետ միասին պիտի չքանան բոլոր անյաջողութիւնները:

Խոհագիր

Շոմինով Եւ Սիսեռով Եղինձ

Բաղադրիչներ

1 գաւաթ եգիպտական բրինձ
1 սոխ (մանրուած)
2 գաւաթ շոմին (մանրուած)
1 1/4  գաւաթ տաք ջուր
1/2 գաւաթ խաշած սիսեռ
Աղ, սեւ փոշի համեմ
2 ապուրի դգալ ձիթապտուղի ձէթ

Պատրաստութիւն

Ձէթը տաքցնել եւ մանրուած սոխը 5 վայրկեան եփել` մինչեւ թմրի:

Աւելցնել մանրուած շոմինը, աղը, սեւ պղպեղը, խառնել եւ 5 վայրկեան եւս եփել:

Վերջապէս, աւելցնել բրինձը, խաշած սիսեռը եւ տաք ջուրը. սպասել, որ եռալու սկսի:

Եռալէն ետք կրակը թեթեւցնել կաթսան կափարիչով փակել եւ շուրջ 35 վայրկեան եփել:

Մատուցել տաք` մսեղէնի կամ աղցանի մը կողքին:

Շաբթուան Մտածումը

Ղարաբաղցիին համար, սարն ու մարդը իրար հետ փոփոխելի իրողութիւններ են, սարերը՝ անշարժ, մնայուն, ապրող մարդկային էակներ են, ու մարդիկ` շարժուն, խօսուն ապրող սարեր են: Մարդը կրնայ մեռնիլ` սարը սակայն կը շարունակէ անոր տեղը ապրիլ: Որքան ատեն սարը հոն է ու կ՛ապրի` այնքան ատեն ողջ է ղարաբաղցին: Այսինքն ազատ` իր սարերուն պէս:

ՎԱՀԷ ՕՇԱԿԱՆ

Պատրաստեց՝ ՇՈՒՇԻԿ ՄԱՒԻՍԱԳԱԼԵԱՆ 

Կեանքի մէջ ձեզի համար ամէն բան սեւ կամ ճերմա՞կ է, թէ՞ մոխրագոյնը կը բաւարարէ ձեզ: Այլ խօսքով, առօրեայ կեանքի մէջ ծայրայե՞ղ, թէ՞ չափաւորական անձ էք: Իմանալու համար պատասխանեցէք ստորեւ տրուած հարցումներուն, ապա կարդացէք մեկնաբանութիւնը:

-1-

Ձեր մօտիկ ընկերուհին կը բացայայտէ իրեն վստահուած գաղտնիք մը.

ա.- Վերջնականապէս կը խզէք ձեր կապերը անոր հետ:
բ.- Ձեր ընդվզումն ու յուսախաբութիւնը կը յայտնէք իրեն:
գ.- Կ՛որոշէք այսուհետեւ ոչ մէկ գաղտնիք վստահիլ անոր:

-2-

Ձեր գործատէրը ձեր ուժերէն վեր գործ մը յանձնած է ձեզի եւ կ՛ակնկալէ, որ օրին աւարտէք.

ա.- Երկու-երեք օր անքուն կը մնաք եւ գործը գլուխ կը հանէք:
բ.- Յաւելեալ ժամանակ կը խնդրէք:
գ.- Յուսախաբ ընելու գնով ձեր ժամանակը կ՛առնէք եւ օգնական կը պահանջէք:

-3-

Դպրոցէն գանգատ կը ստանաք ձեր զաւկին վարքին գծով.

ա.- Ձեր զաւակը խստօրէն կը պատժէք:
բ.- Ձեր զաւակը կը յանդիմանէք` խիստ պատիժի մը սպառնալիքով:
գ.- Կը բաւարարուիք ձեր զաւկէն զղջումի խօսք մը լսելով:

-4-

Պետութիւններու միջեւ հակադրութիւնները կը լուծուին.

ա.- Պատերազմով:
բ.- Բանակցութիւններով:
գ.- Երրորդ կողմի մը միջամտութեամբ:

-5-

Բարեկամուհիներով կը հանդիպիք եւ կ՛որոշէք անգամուան մը համար «խենթանալու».

ա.- Մինչեւ առտու կը խմէք, կը պարէք, կը գինովնաք… դուք ձեզի այդ իրաւունքը կու տաք:
բ.- Մինչեւ ուշ ատեն կը մասնակցիք խնճոյքին, երկու բաժակ ալ կը խմէք, բայց հրաժեշտ կու տաք` յաջորդ օրուան գործը պատճառաբանելով:

-6-

Ճաշի հիւր ունիք եւ գլխաւոր ճաշը… այրած է.

ա.- Կը թափէք զայն եւ դուրսէն արագ ապսպրանք կ՛ընէք:
բ.- Տակաւին կէս ժամ ժամանակ ունիք, կը մտածէք նոր, սակայն աւելի արագ եւ դիւրին ճաշի մը պատրաստութեան մասին:
գ.- Պատրուակ մը գտնելով` կը յետաձգէք հրաւէրը:

-7-

Ներկայ էք անծանօթ երգիչի մը ձախորդ ելոյթին.

ա.- Առանց վարանելու` ոտքի կ՛ելլէք ու սրահէն կը մեկնիք:
բ.- Սրահէն մեկնիլը անյարմար համարելով, կը մնաք` տառապելով հանդերձ:
գ.- Դադարի պահը կը սպասէք` աննկատ մեկնելու համար:

ԱՐԴԻՒՆՔ

Եթէ ձեր պատասխաններուն մեծամասնութիւնը «ա» է, բաւական ծայրայեղ անձ էք ու ձեզի համար երկու չափ երկու կշիռ չկայ, ամէն բան սեւ կամ ճերմակ է ձեր մօտ: Ասիկա հաւանաբար արդիւնք է յանձնառու, չափազանց իտէալապաշտ բնաւորութեան: Միջակութիւնները, խախուտ լուծումները, անպարկեշտութիւնը կ՛ընդվզեցնեն ձեզ. հետեւաբար հարցերուն մէջ կ՛երթաք մինչեւ ծայր, նոյնիսկ եթէ ժամանակ մը ետք պիտի անդրադառնաք ձեր սխալին:

***

Եթէ ձեր պատասխաններուն մեծամասնութիւնը «բ» է, չափաւորական անձ էք, հարցերը խաղաղ ճամբով լուծելու բանակցութիւններու եւ երկխօսութեան կողմնակից անձ էք: Պորթկումներ եւ զղջումներ չէք ունենար, անոնց առաջքը կ՛առէնք ձեր խոհեմ եւ մտածուած հակազդեցութիւններով, խօսքերով, կեցուածքով:

***

Եթէ ձեր պատասխաններն մեծամասնութիւնը «գ» է, կրաւորական, չնախաձեռնող եւ չդիրքորոշուող անձ էք: Ձեր մօտ կը պակսին համարձակութիւնն ու մղումը:

Դարձէք աւելի յանձնառու, դիրքորոշուեցէք ձեր շուրջ պատահող անցուդարձերուն նկատմամբ, այլ խօսքով` մասնակցեցէք կեանքին:

Հետաքրքրական

Զո՞յգ, Թէ՞ Կենտ

Տարբեր երկիրներու տարբեր ժողովուրդներ ունին ծաղիկներ նուիրելու հետ կապուած սովորութիւններ: Ամէնէն հետաքրքրականը այն է, որ մեծամասնութեան մօտ ընդունուած է, որ ուրախ առիթներով նուիրուած ծաղիկները պէտք է ըլլան կենտ թիւվ: Նոյն սկզբունքէն մեկնելով զոյգ թիւով ծաղիկներ միայն գերեզմանատուն կարելի է տանիլ: Համոզում կայ, որ զոյգ թիւով ծաղիկները դժբախտութիւն կը բերեն:

Կենտ Թիւով Ծաղիկներու Լեզուն…

1 ծաղիկը կը խօսի ուշադրութեան մասին,
3 ծաղիկը` յարգանքի
5 ծաղիկը խոստովանութիւն է,
7 ծաղիկը` շատ խոր յարգանքի,
9 ծաղիկը անսահման հիացում,
11 ծաղիկը` մէկ սիրտ` երկուքի փոխարէն,
13 ծաղիկը կը նուիրեն կարեւոր տարեթիւերու պարագային` որպէս յաւերժ սիրոյ խորհրդանիշ:

Կենցաղավարութիւն

 Անախորժ Ձայներ,
Անյարմար Ձեւեր

Հազալ

Ձմրան եղանակին շատ ընթացիկ երեւոյթ է հազը: Երբ կը հազանք, պէտք է մեր ձեռքը դնենք բերնին առջեւ, նախընտրաբար` թաշկինակով մը եւ կամ հազանք մեր արմուկին ներսի բաժնին մէջ:

Երկարատեւ, կրկնուող հազի պարագային, նախընտրելի է ներկաներէն ներողութիւն խնդրել եւ սենեակէն դուրս գալ` բաժակ մը ջուր խմելու եւ հանգստանալու համար:

Կոկորդը Մաքրել

Շատեր իրենց խցուած կոկորդն ու քիթը մաքրելու համար չեն վարանիր ուրիշներու ներկայութեան տեսակաւոր անախորժ ձայներ հանելու:

Նոյնպէս ալ խնջելը ոմանց մօտ արարողութիւն է: Խնջելը պէտք է ըլլայ կարելի եղածին չափ զուսպ ձայնով: Իսկ խնջելէ ետք թաշկինակը բանալու եւ մէջը նայելու կարիք չկայ, ասիկա շատ անյարմար եւ անախորժ է ներկաներուն համար:

Փռնգտալ

Ընդհանրապէս փռնգտալը կարելի չէ նախատեսել, իսկ ոմանց մօտ անիկա կրնայ տասնեակ անգամներ կրկնուիլ: Թելադրելի է կարելի եղածին չափ արագ թաշկինակով մը ծածկել քիթն ու բերանը եւ որոշ հեռաւորութիւն պահել շուրջիններէն:

Յօրանջել

Յօրանջելը յաճախ քունի, բայց նաեւ ձանձրոյթի նշան է: Յօրանջելը պէտք է աննկատ անցընել շրջապատը չվիրաւորելու համար:

Կարելի է բերանը գոց եւ թեթեւակի գլուխը շրջելով յօրանջել եւ կամ ձեռքով ծածկել բերանը: Քիչ մը կամք գործադրելով` կարելի է նոյնիսկ զսպել զայն:

Հազալու, խնջելու, փռնգտալու թէ յօրանջելու ատեն մենք մեր ձեռքերն է, որ կը գործածենք: Իսկ մեր ձեռքերը միլիոնաւոր վարակիչ մանրէներով կը ծածկուին ամէն անգամ, որ զանոնք մեր բերնին կամ քիթին կը մօտեցնենք: Հետեւաբար պէտք է մնայուն ձեւով եւ յաճախակի լուանք զանոնք: Եթէ լուացուելու կարելիութիւն չկայ, առնուազն զանոնք ախտահարենք թաց թաշկինակով կամ ժելով:

ԱՅԳԻԻ ՄԸ ՊԱՏՄՈՒԹԻՒՆԸ

ՄԱՆԿԱԿԱՆ ԱՅԳԻ

Մանկական այգին կը տարածուի Մովսէս Խորենացի, Գրիգոր Լուսաւորիչ, Պէյրութ եւ Զաքեան փողոցներւն միջեւ:

Նախապէս այգին կոչուած է Կիրովի զբօսայգի. հիմուած է 1933 թուականի մարտին, հին շուկայի` Ղանթարի տեղը(*): 1934-ին խորհրդային պետական գործիչ Սերկէյ Կիրովի մահէն ետք այգին վերականգնուած է անոր անունով:

Ներկայիս զբօսայգին երեւանցի մանուկներուն սիրելի վայրն է, ուր նաեւ բազմաթիւ ձեռնարկներ կը կազմակերպուին:

Նշենք, որ Պէյրութ փողոցին վրայ նայող այգիի այդ հատուածին մէջ տեղադրուած է լիբանանցի գրող, փիլիսոփայ, նկարիչ եւ բանաստեղծ Ժըպրան Խալիլ Ժըպրանի կիսանդրին:

Մանկական խաղավայրով, կրպակներով եւ փոքրիկ սրճարաններով աշխուժացած այգիին տարածքին տեղադրուած են նաեւ Նելսըն Ստեփանեանի եւ Սիմոն Զաքեանի կիսանդրիները, ինչպէս նաեւ` վերջինին գերեզմանը:

(*).- Ղանթար պարսկերէն կը նշանակէ «շուկայի մեծ կշիռք»:

Խոհագիր

 Ոսպով Աղցան

Բաղադրիչներ

1 գաւաթ խաշած սեւ ոսպ
1 ստեպղին` խորանարդաձեւ կտրատուած եւ խաշած
1 ապուրի դգալ մանրուած ազատքեղ
1 կարմիր սոխ` մանրուած
2 ապուրի դգալ կիտրոնի հիւթ
1 ապուրի դգալ նուռի ռուպ
2 ապուրի դգալ ձիթապտուղի ձէթ
Աղ, սեւ փոշի պղպեղ

Պատրաստութիւն

Աղցանի խորունկ ամանի մը մէջ լեցնել ու խառնել խաշած ոսպը, ստեպղինը, մանրուած սոխն ու ազատքեղը:

Խառնուրդին աւելցնել կիտրոնի հիւթը, նուռի ռուպը, ձիթապտուղի ձէթը, աղն ու սեւ պղպեղը: Բոլորը միատեղ խառնել, ձգել առնուազն կէս ժամ, ապա մատուցել:

Այս աղցանը կարելի է ճոխացնել մանրուած լոլիկով, եգիպտացորենով, կանաչ սոխով եւ այլն…

Շաբթուան Բանաստեղծութիւնը

Եռաբլուր Գնացի

Եռաբլուր գնացի
Ընկերոջս այցի
Եռագոյն քամու տակ
Երկար խորհեցի
Թէ ինչ խօսեմ, ինչ ասեմ
Զինուորին անվախ
Որ հերոս է անմահ
Բայց չի ապրում աւաղ

Եռաբլուր գնացի
Ընկերոջս այցի
Եռագոյն ցաւի մէջ
Ես նրան պատմեցի
Որ ծաղկում է կրկին
Մեր երկիրը հին
Ու ջերմացնում է արեւը
Նայիրեան այգին
Որ մօրը զաւակ ենք դարձել
Քրոջը` եղբայրացել
Հօր հետ տունը շենացրել
Պաշտպանել, ամրացրել
Ասացի տեսանք վախճան
Բայց կռուեցինք անդաւաճան
Կարողացանք յաղթել
Նոր ուղի հարթել
Ու պահում են մարդիկ
Յիշատակն անմար
Չի ուրացել ոչ ոք
Հերոսներին անհամար
Մարդիկ ապրում են մաքուր
Ինչպէս նա էր երազում…
Չասացի, որ ցաւ է ամէնուր
Այս անորոշ երազում

Եռաբլուր գնացի
Ընկերոջս այցի
Ու առաջին անգամ
Ես նրան խաբեցի
Արցունքով քարացած
Շիրիմից հեռացայ
Մեղքերիս մեղանչած
Եւս մէկն աւելացաւ
Ինչ արած
Լեզուս չֆռաց
Ճիշդը պատմեմ
Ընկերոջս նահատակուած…

ՀԱՅԿ ՊԵՏՐՈՍԵԱՆ